Geneza integracji europejskiej
Początki tego procesu sięgają czasów Imperium Rzymskiego, króre u szczytu swojej potęgi obejmowało całą południową i zachodnią część Europy, aż po Ren i Dunaj. W średniowieczu idea integracji została najpierw podjęta przez Karola Wielkiego, a następnie przez Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego. Próbę zjednoczenia Europy podjął również Napoleon uzależniając od Francji u progu Xix niemal wszystkie państwa naszego kontynentu. Próbował także w latach II wojny Adolf Hitler, planujący podporządkowanie kontynentu bezwzględnej dominacji Trzeciej Rzeszy.. Wszystkie te próby integracji dokonywane były na drodze podboju.Dopiero po wojnie rozpoczął się proces integracji będący dziełem suwerennych państw, samodzielnie podejmujących decyzje. Idea zjednoczenia Europy na zasadach partnerstwa pojawiła się w okresie międzywojennym, w obliczu narastania tendencji nacjonalistycznych. Premier i minister spraw zagranicznych Francji Aristide Brand zaproponował w 1929 roku utworzenie unii europejskiej w ramach Ligi Narodów., jednakże sytuacja w ówczesnej Europie nie sprzyjała realizacji tego planu. Dopiero po kataklizmie II wojny św i w obliczu zagrożenia ze strony bloku komunistycznego zrozumienie integracji demokratycznej części Europy stało się powszechne zarówno w środowiskach politycznych, jak i wśród szerokiej opnii publicznej. Winston Churchill w przemówieniu wygłoszonym we wrześniu 1946 roku na uniwersytecie w Zurychu sformułował ideę utworzenia „Stanów Zjednoczonych Europy”, zakladającej współpracę dwóch tradycyjnych wrogów-Francuzów i Niemców. W koncepcji Churchilla zjednoczona Europa miala stanowić przede wszystkim przeciwwagę dla bloku komunistycznego, ale także dla potęgi politycznej i ekonomicznej USA. Procesy integracji gospodarczej w Europie zostały zapoczątkowane utworzeniem w 1951r. Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Traktaty rzymskie stały się fundamentem integracji europejskiej-stworzyły jej ramy instytucjonalne oraz określiły cele i zasady członkowstwa.
Powstanie EWWiS, EWG i Euratom
EWWiS
9 maja 1950 r minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman przedstawil plan opracowany wspólnie ze swoim bliskim współpracownikiem Jeanem Monnetem, dotyczący zjednoczenia europejskich producentów wegla i stali. Realizacja projektu miała zapewnić RFN równouprawnienie z innymi państwami- stronami tego planu w zakresie podstawowych surowców-węgla i stali przy jednoczesnym poddaniu kontroli wykonywanej przez organ niezależny od instrukcji poszczególnych państw, a zatem również RFN. 18 kwietnia 1951 roku w Paryżu 6 państw(Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Wlochy) podpisały układ w sprawie utworzenia EWWiS, który wszedł w życie 25.07.1952 r. Został zawarty na lat 50.
