Finanse publiczne i prawo finansowe (02.10.2010. – wykłady)
Prawo finansowe - to ogół norm prawnych regulujących działalność finansową w danym państwie.
Zakres Prawa Finansowego ( systematyka) :
1. P. Budżetowe
2. P. Podatkowe
3. P. Celne
4. P. Finansowe ubezpieczeń gospodarczych i społecznych
5. P. Finansowe jednostek St.
6. P. Walutowe i Dewizowe
7. P. Bankowe
8. P. Finansowe podmiotów gospodarczych
Prawo Budżetowe – Ustawa o finansach publicznych; Ustawa Budżetowa
Prawo Podatkowe – Ustawa o podatku od towarów i usług; akcyzowym; dochodowym od osób fizycznych i osób prawnych, ustawa o podatkach i opłatach lokalnych.
Prawo Celne – Wspólnotowy kodeks celny.
Prawo Finansowe podmiotów gospodarczych – Ustawa o swobodzie działalności gosp.
Prawo podatkowe ubezpieczeń gospodarczych – Ustawa o ubezpieczeniu społecznym
Prawo finansowe jednostek ST – Ustawa o samorządzie gminnym/powiatowym/wojew.; Ustawa o podakach i opłatach lokalnych.
Prawo walutowe i dewizowe – Ustawa Prawo Dewizowe.
Prawo Bankowe – Kodeks spółek handlowych; Ustawa prawo bankowe; Ustawa prawo spółdzielcze.
Budowa Normy Prawno-Finansowej:
A. Hipoteza
§ Powołanie się na akt normatywny (źródło prawa z którego wynika jej obowiązywanie)
§ Powołanie się na stan faktyczny uzasadniający dyspozycję normy
B. Dyspozycja
§ Przedmiot normy- określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu a zobowiązanie drugiego, może być ono szczegółowo określone co do miejsca i sposobu jego wykonania.
C. Sankcja
§ Z reguły są to dolegliwości karne lub materialne (podatkowe, pieniężne, karne)
Osoby Prawne:
1. Spółki Akcyjne; Spółki ZO.O.
2. Spółdzielnie.
3. Przedsiębiorstwa Państwowe.
4. Spółki prawa handlowego nie mające osobowości prawnej ( spółki jawne; komandytowe; partnerskie; komadytowo-państwowe).
5. Współnicy spółek cywilnych.
6. Oddziały i przedstawicielstwa osób zagranicznych działających w Polsce.
7. Osoby fizyczne prowadzące zorganizowaną działalność gospodarczą.
Finanse publiczne obejmują procesy:
§ Pobieranie i gromadzenie dochodów
§ Wydatkowanie środków publicznych
§ Finansowanie deficytu
§ Zaciąganie zobowiązań
§ Zarządzanie środkami publicznymi
§ Zarządzanie długiem publicznym
Zasady gospodarki Finansów publicznych:
Jawność finansów publicznych jest realizowana przez:
§ Jawność sejmowej debaty budżetowej i debat budżetowych jednostek ST.
§ Jawność sejmowej debaty nad sprawozdaniem z wykoania budżetu państwa i debat nad wykonaniem sprawozdań budżetowych jednostek ST.
§ Podawanie do publicznej wiadomości :
- kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetu jednostek ST
-zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych przez MF.
§ Udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektora finansów publicznych
Formy organizacyjne finansów publicznych:
A. Jednostki Budżetowe
- jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywaja swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostek ST.
Jednostki Budżetowe tworzą; łączą; likwidują:
§ Ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie oraz inne organy działające na postawie odrębych przepisów- państwowe jednostki budżetowe.
§ Organy stanowiące jednostki ST. Np. rady gminy lub powiatu.
Źródła prawa finansowego:
1. Ustrojowe- Konstytucja (akt prawny)
Prawa materialnego (ustawy podatkowe – akt prawny)
Prawa formalnego (ordynacja podatkowa – akt prawny)
2. Prawa państwowego (podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych)
Prawa lokalnego (ustawa o opłatach i podatkach lokal.)
Finanse publiczne- publiczne zasoby pieniężne, operacje tymi zasobami oraz normy prawne regulujące .
ŹRÓDŁA Z PODATKÓW
ŹRÓDŁA NIEPODATKOWE (cła,pożyczki,mandaty)
Gminy – podatek od darowizn i spadków, opłata taryfowa, gromadzone są na zasadzie przymusu.
Organy finansowe:
§ Naczelnik US
§ Wójt; starosta; burmistrz; prezydent miasta
Finanse publiczne a finanse prywatne:
A. Finanse publiczne gromadzone na zasadzie przymusu i przeznaczone na zaspokojenie potrzeb publicznych.
B. Szeroki zakres znaczeniowy.
C. Operacje finansowe dokonywane w zakresie finansów publicznych, rzutuje na równowagę finansową państwa.
Ustawa o finansach publicznych:
A. Sektor rządowy – organ władzy publicznej oraz podległe im jednostki organizacyjne w całości lub części finansowane ze środków publicznych.
