Teoria i ustrój samorządu terytorialnego – dr Radosław Giętkowski
rok akademicki 2009/2010
5.10.2009
GMINA
Rodzaje gmin – wg przepisów o statystyce publicznej:
a) miejskie (miasto) – gminy które w całości mają status miasto
b) wiejskie – na obszarze gminy wiejskiej znajdują się tylko wsie
c) miejsko-wiejskie – na obszarze ich znajduje się miasto, a oprócz tego także wsie
Konsekwencją tego podziału jest nazewnictwo organów – jeśli siedziba organów gminy znajduje się w mieście mamy organy – radę miejską, burmistrza lub prezydenta natomiast w gminach wiejskich mamy radę gminy i wójta.
Nadawanie statusu miasta, ustalanie granic następuje w takim samym trybie jak tworzenie gmin. Bierze się pod uwagę infrastrukturę społeczną, techniczną, układ urbanistyczny i charakter zabudowy
W Polsce mamy około 2500 gmin. Gminy są rejestrowane przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Rejestr ten nazywa się – Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju. W tym rejestrze znajdują się także powiaty, województwa, miasta..
Tworzenie gmin i ich przekształcenia (znoszenie, łączeni, podział itp.) podejmowane są w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Rozporządzenie może być wydane z urzędu bądź na wniosek zainteresowanej rady gminy. Rozporządzenie takie jest poprzedzone zaciągnięciem opini zainteresowanych Rad Gmin. Z kolei te rady udzielają takich opini po wcześniejszym przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Nowe gminy muszą być jednorodne (przestrzennie, osadniczo, należy uwzględnić więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz muszą móc spełniać zadania publiczne)
Europejka Karta Samorządu Lokalnego – z książki Izdebskiego przeczytać; art. 5 jest inny niż Polskie prawo – by nastąpiła zmiana granic społeczności lokalnej musi być poprzedzona konsultacjami z zainteresowaną społecznością. Karta wymaga by było to referendum bądź instytucja podobna do referendum o ile prawo krajowe referendum lokalne przewiduje (w Polsce istnieje takie referendum). W Polsce natomiast jest wyłącznie wymóg konsultacji z mieszkańcami.
W mocny sposób wskazuje ta karta na podmiotowość wspólnoty samorządowej. W razie konfliktu miedzy potrzebą lokalną a ogólną reformą administracji (np. podział gmin) należy dążyć do kompromisu poprzez referendum, które nie musi być wiążące.
Zadania gminy:
Domniemania:
a) Pierwszeństwo dla zadań przed administracją rządową
b) Podstawową jednostką jest gmina i jeśli ust nie stanowią inaczej to gmina jest właściwa do wykonywania zadań publicznych sa właściwe dla wykonywania danego zadania
Domniemanie właściwości gminy w sprawach publicznych o znaczeniu (....) dotyczy zadań własnych.
Zadania Własne – polegają na zaspakajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zaspokajanie powinno wyrażać się w czynnościach które czynią zadość oczekiwaniom mieszkańców.
Otwarty (przykładowy) katalog zadań własnych gminy.
Zadania własne można podzielić na 5 kategorii:
a) zadania z zakresu infrastruktury technicznej – zadania dotyczące gminnych dróg, organizacji ruchu drogowego, zaopatrzeniew podstawowe nośniki energii, utrzymanie czystości; lokalny transport zbiorowy; gmine budownictwo mieszkaniowe; targowiska; cmentarze gminne; nośniki energii, oczyszczanie gminy, budownictwo mieszkaniowe, targowiska, cmentarze – to zadania tylko i wyłącznie dla szczebla gminy
b) zadania ze sfery infrastruktury społecznej – ochrona zdrowia, pomoc społeczna, edukacja publiczna, kultura, kultura fizyczna
c) zadania z zakresu ładu przestrzennego i ekologicznego – sprawy gospodarki nieruchomościami, gospodarki wodnej, ochrony środowiska, zieleń gminna i zadrzewienia
zieleń i zadrzeiewienia to zadania typowo gminne
d) zadania dotyczące porządku publicznego i bezpieczeńśtwa obywateli
e) zadania dotyczące reprezentacji zewnętrzenj gminy – wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej; kwestie promocji gminy oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi, ze społęcnzościami lokalnymi, regionalnymi innych państw. Wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej jest to zadanie typowo gminne.
Ustawy szczególne mogą dodawać nowe zadania.
Zasada - Jeśli gminę obarcza się nowym zadaniem to należy zapewnić niezbędne środki finansowe na realizację tych zadań. – Dochody gminy są proporcjonalne do zadań które gmina wykonuje.
Zadania własne gminy mogą mieć charakter:
- obowiązkowy (musi być bezwzględnie wykonywane przez gminę bez względu na jakiekolwiek przeszkody; przewiduje te zadania ustawa, np. są to zadania z zakresu pomocy społecznej, o prowadzeniu działalności kulturalnej) Zadania te może gmina zlecić jakimś organizacjom pozarządowym itp. na podstawie odpowiedniej umowy
- nieobowiązkowy.(zadania te też powinny być wykonywane, bo kompetencja łączy się z obowiązkiem działania jeśli znajdą się ku temu podstawy prawne – ale już nie bez względu na sytuacje – tutaj uwzględnia się stan finansów gminy)
Zadanie zlecone – są to zadania zlecane albo w drodze ustawy, albo w drodze porozumienia (umowy publiczno-prawnej).
Zadania zlecane ustawowo to zadania z zakresu administracji rządowej (np. ewidencja ludności) lub ze sfery administracji państwowej szeroko rozumianej (zadania z zakresu organizacji i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów ogólnokrajowych).
Gmienie mogą być zlecane zadania które zostały zlecone innym gminom
Jeśli zlecenie jest ustawowe – to gmina musi wykonać takie zadanie
W drodze porozumienia gmina realizuje zadania jeśli się na nie zgodzi.
Ogólne regulacje dot zadań zleconych są skierowane do samej gminy. Ogólne regulacje nie są wystarczającą podstawą do zawarcia porozumienia.
Zlecenie zadań musi się łączyć z przekazaniem gminie środków finansowych w wysokości niezbędnej do wykonania takich zadań – jeśli gmina nie otrzyma takich środków to gmina nie ma obowiązku wykonać takiego zadania.
12 X 2009
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA W GMINIE
Wspólnota samorządowa gminna - władza główna, najważniejsza
Formy demokracji bezpośredniej w gminie:
a) konsultacje z mieszkańcami gminy – forma zasięgania opinii mieszkańców – wyniki tej opinii nie są wiążące, jednak ma duże znaczenie polityczne;
Mogą być przeprowadzane w wypadkach przewidziane ustawą albo w innych sprawach ważnych dla gminy
Wypadki przewidziane ustawą to:
Ustawa przewiduje obligatoryjne (obowiązkowe) konsultacje w związku z tworzeniem i przekształcaniem gminy, w przypadku nadawania statusu miasta, w związku z tworzeniem jednostek pomocniczych
Inne sprawy ważne dla gminy to:
Określa to rada gminy, która określa także tryb i zasady (miejsce, formę, czas, reguły ustalania i ogłaszania wyników społeczności lokalnej) przeprowadzania konsultacji zarówno w przypadkach przewidzianych ustawą jak i dla innych ważnych spraw nie przewidzianych w ustawie. Zazwyczaj konsultacje przybierają formę ankiety, przeprowadza się je za pomocą środków masowego przekazu.
Europejska Karta Samorządu Lokalnego Art. 4. punkt 6 – społeczności lokalne powinny być konsultowane tak często jak tylko jest to możliwe w trakcie opracowywania planów, podejmowania decyzji we wszystkich sprawach bezpośrednio ich dotyczących. – Polska regulacje jest mało dostosowana do tej Karty (mówi się w polskiej ustawie o konsultacji z mieszkańcami a nie ze społecznością mieszkańców).
b) referendum gminne
Referendum – w charakterze materialnym - jest to wyrażenie przez mieszkańców gminy w drodze głosowania swojej woli co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej gminnej wspólnoty samorządowej (chodzi o sprawy które mieszczą się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy lub może to być sprawa odwołania organów gminy)
Wyrażenie woli przez mieszkańców gminy – krąg jest zawężony, nie przez wszystkich. Wolę mogą wyrazić wyłącznie osoby stale zamieszkujące na obszarze gminy, a także muszą posiadać czynne prawo wyborcze do rady gminy.
Charakter referendum – wiążący ale Trybunał konstytucyjny dopuszcza referenda o charakterze konsultacyjnym o ile mogą odegrać jakąś rolę w procesie decyzyjnym
Zakres spraw – wszystko z wyłączeniem spraw rozstrzyganych w trybie określonym w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego, wyłącza się także sprawy wiążące się ze zleconymi z zakresu administracji rządowej; nie można łączyć ze sobą referendum w sprawie odwołania organu z referendum w innej sprawie.
