Etyka zawodowa
Filozofia – pierwsza uporządkowana wiedza p świecie.
Filozofia – grec. Phileo – kochać, miłować Sophia – mądrość.
Filozofia – umiłowanie mądrości.
Filozofia – matka wszystkich nauk.
Filozofia – nauka o najbardziej ogólnych prawidłowościach dotyczących świata przyrodniczego, społecznego i myśli ludzkiej.
Działy filozofii:
1. Ontologia – (grec. „onto” byt, „logos” nauka ).
Ontologia zadaje pytanie: - ile jest wszechświatów ?, jaka jest istota natury ?, czy zjawiska otaczające nas są uporządkowane ?, ile jest cywilizacji?.
2. Epistemologia – „Teoria poznania”.
Epistemologia zadaje pytania: - skąd my to wiemy?, co to jest prawda ?, czy poznanie ludzkie jest ograniczone ?.
3. Metodologia ogólna - nauka o nauce.
Metodologia zadaje pytania: - jak naukowo poznajemy świat ? , co to jest wiedza naukowa ?, co to jest teoria naukowa ?, czy jest recepta na odkrycie naukowe ?.
4. Antropologia filozoficzna – filozofia człowieka jako jednostki biologicznej.
Antropologia zadaje pytania: - jakie jest nasze miejsce w kosmosie ?, jak się ma wolność człowieka do przyrody ?.
5. Filozofia społeczna – socjologia ogólna.
Filozofia społeczna zadaje pytania: - dokąd zmierza nasza cywilizacja ?, co to jest globalizacja i do czego dąży ?, czy narody będą istnieć?.
6. Prakseologia – teoria działania, twórca: Tadeusz Kotarbiński „Traktat o dobrej robocie”
Prakseologia zadaje pytania: - czy istnieją jakieś ogólne reguły działania.
7. Etyka – nauka o moralności, o tym co dobre a co złe.
8. Estetyka – teoria sztuki, nauka o tym co piękne a co brzydkie.
Czym jest etyka i jej rodzaje.
Etyka
Metaetyka – ogólne rozważania skierowane na pytanie: „Dlaczego tak ma być i dlaczego tak jest”.
Normatywna – nauka o moralności, zajmuje się proponowaniem norm moralnych, kodeksy etyczne. Pyt. „jak ma być ?”
Opisowa – analizuje postawy, zachowania ludzkie, jakie występują aktualnie, współcześnie lub kiedyś występowały.
Pyt. „Jak jest i jak było ?”
Mikroetyka – zajmuje się etycznymi problemami jednostki. Zajmuje się kwestią jednostkową.
Makroetyka – podejmuje globalne problemy cywilizacji.
Etyka molarna
Filozofia
Idealizm – najważniejszym rodzajem bytu jest jakiś byt duchowy. Zakłada że czynnik duchowy istnieje po za naszą świadomością.
Materializm – bytem podstawowym jest byt przyrodniczy, materialny. Motto: ”Istnieje tylko materia zbudowana z atomów”.
Idealizm subiektywny – opiera się na świadomości człowieka.
Dialektyka – teoria rozwoju.
Metafizyka – sposób ujmowania świata nie dostrzegając rozwoju.
Doktryny filozoficzne
1. Intelektualizm etyczny – za wartość najwyższą uznaje mądrość, a za przesłanie życiowe, dążenie do wiedzy.
2. Eudajmonizm – za wartość etyczną przyjmuje szczęście, przesłanie: dążyć do szczęścia osobistego lub społecznego.
3. Hedonizm – wartością najwyższą jest przyjemność rozumiana jako rozkosz.
4. Epikureizm – odmiana hedonizmu – najwyższą wartością jest brak cierpienia.
5. Stoicyzm – wartość najważniejsza: obojętność, ograniczenie potrzeb i pragnień.
6. Teocentryzm – wartością nadrzędną jest dążenie do Boga.
7. Personalizm – odmiana teocentryzmu. Wartość najwyższa – osoba ludzka jako najwyższe dobro stworzone przez Boga. Osoba ludzka powinna być potraktowana szczególnie, rozwijać się w sensie psychicznym i fizycznym.