B. Sektor samorządowy- jednostki ST. ( gminy, powiaty) i ich organy oraz podległe im jednostki.
Środki publiczne to:
1. Dochody publiczne- daniny publiczne (podatki i inne dochody wynikające z umów cywilnoprawnych).
2. Przychody budżetów jednostek ST. pochodzące ze sprzedaży papierów wartościowych ; prywatyzacji majątku ; z otrzymanych kredytów i pożyczek.
3. Bezzwrotne środki ze źródeł zagranicznych oraz przychody jednostek organizacyjnych pochodzące z ich działalności.
Finanse publiczne obejmują następujące procesy:
1. Pobieranie i gromadzenie dochodów na rachunkach bankowych.
2. Wydatkowanie środków publicznych.
3. Finansowanie deficytu.
4. Zaciąganie zobowiązań.
5. Zarządzanie środkami publicznymi.
6. Zarządzanie długiem publicznym.
Pytania:
1. Definicja „Prawo finansowe”
2. Omów systematykę prawa finansowego ze wskazaniem podstawowych aktów prawnych.
3. Budowa normy prawno-finansowej + przykłady.
4. Jakie są źródła prawa finansowego + wskazanie przykładowych aktów prawnych.
5. Definica „ Finanse Publiczne”
6. Finanse publiczne a finanase prywatne (podobieństwa i różnice).
7. Jaki jest zakres podmiotowy ustawy o finansach publicznych.
8. Co to są środki publiczne.
9. Jakie procesy obejmują finanse publiczne i co one oznaczają.
10. Jak realizowana jest w praktyce zasada jawności finansów publicznych.
11. Jednostki budżetowe:
- zasady tworzenia , łączenia i likwidacji
- zasady finansowe funkcjonowania tych podmiotów
Finanse publiczne i prawo finansowe (16.10.2010. – wykłady)
Budżet Państwa:
1. Definicja- jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów:
§ Organów władzy państwowej kontroli i ochrony prawa.
§ Sądów i Trybunałów
§ Administracji rządowej
Budżet Panstwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej „rokiem budżetowym”.
2. Ustawa Budżetowa ustala:
§ Dochody budżetowe państwa wg. Ważniejszych źródeł , części i działów klasyfikacji budżetowej
§ Wydatki budżetu państwa
§ Deficyt budżetu państwa i źródła jego pokrycia ( prywatyzacja, źródła zagraniczne, kredyt, pożyczka, papiery wartościowe )
§ Limity zatrudnienia w administracji rządowej
§ Przychody i rozchody budżetu państwa
§ Plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych
§ Zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa
§ Zakres i kwoty dotacji przedmiotowych
§ Wykaz jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i ich wysokość
Projekt ustawy budżetowej zawiera uzasadnienie składające się z:
§ Głównych celów polityki społecznej i gospodarczej
§ Założeń makroekonomicznych na planowany rok budżetowy i dwa kolejne lata dotyczące:
- kształtowania się PKB
- pańswowego długu publicznego i długu Skarbu Państwa
3. System budżetowy (definicja) – jest to zespół norm prawnych regulujących organizację finansowych organów państwa i instytucji objetych gospodarką budżetową oraz zasady pobierania dochodów pieniężnych na rzecz budżetu państwa, a także zasady ich wydatkowania.
4. Gospodarka budżetowa polega na:
§ Planowaniu budżetowym
§ Gromadzeniu dochodów budżetowych
§ Dokonywaniu wydatków budżetowych
§ Kontroli przestrzegania dyscypliny finansowej
5. Funkcje budżetu:
§ Rozdzielcza (redystrybucyjna)- gromadzenie podział i wydatkowanie zasobów pieniężnych na sfinansowanie wydatków ponoszonych przez państwo ( sfera budżetowa; fundusze ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorstwa, gminy).
Obok wydatków obligatoryjnych wyróżniamy szereg form wspierania procesów gospodarczych:
- dotacje inwestycyjne
- dopłaty do kredytów na wybrane cele
- wydatki związane z poręczeniami państwowymi
- wydatki na promocję eksportu
- wydatki na prywatyzację
W wyniku redystrybucji dochodu budżetu państwa następuje przeniesienie części dochodow pomiędzy:
- różnymi działami gospodarki narodowej
- różnymi regionami kraju
- różnymi grupami ludności
- różnymi państwami (pożyczki zagraniczne)
§ Kontrolna- ściśle związana z funkcją rozdzielczą, gdyż proces gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych jest kontrolowany pod kątem oceny celowości, legalności i efektywności gospodarki budżetowej.
Rodzaje kontroli budżetowej:
Ax ante (wstępna)- ...
gosicka