Do głównych celów EWWiS zlicza się:
-przyczynianie się do szybkiego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego, zwiększenia zatrudnienia i podnoszenia stopy życiowej poprzez:
a)utworzenie wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego państw uczestniczących
b)nadzorowanie tego rynku i korygowanie nieprawidłowości występujących w trakcie jego funkcjonowania
Europejska Wspólnota Energii Atomowej
W Polowie lat pięćdziesiątych zapanował w Europie kryzys energetyczny spowodowany zmianami technologicznymi w przemyśle i rozwojem motoryzacji. Zaczęto zwracać się w kierunku innego nośnika energii- energii atomowej. Chciano ją wykorzystać w celach pokojowych.1-2 czerwca 1955 roku odbyła się w Mesynie konferencja na której udało się osiągnąć porozumienie co do celowości rozpoczęcia prac nad utworzeniem- obok wspólnoty gospodarczej-organizacji do pokojowego wykorzystania energii atomowej. Powołano Komitet, który w listopadzie 1955 roku przedłożył plan utworzenia przez 6 państw-sygnatariuszy EWWiS nowej wspólnoty-EURATOM. Przeciwko jej utworzeniu wystąpiła Wielka Brytania. Obawiała się ona że fakt ten zmniejszy jej wpływy w Europie zachodniej i przyniesie szkodę interesom monopoli brytyjskich na kontynencie. Traktat w sprawie EURATOM”U został podpisany 25 marca 1957 roku w Rzymie jednocześnie z Traktatem powołującym do życia EWG. W życie wszedł 1.01.1958r. po ratyfikowaniu go przezwszystkich sygnatariuszy. Została zawarty na czas nieograniczony. Celem EURATOM”U miało być stworzenie warunków do powstania i szybkiego rozwoju przemysłów atomowych w krajach Wspólnoty poprzez:
a) rozwijanie badań w dziedzinie atomistyki i rozpowszechnianie ich wyników
b ustalanie jednolitych norm bezpieczeństwa i kontrolę ich przestrzegania
c)czuwanie nad prawidłowym zaopatrzeniem wszystkich Wspólnoty użytkowników w mineraly i paliwa jądrowe
d)wykonywanie przyznanego wspólnocie prawa własności w stosunku materiałów rozszczepialnych
e)stworzenie wspólnego rynku materiałów i urządzeń wyspecjalizowanych, ułatwianie i popieranie inwestycji jądrowych i inne działania
EWG
Traktat ustanawiający EWG został podpisany jednocześnie z Traktatem powołującym do życia EURATOM 25.03.1957r. w Rzymie przez ministrow spraw zagranicznych, a ze strony Luksemburga i Wloch również przez szefów tych państw. W życie wszedł 1.01.1958r i został zawarty na czas nieograniczony.
Celem EWG było przyczynianie się do harmonijnego rozwoju gospodarczego, stałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, większej stabilności, szybszego wzrostu poziomu życia i ściślejszych związkow między państwami członkowskimi poprzez:
a)rozwijanie integracji gospodarczej tj utworzenia unii celnej i wspólnego rynku, ustanowienie wspólnej polityki handlowej, rolnej i transportowej
b)ochronę wolnej konkurencji
c)stworzenie mechanizmó koordynacji polityk gospodarczych państw
d)ujednolicenie ustawodawstwa państw członkowskich w zakresie niezbędnym do właściwego funkcjonowania rynku
e)utworzenie Europejskiego Funduszu Socjalnego mającego na celu wzrost zatrudnienia i podnoszenie poziomu życia
f)utworzenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego który ma dostarczć środki finansowe państwom członkowskim
g)stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich w celu zwiększenia wymiany handlowej oraz stymulowania rozwoju gospodarczego i społecznego.
Geneza Unii Europejskiej
W latach osiemdziesiątych podjęto prace nad utworzeniem Unii Europejskij, organizacji która koncentrowałaby się nie tylko na zagadnieniach gospodarczych ale dążyłaby także do zaciśniania współpracy politycznej. Pierwszym krokiem było podpisanie w Luksemburgu 17.02.1986r Jednolitego Aktu Europejskiego, wszedł w życie 1.07.1987r.
Postanowienia podstawowe JAE to:
a)za główny cel współpracy i działań integracyjnych przyjmuje utworzenie Unii Europejskiej, Unia ma kształtować w oparciu o wspólnoty oraz współpracę w dziedzinie polityki zagranicznej:
b)stwarza podstawy prawne dla funkcjonowania Rady Europejskij tj:
-określa jej skład(szefowie państw i rządów oraz przewodniczący Komisji Wspólnot, wspomagani przez ministró spraw zagranicznych i jednego członka komisji)
- określa częstotliwość spotkań Rady(2 razy w roku)
c) stwarza podstawy prawne dla współpracy państw w sprawach polityki zagranicznej i reguluje tą współpracą
d) wprowadza zmiany do statutów wspólnot
W odniesieniu do EWG:
- za główne zadanie przyjmuje się utworzenie rynku wewnętrznego(wspólnego rynku) do końca 1992 r.