Referendum – w charakterze formalnym – to udzielenie na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytania albo może to być dokonywanie wyboru pomiędzy zaproponowanymi wariantami
Referenda dzielimy na:
-obligatoryjne – referenda w sprawach które mogą być rozstrzygnięte wyłącznie poprzez referendum (nie mogą być rozstrzygane w inny sposób) np. odwołanie organów gminy przed upływem kadencji oraz samo opodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy.
Samo opodatkowanie jest to szczególna forma podatku ustanawionego przez mieszkańców gminy albo jest to forma dobrowolnego gromadzenia środków finansowych w pozostałych sprawach decyzje mogą być podjęte przez referendum fakultatywne
-fakultatywne
Procedura przeprowadzania referendum – przeprowadzone z inicjatywy rady gminy albo na wniosek 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy; w pewnych sytuacjach istnieje tylko inicjatywa jednego podmiotu – w sprawie odwołania rady gminy przed upływem kadencji – tylko na wniosek mieszkańców; w sprawie odwołania wójta nie ma już takiego ograniczenia. Jest możliwość jednoczesnego odwołania rady gminy i wójta na wniosek mieszkańców. Wniosek mieszkańców jest ograniczony czasowo – nie można przeprowadzać referendum zaraz po wyborach (po upływie 10miseiący od wyborów) a także tuż przed zakończeniem kadencji (nie później niż 8 miesięcy do wyborów).
Referendum:
· Inicjator – Rada Gminy
Rada gminy podejmuje uchwałę bezwzględną większością głosów swojego ustawowego składu. Uchwała ta podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
· Inicjator – mieszkańcy
1 etap
Trzeba zacząć od grupy osób – pomysłodawców referendum – co najmniej 5 obywateli, którym przysługuje prawo do wybierania rady gminy, tylko osoby fizyczne. Pomysł może pochodzi także od statutowej struktury terenowej partii politycznej działająca na obszarze gminy jak również organizacja społeczna będąca osobą prawną której statutowy obszar działania obejmuje przynajmniej tą jedną gminę gdzie referendum ma zostać przeprowadzone.
2 etap:
Podmiot musi powiadomić wójta o zamiarze wystąpienia z inicjatyw,ą przeprowadzenia referendum.
3 etap:
Inicjator referendum podaje do wiadomości mieszkańców fakt iż dąży się do przeprowadzenia referendum w określonej sprawie. Po to aby zebrać podpisy na potrzebny jest wniosek co najmniej 10% mieszkańców. Chodzi o podpisy tych którzy mają prawo wybierania do rady gminy.
Dalsze etapy zależą czy chodzi o odwołanie organu czy o inną sprawę.
4 etap a):
Referendum o odwołanie organu – wniosek z zebranymi podpisami przekazywany jest komisarzowi wyborczemu który przeprowadza jego kontrolę. Wydaje postanowienie o przeprowadzeniu referendum określając jego termin. Postanowienie musi być opublikowane w wojewódzkim dzienniku urzędowym Jeśli wniosek nie spełnia wszystkich norm to komisarz zwraca wniosek do uzupełnienia inicjatorowi albo wydaje postanowienie o odrzuceniu wniosku. Inicjator może zaskarżyć oba te postanowienia komisarza do sądu administracyjnego.
4 etap b):
referendum w innych sprawach – kiedy zebrane są już podpisy, wniosek przekazywany jest wójtowi. Wójt przekazuje go przewodniczącemu rady gminy. Rada gminy powołuje specjalną komisję ze swojego składu która bada wniosek pod względem formalnym. Po przeprowadzeniu kontroli rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum. Uchwała jest publikowana w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Decyzję rady można zaskarżyć do sądu administracyjnego.
Referendum odbywa się po 50 dniach od publikacji w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Ustaleniem wyników, frekwencji, stwierdzeniem ważności referendum zajmuje się Gminna komisja ds. referendum i komisje obwodowe. Referendum jest ważne gdy wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawninych do głosowania. W sprawie odwołania organu gminy potrzebny jest udział 3/5 mieszkańców.
W następującej kolejności po odbytym referendum ustala się:
1. Ważność (frekwencja)
2. a następnie bada się rozstrzygnięcie – jest rozstrzygające jeśli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę głosów. W przypadku samoopodatkowania potrzebna jest większość 2/3 ważnych głosów.
Wyniki referendum ogłaszane są w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym
Skutki referendum:
Jeśli wynik jest rozstrzygający to właściwy organ gminy ma obowiązek niezwłocznie przystąpić do realizacji woli mieszkańców.
Jeśli referendum dotyczyło odwołania organu/organów to z chwilą ogłoszenia wyników kończy się działalność organu/organów z mocy prawa. Do czasu wyboru nowych organów funkcje ich pełni osoba wyznaczona przez premiera.
Mieszkańcy którzy mieli prawo wziąć udział w referendum mogą wnieść protest do sądu powszechnego.
c) wybory do organów gminy (stan prawny na dzień najbliższych wyborów samorządowych):
19 X 2009
· wybory do rady gminy/rady miejskiej
Mają charakter 5 przymiotnikowy: powszechne, równe, bezpośrednie, w głosowaniu tajnym, 5 przymiotnik zależy od wielkości gminy – granicą tą jest 20 tys mieszkańców, gmina mająca do 20 tys. Mieszkańców wybory mają charakter większościowy, a w gminach powyżej 20 tys. Są wybory proporcjonalne
Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) – ma każdy obywatel Polski, jak również obywatel UE, który nie ma obywatelstwa polskiego pod warunkiem że najpóźniej w dniu głosowania kończy taki obywatel 18 lat oraz trzeba stale zamieszkiwać na obszarze gminy w której rady gminy ma być dokonywany przez takiego obywatela
Bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności) – te same warunki jak powyżej
Kandydat do Rady gminy nie może jednocześnie kandydować do innego organu stanowiącego innej jednostki samorządu terytorialnego.
Wybory do rady gminy zarządza się nie później niż na 30 dni przed upływem kadencji. Data tych wyborów niekoniecznie musi się w tym czasie mieścić – ma przypadać w ciągu 60 dni po upływie kadencji.
Zarządzenie wyborów/wybranie daty następuje w drodze rozporządzenia, które wydaje prezes rady ministrów.
Prawo zgłaszania kandydatów przysługuje komitetom wyborczym. Mogą być one tworzone przez podmioty trojakiego rodzaju: 1. partie polityczne i koalicje tych partii 2. Stowarzyszenia i inne organizacje społeczne 3. Komitety wyborcze wyborców (co najmniej 5 osób mające czynne prawo wyborcze)
Komitety wyborcze prowadzą kampanię wyborczą. Prowadzenie na zasadach wyłączności – tylko komitety wyborcze mogą prowadzić kampanię.
Gdy kandydatów jest mniej niż miejsc do obsadzenia – wyborów nie ma, a kandydaci zarejestrowani do wyborów wchodzą z automatu do rady gminy.
Do bezpośredniego przeprowadzania wyborów powołuje się gminne komisje wyborcze i komisje obwodowe.
Sposób ustalania kto został wybrany zależy od liczby mieszkańców gminy. W gminach liczących do 20 tys. mieszkańców głosuje się jak w wyborach do senatu – wybory większościowe. Znaków x można zaznaczyć maksymalnie tyle ilu jest radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym.
W gminach powyżej 20 tys. mieszkańców głosuje się tak jak w wyborach do sejmu. W pierwszej kolejności należy wybrać listę kandydatów i następnie z tej listy stawiamy x przy nazwisku jednego z kandydatów którego preferujemy.
W gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców o wyborze rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów. W gminach powyżej 20 tys. mieszkańców najpierw dokonuje się rozdziału mandatów między listy kandydatów proporcjonalnie do łącznej liczby głosów oddanych na poszczególne listy. Mamy tutaj prób wyborczy 5%.
Można wnieść protest przeciwko ważności wyborów. Może dotyczyć zarówno wyborów patrząc na nie całościowo jak też może dotyczyć tylko jakiegoś określonego radnego. Protest wnosi się do właściwego sądu powszechnego okręgowego.
Wygaśnięcie mandatu. Jeśli w trakcie kadencji rady gminy wygaśnie mandat radnego, w gminie do 20 tys. mieszkańców, należy zarządzić wyboru uzupełniające (jak w przypadku senatu). Zarządza je wojewoda.
Jeśli nie wszystkie mandaty zostaną obsadzone w normalnych wyborach to także wojewoda zarządza wybory uzupełniające.
W gminach powyżej 20 tys. mieszkańców – jeśli podczas kadencji wygaśnie mandat radnego na miejsce radnego którego mandat wygasł wstępuje kandydat z tej samej listy który uzyskał kolejno największą liczbę głosów. Do tego wstąpienia potrzebna jest uchwała rady gminy.
