Norman Goodman - Rozdział I – „Czym jest socjologia”:
Nauki społeczne:
· Natura ludzkiego zachowania, związków międzyludzkich i ich rezultaty.
o Socjologia,
o Antropologia - fizyczna i kulturowa,
o Ekonomia - jak produkujemy, nabywamy i konsumujemy
niezbędne dobra; PNB,
o Nauki polityczne - analiza źródła, rozdział i wykorzystanie władzy
w społeczeństwie.
o Psychologia - podstawy i konsekwencje zachowania jednostki.
Perspektywa socjologiczna:
· Istnieje wiele różnych „szkół myśli”,
· Socjologia – bada ludzkie zachowania społeczne, związki między ludźmi i rezultaty działalności społecznej.
· „Egzystencja ludzka jest egzystencją społeczną” – główna myśl socjologiczna.
· C. Wright Millis 1959 użył wyrażenia „wyobraźnia socjologiczna”.
· Emil Durkheim – badania nad samobójstwem – samobójstwo jest funkcją stopnia zintegrowania jednostki z grupą społeczną.
· Dane empiryczne – fakty, dane statystyczne.
Twórcy socjologii:
· Rozwinęła się na początku XIX wieku – 200 lat temu.
· August Comte (1798 – 1857):
o francuski filozof – twórca socjologii,
o w 1838 roku ukuł termin „socjologia”,
o statyka społeczna – porządek i stabilizacja życia społecznego,
o dynamika społeczna – zmiany społeczne,
· Herbert Spencer (1820 – 1903):
o Porównał społeczeństwo do żywego organizmu,
o Prekursor szkoły „strukturalistyczno-funkcjonalistycznej”,
o Interesowało go „przetrwanie najlepiej przystosowanych”,
o Darwinizm społeczny – w społeczeństwie uwolnionym od interwencji rządu „nieprzystosowani” musieliby zniknąć.
· Karol Marks (1818 – 1883):
o Niemiecki filozof, jago poglądy są fundamentem „szkoły konfliktu”,
o Społeczeństwo dzieli się na tych co mają i nie mają, co prowadzi do „konfliktu klasowego”,
o Materializm dialektyczny – sprzeczności tkwiące w np: kapitalizmie wywołują kryzysy ekonomiczne, które dają początek nowym strukturom społecznym, a każda kolejna jest lepsza od poprzedniej.
· Emil Durkheim (1858 – 1917):
o Interesował się problemem porządku społecznego,
o Solidarność mechaniczna – łączenie przez podobieństwo, plemiona,
o Solidarność organiczna – związek polegający na wzajemnym wsparciu i na współzależności, dzisiejsze wyspecjalizowane społeczeństwa,
· Max Weber (1864 – 1920):
o Niemiecki socjolog, polemizował z Marksem,
o Interesowały go: wartości, przekonania, zamiary i postawy, które kierują naszym zachowaniem – verstehen (rozumienie lub wgląd),
o Stworzył typ idealny – konstrukcja pojęcia dowolnego zjawiska,
o Połączył powstanie kapitalizmu z wartościami protestantyzmu.
· Georg Simmel (1858 – 1918):
o Odrzucił Spencerowską analogię społeczeństwa do organizmu,
o Uważał społeczeństwo za „skomplikowaną pajęczynę wielokrotnych relacji pomiędzy jednostkami, które pozostają ze sobą w ciągłej interakcji” – socjologia formalna.
o Badana nad „typami społecznymi”, analiza zjawiska „obcego” – formalny członek grupy, nieakceptowany, brak integracji.
Współczesna socjologia amerykańska:
· Teorie makropoziomowe – koncentracja na społeczeństwie – organizmie społecznym (Comte i Spencer).
· Teorie mikropoziomowe – koncentracja na małych tworach jak grupy czy pary (Weber i Simmel).