8. Perfekcjonizm – za wartość najwyższą przyjmuje się doskonałość.
9. Rygoryzm – za wartość najwyższą przyjmuje obowiązek, poczucie obowiązku.
10. Utylitaryzm – wartość najwyższa to korzyść, użytek.
11. Ewolucjonizm – za wartość najwyższą uznaje rozwój poprzez moc natury.
12. Rewerentyzm – (ekofilozofia) za wartość najwyższą uznaje poszanowanie dla życia, najlepiej zgodnego z naturą.
Rodzaje sądów etycznych Tatarkiewicza
1. O wartości – oceniając zachowania, postawy ludzkie odnosimy je do pewnego katalogu wartości moralnych (pozytywnych lub negatywnych)
2. O moralności – pytamy o intencje uczynku i te intencje odnosimy do wartości etycznych.
3. O słuszności – pytamy czy postępek był słuszny, patrzymy na efekt działania, jak się ma do intencji.
4. O zasłudze – czyja zasługa moralna jest większa, oceniamy tu wysiłek moralny. Wyżej oceniamy tego kto musiał się zderzyć z jakimś problemem moralnym.
Egoizm – systematyczna samolubność, teoria etyczna zakładająca działanie dla własnej korzyści, naturalna cecha człowieka.
Altruizm – systematyczna samolubność, teoria etyczna pojmująca sens życia jako działanie na rzecz innych.
Koncepcja egoizmu : cynizm – działanie altruistyczne to tylko pozory. Prawdziwa intencja jest egoistyczna.
Cynizm potoczny – ludzie są egoistami, zgodnie z ludzką naturą, pomoc dla innych to indywidualny interes, człowiek człowiekowi wilkiem (Nitzshe)
Aktualna moralność nie opiera się na własnej korzyści ale lepiej żeby się opierała. Był przekonany że społeczeństwo niewolnicze złożone jest z ludzi niższych. Kierują się oni moralnością altruistyczną. Moralność ludzi wyższych (panów) to moralność tworzona przez nich. W moralności niewolników dobry – użyteczny, litościwy – współczujący, zły – samolubny, nieżyczliwy – okrutny.
Chrześcijaństwo i judaizm reprezentują moralności niewolnicze.
Sam stanowiący sobie normy życia pan zły litościwy (pan).
Społeczeństwo w większości ludzi jest altruistyczne.
Wymień uniwersalne wartości etyki molarnej (zawodowej)
1. Sumienność – nastawienie, podejście do czynności, do działań, do życia zgodnie ze swoim sumieniem.
2. Sprawiedliwość – wartość która charakteryzuje relacje między ludźmi, dotyczy ocen innych ludzi, udział w zyskach.
3. Odpowiedzialność – typ postawy człowieka wobec działań swoich i innych ludzi, sumienne zachowanie za całość przedsięwzięcia, zachowanie przewidujące wynik, świadome.
4. Bezinteresowność – wartość zakładająca działanie także z powodu motywów etycznych a nie tylko dla własnej korzyści.
5. Obowiązkowość – dokładność, rygorystyczne spełnienie poleceń, realizujemy to co do nas należy, rzetelne podejście do pracy.
6. Punktualność – rygor organizacyjny, poszanowanie dla innej osoby.
7. Pracowitość – chęć pracy.
Zasady etyki molarnej prof. Kotarbińskiego.
1. Zasada sprawiedliwości – orzeka że działanie jest etyczne jeżeli zachowuje równość, lub proporcjonalność, lub wzajemność, a powoduje dawanie każdemu, co się jemu należy (występuje w postaci złotej reguły):
- traktowanie ludzi w sposób równy, nagroda i kara w zależności od uczynku.
- wzajemność to odpowiedź na inny uczynek, podobnie.
- proporcjonalność: nierówne traktowanie ludzi w zależności od efektu pracy.
2. Zasada umiaru – orzeka że działanie jest etyczne jeżeli zachowuje złoty środek między jednostronnością nadmiaru czegoś i niedostatku czegoś innego, jest działaniem optymalnym i powoduje równowagę – dawanie, ani mało ani dużo a w sam raz (brak jednostronności).
3. Zasada słuszności – orzeka że działanie jest etyczne jeżeli jest racjonalne, zgodne z prawami, powoduje dawanie każdemu, co się jemu wg. Jego aktywności należy.
4. Zasada praworządności – orzeka że działanie jest etyczne jeżeli jest zgodne z wolną wolą człowieka i prawem powszechnym z którym identyfikuje się każdy, a powoduje dawanie każdemu co byśmy chcieli aby się należało, było dawaniem uczciwym i powszechnie aprobowanym (człowiek powinien mieć wolny wybór ale uwarunkowany wolą innych.)
„Postępuj tylko wg. Takiej maksymy dzięki której możesz zarazem chcieć żeby stała się powszechnym prawem” – Kannt (filozof niemiecki).
Relatywizm – zakłada zależność norm moralnych od rozmaitych czynników społecznych.
Relatywizm historyczny – głosi że normy moralne zmieniają się wraz z dziejami np. norma nie zabijaj ( w starożytnych czasach nie odnosiła się do starców, niewolników, ludzi ułomnych).
Relatywizm socjologiczny – normy moralne związane są z interesami i potrzebami grup społecznych (np. norma nie zabijaj powinna dotyczyć każdej sytuacji).
Relatywizm kulturowy – rozmaitość kultur i możliwość że pojawią się w tych kulturach różne.
Relatywizm metaetyczny – oparty na dotychczasowych relatywizmach uważa że pomiędzy rozmaitymi systemami etycznymi, w różnych kulturach, cywilizacjach nie ma ani zasad ani reguły które by nam pokazywały co w konkretnym przypadku mamy robić.
Absolutyzm – przestrzeganie zasad moralnych bez względu na sytuacje.
Etyka biznesu:
- Scharakteryzuj mieszczański model etyki biznesu
- Scharakteryzuj mafijny model etyki biznesu
- Wskaż różnice między mieszczańskim modelem etyki biznesu a mafijnym.
Model mafijny etyki biznesu – nadrzędną kategorią działalności gospodarczej jest zysk szybki i za każdą cenę. Nie ważny jest sposób osiągnięcia zysku, nieistotna jest sfera działalności ( dziedzina ), bez oporów moralnych co do dziedziny.
Stosowane jest oszustwo, zastraszenie, użycie siły. Każdy sposób osiągnięcia zysku jest dobry. Brak skrupułów moralnych wobec konkurentów nie stosuje się żadnych zasad etycznych, wobec swojej grupy stosuje się rygorystyczne zasady etyczne ( lojalność, opiekuńczość ).
Mieszczański model etyki biznesu – działalność gospodarcza jest nastawiona na zysk długofalowy. Stworzenie firmy o odpowiedniej renomie. Działanie z dobrym obyczajem kupieckim, wyklucza się oszustwo, zastraszanie a pojawia się partnerstwo, uczciwość, dotrzymywanie umów, nie tylko agresywna reklama ale także rzetelna informacja o towarze.
W krótkim okresie czasu wygra ten co stosuje nierzetelne metody. W długim okresie czasu wygrywa ten kto stosuje rzetelne metody.
3 różne podejścia do etyki biznesu.
Europejskie podejście do etyki biznesu – myślenie o gospodarce w kategoriach społecznych:
1. Ochrona wolności i godności ludzkiej
2. Ochrona porządku demokratycznego demokratycznego poszanowanie zasad prawa
3. Zapewnienie pokoju
4. Ochrona środowiska
5. Solidarność ze słabszymi
Azjatyckie ( kolektywistyczne – propracownicze )-najważniejsza jest praca która jest przesłaniem życiowym.
Północnoamerykańskie - hasło życiowe „ świat należy do przystosowanych „. Wolna konkurencja pod każdym względem
Religie a etyka biznesu:
1. Buddyzm – 400 lat p. n. e.
a) buddyzm therawada
b) buddyzm mahajana
I. Buddyzm zakłada że życie ludzkie jest pełne cierpienia.
II. Przyczyną tego cierpienia są nasze pragnienia, złudzenia,
III. Można się wyrwać z cierpień poprzez osiągnięcie stanu „ nirwany „
Życie wedle zaleceń szlachetnego postępowania prowadzi do nirwany.
Buddyzm therawada – osiągnięcie stanu nirwany, jest możliwe poprzez rezygnację z życia doczesnego i całkowitemu oddaniu się praktykom religijnym.
Buddyzm therawada nie ma nic wspólnego z etyką biznesu.
Buddyzm mahajana – przekonanie że stan nirwany mogą osiągnąć wszystkie istoty żyjące, wystarczy by te istoty żyły wedle 6 zasad szlachetnego postępowania (paramitas ):
1. Materialna i duchowa służba innym,
2. Przestrzeganie zaleceń czystego życia
3. Wytrwałe dążenie do poprawnego życia na tym świecie
4. Pilność przy wykonywaniu dowolnej pracy
5. Medytacja w celu utrzymania umysłu w stanie spokoju i czystości, oraz okazywanie wdzięczności swym dobroczyńcom.
...
Sylwunia1978