- zapewnienie tzw spójności społecznej i gospodarczej
- rozszerza kompetencje o sprawy badań naukowych i technologii oraz ochrony środowiska
- wprowadza zmiany instytucjonalne, mające usprawnić proces decyzyjny i zwiększyć uprawnienia Parlamentu Europejskiego
W odniesieniu do trzech wspólnot:
-powołuje sąd I instancji przy Trybunale Sprawiedliwości
-zmienia formalnie nazwę Zgromadzenie na Parlament Europejski
Założenia JAE realizował podpisany 7.02.1992r w Maastricht Traktat o Unii Europejskiej. Był on konsekwencją dotychczasowego rozwoju integracji, w tym szczególnie utworzenia rynku wewnętrznego, pogłębiających się współzależności między państwami, ich dążeń do kształtowania zbiorowej tożsamości na arenie międzynarodowej oraz zwiększenia wpływu na bieg spraw europejskich..
Główne postanowienia:
1) Ustanawia Unię Europejską opartą na trzech wspólnych i wzbogaconą o nowe formy współpracy;wspólnoty funkcjonują nadal na podstawie swoich statutów
2) Najwięcej zmian wprowadza do statutu EWG:
-zmienia nazwę na Wspólnotę Europejską, ponieważ wspólnota ta posiada kompetencje szeroko wykraczające poza sferę gospodarczą
-rozszeża zakres kompetencji i zadań wspólnoty o nowe zagadnienia( np. rozwój transeuropejskich sieci transportowych, telekomunikacyjnych i energetycznych, ochrony zdrowia, ochrony konsumenta)
- do podstawowych celów Wspólnoty dodaje utworzenie unii gospodarczej i monetarnej- wspólna waluta Euro, która do obiegu bezgotówkowym została wprowadzona w 1999 roku, a gotówkowym 3 lata później)
3)reguluje współpracę w dwuch dziedzinach, które nie wchodzą w zakres kompetencji wspólnot są to
- wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
- wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
- ustanawia obok obywatelstwa państwowego obywatelstwo UE
Cele i zadania poszczególnych filarów Unii Europejskiej
Filary Unii Europejskiej- termin wprowadzony przez Traktat z Maastricht z 1992 roku. Według niego Unia ma składać się z trzech filarów, każdy z nich obejmuje inną dziedzinę integracji i w każdym z nich obowiązuje inny proces decydowania
I filar zawiera zagadnienia rozstrzygane wspólnie, „ponadpaństwowo”, w ramach Wspólnoty Europejskij(przy głównym udziale Rady UE). Ma charakter gospodarczy i opiera się na Wspólnotach Europejskich. Obejmuje on:
- unię gospodarczą i walutową
-unię celną
- rynek wewnętrzny
- wspólną politykę rolną i politykę strukturalną
Głównym celem I filaru jest „promowanie harmonijnego rozwoju działań gospodarczych”, który jest osiągany poprzez jednolity rynek, efektywną politykę strukturalną, społeczną i pieniężną.
II filar dotyczy wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Celem drugiego filaru jest „ strzeżenie wspólnych wartości, fundamentalnych interesów i niezawisłości Unii”. W ramach tego filaru Rada Europejska oraz Rada UE dbają o podniesienie bezpieczeństwa Unii i jej członków, a także o utrzymanie pokoju na świecie. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa nie narusza jednakże polityki bezpieczeństwa państw neutralnych oraz mocarstw jądrowych.
III filar- wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Traktat amsterdamski nadał trzeciemu filarowi nazwę Współpracy Policyjnej i Sądowej w sprawach karnych. Celem tego filaru jest zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa i sprawiedliwości poprzez wspólne działanie państw członkowskich, dotyczących zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu, przemytu narkotyków, handlu ludźmi, przeciwdziałaniu przejawom rasizmu. W ramach III filaru bardzo ważna jest współpraca sądowa między członkami UE, która polega na współdziałaniu w procesach karnych, wykonywaniu orzeczeń oraz kwestiach ekstradycyjnych. Pogłębienie integracji powoduje, że rządy państw przenoszą coraz częściej pewne dziedziny współpracy z II i III filaru na I filar, ponadnarodowy.
Decyzje w II i III filarze podejmuje się poprzez ustalenia międzyrządowe. Wspomina się także o tzw IV filarze- wspólnej polityce obronnej opartej na UZE.