Teorie makropoziomowe:
· Ujęcie strukturalistyczno-funkcjonalistyczne:
o Określona przez: Bronisława Malinowskiego, Talcotta Parsona, Roberta K. Merona i Kingsleya Davisa.
o Istnienie funkcji – różne zjawiska i struktury społeczne można wyjaśnić w konsekwencji ich istnienia, magia by panować nad pogodą,
o Pojęcie systemu – różne elementy społeczeństwa są związane z sobą, tak że zmiana w 1m prowadzi do zmian w innych.
o Merton: organizacja ma funkcje jawne i ukryte, dysfunkcje – konsekwencje negatywne i efunkcje – konsekwencje pozytywne.
· Teoria konfliktu:
o Podstawą dzieła Marksa, nacisk na konflikt i współzawodnictwo.
o Simmel – występują naciski asocjacyjne – łączące i dysocjacyjne.
o Lewis A. Coser – konflikt spełnia często pozytywną funkcję.
Teorie mikropoziomowe:
· Badają interakcje zachodzące miedzy jednostkami.
· Interakcjonizm symboliczny:
o Pozostaje pod wpływam Webera, duży dorobek George`a Herberta Meada z Chicagowskiego uniwers.
o Interakcja - podstawowy proces społeczny, odbywa się poprzez symbole o ustalonym znaczeniu.
o Podstawowe pojęcia: jaźń (self) nie nadają się do pomiarów.
· Etnometodologia:
o Prace Alfreda Schulza i Harolda Garifnkela,
o Nie istnieje uporządkowany świat społeczny, chyba że jego uczestnicy zgodzą się co do tego.
o Głównym badaniem jest „analiza rozmów” wyjaśnia rutynowe sprawy.
o Fenomenologiczny punkt widzenia – spoglądanie na świat oczami i umysłem respondenta.
· Teoria wymiany:
o Życie społeczne jest procesem handlu i negocjacji.
o Analiza kosztów/korzyści.
o Teoria przedstawiona przez George Homansa w 1950 roku.
o „rachunek hedonistyczny” – robie to co niesie największą korzyść.
Rozdział II – „Metody badań socjologicznych”:
Logika badań:
· Metodologia – naukowo aprobowane metody zbierania dowodów.
· Zmienna – cecha lub charakterystyka, która zmienia się bądź przybiera różne wartości w różnych warunkach: wiek, płeć, klasa społeczna.
· Zmienne niezależna – zmienne, które wpływają na inne,
· Zmienne zależne – zmienne, które poddawane są wpływom.
· Korelacja – zmiana w obu zmiennych,
· Korelacja pozytywna – jeśli wartość 1ej zmiennej rośnie/maleje i jednocześnie rośnie/maleje wartość 2giej.
· Korelacja negatywna – jeśli wartość 1ej zmiennej rośnie/maleje a wartość 2giej maleje/rośnie.
· Korelacja pozorna – przypadkowa korelacja.
· Związek przyczynowo-skutkowy:
o 2 zmienne musza być skorelowane,
o Zmienna niezależna musi poprzedzać w czasie zmienną zależna.
o Musi istnieć pewność, że nie istnieje 3ia zmienna związana z 2ma.
Proces badawczy:
· Zdefiniowanie problemu, przegląd literatury, formułowanie hipotez, rozważanie kwestii etycznych,
· Wybór projektu badawczego, zbieranie danych, analiza danych, wyciąganie wniosków.
Metody badawcze:
· Eksperyment laboratoryjny, terenowy:
o Grupa eksperymentalna – z osób będących przedmiotami badań.
o Grupa kontrolna – nie poddana działaniu zmiennej eksperymentalnej.
o „Efekt Hawthorne” – każdy ma założenia co do badanej sprawy co wpływa na wyniki eksperymentu.
· Wywiad, kwestionariuszowy.; badanie obserwacyjne, obserwacja wewnętrzna/zewnętrzna/ uczestnicząca.
· Analiza wtórna.
o „Rzetelność badań” po powtórzeniu eksperymentu przez kogoś innego wynik się nie zmieni.
Rozdział III – „Kultura”:
Kultura:
· Osoba kulturalna – wykształcony, ma ogładę towarzyską i zna się na sztuce oraz potrafi docenić jej wartość.
· Człowiek kultury – artysta, śpiewak, baletmistrz.
· Kultura - cechą społeczeństwa a nie jednostki, wszystko czego uczymy się w czasie życia społecznego i co jest przekazywane poprzez pokolenia.
