Scenariusz I: role wychowawcze rodziców potrzeby psychiczne dzieckaScenariusz II: czas dla dzieckaScenariusz III: pochwały i karyScenariusz IV: dziecko i telewizjaSCENARIUSZ ITEMAT: Role wychowawcze rodziców. Potrzeby psychiczne dziecka. CELE:
PRZEBIEG SPOTKANIA:Rozmowa kierowana nauczyciela z rodzicami:
o rodzice wychowują – czyli kształtują i ukierunkowują nowego człowieka poprzez fakt, że są z nim w bliskim i jedynym kontakcie uczuciowym i stwarzają mu jedyną w swym rodzaju rzeczywistość domu,
o nikt nie może ich w pełni zastąpić (dziecko zawsze dąży do odzyskania rodziców, nawet ogromnym kosztem),
o nieodwracalny brak rodzica – to zawsze trwałe szkody w osobowości dziecka,
o zadania rodzicielskie wymagają głębszych przygotowań, ponieważ wszelkie zaniedbania i błędy wynikające z niewiedzy, trudno później lub nie można wcale ich naprawić,
o rodzicielstwa nie można znaleźć w żadnym podręczniku, ale równocześnie wiedza, refleksja i świadoma dobra wola jest potrzebna każdemu z rodziców, zwłaszcza w trudniejszych chwilach,
o role ryzykowne to:z jednej strony:
§ nadmierna spontaniczność,
§ żywiołowy stosunek do dziecka,
§ zdanie się na swoje uczucia względem niego, z drugiej strony:
§ nadmierna programowość,
§ zasadniczość,
§ profesjonalne traktowanie roli wychowawczej.
WNIOSKI:
o Wszystko zależy od wyrobienia samych rodziców, od ich wewnętrznego rozwoju.
o Rodzic musi uświadomić sobie podstawowy fakt, że istnieje związek między ich życiem, a późniejszym życiem dziecka, między ich postawami a tym, co dziecko w siebie wchłonie; czego nie zrobią oni teraz, nikt nie zrobi tego za nich.
o Najważniejsza – potrzeba miłości Bez miłości dziecko nie potrafi się prawidłowo rozwijać (można to obserwować w domach dziecka). Pełne odkrycie znaczenia miłości dla rozwoju dziecka nastąpiło dopiero w latach 50-tych XX w. Miłość do małego dziecka przejawia się nie tylko w dbaniu o nie, ale także w pieszczotach, których dziecko bardzo potrzebuje.Przykład: Pewien kierownik szkoły opowiedział, iż kiedyś przyjął do I-ej klasy 7-letniego chłopca, który wprost "kleił się" do dorosłych, szukając przytulenia i pieszczoty. Gdy kierownik porozmawiał o tym z matką dziecka, ta powiedziała: "... Unikam wszelkich pieszczot, bo jak syn się ich nauczy, to będzie biegał za dziewczętami ...". Relacja matki wskazywała na brak wiedzy z zakresu psychiki dziecka.Pytanie skierowane do rodziców:
o Potrzeba bezpieczeństwaPrzejawia się ona w miłej, życzliwej atmosferze rodzinnej, widocznej wzajemnej miłości rodziców. Gdy dzieci widzą, że ojciec i matka odnoszą się do siebie serdecznie, cieszy je to; wzrasta ich poczucie bezpieczeństwa. Dzieci zawsze dostrzegają czułe gesty rodziców:
§ trzymanie się za ręce,
§ pocałunek na pożegnanie czy powitanie.
Naśladują to wobec rodziców, a w przyszłości we własnych małżeństwach. Dzieci kochających się rodziców pragnąć będą dla siebie dobrego i trwałego związku. Dziecko, które dostrzega wprost brak miłości między rodzicami, bardzo nad tym ubolewa, czuje się niepewne i zagrożone. Nie można przed dzieckiem udawać czegokolwiek, bo ma ono wspaniałą intuicję.
o Potrzeba rozwoju i aktywizacji
§ U małego dziecka przejawia się to w sferze ruchowej.