Program reform instytucjonalnych i Traktat Amsterdamski z 2 października 1997 r.
Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Maastricht przewidującym rozpoczęcie nowelizacji postanowień traktatowych od 1996 roku odbyła się konferencja międzyrządowa trwająca od marca 1996 do czerwca 1997r. Ustalenie konferencji przyjęto na posiedzeniu Rady UE w Amsterdamie.
Główne modyfikacje traktatu to:
- możliwość nakładania sankcji na państwa członkowskie, które nie respektują zasad demokracji, praw człowieka, prawa wspólnotowego, udzielanie Radzie UE kompetencji w zakresie zwalczania wszelkich przejawów dyskryminacji z powodu płci, rasy, poglądów, wyznania, kalectwa itd.
- zaliczenie równouprawnienie kobiet i mężczyzn jako fundamentalnego prawa Wspólnot Europejskich
- utrzymywanie zasady wysokiego poziomu zatrudnienia
- zaostrzenie wymogów ochrony środowiska
- określenie relacji pomiędzy obywatelstwem wspólnotowym
W zakresie modyfikacji polityk wspólnotowych zmiany obejmują przede wszystkim:
Zmiany w statucie WE:
- dodanie rozdziału dotyczącego polityki zatrudnienie
-włączenie protokołu socjalnego
- wyposażenie UE we „wspólne strategie” w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa
- wprowadzenie możliwości konstruktywnego wstrzymania się od głosu na forum Rady UE dla państw nie zintegrowanych daną inicjatywą
Traktat wszedł w życie 1.05.1999r.
Program reform instytucjonalnych i Traktat Nicejski
Podstawowym założeniem Traktatu Nicejskiego było przygotowanie organów Wspólnot Europejskich do poszerzenia UE o państwa Europy Środkowej Maltę i Cypr. Prace legislacyjne skoncentrowały się wokół problemów natury instytucjonalnej tj kwestie mechanizmów podejmowania decyzji w Radzie UE.
11 grudnia 2000 roku w Nicei zakończył się szczyt Rady Europy. Jego tematem była przede wszystkim reforma instytucjonalna, warunkujaca przyjęcie do UE nowych państw członkowskich. Podczas spotkania w Nicei szefowie państw i rządów skoncentrowali się na 3 zasadniczych sprawach:
1. ogólnej liczbie komisarzy w Komisji Europejskiej oraz ich przydziale dla poszczególnych państw członkowskich
2. zasadzie podziału glosów w Radzie za pomocą większości kwalifikowanej
3. rozszerzenia zasady glosowania w Radzie za pomocą większości kwalifikowanej na nowe dziedziny(kosztem ograniczenia zakresu dla którego obowiązywała jednomyślność)
Rada Europejska obradująca w Feira(Portugalia) przesądziłą o włączeniu do tej grupy spraw kolejnego czwartego zagadnienia tj zasady bliższej współpracy między państwami członkowskimi.
Szczyt w Nicei nie przyniósł wszystkich oczekiwanych rozwiązań. Przede wszystkim nie dokonano gruntownej reformy wspólnotowych instytucji oraz zmian w skomplikowanej strukturze UE. Nie poczyniono również stanowczych kroków na rzecz określenia długofalowych celów procesu integracji europejskiej. Wyznaczywszy datę następnej Konferencji międzyrządowej na 2004 r, wskazano od razu na jej potencjalny zakres zainteresowań min podjęcie szeroko zakrojonych konsultacji dotyczących min precyzyjnego określenia relacji kompetencyjnych między państwami członkowskimi a UE, uproszczenia traktatów założycielskich, określenia roli parlamentów krajowych w procesie integracji europejskiej. Osobnym zagadnieniem było ustalenie dalszego funkcjonowania Karty Praw Podstawowych UE, która w Nicei uzyskała jedynie status niewiążącej deklaracji. Wynikiem prac Konwentu w sprawie przyszłości Europy jest Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy. Projekt Traktatu został przyjęty przez szefów państw i rządów na szczycie Rady Europejskiej w dniach 17 i 18 czerwca 2004r w Brukseli i podpisany 29.10.2004r w Rzymie.
Konstrukcja głosów ważonych
System ważony głosów- kompromis pomiędzy „małymi” i „ dużymi” państwami. Państwa „małe” obstawały przy tzw podwójnej większości, żądając aby do przyjęcia decyzji konieczna była większość glosów i większość państw członkowskich, podczas gdy państwa „duże” dążyły do ustalenie nowego systemu ważenia głosów uwzględniającego w większym stopniu czynnik demograficzny. Na posiedzeniu Rady Europejskiej w Nicei poprawki dotyczące ważenia głosów wpisano do Protokolu w sprawie rozszerzenia UE, który stanowi załącznik do Traktatu UE oraz Deklaracji w sprawie rozszerzenia Unii.
Porozumienie Schengeńskie
Układ z Schengen- porozumienie które znosi kontrolę osób przekraczających granice między państwami członkowskimi układu, a w zamian za to wzmacnia współpracę w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej(również współpraca przygraniczna). Porozumienie zostało zawarte w Schengen(Luksemburg) 14.06.1985 r. między krajami Unii Gospodarczej Beneluksu Francją i RFN. Od 1986r wprowadzono zwykłą kontrolę wzrokową na granicy(przekraczanie prędkości).26.03.1995 zniesiono kontrolę na granicach. W 1995r z mocy układu z 90r dołączyły Hiszpania i Portugalia, natomiast Włochy, Grecja, Austria oraz Dania, Finlandia, Szwecja, Norwegia i Islandia uzyskały wówczas status obserwatorów. Układ jest otwarty dla wszystkich członkow UE. Do układu należą obecnie 22 państwa UE. Islandia i Norwegia wchodzące w skład Związku Paszportowego krajów Nordyckich są z grupą Schengen stowarzyszone.
Dorobek Schengen został bezpośrednio włączony do Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej na podstawie Traktatu Amsterdamskiego z 1997r i stał się integralną częścią prawa wspólnotowego obowiązującego wszystkie państwa członkowskie. W nocy z 20 na 21 grudnia 2007r Polska przystąpiła do Układu z Schengen kończąc kilkuletni okres przygotowań administracji publicznej, Policji i Straży Granicznej. To najważniejsze wydarzenie od czasu wejścia Polski do UE. W celu zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego strony Układu uzgodniły,że zostaną podjęte specjalne działania kompensujące zniesienie kontroli na ich granicach wewnętrznych. Dzialania te będą polegały przede wszystkim na wzmocnieniu i zintensyfikowaniu kontroli granicznej na granicach zewnętrznych(w Polsce są to odcinki granic z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą oraz granice morskie i lotnicze).
W celu wprowadzenia swobody przemieszczania się wewnątrz terytorium zewnętrznych granic został utworzony System Informacyjny Schengen. Jest to komputerowa baza danych, która pozwala na sprawdzanie czy osoby lub przedmioty przekraczające granicę Strefy, bądź już znajdujące się na jej terenie nie są poszukiwane, niejawnie nadzorowane lub czy nie dotyczy ich zakaz wstępu. Dostęp do niej mają: policja,urzędy konsularne, straż graniczna państw członkowskich Układu. SIS składa się z narodowych sekcji w każdym z krajów członkowskich oraz układu centralnego. Centralny serwer SIS znajduje się w Strasburgu. System gromadzi dane na temat obserwowanych, podejrzanych lub ściganych osób oraz przedmiotów(skradzionych pojazdów, broni, dokumentów). Za największą wadę uważa się nieuwzględnienie w tworzonych bazach danych daktyloskopijnych.
Budowane są System Informacyjny Schengen Drugiej Generacji- SIS II i uzupełniający go System Wymiany Informacji Wizowej tzw VIS. System VIS ma na celu wyminę danych o wizach między państwami członkowskimi które zniosły kontrole na swoich granicach wewnętrznych i uczestniczą w systemie swobodnego przepływu osób bez kontroli na granicach wewnętrznych.
Instytucje UE
Rada Europejska jest to organ polityczny UE mający za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii. Rady Europejskiej nie można mylić z Radą UE ani Radą Europy.
