UEK / Psychologia zarządzania / Psychologia pracy – Lech Górniak - streszczenie wykładów 2010-2011
______________________________________________________________________________________

I.                    Rola wartości i zasad w zarządzaniu nowoczesną organizacją

Motto:

W nieustannie zmieniających się okolicznościach podstawą liderskiego wpływu stają się wspólne wartości i zasady

1)     O pracy, która nie musi być pracą – idea strumienia życia.

Jeśli życie człowieka potraktujemy, jako strumień zdarzeń, wtedy podział na „życie zawodowe” (zwane „pracą”) i prywatne przestaje mieć znaczenie.

Te dwie sfery mogą połączyć podobne wartości uznawane za ważne w obu przypadkach. Najlepsi liderzy organizacyjni potrafią tak tworzyć środowisko „pracy”, aby stało się naturalnym środowiskiem życia. 

2)     Wyzwania stojące przed współczesnymi organizacjami
(stałe zmaganie ze zmiennością)

Wysokie zapotrzebowanie na oddolne inicjatywy, samodzielne myślenie, pomysłowość, twórcze postawy i działania na każdym szczeblu organizacji

Twórcze postawy wynikają z klimatu współdziałania, nie z odgórnego nakazu

3)     Trójkąt wpływu: wartości / zasady / procedury / instrukcje

TRÓJKĄT WPŁYWU

Konieczność samodzielnego myślenia i samokontroli pracowników współczesnych organizacji, wymusiła na zarządach wpływ na pracowników przez określenie podstawowych (fundamentalnych) WARTOŚCI. Z nich wynikają ZASADY, które wyznaczają PROCEDURY. Procedury muszą ulegać zmianie, żeby zapewnić elastyczność działania w zmieniającym się otoczeniu organizacji.  W takiej sytuacji najkorzystniejsza dla zarządów organizacji jest oddolna inicjatywa. Najmniej przydatne w zmiennych warunkach okazały się instrukcje,
w przeszłości opracowywane przez wyższe szczeble znawców i ekspertów (patrz: taśma produkcyjna w stylu zakładów Forda, gdzie każda czynność wyznaczona była odgórnie).
Dziś żadna wąska grupa „specjalistów” nie jest w stanie nadążyć ze szczegółowymi zmianami instrukcji. Potrzebne jest samodzielne myślenie na każdym szczeblu. A co więcej, również oddolne sugerowanie zmian w oparciu o wymagania odbiorców (rynku).
(patrz: odwrócona piramida wpływu K. Blancharda).

4)     Odwrócona piramida władzy i wpływu w organizacji
(wg Kenetha Blancharda):                    

                                      Zarząd                                                       Wykonawcy „liniowi” (*)

               Wykonawcy „liniowi” (*)                                                                    Zarząd

(*) Wykonawcy „liniowi” to wszyscy pracownicy posiadający możliwości – bezpośredniego lub pośredniego – spotykania się z klientami. Są to przede wszystkim handlowcy, ale też inne osoby „pierwszego kontaktu” i badające rynek (recepcjoniści, pracownicy infolinii, marketingowcy itp.).
W szczególności, mogą to być pracownicy produkcji, jeśli uczestniczą w spotkaniach
i dyskusjach z potencjalnymi klientami w miejscu wytwarzania produktu. Tak postępuje się np. na początku opracowywania nowego produktu lub na etapie unowocześniania go. Pozwala to dokładniej poznać potrzeby klientów.

5)     Pojęcie lidera:

- jest to pojęcie nadrzędne w stosunku do innych określeń, oznaczających role związane z oddziaływaniem na innych ludzi (przełożony, koordynator, menedżer, kierownik, brygadzista, przywódca społeczny/ duchowy itp.)

Bycie liderem oznacza:

a)      dbałość o właściwą gospodarkę ZASOBAMI (cele, kontrola, organizowanie), czyli zapewnianie porządku, oraz

b)      przywódcze inspirowanie LUDZI do działania (wizja, budowanie zespołu, podmiotowe traktowanie jednostek)

II.                  Przywództwo wyzwalające potencjał

Motto I: „Skuteczne Zespoły – to Zespoły Entuzjastycznych Liderów

                              i to bez wyjątku”

Wprowadzenie - fragmenty dwóch filmów:

- Czy leci z nami pilot? – Menedżer McCroskey – wszechwiedzący zarządca
                                               - źródło wpływu („władza”) na szczycie piramidy

- Apollo 13 – Zespół wielu liderów, którzy słuchają się nawzajem
                                               - źródło wpływu - wiedza i kompetencje, liderzy „sytuacyjni”,

partnerstwo w podejmowaniu decyzji

Punkt wyjścia...