· Składniki kultury: kultura materialna - rzeczy i niematerialna – wartości.
· Wiedza – zbiór pojęć, które są częścią kulturowego dziedzictwa, oparte na wnioskach pochodzących z doświadczenia empirycznego.
· Przekonania – poglądy nie poparte odpowiednią wiedzą empiryczną.
· Wartości – abstrakcyjne pojęcie – to co społeczeństwo uważa za dobre.
· Obyczaje proskryptywne – tabu , czego się nie powinno robić – tabu kazirodztwa.
· Hipoteza relatywizmu językowego – teoria Edwarda Sapira i Benjamina Lee Whorfa, natura języka określa sposób, w jaki postrzegamy świat.
· Kultura dionizyjska – gorączkowa aktywność, podwyższony poziom emocji, współzawodnictwo – plemię Kwakiutlów z wyspy Vancouver w Kolumbii Brytyjskiej.
· Kultura apolińska – spokój, rezerwa, plemię Zuni z Nowego Meksyku.
· Etnocentryzm – traktowanie swojej kultury, jako moralnie wyższej.
· Socjobiologia – bmz, Edward Wilson 1975.
Rozdział IV – „Struktura społeczna”:
Teoria funkcjonalistyczna:
· 5podstawowych instytucji: gospodarka, edukacja, rodzina, polityka, religia.
Społeczeństwa:
· Myśliwsko-zbierackie,
· Kopieniackie:
o Rozwój uprawy roślin, XII - X w.p.n.e. system żarowo-odłogowy.
o Dyfuzja kulturowa – rozprzestrzenianie się w śród grup wynalazków.
· Pasterskie, Rolnicze, Przemysłowe, Postindustrialne - głównym celem produkcja informacji i usług.
Paradygmat AGLI:
· AGLI – adaptacja, osiąganie celów, integracja, utajenie – utrzymywanie wzorów.
· Parsons uważa ze są to 4 niezbędne funkcje każdego społeczeństwa.
Karol Marks:
· Teoria konfliktu klas społecznych, rządzących i rządzonych.
· Zmiana społeczna zachodzi przez rewolucje a nie przez rozwój.
Max Weber:
· Biurokracja – jako niezbędnik dzisiejszej społeczności.
· Od Kalwinistów wziął teorie predestynacji – z góry ustalone kto będzie zbawiony a kto nie. (rozwój kapitalizmu).
Rozdział V – „Grupy i organizacje społeczne”:
Grupy:
· Grupy pierwotne – małe grupy, których członkowie mają osobiste stosunki.
· Grupy wtórne – większe, ich trwałość ma charakter okresowy.
· Grupa swoja – taka, do której należy jednostka.
· Grupa obca – taka, do której nie należy jednostka.
· Grupa odniesienia – grupy ważne dla jednostki, która nie należy do nich.
o Funkcja normatywna – określanie właściwych form zachowania,
o Funkcja porównawcza – wzór do naśladowania, standard,
o Funkcja audytoryjna – ocena stosowności zachowań jednostki.
· Para = diada – z 2ch osób, wspólne zaangażowanie każdej z nich.
· Trójka = triada – z 3ch osób, bardziej stabilna niż para.
· Przywództwo instrumentalne – sprawuje osoba, która mobilizuje grupę do osiągania celów.
· Przywództwo ekspresywne – tworzenie harmonii i solidarności w grupie.
· Przywództwo typu „laissez faire” – nie starają się ani kierować działaniami grupy ani ich organizować.
· Consensus – zgoda.
· Biurokracja – wg Webera posiada odpowiednie cechy:
o Podział pracy, hierarchia, przepisy i regulacje, bezosobowość, formalne spisane kartoteki i dokumenty, kompetencje techniczne i awans, personel administracyjny.
o Typ idealny – „czysty” z którym można porównywać inne.
· Oligarchia – system, w którym rządzi mniejszość.
· Organizacje kolektywistyczne – koncentrują się na tym ze klient to człowiek a nie kartoteka, władza jest podzielona, ważna jest indywidualna kreatywność.
Rozdział VIII – „Dewiacja i kontrola społeczna”:
Dewiacja:
·...
gosicka