I.1. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Planowanie przestrzenne chce spojrzeć w jak najdalszą przyszłość.
PROGNOZA – na daleką przyszłość, załatwia sprawy generalne.
PLAN – prawny dokument; obowiązujący; przyjęty przez Radę Gminy; wiąże władzę, inwestorów, mieszkańców.
PROJEKT – element realizacyjny; ma postać budynkową.
Zagospodarowanie przestrzenne musi brać pod uwagę:
· Wymagania ładu przestrzennego,
· Walory architektoniczne i krajobrazowe kraju,
· Wymagania ochrony środowiska, zdrowia oraz ochrony życia i mienia,
· Wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury,
· Walory ekonomiczne przestrzeni i prawo własności,
· Potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa.
Planowanie przestrzenne na poziomie lokalnym należy do zadań własnych gminy.
Za opracowanie projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego odpowiada wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Procedury przed przyjęciem planu:
· Projekt planu do wglądu publicznego,
· Protesty może złożyć każdy obywatel (odrzuca je Rada Gminy, odpowiada na nie zbiorowo),
· Zarzuty (składa właściciel terenu, którego dotyczy plan), Rada Miejska pisemnie odpowiada na zarzut petentowi.
Odszkodowania – jeżeli z powodu decyzji planu wartość naszej działki rośnie lub spada (od gminy do wysokości 30%) tylko wtedy, jeśli daną nieruchomość zbywamy.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa nie jest aktem prawa miejscowego. Nie jest to dokument w obrocie prawnym, tylko w obrocie między władzą rządową a samorządową. Nie narusza uprawnień gmin w zakresie planów miejscowych.
Art.4
1. Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
3. W odniesieniu do terenów zamkniętych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ustala się tylko granice tych terenów oraz granice ich stref ochronnych. W strefach ochronnych ustala się ograniczenia w zagospodarowaniu i korzystaniu z terenów, w tym zakaz zabudowy.
Art.14
8. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego.
Art.15
2. W planie miejscowym określa się obowiązkowo:
· Przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania;
· Zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;
· Zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;
· Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
· Wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych;
· Parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy;
· Granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych;
· Szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym;
· Szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy;
· Zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
· Sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów;
3. W planie miejscowym określa się w zależności od potrzeb:
· Granice obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości;
· Granice obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej;
· Granice obszarów wymagających przekształceń lub rekultywacji;
· Granice terenów pod budowę obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m²;
· Granice terenów rekreacyjno – wypoczynkowych oraz terenów służących organizacji imprez masowych;
· Granice pomników zagłady oraz ich stref ochronnych, a także ograniczenia dotyczące prowadzenia na ich terenie działalności gospodarczej.
Art.35
Tereny, których przeznaczenie plan miejscowy zmienia, mogą być wykorzystywane w sposób dotychczasowy do czasu ich zagospodarowania zgodnie z tym planem, chyba że w planie ustalono inny sposób ich tymczasowego zagospodarowania.
Pytanie I 2: Studium uwarunkowań rozwoju miast
Studium uwarunkowań rozwoju miast:
- koncepcja przestrzenna rozwoju miasta na daleką przyszłość
- nie jest dokumentem prawnym
- wiąże władze gminne
- rada gminy jest autorem opracowania (zleca to wykonanie odpowiednim komisjom arch.- urbanistycznym powołanym przez radę gminy, fachowców)
- studium przyjęte przez rade gminy staje się prawem ( rada gminy przyjmuje go jako dokument własny, on nie obowiązuje mieszkańców np. nie może na podstawę studium podnieść domu o 3 kondygnacje)
- nie można wydawać warunków zabudowy na podstawie studium
- studium jest pewnym wzorem do którego będzie dążyć gmina
- dokument własny rady gminy i urzędu gminy
- wybiega w przód na długi czas 20, 30, 50 lat
W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające z :
- dotychczasowego zagospodarowania przestrzennego, uzbrojenia, przeznaczenia terenu= dokładna inwentaryzacja
- występowanie obiektów i elementów chronionych
- stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego, rolniczego, gospodarczo-naturalnego
- sprawa własności gruntów
- jakość życia mieszkańców- o ile nasze miasteczko jest w przodzie/ tyle w stosunku do innych miast Polski
- zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych
Określa się w szczególności:
- obszary objęte lub wskazane do objęcia ochroną na podstawie przepisów szczególnych
- lokalne wartości zasobów środowiska przyrodniczego i zagrożenia środowiska
- obszary rolne przestrzeni produkcyjnej w tym wyłączone z zabudowy
- obszary przewidywane pod zabudowę ze wskazaniami obszarów z przeznaczeniem inwestycyjnym
- warunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej w tym tereny przeznaczone na cele sportowe i budowanie oczyszczalnię ścieków
Pytanie I 3: Planowanie regionalne
Był to akt wyższy w hierarchii w państwie socjalistycznym. Określał on pewne wielkości, które musiały być uwzględnione w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Do dziś widać tego efekty. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego były do nich podobne – nie uwzględniały indywidualnego charakteru miasta i tendencji panujących wśród mieszkańców. To planowanie regionalne dawało wytyczne.