·         Współczesne realia życia i pracy wymagają stałych zmian

·         Zmiany otoczenia i sposobu działania stają się możliwe dzięki proaktywnym jednostkom połączonym w zespoły

·         Proaktywność to cecha liderskiego sposobu działania i myślenia

·         Proaktywne jednostki potrzebują stałej inspiracji

·         Zmiany w otoczeniu organizacji wymuszają konieczność „twórczości wewnątrzorganizacyjnej”

1.      Lider jako szef samego siebie…

Pytanie kluczowe A:

              Jak wyzwolić swój pełny potencjał twórczy?

·         Osobiste wartości i etyka

·         Wiara w siebie

·         Wysoka poprzeczka doskonałości

·         Podsycanie potrzeby własnego rozwoju

·         Inspirowanie i zachęcanie samego siebie
do kreatywności i zmian wewnętrznych

2.      Lider jako pro-aktywny agent zmian…

Pytanie kluczowe B:

              Jak zmianę uczynić naturalną dla innych?

·         Stały rozwój to stałe zmiany
- daj przykład zainteresowania tym co nowe

·         Istotne zmiany wymagają proaktywności - zachęcaj do śmiałego pokonywania barier

·         Zmiany wprowadzają zespoły
– stwarzaj zachęty do współdziałania 

·         Zmiana będzie skuteczna, jeśli jej sprawcom będzie na niej zależało
– łącz potrzebę zmian z tym co dla ludzi ważne

3.      Lider jako inspirator Zespołów…

Pytanie kluczowe C:

              Jak wyzwolić pełny potencjał twórczy „swojego” Zespołu?

·         Przewodzić Zespołom...

·         przez partnerskie inspirowanie...

·         oraz

·         zachęcanie do kreatywności i zmian

4.      Lider jako przewodnik do sukcesów – osobistych i zespołowych

Pytanie kluczowe D:

              Jak zarazić innych pasją zmian, aby czuli się ich dumnymi współsprawcami?

Wyzwania liderów –inspiratorów Zespołów

·         Wzbudzać potrzebę zmian

·         Zachęcać do wzajemnego uczenia się i rozwoju

·         Wyzwalać dodatnie uczucia (satysfakcja, zadowolenie, zaangażowanie, duma)
…również  z kategorii „szczęście” J [Patrz: życie, jako strumień zdarzeń]

              …u obecnych i przyszłych Zwolenników

Podstawowe działania lidera:

·         określanie wartości

·         tworzenie klimatu sprzyjającego twórczym postawom i działaniom – poczucie bezpieczeństwa, możliwość wpływu na decyzje

·         uczynienie Zespołów „rezonatorami” i „wzmacniaczami” nowych idei i zmian

Cel à uwolnienie potencjału Ludzi i Zespołów...

·         Potencjał mentalny - wiedza i pozytywne uczucia wynikające z realizacji wartości - stają się główną materią, w której tkwi Moc Generowania Zmian

·         Zadaniem liderów organizacyjnych jest ją wyzwolić

Środowisko i klimat działania…

·         Tworzenie „naczynia z bulgocącą strawą”

·      W „środowisku działania” powinna rządzić pasja, niestabilność, „czadowość”
i „kultura palącej potrzeby”                                                                                                                                                                                                     Tom Peters

Kim więc powinien być lider?

·         Kimś, kto:

·         Ma wizję (plan) działania

·         odczuwa satysfakcję, że chce i może zmieniać „świat” (organizacje, metody, przyzwyczajenia...)

·         potrafi spowodować, aby jego Ludzie swoimi działaniami zmieniali otoczenie „na lepsze”

·         oraz

·         czuli się przy tym…

›              wysoce zadowoleni… J

                                                        (wg Dalajlamy – nawet szczęśliwsi)

Jak uwalniać potencjał ludzi i zespołów w praktyce
(dane z badań - J. Kouzes i B. Posner, Wyzwanie dla przywódców, Wzmocnić ducha)

·         zadbaj o „wzmocnienie ducha” ludzi

·         wypracuj(cie) jasne wzajemne oczekiwania – ich spełnianie będzie  okazją do wyrażania uznania

·         ufaj i okazuj wiarę w duże możliwości swoich ludzi

·         dostrzegaj starania i efekty zespołu i głoś, że je widzisz

·         wyrażaj uznanie tak, aby „pozytywnie zaskoczyć ‘sprawcę’ wraz z otoczeniem”

·         opowiadaj „swoim ludziom” historie, które obrazują skuteczne działanie zwykłych ludzi

·         z zespołem świętuj jego osiągnięcia (nie imieniny, czy urodziny)

·         swoim zachowaniem potwierdzaj i „promuj” Twoje oczekiwania wśród innych (własny przykład)

Jak to robić?, czyli zasada SBB – Szukaj, Burz i Buduj
(wg. J. Skrzek i SBB J oraz i T. Peters)

Szukaj                     

·         doprowadź do zrozumienia swojej wizji działania firmy i jej przyszłości

à     sprawne porozumiewanie się !!!

·         wzbudzaj poczucie indywidualno-zespołowej misji
(patrz: misja osoby sprzątającej)

·         pielęgnuj swoje zapotrzebowanie i otwartość na zmiany

·         ...