BYĆ LEPSZYM RODZICEM TENISISTY.doc

BYĆ LEPSZYM RODZICEM TENISISTY

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW MŁODYCH TENISISTÓW

(ITF)

Tłumaczenie: Katarzyna Sosnowska, Joanna Wojtaszak

WSTĘP

Badania wykazały, że tenis jest jednym z najzdrowszych, najmniej urazowych sportów jakie mogą uprawiać dzieci. Tenis jest sportem na całe życie. Buduje pewność siebie i ambicję. Uczy samodyscypliny, niezależności (polegania na sobie) i szacunku dla innych. Jednak ponad wszystko, jest dobrym sposobem na wykonywanie ćwiczeń fizycznych, dobrze się przy tym bawiąc. Dzisiaj, więcej niż kiedykolwiek dzieci gra w tenisa.

Jest jednak zdecydowana różnica między nauką podstawowych uderzeń umożliwiających grę na poziomie rekreacyjnym, a udanym współzawodnictwem na wysokim poziomie.

Sporty indywidualne, takie jak tenis na ogół uczą dzieci ciężkiej pracy, radzenia sobie ze stresem, działania pod presją i sprawdzają równowagę emocjonalną i fizyczną. Jednak mogą one również wywierać presję, która może stać się niszcząca jeśli zostanie niewłaściwie potraktowana.

Czasami tenis zawodniczy na poziomie juniorskim może być wyjątkowo trudny, zarówno dla rodziców jak i dzieci, gdyż jest wiele czynników specyficznych pojawiających się w sytuacji współzawodnictwa, które dla wielu jest czymś nowym.

Dla rodziców tenis wyczynowy na poziomie juniorskim może stać się skomplikowanym doświadczeniem, zwłaszcza gdy sami nie byli zawodnikami wyczynowo uprawiający sport. Dla dzieci problemy pojawiają się, gdyż zbyt często, wymagania jakie stawia im tenis zawodniczy wydają się być poza ich kontrolą i możliwościami. Jako rodzic chcesz pomóc dziecku w radzeniu sobie z tą nową sytuacją, tak jak pomagasz mu w innych sytuacjach życiowych (szkoła, przyjaciele, rodzina itd.). Chcesz aby Twoje dziecko było szczęśliwe, aby dobrze się bawiło, aby nauczyło się grać w tenisa do rozsądnego poziomu. Bez wątpliwość, że to podstawowy powód, dlaczego zachęcałeś je do tego, by zajęło się tym sportem.

Wiesz, że nie jest łatwo być dobrym rodzicem, a jeszcze trudniej jest być rodzicem młodego tenisisty. Wiedzieć co, gdzie i kiedy robić, aby pomóc dziecku nie jest łatwe.

Jest wiele pytań, ale trudno dowiedzieć się kogo pytać i większości przypadków nie ma jasnych odpowiedzi albo wskazówek, za którymi należy podążać. Wiele problemów pojawia się, gdyż rodzice nie są pewni jak najlepiej mogą pomóc swojemu dziecku i w ten sposób działają zgodnie ze swoimi naturalnymi instynktami. Robiąc tak, dużo częściej postępują źle niż dobrze.

Co interesujące, badania wykazały, że wsparcie i zainteresowanie ze strony rodziców jest decydujące dla ciągłego uczestnictwa dzieci w tenisie. Jednakże, wykazały one również, że duża część fizycznego i emocjonalnego stresu wpływającego na grę młodych zawodników jest spowodowana przez ich rodziców. Skutki nadmiernego stresu na poziomie tenisa juniorskiego są zdecydowanie negatywne i często prowadzą do wypalenia. Ponadto, jeśli rodzice wywierają niepotrzebny nacisk na dziecko, może to również zniszczyć ich wzajemne relacje.

Prawda jest taka, że rodzice mają bardzo ważną rolę do odegrania w karierze tenisowej swojego dziecka, bez względu na jej poziom. Trzeba nauczyć rodziców i przygotować ich do roli jaką mają spełniać w tej drużynie.

Stąd właśnie ten artykuł, który został napisany aby Ci pomóc, jako rodzicowi, lepiej postępować w tym jakże skomplikowanym i czasem zagmatwanym świecie zawodniczego tenisa. Został on napisany, aby informować i dostarczać wskazówek jak najlepiej pomóc swojemu dziecku i zapewnić zarówno Tobie jak i Jemu radość z udziału w tenisie. Mamy nadzieję, że te informacje okażą się przydatne w Twojej roli – rodzica młodego tenisisty.