Planowanie regionalne jest prowadzone przez wojewodów. Robi to przy pomocy fachowców opracowujących badania i analizy. Prace regionalne podejmowane są w stosunku do rozmieszczenia ludności i inwestycji, które leżą po stronie decyzji rządowych. Nie podejmuje się tu żadnej zasadniczej dyskusji z planami lokalnymi. Jednak żadna inwestycja rządowa nie może zostać zrealizowana jeżeli wcześniej nie wejdzie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – nie można nic zrobić bez opinii władz samorządowych.
Wojewodowie do planów wprowadzają informacje ze studium uwarunkowań. Wykonuje je wojewoda jako przedstawiciel władzy rządowej.
Zanim wojewoda przystąpi do planowania regionalnego musi opracować studium rozwoju województwa. Jest on wykonywany dopiero od kilku lat i nie wiadomo dokładnie jak ma wyglądać.
Strategię rozwoju województwa trzeba uprzestrzennić – czy jest to możliwe do zrealizowania w danym rejonie, czy mieszkańcy to zaakceptują itp. Dlatego to sprawdzenie przestrzenne jest bardzo ważne.
Podstawowym dokumentem wojewody zatwierdzonym przez sejmik województwa jest plan zagospodarowania województwa uchwalany przez sejmik województwa. Uwzględnia się w nim zadania rządowe, zadania gminne są w gestii wójta (burmistrza, prezydenta). Pragmatyka planowania regionalnego:
· podstawowe elementy sieci osadniczej,
· rozmieszczenie struktury społecznej i technicznej,
· wymagania w zakresie ochrony dóbr kultury, ochrony środowiska przyrodniczego z uwzględnieniem obszarów szczególnych.
Wojewoda musi prowadzić rejestr zadań rządowych – wprowadza się do niego te elementy, które wcześniej są opracowane w resortach. W planie zagospodarowania województwa uwzględnia się zadania sejmiku służące realizacji podporządkowanych zadań publicznych (wpisywane są do rejestru prowadzonego przez sejmik województwa).
Taki projekt, prognoza rozwoju województwa musi być uzgodniony z prezesem Urzędu Rozwoju Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast oraz z organami gmin, powiatów i miast na prawach powiatu. Te uzgodnienia są bardzo ważne, bo gmina dowiaduje się o planach rządowych.
Uchwałę sejmiku województwa w sprawie planu zagospodarowania przestrzennego wraz z wykazem zadań rządowych i samorządowych marszałek województwa przekazuje wojewodzie celem przedstawienia jej w Dzienniku Województwa.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa musi ulegać okresowej aktualizacji. Rolą mieszkańców jest pilnowanie przyjęcia dobrych planów zagospodarowania przestrzennego.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa nie jest aktem prawa miejscowego. Przyjęcie uchwały o planie zagospodarowania przestrzennego województwa nie oznacza, że jest on dokumentem prawnym. Jest dokumentem w obrocie między władzą samorządową a rządową.
Plan taki nie ma pokrycia bankowego (finansowego). Aby zapewnić pokrycie bankowe województwo powinno dać przyrzeczenie, że jeśli organ wprowadzi do swoich planów inwestycje, to będą im zapewnione środki finansowe na ich wykonanie. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Można powiedzieć, że jest o tylko pobożny plan sprawdzający czy dane przedsięwzięcie rządowe jest dotykalne. Według Towarzystwa Urbanistów Polskich póki plan ten nie będzie miał pokrycia bankowego to będzie tylko prognozą.
Mosty, wystawy światowe, szkoła chicagowska –
wpływ konstrukcji na kształtowanie budowli w XIX w.
Pierwsze mosty budowane były z drewna, później z kamienia. Połowa XVIII w. to czas rewolucji przemysłowej. Następują zmiany w produkcji żelaza. Udoskonalona technika wytopu i wysoka jakość materiału pozwalają na zastosowanie żelaza w mostownictwie.
Pierwszy most o konstrukcji żeliwnej powstał na rzeczce Severn w Anglii w latach 1775-1779 (zaprojektowany przez architekta Thomasa F. Ritcharda). Pierwszy żeliwny most na kontynencie został zbudowany w 1794 roku na Dolnym Śląsku w Strzegomce. Od tego czasu notujemy gwałtowny rozwój w technice budowy mostów. Cały wiek XIX to rozwój mostownictwa.
W porównaniu z ciężkimi, masywnymi mostami kamiennymi, mosty żeliwne cechowała lekkość konstrukcji i znaczna rozpiętość, jednak nie starano się wykorzystać zalet tego materiału w tworzeniu nowych rozwiązań konstrukcyjnych i estetycznych. Żelazo po prostu zastępowało kamień lub drewno. Sytuacja się zmieniła wraz z wynalezieniem stali. Lina stalowa, wytrzymała na rozciąganie pozwoliła na skonstruowanie nowoczesnych mostów wiszących, charakteryzujących się niezwykłą lekkością. Do najpiękniejszych z nich należy most nad rzeką Clifton w pobliżu Bristolu, który stanowi przykład osiągnięcia pełnej zgodności funkcji, konstrukcji i formy. Z wielu zrealizowanych mostów odznaczających śmiałością konstrukcji należy wymienić słynny most kolejowy przez zatokę Firth of Forth w Anglii wybudowany w 1891 roku .( Rozwój kolejnictwa był związany z rozwojem mostownictwa). Konstrukcje metalowe miały wiele zalet, miały też jednak wady. Były bardzo podatne na korozję. W 1867 roku pojawił się żelbet i szybko zauważono jego zalety. Dzięki połączeniu w tym nowym materiale odporności betonu na ściskanie z odpornością stali na rozciąganie, stało się możliwe wykorzystanie go do wznoszenia mostów. Jednymi z najwspanialszych i najpiękniejszych mostów żelbetowych były konstrukcje wznoszone przez Roberta Maillarta na początku XX wieku. Dzięki wielkiej wrażliwości i intuicji konstruktora mosty te cechowała niezwykła lekkość i harmonia. Piękna forma tych mostów mogła być porównywalna tylko z dziełami sztuki. Dzięki odrzuceniu w tych konstrukcjach wszystkiego co zbędne, stosowaniu najprostszych układów uzyskano niezwykle eleganckie linie i estetykę budowli doskonale wpisującą się w krajobraz Szwajcarii.
Doświadczenie pierwszych konstruktorów i projektantów pozwoliły na budowanie obecnie konstrukcji mostowych łączących wspaniałą architekturę z wyrafinowaną konstrukcją. Warto zwrócić uwagę na kilka z nich. Do najbardziej znanych należą współczesne mosty wiszące. Jednym z najsłynniejszych jest most Golden Gate, łączący San Fransisco z hrabstwem Martin, zaprojektowany przez Josepha Straussa.
Inne przykłady mostów:
· Największym mostem wiszącym na świecie jest most im. Verrazano zbudowany nad wejściem do portu w Nowym Jorku.
· Najdłuższy na świecie most (ponad 12 km) również leży w Europie. Most noszący imię Vasco da Gamy leży w Portugalii i łączy brzegi rzeki Tag w Lizbonie.
· Tower Bridge w Londynie. Ten leżący nad Tamizą most, będący wspaniałym przykładem sztuki inżynierskiej czasów wiktoriańskich został ukończony w 1894 roku. Jego charakterystyczna sylwetka szybko stała się symbolem Londynu.
Wystawy światowe - nazwa zwyczajowo nadawana cyklicznym ekspozycjom prezentującym dorobek kulturalny, naukowy i techniczny krajów i narodów świata. Na wystawie światowej każdy kraj stara się pokazać to, co jest jego największym osiągnięciem, z czego jest dumny, co chciałby, aby wszyscy mogli podziwiać. Pierwszą była Wielka Wystawa Przemysłu Wszystkich Narodów, która odbyła się w 1851 roku w Pałacu Kryształowym (Crystal Palace) w londyńskim Hyde Parku. Na wystawie znalazło się wszystko, co mogło zachwycić i zadziwić ówczesnych obserwatorów: potężne maszyny, armaty Kruppa, minerały i rękodzieło z najdalszych zakątków świata. Największe jednak zainteresowanie wzbudził rewelacyjny wynalazek służący porozumiewaniu się na odległość: telegraf.
è Jak powstał Crystal Palace (o tym było na wykładzie)
13 marca 1850 roku, w związku ze zbliżającą się datą otwarcia Wystawy Światowej produktów techniki i przemysłu ( pierwszej na świecie) brytyjski Building Committee ogłasza międzynarodowy konkurs na tymczasową budowlę, która stanąć by miała w Hyde Parku. Napływają liczne projekty z całej Europy. Wybrany zostaje zgłoszony poza konkursem projekt outsidera: Josepha Paxtona. Zwycięzca, paradoksalnie, nie jest architektem. Paxton jest hodowcą kwiatów i ogrodnikiem, namiętnym konstruktorem szklarni, które są jego wielką specjalnością. W Chatsworth zbudował dwie słynne cieplarnie dla księcia Devonshire. Bogaty w te doświadczenia, Paxton podejmuje się wznieść w ciągu trzech miesięcy rzecz niespotykaną: budowlę, która byłaby ogromną cieplarnią. Wymiary są niebywałe, nigdy dotychczas nie stosowane: budynek z metalu i szkła obejmujący 70 000 m2. Prace, rozpoczęte 26 września 1850, zostają zakończone w styczniu 1851. Zaskakującą szybkość wykonania tłumaczy rewolucyjny fakt posłużenia się "prefabrykowanymi" elementami konstrukcyjnymi, które dostarczane były na plac budowy w formie gotowej do montażu. A także sama natura zastosowanych materiałów, będących najnowszymi osiągnięciami ówczesnej techniki: szkielet z żelaza i ciągliwego żeliwa i wypełniające go cienkie, jednolite płyty szklane. Wystawa londyńska otwarta zostaje 1 maja 1851 i oszołomionych gości wita łopot różnokolorowych chorągwi na szczycie cudownego Kryształowego Pałacu. Na trawie, pośród drzew Hyde Parku, wyrosła ogromna szklana konstrukcja. Wsparta na ledwie widocznych, cienkich metalowych belkach, o miękkich, harmonijnych liniach i pełnych wdzięku łukach, tak lekka, jakby nic nie ważyła Głośny obiekt, tonący w zieleni, pozostawał w ścisłym związku z naturą: kilka wiekowych drzew parku znalazło się wręcz wewnątrz budynku.
W 1889 r. W Paryżu odbyła się najbardziej sławna wystawa. Tym razem podziwiana była Wieża Eiffel'a, która miała być ukoronowaniem konstrukcji z żelaza. Świat uznał ją za ohydną. Kolejna wystawa światowa z 1900 r. przekazała stolicy Duży i Mały Pałac. Ta wystawa była podsumowaniem kończącego się stulecia i początkiem nowego. Przełom symbolizowały gigantyczne napisy świetlne ułożone z tysięcy lamp elektrycznych, rozsyłane na cały świat z wieży Eiffla sygnały radiowe i prezentowany na wielkich ekranach wynalazek braci Lumiere.
Kolejne wystawy odbywały się pod znakiem: telefonu, samochodu, samolotu, radia, telewizji, aluminium, tkanin i tworzyw syntetycznych, podboju kosmosu, elektroniki, komputerów, lasera, itd.
Jednymi z najważniejszych eksponatów wystaw były same budowle. Zwyczajem stało się bowiem, że oprawą każdej wystawy światowej były wielkie przedsięwzięcia architektoniczne. Szczegóły konstrukcyjne ekscytowały głównie specjalistów oraz decydentów, tłum zwiedzających natomiast miał po prostu oniemieć z zachwytu, tak jak to było w przypadku Kryształowego Pałacu.
Szkoła chicagowska
Szkoła chicagowska to w architekturze określenie wczesnomodernistycznych trendów w twórczości architektów działających w Chicago pod koniec XIX i na początku XX w. Wznoszone przez szkołę chicagowską budynki posiadały kubiczną bryłę z płaskim dachem, stalową strukturę, widoczną w podziale elewacji oraz obszerne przeszklenia. Ściany elewacyjne pokryte były najczęściej fabrycznie produkowaną terakotą lecz obfitowały w ornamenty, zwłaszcza w postaci wici roślinnych.
W Europie w tym samym czasie rozwijała się architektura secesji.
Wybrane przykłady szkoły chicagowskiej
(Lista chronologiczna - wszystkie obiekty w Chicago)
· Mainwright Building, Alder & Sullivan , 1886- 1890
· Second Leiter Building, William LeBaron Jenney, 1889- 1891
· dom towarowy Carson, Pirie, Scott, Louis Sullivan, 1899- 1904
· Dankmar Alder
· Daniel Burnham
· Louis Sullivan
Szkoła chicagowska Louisa Sulivana.
Prace nad udoskonaleniem konstrukcji szkieletowej doprowadziły ( 1880-90 ) do wznoszenia budynków wieżowych zwanych drapaczami chmur. W Chicago wyrosło wiele takich budynków. Ich autorami byli młodzi architekci-przyszli twórcy szkoły chicagowskiej. Szkoła chicagowska rozwiązywała problem wielkiego biurowca i to zagadnienie stanowiło punkt wyjścia dla innych osiągnięć. W ciągu działalności architekci odrzucili dekoracje z elementów historycznych. Twórczość ich była uwarunkowana wieloma osiągnięciami technicznymi. Zastosowano nowy typ konstrukcji szkieletowej i nowe rozwiązanie fundamentów jako ruszt. W twórczości ich wystąpiła jedność architektury i konstrukcji. Charakterystyczne dla nich jest stosowanie szerokich okien dających dużo światła. Uzyskiwano to dzięki zastosowaniu wydłużonych poziomych okien osadzonych w metalowych ramach. W elewacji wydobyto naturalną siatkę szkieletu. Elewacja ma bardzo dobre proporcje. Upadek szkoły był spowodowany kryzysem, wstrzymującym rozwój miast.
Budynki miały wydobytą konstrukcję pionową, wydobyte pionowe stropy, charakterystyczne okna. Dążenie do dostarczenia dużej ilości światła.
Część II
1. Rozwój Warszawy do roku 1600 roku
Ok. 1285 następuje lokalizacja Warszawy poza osadą, która traci na znaczeniu.
Rynek, osada Świętojańska, ul. Piwna z kościołem św. Marcina. Mazowsze było wówczas na peryferiach Królestwa Polskiego.
W 1343 r Warszawa stała się stolicą Mazowsza. Wisła płynie bardzo blisko skarpy. Wał wybudowano jako ochronę, z drugiej strony nie było fortyfikacji.
Wygląd narożnika rynku:
(lepsza ochrona rynku)
Tereny Pragi były najłatwiejsze do zagospodarowania.
Średniowiecze – Gród Jazdów, Gród Brudno.
Zaczyna się szybki rozwój Warszawy. Ma niewielki obszar, co jest powodem przeludnienia miasta. Rozpoczyna się budowa przedmieść. Jazdów zniszczony w XIII w. Rozbudowa Gradu Świętojańskiego i Czerskiego. Działki 360 m2.
9x40
Powstaje wiele kościołów: Paulinów (XIV w.), św. Anny, Najświętszej Marii Panny (1411 – jedyny prawdziwie gotycki), drewniany św. Krzyża.
Rozbudowa Śródmieścia wzdłuż ul. Długiej, z kościołem św. Trójcy, okolice Genewskiej.
...
barasobczynska