smary i plyny w ukladach hamulcowych.pdf

OBSŁUGA UKŁADÓW

HAMULCOWYCH

Smary i środki che-

miczne w naprawach

układów hamulco-

wych

Są dostępne urządzenia do mycia hamulców, sprzęgieł, sil-

ników i różnych części, strumieniem drobno rozpylonej go-

rącej wody, z ewentualnym dodatkiem środka myjącego.

Strumień ten usuwa zapieczony pył i olej, a pył ze startych

okładzin zostaje namoczony i związany - nie dostaje się on

do powietrza.

Przykładowe tego typu urządzenie o symbolu 1000SR, nie-

mieckiej rmy Schickert, jest pokazane na fot.1. Jest ono

wyposażone w przepływowy ogrzewacz wody, ogrzewający

wodę do temperatury od 90 do 95 O C w czasie ok. 60s.

W ty m artykule zaprezentuję smary środki chemiczne nie-

zbędne w naprawie układów hamulcowych. O konieczności

stosowania wielu z nich, można przeczytać w prawie każdej

instrukcji serwisowej.

W sąsiedztwie rozdziału umieszczona jest tabela środków

tego typu, oferowanych przez rmy ATE, CRC, Liqui Moly,

Loctite i TRW Automotive (Lucas).

Woda z zanieczyszczeniami spływa do wanny separacyjnej o

symbolu 1000SW-FP. Jej zadaniem jest ltracja wody. Ważne

jest, aby zmniejszyć objętość wody zanieczyszczanej osa-

dem z hamulców podczas mycia. Jest on zanieczyszczeniem

szkodliwym, dlatego w Niemczech woda z jego zawartością

jest traktowana jako odpad specjalny, co dodatkowo kosz-

tuje. Wanna separacyjna umożliwia oddzielenie od wody

usuniętego osadu. Tylko ten osad jest usuwany jako odpad

specjalny, a woda jest wielokrotnie wykorzystywana.

Środki do mycia hamulców i ich części

Mycie hamulców, przed wykonaniem naprawy, nie jest

wdzięczną pracą - ale konieczną. Gwarantuje ono uzyskanie

wysokiej jakości naprawy. Drugim celem mycia hamulców

jest usunięcie pyłu ze zużytych okładzin ciernych w taki spo-

sób, aby nie był on wdychany przez osobę myjącą i naprawia-

jącą, bowiem zarówno pył z okładzin zawierających azbest

jak i bezazbestowych jest szkodliwy dla zdrowia. Dlatego też

absolutnie niedopuszczalne jest usuwanie pyłu pochodzą-

cego z okładzin ciernych, za pomocą strumienia sprężonego

powietrza.

Drugim zastosowaniem wanny separacyjnej 1000SW-FP, jest

np. zbieranie do niej płynu spływającego z układu chłodze-

nia, przed naprawą. Jeśli wiek płynu pozwala na jego powtór-

ne zastosowanie, jest on ltrowany celem usunięcia stałych

zanieczyszczeń. Pompa wanny separacyjnej umożliwia prze-

tłoczenie płynu do układu chłodzenia samochodu, przy na-

pełnianiu.

Mycie środkami chemicznymi - wady i

zalety

Zaprezentuję dwie metody czyszczenia hamulców.

Mycie hamulców gorącą wodą pod ciś-

nieniem

Do mycia jest używany środek chemiczny, tzw. płyn do my-

cia hamulców (fot.2). Może być używany również do mycia

sprzęgieł.

Mycie z użyciem płynu do mycia hamulców ma wymie-

nione poniżej zalety.

1. Jest proste i poręcz-

ne, a myte części szybko

wysychają.

2. Usuwa zanieczysz-

czenia:

• smarami i olejami,

• płynem hamulcowym,

• asfaltem,

• pyłem ze zużytych

okładzin ciernych.