RODZICE I TENIS JAKO SPORT

·         Skup się głównie na sposobie wykonania, a nie na wynikach osiąganych przez dziecko

·         Nagradzaj ciężką pracę. UNIKAJ nagradzania jedynie wyników.

·         Podkreślaj punkt widzenia, że tenis jest jedynie sportem, kładąc nacisk na jego wartość jako przygotowanie do życia. UNIKAJ robienia z tenisa czegoś ważniejszego np. poprzez akcentowanie jego nadrzędności nad nauką.

·         Jako rodzic młodego tenisisty staraj się zrozumieć presję psychiczną i złożoność samego sportu. UNIKAJ bagatelizowania stresów jakich dostarcza sport indywidualny, taki jak tenis.

·         Powierzaj swoim dzieciom zadania i obowiązki, które w swoim czasie wpłyną na ich pewność siebie i niezależność. UNIKAJ wychowywania dzieci, tak aby były całkowicie od Ciebie zależne.

·         Zapewnij takie warunki, aby doświadczenia w zawodniczym tenisie były zdecydowanie pozytywne, przede wszystkim z punktu widzenia rozwoju osoby. Podkreślaj istotne elementy sportowego współzawodnictwa, etyki, rozwoju osobistego, odpowiedzialności i pozytywnego nastawienia do innych. UNIKAJ dopuszczania do tego, aby trening i współzawodnictwo stały się negatywnym doświadczeniem dla Ciebie lub twojego dziecka.

·         Uświadom sobie, że Twoje dziecko ma prawo grać w tenisa, ale ma też prawo z niego zrezygnować.

·         Niech Twoje dziecko wie, że Ci zależy i że jesteś obok, w razie gdyby potrzebowało Twojej pomocy. UNIKAJ nadmiernego mieszania się do tenisa Twojego dziecka.

·         Przygotuj się na słuchanie i naukę. UNIKAJ myślenia, że wiesz wszystko o tenisie.

RODZICE I ICH SYNOWIE I CÓRKI

·         Bądź gotów wspomagać psychicznie i wspierać swoje dziecko, przede wszystkim, gdy nadejdą dla Niego trudne czasy. UNIKAJ karania i braku okazywania miłości, uczuć i ciepła po to tylko, aby Twoje dziecko starło się bardziej czy lepiej grało.

·         Spraw aby Twoje dziecko czuło się dowartościowane i wzmacniaj jego poczucie własnej wartości, szczególnie gdy przegrywa. UNIKAJ krytykowania wyników Twojego dziecka.

·         Jasno stwierdź, że to Twoje dziecko gra, a Ty będzie je jedynie wspierać jeżeli tego będzie chciało. UNIKAJ mówienia „dziś gramy”, jakbyś Ty też miał być na korcie.

·         Zauważaj osiągnięcia tenisowe dziecka, ale podchodź do nich z dystansem. UNIKAJ stawiania ich na piedestale.

·         Podkreślaj i przypominaj dziecku, że „czy wygrasz, czy przegrasz, ja kocham Cię tak samo”. UNIKAJ wpadania w złość lub traktowania dziecka inaczej jeśli przegra.

·         Zostań na meczu, nie reagując przesadnie w dobrych lub złych momentach gry. Pokażesz Swojemu dziecku, że Ci zależy i doceniasz Jego wysiłek. UNIKAJ wychodzenia w trakcie meczu, kiedy Twojemu dziecku się nie wiedzie.

·         Zadawaj pytania w stylu „Jak poszedł mecz?”, „Jak grałeś?”, „Podobało Ci się?”, które pokazują, że zależy Ci na dziecku i jego samopoczuciu. UNIKAJ pytań „Wygrałeś?” kiedy dziecko wraca z meczu.

·         UNIKAJ przetrenowania i wypalenia. Nie zapominaj, że Twoje dziecko wciąż dorasta.

·         Wspieraj i służ pomocą (finansowo lub w inny sposób) podkreślając, że sprawia Ci to przyjemność. UNIKAJ wzbudzania poczucia winy u dziecka, dając do zrozumienia, że jest Ci coś winne za to, że poświeciłeś czas, pieniądze czy inne rzeczy.

·         Staraj się nakłaniać dziecko, aby było niezależne i myślało samodzielnie. UNIKAJ trenowania dziecka zza kortu.