· wybory na wójta/burmistrza/prezydenta – obowiązuje odrębna ustawa z 2002
roku o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta.
Wybory 4 przymiotnikowe – powszechne, równe, bezpośrednie, głosowanie tajne
Czynne prawo wyborcze, prawo do wybierania, przysługuje wszystkim kto w danej gminie ma prawo wybierania rady gminy.
Bierne prawo wyborcze – nie może być wybrany na wójta obywatel UE nie mający obywatelstwa Polskiego (a radny może być taką osobą). Może nim być wyłącznie obywatel Polski. Wójt jest organem zawodowym, a nie społecznym jak rada gminy. Najpóźniej w chwili głosowania potrzebne jest lat co najmniej 25. Nie ma tu wymogu stałego zamieszkania na obszarze gminy w której kandyduje. Kandydat na wójta może kandydować jednocześnie wyłącznie w jednej gminie. Nie ma ograniczeń co do pełnionych liczby kadencji.
Wybory wójtów są zarządzane w skali całego państwa tak samo jak wybory do rady gminy. Jest rozporządzenie premiera. Wójtów wybiera się w tym samym terminie co radę gminy.
Przedterminowe wybory wójta są zarządzane też w drodze rozporządzenia premiera.
Prawo zgłaszania kandydatów na wójta przysługuje tym samym podmiotom co w przypadku radnych: 1. partie polityczne i koalicje tych partii 2. Stowarzyszenia i inne organizacje społeczne 3. Komitety wyborcze wyborców (co najmniej 5 osób mające czynne prawo wyborcze). Wymagane jest zebranie odpowiedniej liczby podpisów.
W razie braku chętnych do objęcia funkcji wójta wyborów się nie przeprowadza – nie ma powszechnych wyborów. Dokonuje wówczas wyborów rada gminy. Dokonuje tego bezwzględną większością głosów ustawowego składu. W razie zarejestrowania chociaż jednego kandydata wybory już przeprowadzić można. Jeśli jest jeden to uznaje się go za wybranego jeżeli uzyska więcej niż połowę ważnych głosów. Jeśli kandydat nie uzyska więcej niż połowy ważnych głosów wówczas wyboru dokonuje rada gminy większością bezwzględną ustawowej części składu. Gdy rada gminy dokonuje wyboru to kandydaci są zgłaszani przez grupę radnych w grupie co najmniej 1/3 ustawowego składu rady. Jeśli wybory się i tak się nie powiodą to funkcję wójta do końca kadencji pełni osoba wyznaczona przez premiera.
Kampania prowadzona przez komitety wyborcze. Podczas samego głosowania wyboru dokonuje się poprzez postawienia x przy jednym kandydacie. Po podliczeniu głosów ustala się kto został wybrany. Aby dany kandydat został wybrany musi otrzymać więcej niż połowę ważnych głosów. Jeśli żaden z kandydatów połowy ważnych głosów nie uzyskał przeprowadza się II turę w 14 dniu po pierwszym głosowaniu. Podczas tej tury wyboru dokonuje się spośród 2 kandydatów którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę głosów. W drugiej turze nie ma wymogu aby otrzymać więcej niż połowę ważnych głosów – wystarczy otrzymać większą liczbę ważnych głosów.
d) zebranie wiejskie / zebranie mieszkańców osiedla
26 X 2009
DEMOKRACJA POŚREDNIA
a) rada gminy – organ kolegialny (liczba radnych względnie proporcjonalna do liczby mieszkańców gminy – od 15 do 45 radnych)
Kadencja trwa 4 lata, które liczymy od dnia wyborów. Po tym okresie kadencja wygasa z mocy prawa. Może wcześniej zakończyć swoją działalność:
o może być odwołana w drodze referendum. Odwołanie jest możliwe wyłącznie w odniesieniu do pełnego składu tego organu. Odwołać gminę można także w wypadkach:
o wypadek uregulowany w ustawie o referendum lokalnym – sytuacja kiedy rada gminy wystąpiła z inicjatywą odwołania wójta z innej przyczyny niż nie udzielenie absolutorium (przyczyna polityczna) i w wyniku referendum przeprowadzonego z takiej inicjatywy nie dojdzie do odwołania wójta to wówczas rada gminy kończy swoją działalność z mocy prawa
o wynik z ustawy o samorządzie gminnym – sytuacja związana z nadzorem nad samorządem gminnym – gdy ma miejsce powtarzające się przez radę gminy naruszenie konstytucji bądź ustaw to wówczas sejm na wniosek premiera może radę gminy rozwiązać
W tych wszystkich sytuacjach zanim nie dojdzie do wyboru nowej rady gminy funkcję rady gminy pełni osoba wyznaczona przez premiera.
Zawieszenie rady gminy (instytucja łagodniejsza) – nie jest rada gminy definitywnie rozwiązana, po okresie zawieszenia może kontynuować swoją działalność. Dochodzi do tego gdy jest przedłużający się stan małej skuteczności wykonywania zadań publicznych i brak jest nadziei na poprawę tego stanu. W razie takiego stanu premier może zawiesić organy gminy (radę gminy/wójta) i ustanowienia zarządu komisarycznego na czas określony. Przejmuje on wszelkie zadania i kompetencje rady gminy/wójta.
Kompetencje rady gminy – w gminie mamy domniemanie kompetencyjne na rzecz rady gminy. Kompetencje rady gminy są dwojakiego rodzaju:
- stanowiące – mamy tutaj grupę dla wyłącznej właściwości rady gminy (nikomu innemu nie można ich zlecać; wójt może delikatnie uczestniczyć/pomagać w wykonywaniu zadań); w grupie tej kompetencji można wyróżnić:
o kompetencje o charakterze organizacyjnym – kompetencja do uchwalania statutu gminy (statut reguluje ustrój gminy jako całości, reguluje organizacje wewnętrzną organów gminy, a także reguluje tryb pracy organów gminy); w pewnych sytuacjach rada gminy w gminach powyżej 300tys. mieszkańców projekt statutu podlega uzgodnieniu z premierem (ustalenie wspólnego stanowiska); do tej grupy kompetencji stanowiących należy także ustalenie zakresu działalności jednostek pomocniczych, ustala także zasady przekazywania im składników mienia do korzystania czy środków budżetowych
o kompetencje finansowo-majątkowe – uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu. Podejmowanie uchwały w udzielenia sprawie absolutorium; rada gminy podejmuje uchwały dotyczące podatków i opłat lokalnych w granicach ustaw. Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych, które przekraczają zakres zwykłego zarządu. Czynność przekraczające zwykły zarząd to rozporządzanie rzeczą – potrzebna jest uchwała rady gminy
o kompetencje osobowe – stanowienie o kierunkach działania wójta oraz przyjmuje sprawozdanie z jego działalności. Powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy. Dokonuje tego na wniosek wójta.
o Kompetencja do stanowienia aktów prawa miejscowego
o Kompetencje planistyczne – plany związane z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym – uchwalanie studium, kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; rada gminy może uchwalać programy gospodarcze
o Kompetencje dotyczące współdziałania z innymi jednostkami – podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań zleconych
o Inne kompetencje np. podejmowanie uchwał w sprawach nazw ulic, w sprawach wznoszenia pomników, nadawania honorowego obywatelstwa gminy
- Kontrolne – Rada gminy kontroluje działalność wójta, a także gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych; Rada gminy powołuje organ wewnętrzny rady gminy czyli komisja rewizyjna
Organizacja wewnętrzna rady gminy:
Ustawa o samorządzie gminnym reguluje organizacje wewnętrzną rady gminy. Nie ma regulaminu jest tylko statut gminy, który uszczegóławia organizację wewnętrzną.
Przewodniczący i wiceprzewodniczący (od 1 do 3, konkretną ilość ustala statut) – wybór dokonywany większością kwalifikowaną (bezwzględną większością), głosowanie ma charakter tajny. Przewodniczący ma za zadanie organizować pracę rady gminy i prowadzi jego obrady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania tych zadań swoich wiceprzewodniczących. Czynności podejmowane przez przewodniczących należy zakwalifikować jako czynności materialno-techniczne. Jest to organ wewnętrzny, ale nie jest to organ administracji publicznej.
Komisje rady gminy – powoływane z grona rady gminy. Mogą mieć charakter stały lub doraźny (do realizacji określonego zadania). Rada gminy musi określić zakres działania komisji i skład osobowy. Komisja rewizyjna ma charakter obligatoryjny, jako jedyna musi zawsze funkcjonować. Inne komisje mogą opiniować projekty uchwał przygotowanych przez wójta.
Komisja rewizyjna powinna być reprezentatywna dla całej rady gminy. W jej skład mają wchodzić przedstawiciele wszystkich klubów działających w radzie gminy. Nie może w jej skład wchodzi przewodniczący...
gosicka