Fot.1 Uniwersalna myjka dla hamulców samochodów ciężarowych, osobowych, silników

i różnych części, o symbolu 1000SC, rmy Schickert. Woda wraz z zanieczyszczeniami

spływa do wanny separacyjnej o symbolu 1000SW-FP, która ją ltruje, czyniąc zdatną do

ponownego użycia. (Źródło Schickert)

Czyści również paski klino-

we z trudno usuwalnych za-

nieczyszczeń. Nafta lub czy-

sta benzyna nie jest w stanie

rozpuścić tych wszystkich

Fot.2 Płyny do mycia hamulców w

aerozolu, oferowane przez rmy Liqui

Moly (a) i CRC (b). (Źródła: Liqui Moly,

CRC)

Dodatek techniczny

OBSŁUGA UKŁADÓW

HAMULCOWYCH

zanieczyszczeń.

3. Odtłuszcza elementy elektryczne i części przed malowa-

niem lub klejeniem.

• ochrona powierzchni współpracujących elementów przed

korozyjnym oddziaływaniem wody zawartej w płynie ha-

mulcowym;

• zmniejszenie ryzyka zablokowania współpracujących ele-

mentów układu hydraulicznego.

Ma też kilka poniżej podanych wad.

1. Mimo zapewnień i starań producentów, opary tych środ-

ków są szkodliwe dla zdrowia. Na wszystkich opakowaniach

jest umieszczone żądanie zapewnienia dobrego przewietrza-

nia pomieszczenia i ostrzeżenia przed niebezpieczeństwem

wybuchu zgromadzonych par. W przypadku braku dobrego

przewietrzania może nastąpić podrażnienie oczu i dróg od-

dechowych. Dlatego, jeśli rma specjalizuje się w naprawach

hamulców, szczególnie pojazdów ciężarowych, lepiej pomy-

śleć o zakupie urządzenia myjącego części hamulców gorącą

wodą, pod ciśnieniem.

Szczególnie dwa ostatnie punkty są istotne. Woda zawarta w

płynie hamulcowym, powoduje korozję powierzchni współ-

pracujących elementów, a warstwa korozji zmniejsza luz po-

między nimi. Tłoczek w cylinderku hamulca bębnowego lub

zacisku hamulca tarczowego, w następstwie korozji, porusza

się coraz ciężej.

Ponadto, jeśli rośnie temperatura tłoka i zacisku hamulca

tarczowego lub tłoczków i cylinderka hamulca bębnowego,

to zmieniają się wymiary tych części. Gdy luz pomiędzy nimi

zmniejsza się, to rośnie ryzyko zablokowania się tłoka zacisku

hamulcowego lub tłoczka cylinderka hamulcowego. Ponie-

waż warstwa rdzy zmniejsza luz pomiędzy współpracujący-

mi, wymienionymi elementami, więc ryzyko zablokowania

rośnie. Z wymienionych przyczyn wynika konieczność stoso-

wania takich smarów.

2. Podczas mycia, pył z startych okładzin ciernych nie zostaje

trwale związany. Środek w czasie mycia zapewnia (przynaj-

mniej powinien), że pył ten nie jest rozpylany w powietrze,

ale po odparowaniu środka, zmyty pył, a ściślej szkodliwe dla

nas jego drobne włókienka, ponownie przedostają się do po-

wietrza w warsztacie.

Stosując płyn do mycia hamulców należy:

Smary do elementów hydraulicznych układów hamulco-

wych i sterowania sprzęgłem, służą do pokrywania wszyst-

kich współpracujących części w czasie montażu, które mają

kontakt z płynem hamulcowym. Za pośrednictwem Inter

Cars-u (patrz tabela), takie smary oferują rmy: ATE (fot.3) i

TRW Automotive.

Dobrać wielkość opakowania do potrzeb. Przy przewidywa-

nym większym zużyciu, zamiast opakowań typu aerozol, na-

leży stosować dozowniki wielokrotnego użytku, a kupować

tylko sam środek myjący.