·         Jeśli Twoje dziecko przegra, podejść do porażki z dystansem, podkreślając, że to tylko mecz. Jakkolwiek zły byłby wynik świat się nie skończył i słońce znów wstanie następnego dnia. UNIKAJ słownego lub czynnego złorzeczenia Swojemu dziecku, szczególnie po przegranej.

·         Staraj się być uczciwy i konsekwentny w rozmowach z dzieckiem na temat jego gry. UNIKAJ kłamstw.

·         Zachęcaj dziecko by brało na siebie odpowiedzialność, zarówno za swoje sukcesy jak i porażki i aby potrafiło stawić czoło rzeczywistości meczowej i swojego postępowania (np. „oboje mieliście te same warunki”). Podstawowym celem powinno być to, aby bez względu na warunki, pomóc dziecku w skupieniu się na maksymalnym zaangażowaniu w grę. Wtedy dziecko zawsze będzie „prawdziwym” zwycięzcą. UNIKAJ usprawiedliwiania dziecka („kort był za wolny”, „przeciwnik miał szczęście”, czy „winny był sędzia”).

·         Okazuj zainteresowanie grą dziecka poprzez uczestniczenie w jego tenisowym życiu od czasu do czasu. UNIKAJ uczestniczenia w każdym treningu i meczu.

·         Pozwól trenerowi decydować o tym, ile powinno ćwiczyć Twoje dziecko. UNIKAJ krytykowania dziecka, za to, że za mało trenuje lub zmuszania go do częstszych treningów. Pamiętaj, że jeżeli  chodzi o trening to jakość jest ważniejsza niż ilość.

·         Zrozum niebezpieczeństwa i obserwuj sygnały stresu (bezsenność, nadmierny krytycyzm, oszukiwanie, itp.). UNIKAJ bycia nieczułym na oznaki braku poczucia bezpieczeństwa, obawy wynikające z uczestniczenia we współzawodnictwie.

·         Jedyne oczekiwanie jakie powinieneś mieć wobec uczestnictwa Twojego dziecka w tenisie powinny być takie, że tenis pozwoli stać się Twojemu dziecku lepszym człowiekiem i sportowcem. Wszystko inne będzie już dodatkiem/premią. UNIKAJ zakładania czy oczekiwania, że Twoje dziecko zostanie odnoszącym sukcesy zawodowe tenisistą.

·         Zachęcaj dziecko do uprawiania różnych sportów, aby poznawało innych ludzi i inne czynności. UNIKAJ zmuszania dziecka, aby skupiało się wyłącznie na tenisie.

·         Porównuj postępy dziecka z jego zdolnościami. UNIKAJ porównywania postępów Twojego dziecka z postępami innych.

·         Staraj się motywować dziecko w sposób pozytywny. Stosunek 3:1 pozytywnych komentarzy do negatywnych jest dobry dla efektywnej reakcji Twojego dziecka. UNIKAJ nękania/dokuczania czy używania sarkazmu do zmotywowania dziecka.

·         Dopilnuj, aby Twoje dziecko przestrzegało zasad sportowego współzawodnictwa, dobrego zachowania i etyki. UNIKAJ ignorowania złego zachowania Twojego dziecka (oszukiwanie, używanie obraźliwego języka czy brak szacunku dla innych) lub nie zwracania uwagi na niekorzystne zjawiska w rozwoju Twojego dziecka na koszt tenisa. Jeśli taki rodzaj zachowań pojawi się, zareaguj szybko i przygotuj się do działania jeśli jego zachowanie stanie się nie do przyjęcia.

·         Nagradzaj dziecko za to, jakim jest człowiekiem, a nie jakim jest tenisistą. UNIKAJ kłótni lub spędzania zbyt dużo czasu na dyskusjach o tenisie ze swoim dzieckiem.

·         Szczęście i dobro Twojego dziecka są najważniejsze. UNIKAJ sytuacji, gdy gra Twojego dziecka stanie się dla Ciebie ważniejsza niż ono.

·         Zrozum, że tenisiści na ogół potrzebują przestrzeni po tym, jak przegrają. Poklepanie po plecach czy słowo wsparcia wystarczą kiedy gracz schodzi z kortu. Możesz zacząć rozmowę o meczu, gdy emocje już trochę opadną. UNIKAJ zmuszania dziecka do rozmowy z Tobą zaraz po tym jak przegrało.

·         Traktuj wszystkie urazy poważnie i jeśli masz jakieś wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem. Nie ignoruj bólu i nigdy nie zmuszaj dziecka do gry, jeśli ma jakąś kontuzję.

·         Daj dziecku do zrozumienia, że kiedy to tylko możliwe, jesteś gotowy zapewnić mu transport na turniej czy trening. UNIKAJ nalegania, aby być na każdych zajęciach i meczu dziecka.

SAMI RODZICE

·         Staraj się wyglądać pozytywnie, stanowczo, spokojnie, mieć zadowolony i odprężony wyraz twarzy w czasie meczu. UNIKAJ pokazywania negatywnych emocji wyglądając na zdenerwowanego czy zdegustowanego np. gdy Twoje dziecko popełni prosty błąd.

·         Nie trać poczucia humoru i staraj się bawić tenisem Twojego dziecka. UNIKAJ negatywnego zachowania albo bycia zbyt krytycznym. Musisz wiedzieć, że bycie dobrym „tenisowym” rodzicem wymaga kontrolowania emocji.

·         Zostań przy roli rodzica. UNIKAJ prób bycia trenerem Swojego dziecka (np. wtrącania się do strategii taktycznych, techniki itp.).

·         Żyj własnym życiem poza tenisem. Pamiętaj, że masz również osobiste potrzeby. Nie zaniedbuj ich całkowicie. UNIKAJ prób zrealizowania swoich niespełnionych marzeń poprzez tenis Twojego dziecka.

·         Zauważaj i nagradzaj hojnie wysiłek i grę przeciwników Twojego dziecka. UNIKAJ ignorowania czy krytykowania przeciwników Twojego dziecka.

RODZICE, ICH DZIECI, TRENERZY I INNI

·         Szanuj fachowość trenera. UNIKAJ krytykowania metod nauczania stosowanych przez trenera Twojego dziecka.

·         Upewnij się, że trener utrzymuje właściwą perspektywę. Jest pozytywnie nastawiony, zachęcający i promuje dobre wartości w życiu. Upewnij się, że trener Twojego dziecka podpisał Kodeks Etyczny dla trenerów (ITF). UNIKAJ dopuszczania do tego, aby trener wywierał zbyt duży nacisk na dziecko, by był zbyt negatywnie nastawiony albo zbyt nastawiony na wyniki czy zmuszał dziecko do nadmiernego treningu.

·         Ustal jasne zasady komunikowania się i staraj się regularnie widywać z trenerem dziecka, po to aby dowiedzieć się o jego postępach i aby ustalić wspólne cele i rozwój emocjonalny dziecka. NIE UNIKAJ spotkań i rozmów z trenerem.

·         Zanim zaangażujesz nowego trenera dla Twojego dziecka, upewnij się, że współpraca z poprzednim trenerem zakończona została w profesjonalny i etyczny sposób.

·         Zrozum, że trener Twojego dziecka jest wykwalifikowanym zawodowcem, który może pomóc Twojemu dziecku na wielu płaszczyznach, zarówno tej tenisowej jak i innych. Może też pomóc Tobie lepiej zrozumieć i więcej się dowiedzieć o tenisie. Pomóż trenerowi dzięki swojemu doświadczeniu lepiej zrozumieć osobowość i uczucia Twojego dziecka. UNIKAJ traktowania trenera jedynie jako pracownika czy „podawacza” piłek, który ma jedynie zawodowe cele.

·         Bądź hojny w docenianiu dobrej gry przeciwnika Twojego dziecka. Jako, że możecie sobie pomóc staraj się nawiązać pozytywne kontakty z innymi rodzicami. UNIKAJ nieprzyjaznych stosunków czy robienia sobie wrogów wśród innych rodziców.

·         Staraj się zachować równowagę między tenisem a zainteresowaniami pozostałych członków rodziny. UNIKAJ niezauważania innych dzieci w rodzinie.

OGÓLNA STRUKTURA DŁUGOTERMINOWEGO ROZWOJU TENISISTY

Jest kilka aspektów, które zawodnicy powinni rozwijać jeśli chcą osiągnąć niezależność i sukcesu w tenisie na poziomie zawodniczym. W poniższej tabeli przedstawiono główną charakterystykę poszczególnych poziomów rozwoju zawodnika. Informacje zawarte w tabeli dają rodzicom możliwość zapoznania się z prawdopodobnymi zobowiązaniami i sytuacjami z jakimi zetknie się ich dziecko uprawiające tenis.