Mianem Rady Europejskiej okresla się spotkania głów państw lub szefów rządów państw członkowskich oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji. Rada Europejska zbiera się zazwyczaj 4 razy w roku, na krótkich dwudniowych spotkaniach. Zgodnie z Traktatem Nicejskim od momentu rozszerzenia Unii 1.05.2004r wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli.
Uprawnienia Rady Europejskiej:
1. ma na celu planowanie kierunków rozwoju Unii oraz koordynację w jej ramach
2. jest forum wymiany pogladów na najwyższym szczeblu politycznym
3. podczas spotkań Rady są min opracowywane i podpisy7wane ostateczne teksty unijnych traktatów
4. kwestie związane z II filarem UE: wspolną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa (najwyższy organ w zakresie tej polityki)
od 1983r Rada może bezpośrednio włączać się w sprawy znajdujące się w kompetencji Wspólnot Europejskich, działa wtedy jako Rada UE
Spotkania Rady kończą się odłoszeniem wspólnego komunikatu przyjętego w drodze konsensusu.
5. Rada jest zobowiązana do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu szczegółowego raporu z obrad
decyzje Rady nie mają mocy prawnie wiążącej jednak skład tego organu(jej członkowie są zwierzchnikami ministrów wchodzących w skład Rady Unii Europejskiej) przesądza o przekładaniu się tych decyzji na konkretne akty prawne uchwalane przez odpowiednie organy
Obecnie przewodniczącym Rady Europejskiej jest Nicolas Sarkozy.
Parlament Europejski- reprezentuje obywateli Unii i przz nich jest bezpośrednio wybierany. Wybory do PE odbywają się raz na 5 lat. Obecny sklad zgromadzenia liczy 785 członków ze wszystkich 27 krajów UE. Posłowie zasiadają w PE wg przynależności politycznej. Hans-Gert Pottering jest przewodniczącym PE wybranym w 2007r.
PE ma trzy siedziby: w Brukseli, Luksemburgu oraz Strasburgu.
Zadania PE- pelni trzy podstawowe funkcje:
1.przyjmuje akty prawa europejskiego- w wielu obszarach polityki wspolnie z Radą
2.sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami UE w szczególności nad Komisją.Do jego kompetencji należy zatwierdzanie lub odrzucanie kandydatur komisarzy.
3. kompetencje budżetowe- PE sprawuje pieczę nad budżetem(wraz z Radą przyjmuje on budżet UE)
Organizacje prac PE-przebiegają dwuetapowo
1.przydotowanie do sesji plenarnej
2. sesja plenarna- raz w miesiącu zwykle w Strasburgu-sesja jednodniowa, lub w Brukseli- sesja dwudniowa
3. debata nad wnioskami legislacyjnymi i glosowanie nad poprawkami oraz podjecie ostatecznej decyzji co do całego aktu
Rada Unii Europejskiej-jest głównym organem decyzyjnym UE. Rada reprezentuje państwa członkowskie; w jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z danego kraju np. ochrona środowiska- minister środowiska. Maxymalnie 4 razy w roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącymi Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska- wyznaczaja kierunki rozwoju polityki Ue.
Zadania Rady- pełni 6 zasadniczych zadań:
1. przyjmuje europejskie akty prawne- w wielu obszarach wspólne z PE
2. koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich
3. zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi
4. przyjmuje budżet UE wspólnie z PE
5. określa kierunki wspolnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa opierając się na wytycznych ustalonych przez RE
6. koordynuje współpracę między krajowymi sadami i organami policji w sprawach karnych.
Każdy kraj UE ma w Brukseli stały zespół który go reprezentuje i broni jego interesu na szczycie Unii-de facto rola ambasadora swojego kraju. Ambasadorowie spotykają się co tydzień w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli COREPER. Prezydencja Rady zmienia się co 6 miesięcy. Prezydencję wybiera Sekretariat Generalny który przygotowuje i zapewnia plynność Rady na wszystkich poziomach. W roku 2004 Javier Solana z Hiszpanii został ponownie wybrany na Sekretarza Generalnego Rady. Sekretarza wspiera jego zastępca odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym. Decyzje e RE zapadają w drodze głosowania. Im większa liczba ludności danego kraju tym więcej ma głosów. Liczba glosów jest ważona na korzyść państw słabiej zaludnionych. Polska ma 27 glosów.