W przypadku trudno usuwalnych zanieczyszczeń, należy

dodatkowo użyć szmatki lub szczotki drucianej (pomocne

są małe, wąskie szczotki druciane do czyszczenia zacisków

hamulcowych).

Przy czyszczeniu hamulców, elementy gumowe, jeśli są do-

brej jakości, nie powinny ulec uszkodzeniu. Jednak wielu

producentów ostrzega, by sprawdzić odporność elemen-

tów gumowych na środek do mycia. Jeśli jednak środek ma

być użyty też do czyszczenia powierzchni lakierowanych lub

tworzyw sztucznych, to bezwzględnie trzeba przeprowadzić

próbę odporności na ten środek.

Fot.3 ATE Bremszylinder-Paste - smar do napraw, montażu i konserwacji czę-

ści układów hydraulicznych, które mają kontakt z płynami hamulcowymi klas

DOT 3, DOT 4 i DOT 5.1. (Źródło: Continental Teves)

Smary do ruchomych elementów hy-

draulicznych układów hamulcowych i

sterowania sprzęgłem

Po umyciu, zwery kowaniu części i ewentualnym ich polero-

waniu (celem usunięcia śladów korozji, można polerować po-

wierzchnię walcową tłoka zacisku hamulcowego i tłoczków

cylinderka hamulcowego oraz wewnętrzną powierzchnię

cylinderka hamulcowego; nie należy polerować powierzch-

ni gniazda zacisku hamulcowego, współpracującej z tłokiem

hamulcowym, bo nie ma możliwości prawidłowego wykona-

nia tej czynności), przed montażem podzespołów układu hy-

draulicznego, należy pokryć cienką warstwą takiego smaru

wymienione poniżej części.

Są to specjalne smary, które nie wchodzą w niepożądane re-

akcje z płynami hamulcowymi. Jeśli ich nadmiar dostanie się

do układu hamulcowego, nic się nie stanie - rozpuszcza się.

Cele stosowania tych środków są następujące:

• ułatwienie montażu elementów i obniżenie tarcia pomię-

dzy nimi podczas pracy;

Dodatek techniczny

OBSŁUGA UKŁADÓW

HAMULCOWYCH

Zastosowanie tych smarów pozwoli, że np. tłoczek zacisku

hamulca tarczowego będzie lekko przesuwał się zarówno

bezpośrednio po naprawie jak i wiele miesięcy potem. Ła-

twość ruchu tłoczka jest niezbędna dla zapewnienia prawid-

łowej pracy hamulców, szczególnie przy śliskiej nawierzchni.

Jeśli układ hamulcowy posiada układ ABS, to prawidłowy

ruch tłoczków w zaciskach gwarantuje też prawidłowość

pracy tego układu. Chcę podkreślić, że stosowanie tych sma-

rów nie zwalnia z dbałości o płyn hamulcowy.

Fot.4 Zacisk hamulca tarczowego. Podczas montażu należy pokryć smarem,

który może mieć kontakt z płynem hamulcowym, następujące elementy: A

- wewnętrzną powierzchnię osłony tłoka; B - pierścień uszczelniający; C - po-

wierzchnie wewnętrzną cylindra i zewnętrzną tłoka zacisku

Do smarowania części będących w kontakcie z płynem ha-

mulcowym, nie wolno używać żadnych innych smarów jak

tylko dopuszczone do tego kontaktu!

1. W zacisku hamulca tarczowego (fot.4):

Smary do połączeń ruchowych mecha-

nizmów hamulcowych

• wewnętrzną powierzchnię osłony tłoka A;

• pierścień uszczelniający B;

• powierzchnie C - wewnętrzną cylindra i zewnętrzną tłoka

zacisku.

