NORMY PRAWNE, RELACJA MIEDZY NORMĄ A PRZEPISEM PRAWNYM Norma prawna jest to wynikająca z przepisów prawa reguła postępowania wydana lub usankcjonowana przez państwo i zagwarantowana jego przymusem. Prawo jest to zespół norm prawnych wydanych lub usankcjonowana przez państwo i zagwarantowana jego przymusem. Tworząc normy prawne można pewne reguły postępowania przenosić do prawa.CECHY NORMY PRAWNEJ:- normy o charakterze ogólnym ( nie indywidualizują osoby ) jest istotne to co ta osoba robi, czynność i wtedy staje się jej adresatem.- Jest ona dwustronna tzn. korelacja, jedna strona nabywa pewne prawa i z jej praw wynika obowiązek dla drogiej strony ( np. wydaje coś z magazynu ).Z prawa wynika obowiązek , jest to dwustronność normy prawnej. Często z naszego obowiązku korelują się nasze prawa (jak coś kupimy zapłacimy to jest to nasze prawo i obowiązek by to zabrać )PODSTAWOWY PODZIAŁ NORM: dyspozytywne- wskazanie pewnych zachowań, pozwala wybrać zachowanie adresatowi (np. regulacja mówiąca, żeby umowę spisać w celach dowodowych, dyspozycja – wybór stron, czy chcę, czy nie chcę sporządzać) , obligatoryjne (imperatywne) – konkretny nakaz zachowania wskazuje obligatoryjne zachowanie. Zachowanie inne niż wskazane powoduje nieważnośćCechą normy prawnej jest jej instytucjonalność BUDOWA NORMY PRAWNEJ:1. Hipoteza – na hipotezę składa się: adresat, wskazanie do kogo ta norma jest adresowana; czynność – rodzaj działania, które uruchamiają tą normę2. Dyspozycja – jak ma się zachować adresat w sytuacji wskazanej w hipotezie; co musimy zrobić3. Sankcja – co się stanie jeżeli adresat nie zachowa się zgodnie z dyspozycją, skutek. Rodzaje sankcji:a) Karna – sankcje związane z ograniczeniem swobód osobistych (więzienie). Najwyższy wymiar tej sankcji to kara śmierci. Pozbawienie praw obywatelskich.b) Egzekucji – wyegzekwowanie określonego zachowania. Wymuszenie określonych zachowań nawet wbrew woli np. wyrok sądowy polegający na nakazie publicznych przeprosin., Przywrócenie stanu poprzedniego np. postawić płot przewrócony samochodemc) Grzywny – kara finansowa zgodna z regulacją prawa (mandaty). Grzywny mogą być karami dodatkowymi. Sankcje mogą występować równocześnie.d) Nieważności –czynności dokonane i niezgodne z dyspozycją są nieważne. Nie ma skutku prawnego. Rygor nieważności.PRZEPIS PRAWNY to elementarna część ustawy aktu normatywnego. Reguły normy są tworzone na podstawie przepisów prawa. Przepisy funkcjonują dlatego, że są pogrupowane w odniesieniu do sytuacji.KODEKS PRAWA – działy, rozdziały, tytuły – szczegółowość – paragrafy, artykułyNORMA – jest regulacją wynikającą z przepisów prawaNormę prawną od innych norm społecznych i norm moralnych odróżnia:- prawo, państwo i aparat przymusu. Państwo stoi na straży tylko norm prawnych. Interes państwa ... państwa dominuje w tworzeniu norm. Rola i istota aparatu państwowego- dwustronność normy prawnej, jako korelat prawa obowiązku, - normy prawne cechuje ogólność- normy prawne odnoszą się do zachowań, jest regulatorem działania zewnętrznego, uruchamia się gdy ktoś dokona czegoś; dotyczą czynności , niekoniecznie świadomej, dozwolonej, niedozwolonej- normy moralne dotyczą działań wewnętrznych (psychiki, osobowości)Prawo nie zabrania rozmyślać o morderstwie, nie łamiemy prawa. Norma moralna zabrania źle myśleć o innych. W systemie państwa totalitarnego reguluje się działania wewnętrzne (regulacja sfery wewnętrznej)- normy prawa są dokładne przy relatywizmie pozostałych norm. Prawo ocenia zachowanie dokładnie. Inne normy uwzględniają przyczyny. Prawo też uwzględnia przyczyny, ale w granicach uregulowanych przepisami np. kradzież jedzenia przez głodną osobę.FUNKCJA PRAWA: Prawo ma chronić istniejący porządek stworzony przez człowieka , porządek oparty na funkcjonowaniu i sprawowaniu władzy.PRAWO POZYTYWNE – jest oparte na założeniu, że stosowane procedury państwa wymagały powstania, utworzenia prawa. Prawo jest sprzeczne z ludzkim pojmowaniem sprawiedliwości. Prawo pozytywne dotyczy ogółu nawet za cenę sprzeczności z poszczególnymi jednostkami. Decyduje dobro państwa.PRAWO NATURY - wysuwa się na I plan ludzkie poczucie sprawiedliwości. Uwzględnienie potrzeb jednostki społecznej.Prawo pozytywne jest dominujące.KIERUNEK POZYTYWISTYCZNY – prawo to zespół norm nadanych przez państwo (środki przymusu)KIERUNEK REALISTYCZNY – łączenie różnych ... różnych teorii. Prawo jest po to aby aparat państwa mógł funkcjonować. Prawo jest to zespół regulacyjny. Nacisk na interesy państwa.Prawo -ma być tym elementem, który pozwala społeczeństwu funkcjonować i rozwijać się w różnych sferach.Prawo – określone zjawisko historyczne i społeczne, powstało i rozwija się od momentu powstania społeczeństwaPraworządność - (odnosi się do potrzeb) każda jednostka organizacyjna powinna działać zgodnie z prawemPrawo - jest skutkiem pewnych procesów społecznych, jest produktem sformalizowania dróg tworzenia reguł prawaPrawo – zjawisko społeczne, bo funkcjonuje na bazie przyzwolenia społecznegoWartości, które prawo chroni też mają źródło wartości społeczneCECHY PRAWA:1. Prawo jest to system normatywny, który poprzez nakazy stworzył określone reguły postępowania społecznego. Decyduje czy człowiek istnieje czy nie.2. Persfazyjność prawa – wskazuje nam co się stanie, jakie będą skutki nie podporządkowania się jemu. Wskazuje jak należy postępować, co należy robić. W kodeksie jest konkretny wzór zachowań3. Prawo wskazuje wartości wokół, których realizuje się społeczeństwo.FUNKCJE PRAWA:1. jaki jest cel prawa? Cel, który będzie postulatem tworzenia prawa, albo cel pod kątem konkretnego interesu państwa, cel decyduje wtedy o kształcie prawa.2. Tworzenie prawa może osiągnąć skutki planowane, jak i nieplanowane, danego ustawodawstwa np. ograniczenie kary śmierci – wzrost przestępczości .FUNKCJE PAŃSTWA:1. regulator konfliktów – .. pozwala uniknąć konfliktów, a jeżeli do nich dojdzie to wskazuje sposób ich rozwiązania, łagodzenia.2. f. stabilizacyjna prawa polega na kształtowaniu ładu społecznego3. f. dynamizowania zmian społecznych poprzez stymulowanie zmian.4. f. ochronna – chroni funkcjonowanie jednostki, podmiotów gospodarczych i całego państwa5. f. organizacyjna – prawo jako mechanizm organizujący, jest formą stwarzania warunków życia6. f. represyjna – prawo to zbiór represji, lęk przed represją powoduje zaniechanie pewnych działań.7. f. wychowawcza – prawo wskazując pewne wzorce zachowania stanowi f. wychowawczą.8. f. dystrybucyjna – dzięki prawu następuje w społeczeństwie rozdział pewnych ciężarów, zarówno materialnych jak i moralnych np. prawo podatkowe obciąża materialnieRELACJA PAŃSTWO – PRAWO Każda władza sprawowana jest w określonych ramach prawa. Prawo związane jest z funkcjonowaniem państwa ze względu na funkcję społeczną. Prawo konstytucyjne wyznacza ramy sprawowania władzy państwowej. Trybunał konstytucyjny – organ prawa pilnuje zgodności prawa z ustawą zasadnicząINSTRUMENTALIZACJA PRAWA. Prawo nie może być wyłącznym mechanizmem regulującym stosunki państwo – obywatel. Przestrzeganie prawa jest pewnym nośnikiem społecznej akceptacji państwa i wartości promowanych przez to państwo. Instrumentalizacja prawa prowadzi do upadku prestiżu prawa, obywatele zaczynają korzystać z poza prawnych działań: zwiększenie sankcyjności prawa w sytuacji utraty prestiżu, zjawisko wypierania norm prawnych przez inne (obyczajowe, poczucie sprawiedliwości.
gosicka