Komisja Europejska-jest niezależna od rządow krajowych. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona wspólnych interesow całej UE. Przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktow prawa europejskiego, które przedkłada Parlamentowi i Radzie. Jest również organem doradczym UE- odpowiada za wprowadzenie w życie decyzji Parlamentu i Rady. Członkowie Komisji-komisarze zobowiązani są do działania w interesie całej Unii bez przyjmowania instrukcji od rządów krajowych. Kadencja trwa 5 lat(obecnej Komisji trwa do 31 października 2009r. Jej przewodniczącym jest Jose Manuel Baroso. Komisja ponosi odpowiedzialność polityczną przed PE, który ma prawo odwołania całej Komisji. Komisja uczestniczy we wszystkich sesjach PE gdzie jej zadaniem jest wyjaśnienie i uzasadnienie swoich działań. Komisja odpowiada również regularnie na ustne i pisemne pytania poselskie. Bieżącymi sprawami Komisji zajmują się urzędnicy merytoryczni, eksperci, tłumacze- to około 23000 osób. Siedzibą oficjalną jest Bruksela, posiada ona swoje biura także w Luksemburgu. Ma reprezentacje we wszystkich krajach UE oraz przedstawicielstwa na calym świecie.
Zadania Komisji-pełni 4 podstawowe funkcje:
1.przedkłada PE i RE do zatwierdzenia wnioski legislacyjne
2.zarządza i wdraża unijne polityki oraz budżet UE
3.egzekwuje stosowanie prawa europejskiego- wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości
4.reprezentuje UE na arenie międzynarodowej np. negocjując umowy między UE a innymi krajami.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Ma siedzibę w Luksemburgu. Jest to jeden z głównych organów Wspólnot Europejskich, pełniacy funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego i administracyjnego.
Skład TS:
- 27 sędziów mianowanych przez każde państwo członkowskie;są z zasady przedstawicielami Unii i nie mogą orzekać w sprawach których stroną jest państwo które ich nominowało(polskim sędzią jest Jerzy Makarczyk)
- przewodniczący- powoływany na 3 lata spośród sędziów TS- obecnie Wassilios Skouris
- przy Ts działa 8 rzeczników generalnych(adwokatów) obsadzonych na 6 letnią kadencję
Co 3 lata dokonuje się częściowej wymiany składu sędziowskiego i adwokackiego.
TS może obradować:
- w pełnym skladzie np. kiedy ma za zadanie zdymisjonować RzPO
- w składzie wielkij izby- 13 sędziów na żądanie Państwa Członkowskiego, która jest stroną w postępowaniu
- inne sprawy są rozpatrywane przez izby składające się z 5 lub 3 sędziów
Prezesi izb złożonych z 5 sędziów wybierani są na 3 lata, a prezesi izb złożonych z 3 na rok
Kompetencje TS
1. orzeka o legalności aktow prawnych wydawanych przez inne organy UE oraz ich zgodności z traktatami
2. rozstrzyga spory kompetencyjne między organami Wspólnot
3. dokonuje obowiązującej wykładni aktów prawnych, zapewnia jednolitą wykladnię prawa wspólnotowego przez wydawanie na wniosek sądu państwa członkowskiego orzeczeń wstępnych
4. na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych
5. rozpoznaje spory między państwami członkowskimi lub tymi państwami a KE
6. rozpoznaje i rozstrzyga spory pomiedzy Instytucjami Europejskimi a ich pracownikami(Trybunał Spraw Pracowniczych)
7. dokonuje rewizji wyroków SPI
może też roztrzygac skargi wniesione przez osoby fizyczne i prawne do SPI od których z przyczyn proceduralnych strony sporu się odwolały
Orzeczenia TS mają charakter ostateczny. Urzędowym językim jest język francuski.
SAD PIERWSZEJ INSTANCJI
Trybunał powolany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego, w celu odciążenia ETS. Zaczął działać z dniem 1.01.1989r. Jego siedziba mieści się w Luksemburgu, rozprawy odbywają się w języku francuskim..
...
gosicka