Smarowanie tego typu połączeń, ma duże znaczenie, ze

względu na sprawność hamulca. Mimo dużych nacisków

jednostkowych, wysokiej temperatury oraz środowiska

sprzyjającego korozji (woda, woda z solą), te smary powinny

zapewnić możliwość swobodnego przemieszczania się ele-

mentów hamulca, bez zacięć, tak, aby:

klocki hamulcowe były jednocześnie dosuwane do tarcz ha-

mulcowych i z taką samą siłą do nich dociskane;

gdy hamulec nie jest używany, klocki hamulcowe nie ociera-

ły o tarczę hamulcową, bo powoduje to wzrost zużycia pali-

wa, klocków i tarczy hamulcowej, a przede wszystkim może

spowodować powstanie różnic grubości tarczy hamulcowej,

które są powodem nieprawidłowej pracy hamulców.

Do smarowania ruchowych połączeń mechanizmów hamul-

cowych, które nie mają styku z płynem hamulcowym, służą

smary, które proponuję podzielić na dwie, scharakteryzowa-

ne poniżej grupy.

Smary zalecone przez producenta układu hamulcowego lub

samochodu. Ze względu na różnorodność konstrukcji ha-

mulców, uważam że najlepszym rozwiązaniem jest używanie

smarów, które do danych miejsc zalecił producent układu ha-

mulcowego lub samochodu. Tutaj za przykład podam ofertę

smarów rmy TRW Automotive, która w swojej grupie marek

ma znanego producenta hamulców, rmę Lucas.

2. W cylinderku hamulca bębnowego:

• ewnętrzne powierzchnie osłon tłoczków;

• pierścienie uszczelniające lub tłoczki gumowe;

• powierzchnie - wewnętrzną cylinderka i zewnętrzne tłocz-

ków.

3. W pompie hamulcowej (fot.5):

• zewnętrzną powierzchnię uszczelki A (wskazane jest prze-

strzeganie instrukcji montażowych producentów, gdyż np.

ATE wymaga smarowania tylko zewnętrznej powierzchni

uszczelki, po jej zamontowaniu, a do montażu uszczelki w

gnieździe użycie spirytusu);

• zewnętrzne powierzchnie tłoczka B;

• powierzchnie C - wewnętrzną korpusu pompy i zewnętrz-

ne tłoczków.

Fot.5 Pompa hamulcowa lub układu hydraulicznego sprzęgła. Podczas mon-

tażu należy pokryć smarem, który może mieć kontakt z płynem hamulcowym,

następujące elementy: A - zewnętrzną powierzchnię uszczelki; B - zewnętrzne

powierzchnie tłoczka; C - powierzchnie wewnętrzną korpusu pompy i zewnętrz-

ne tłoczków

Oferuje ona smary do ściśle określonych zastosowań. Przy-

kładowo smar PFG106 służy do smarowania trzpieni prowa-

dzących „pływających” zacisków hamulców tarczowych typu

„Colette” Lucas-a (fot.6) i trzpieni prowadzących zacisków

hamulców tarczowych innych rm. Smar PFG101 służy na-

tomiast do smarowania rozpieraczy i mechanizmu regulacji

odstępu szczęk od bębna w hamulcach bębnowych. Jednak

do smarowania powierzchni współpracy szczęki hamulco-

wej z: tłoczkami cylinderka hamulcowego, prowadnicami

oraz powierzchniami oporowymi tarczy nośnej hamulca

bębnowego, producent zaleca specjalny smar dostarczany w

zestawach naprawczych hamulców bębnowych. Do tej gru-

Dodatek techniczny

OBSŁUGA UKŁADÓW

HAMULCOWYCH

metali ciężkich. Takie smary były od dawna i są w ofercie wie-

lu producentów, jednak producenci hamulców opowiadają

się za ich niestosowaniem. Głównie dotyczy do smarów na

bazie miedzi, bo stały się one popularne wśród mechaników.

Wynika to z dwóch powodów.

Fot.6 Zacisk „pływający” hamulca (Lucas/TRW) 2, może przemieszczać się

względem uchwytu zacisku 1 (zamocowany do obudowy osi lub zwrotnicy), w

kierunkach wskazanych strzałką, za pośrednictwem trzpieni 4, osłoniętych gu-

mowymi osłonami 3. Odpowiednim do tego smarem np. PFG106 (TRW), należy

smarować powierzchnie A współpracy trzpienia 4 i uchwytu zacisku 1. Podczas

wymiany klocków hamulcowych lub przeglądu hamulców należy zwrócić uwa-

gę na stan osłon gumowych oraz na to, czy trzpienie 4 poruszają się lekko, bez

zacięć.