§ U starszego natomiast przejawiać się będzie w twórczości własnej (rysowanie, budowanie ...). czerpie stąd radość z nowych odkryć i doświadczeń.
§ Rodzicom zdarza się hamować ten rozwój, np. nie pozwalają się bawić w piaskownicy, żeby się nie pobrudziły. Wzbudzają żal we własnym dziecku.
§ Rodzice muszą zdawać sobie sprawę z faktu, że zabawy stymulują rozwój dzieci i przygotowują ich do przyszłych ról społecznych: np.: zabawy w dom, szkołę, sklep, teatrzyk itp.
Dziecko odreagowuje w nich wewnętrzne stresy i trudności.Rodzic powinien się im przysłuchiwać!Czasem w zabawie ujawnić się mogą specjalne predyspozycje czy uzdolnienia.Przykłady:
§ Pewien chłopiec był niemożliwym psujkiem – psuł urządzenia domowe, rozkręcał meble itp. po tych szkodach w domu rodzicielskim, wyrósł na bardzo cenionego mechanika.
§ Ja z moją przyjaciółką najczęściej bawiłyśmy się w szkołę. Dziś obydwie jesteśmy nauczycielkami!
o Potrzeba uznania i akceptacjiNa czym polega?Dziecko tworzy sobie obraz samego siebie (ocenę siebie) na podstawie tego, jak traktują je najbliższe osoby. Obraz ten powstaje i utrwala się do 5 – 6 roku życia.Trzy modele postaw rodzicielskich
§ Jeśli jest kochane i akceptowane, jeśli słyszy pochwały i słowa uznania, wyrasta wówczas dorosły człowiek, który ma poczucie własnej wartości. Taki człowiek czerpie z życia radość i posiada umiejętność akceptacji siebie i innych.
§ Jeśli dziecko słyszy dużo słów krytycznych i jest często karane, wówczas rozwija się w nim zaniżony obraz siebie, czyli kompleks niższości, małej wartości własnej osoby. W okresie późniejszym trudno go wyrównać.SIMONE WEIL (filoz. ang.) powiedziała:Wychować kogoś – to podnosić go w jego własnych oczach.
§ Jeśli rodzice są chwiejni w ocenie, raz chwalą a innym razem za to samo krytykują czy karzą, to w dziecku rodzi się niepewność.
Dziecko potrzebuje stabilnej linii wychowawczej.
o Potrzeba kontaktów społecznych Dotyczy to zwłaszcza dzieci w wieku szkolnym. One potrzebują kontaktów z rówieśnikami na co dzień. Jest on niezbędny dla prawidłowego rozwoju. Odseparowanie dziecka jest niepożądane.W grupie uczy się:
§ wrażliwości na aprobatę czy dezaprobatę,
§ zasad i reguł postępowania,
§ dostosowania się do zasad.
NA ZAKOŃCZENIE:Próba odpowiedzi na poniższe pytania:
· Jak byłem sam wychowany?Czy dostatecznie obdarzono mnie miłością i akceptacją?
· Które z metod moich rodziców stosuję sam, których pragnę uniknąć, a w czym pragnę postępować inaczej?
· Czy jestem zadowolony z własnego sposobu wychowywania dzieci, czy chciałbym coś zmienić?Może łatwiej będzie nam wychowywać dalej swoje dzieci?
MOTTO DLA RODZICÓW:Wielkość macierzyństwa, ojcostwa, rodzicielstwa leży w tym, że dając życie, rodzice przekazują także człowieczeństwo – uczą być człowiekiem. A najpotężniejszym środkiem wychowawczym do tego aby być człowiekiem, jest dojrzałe człowieczeństwo, wzór człowieczeństwa. Jan Paweł IISCENARIUSZ IITEMAT: Czas dla dziecka. CELE:
· uświadomienie rodzicom, jak ważny wpływ ma dzielenie się swoim czasem z dziećmi na ich rozwój i psychikę,
· uwrażliwienie na poczucie osamotnienia dziecka,
· uświadomienie, w jakich sytuacjach możemy tracić pozytywny kontakt fizyczny i psychiczny z własnym dzieckiem,
· rozpoznanie typów charakterologicznych dzieci.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:Nauczyciel odczytuje list pewnej dziewczynki do swojej mamy:Kochana Mamo! Dzisiaj w szkole pani czytała nam opowiadanie o mamie – czarodziejce. Cała klasa, po prostu, zakochała się w tej mamie. Bo ona jest naprawdę niezwykła. Jakie robi czary! Wyobraź sobie, że potrafi znaleźć radę na smutek olbrzyma, karmi sałatą dinozaura, zamienia zabawkę w prawdziwą ciężarówkę. Ale chyba największym czarem mamy jest, że ma zawsze dużo, dużo czasu dla dzieci. A ja już tak dawno z Tobą nie rozmawiałam ... Tak trudno nam się spotkać w tym naszym mieszkaniu. Widujemy się przy stole i przy telewizorze, ale najczęściej to ja jestem sama. I wiesz, czasami myślę, że gdybym się zgubiła, to Ty nie wiedziałabyś gdzie mnie szukać. Pewnie nie wolno tak myśleć ... Nie gniewaj się na mnie. Ja przecież wiem, że mnie kochasz – dajesz mi wiele prezentów. Ja przecież wiem, że mamę trzeba kochać najbardziej, nawet gdy nie będziesz mi kupowała nowych zabawek. Nasza Pani zapytała nas, który z czarów chcielibyśmy podarować swojej Mamie. I wiesz, prawie wszyscy chcieli móc chociaż raz, z mamą i z całą rodziną, polecieć poduszkowcem na spacer. Mi on nie jest potrzebny. Ja mogę iść z Tobą nawet na piechotę. Moja Mamo – czarodziejko! Wyczaruj dla mnie jedno popołudnie. Ja mam Ci do powiedzenia jeszcze wiele, wiele innych bajek. Twoja kochana i kochająca Cię mocno, mocno
· Jak mieć dobry kontakt z własnym dzieckiem?
o Kontakt z dzieckiem, to wysłuchanie jego zwierzeń, przeżyć związanych ze szkołą, z przyjaciółmi, z przeczytaną książką.
o Wysłuchanie dziecka, wspólne przedyskutowanie spraw przeciwdziała poczuciu osamotnienia, rodzi wiarę we własne siły i wzbudza motywację do dalszego działania. Poświęcony czas powoduje, że dzieci czują się dowartościowane i cenione.
o Ważne są opowiadania rodziców o sobie, swojej pracy, obowiązkach i pragnieniach.
· Co czuje dziecko osamotnione?
o Dziecko osamotnione przez brak rozmów doświadcza, że nie jest dla rodziców ważne, że jego kłopoty, radości i pytania, w ogóle się nie liczą. Czasami, choć zdarza się to coraz rzadziej, dziecko znajduje zrozumienie u dziadków.
o Czas dla dziecka ważny jest nie tylko ze strony matki, ale również ze strony ojca. Każde z nich wywiera nieco inny wpływ na dziecko.Przykład:Pewien ojciec, uświadomiwszy sobie, że za mało czasu poświęca swemu kilkuletniemu synkowi, wybrał się z nim na spacer. W drodze zainteresowali się kamykami. Wybrali najładniejsze, przynieśli do domu, ojciec wyszukał w encyklopedii ich nazwy. Zainteresowali się też owadami. Jaka nić przyjaźni nawiązania została między nimi!
o Jakim typem charakterologicznym jest moje dziecko?
§ Są dzieci, które nie mają trudności z wypowiadaniem się i wprost wymuszają słuchanie.
§ Są dzieci bardzo wrażliwe (tzw. typ sentymentalny), którym mówienie o sobie sprawia dużą trudność, i które potrafią robić to tylko w bardzo serdecznej i osobistej atmosferze.Te dzieci potrzebują szczególnie tego specjalnego czasu i uwagi, aby je ośmielić i umożliwić wypowiadanie się. Są one szczególnie wrażliwe na dyskrecję. Zamykają się w sobie, gdy zdradzi się ich jakąkolwiek tajemnicę.
o Co się stanie, gdy odsuwane od rozmów dziecko przyzwyczai się milczeć?
§ Wówczas, któregoś dnia, że zdumieniem i żalem spostrzeżemy, że obok nas wyrósł obcy człowiek, którego nie znamy i nie rozumiemy, z którym nie potrafimy nawiązać bliższego kontaktu, bo nie mamy z nim żadnej głębszej więzi.
§ Będziemy wówczas oskarżać nasze dziecko o niewdzięczność, nie zastanawiając się nad naszymi błędami.
o Jaki czas rozwojowy jest najlepszy?
§ Trzeba wykorzystać do tych rozmów okres, gdy dziecko jest w wieku do około 13 lat. Nastolatki bowiem szukają coraz bardziej kontaktów na zewnątrz rodziny i coraz mniej mówią o sobie rodzicom.
§ Gdy zabraknie więzi z domem, dziecko może zwrócić się do jakichś grup aspołecznych (narkomani, sekty, itd.).
§ Jeżeli zaś dziecko wzrasta w przekonaniu, że jego sprawy traktowane są poważnie i partnersko (a nie z pozycji silniejszego), to zachowują zaufanie do rodziców i z trudniejszymi problemami zwrócą się do nich.
o Jakie są moje (rodzica) codzienne relacje z moim dzieckiem?POZYTYWY Pocałunek Przytulenie Wspólne posiłki Wspólne zabawy Czytanie bajek, książek Wspólne spaceryPON. WT. ŚR. CZW. PT. SOB. NIEDZ. NEGATYWY Krzyczysz na dziecko Bijesz je Dajesz słodycze za coś ... Okłamujesz je Zmuszasz do czegoś Karzesz jePON. WT. ŚR. CZW. PT. SOB. NIEDZ. ZAKOŃCZENIE:
Oby te słowa, z filmu MARY POPPINS nie stały się naszą rzeczywistością:... Ma pan tyle rzeczy do zrobienia, że nigdy nie ma pan czasu ... a tym bardziej na to, aby spróbować uszczęśliwić innych. Nie powinien się pan jednak niepokoić, pewnego dnia pańskie dzieci wyfruną, odejdą i pozostanie pan sam ... Wtedy, być może, zda pan sobie sprawę z tego, że się pan mylił.SCENARIUSZ IIITEMAT: Pochwały i kary. CELE:
· uświadomienie sobie, że kary i nagrody są nieodłącznym elementem wycho-wywania dziecka,
· rozpoznawanie rodzajów kar i nagród,
· uwrażliwienie na krzywdzące stosowanie kar z pozycji osoby starszej i silniejszej,
· uświadomienie sobie skuteczności stosowania pochwał i nagród i ich przewagi nad używaniem karania dziecka.
· Próba odpowiedzi na pytania, dotyczących naszego dzieciństwa:
Wychowanie dziecka do odpowiedzialności wymaga zarówno pochwał, jak i kar.Zagadnienie karania i nagradzania jest dość trudne i wywołuje zwykle wiele kontrowersji u rodziców.
§ Czy są one konieczne?
§ Z czego wynikają?
Przykład:5-letni Stefanek zwierza się swojej cioci: Mama jest lepsza od taty, bo tata mnie bije! Ależ Stefciu – oponuje ciocia – przecież sama kilka razy widziałam, jak cię mama zbiła. Mały marszczy czoło, zastanawia się: Tak – przyznaje – ale mama mnie bije, jak coś źle zrobię, a tata bije, gdy jest zdenerwowany!WNIOSKI:
§...
jelusia