1. Smar na bazie miedzi, w kontakcie z częściami aluminio-

wymi, zwiększa skłonność do zjawiska korozji elektroche-

micznej, na styku obu metali. Miedź ma bowiem potencjał

elektrochemiczny +0,34 V, a aluminium -1,67 V, co sumarycz-

nie daje różnicę potencjałów 2,01 V. Powoduje to powstanie

mini ogniwa elektrycznego, które szczególnie w środowisku

wody z solę (spełnia ona rolę elektrolitu) przyspiesza wspo-

mniane zjawisko. Mówiłem o przewidywanych problemach

wynikających z tego zjawiska wiele lat temu, dlatego z sa-

tysfakcją przyjąłem informację techniczną rmy TRW Auto-

motive, przestrzegającą przed używaniem smarów na bazie

miedzi, z tego powodu.

2. Według producentów hamulców, smary stosowane w

hamulcach z ABS-em lub czujnikami zużycia klocków hamul-

cowych:

• nie mogą zawierać miedzi i metali ciężkich;

• nie mogą przewodzić prądu elektrycznego.

py należy też smar PFG110, który zastępuje smary: PFG101,

PFG102 i PFG106.

Smary, które nie spełniają

tego warunku, mogą za-

kłócać pracę czujników

prędkości obrotowej kół

układów ABS i czujników

zużycia klocków hamul-

cowych.

Należy też pamiętać, o smarowaniu części mechanizmu ha-

mulca ręcznego. Jest rzadko obsługiwany a pracuje w trud-

nych warunkach: wilgoć, podwyższone temperatury oraz

duże naciski jednostkowe. Dla zapewnienia im ruchliwości

i ochrony antykorozyjnej, należy stosować odpowiednie dla

nich środki smarne.

Częściową alternatywą

w stosunku do smarów

na bazie miedzi, są sma-

ry na bazie aluminium,

ponieważ nie powoduje

korozji w kontakcie z alu-

minium, ale one również

przewodzą prąd elek-

tryczny, wiec nie mogą

być stosowane w samo-

chodach z systemami

ABS i czujnikami zużycia

klocków hamulcowych.

Uważam, że smary z tej grupy powinny stosować przede

wszystkim serwisy specjalizujące się w naprawach układów

hamulcowych, aby zapewnić najwyższą fachowość i jakość

wykonywanych prac.

Fot.7 Smar ATE Plastilube. (Źródło: Conti-

nental Teves)

Smary do połączeń ruchowych me-

chanizmów hamulcowych, ogólnego

przeznaczenia, niezawierające cząstek

miedzi i metali ciężkich.

Są to smary przeznaczone przez producentów do smarowa-

nia mechanizmów hamulców. Przeważnie producenci poda-

ją, że służą one do:

• pokrywania tylnej ścianki płytki nośnej klocków hamulco-

wych i ich prowadnic w uchwycie zacisku hamulcowego;

• smarowania mechanizmów hamulców, ogólnie, bez okre-

ślania szczegółowo, których.

Z powyżej podanych po-

wodów, zdecydowanie

zaleca się stosowanie do

smarowania połączeń

ruchowych smarów bez

dodatków cząstek miedzi

i metali ciężkich, zdolne

do przenoszenia dużych

nacisków, wytrzymujące

wysokie

Fot.8 Smar „Bremsen-Anti-Quietsch” r-

my Liqui Moly w saszetce (a) i smar „CRC

Bräklube” rmy CRC (b). (Źródła: Liqui

Moly, CRC)

W tej grupie nie ma smarów zawierających cząstki miedzi i

temperatury,

Dodatek techniczny

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: