13.05.2010.doc

Legislacja administracyjna, 13.05.2010

ISTOTA I ZAKRES ROZPORZĄDZENIA

Rozporządzenie jest to akt prawa powszechnie obowiązującego, który jest ściśle związany z ustawą. Zawiązek ten przejawia się poprzez więź kompetencyjną i więź treściową. Pierwsza z tych więzi polega na tym, że rozporządzenie jest wydawane na podstawie upoważnienia ustawowego, zawartego w przepisach ustawy. Z kolei więź treściowa przejawia się przez to, iż przepisy zawarte w rozporządzeniu są tematyczne i funkcjonalnie powiązane z ustawą. Dodać należy, że rozporządzenie musi być zgodne z Konstytucją, ustawą zawierającą upoważnienie do wydania niego, a także z innymi ustawami obowiązującymi w systemie prawa. Zgodnie z Konstytucją rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

BUDOWA I TREŚĆ PRZEPISU UPOWAŻNIAJĄCEGO

Zgodnie z paragrafem 63 ZTP w przepisie upoważniającym do wydawania rozporządzenia wskazuje się organ właściwy do wydania rozporządzenia, rodzaj aktu, zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu a także wytyczne dotyczące treści rozporządzenia.

Przykład:

„Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia sposób i tryb postępowania w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania, a także skład zespołu powypadkowego – uwzględniając konieczność zapobiegania występowaniu wypadów przy pracy”

Podkreślić należy iż zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu określić należy w sposób precyzyjny i wyraźny. W paragrafie 66, ust. 1, ZTP wskazano istotę wytycznych dotyczących treści rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem wytyczne te są wskazówkami wyznaczającymi treść rozporządzenia lub sposób ukształtowania jego treści. W wytycznych można wskazać m.in. rozstrzygnięcia, których nie wolno przewidzieć w rozporządzeniu, granice w jakich muszą się zmieścić rozstrzygnięcia rozporządzenia, wymagania jakimi mają odpowiadać rozwiązania przyjęte  w rozporządzeniu czy też cele jakie należy uwzględnić tworząc rozporządzenia.

TREŚĆ I BUDOWA AKTU WYKONAWCZEGO (ROZPORZĄDZENIA)

Rozporządzenie składa się z następujących elementów:

1.       Tytuł

2.       Określenie podstawy prawnej

3.       Treść artykułowana

4.       Podpis organu uprawnionego do wydawania

W myśl paragrafu 115 ZTP w rozporządzeniu zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym. Z regulacji tej wynika, iż rozporządzenie jest aktem normatywnym niesamoistnym, dlatego też może regulować wyłączenie sprawy, które zostały w nim przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym. W związku z tym rozporządzenie nie może wykraczać po za zakres spraw określonych w treści upoważnienia ustawowego nawet wtedy gdy służyłoby to w wykonaniu ustawy i byłoby uzasadnione względami słuszności i celami prawodawcy.

Zgodnie z paragrafem 119, ust 1 ZTP na podstawie jednego upoważnienia ustawowego wydaje się co do zasady jedno rozporządzenie, które wyczerpuje regulacje sprawy przekazane do unormowania w tym upoważnienia. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust. 2 tego paragrafu, zgodnie z którym jeżeli jedno upoważnienie ustawowe przekazuje do uregulowania różne sprawy, które dają się tematycznie wyodrębnić tak, że ich zakresy są rozłączne, można wydać na podstawie takiego upoważnienia wiecej niż jedno rozporządzenie.

Z kolei paragraf 120, ust. 1 ZTP reguluje sprawy związane z budową tytułu rozporządzenia, stosownie do tego przepisu w tytule rozporządzenia w oddzielnych wierszach zamieszcza się oznaczenie rodzaju aktu, nazwę organu wydającego rozporządzenie, datę rozporządzenia, a także określenie przedmiotu rozporządzenia.

Przykład:

Rodzaj aktu à

ß Organ wydający

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

Data rozporządzenia à

      Przedmiot

ß rozporządzenia

Z dnia 29 lipca 2009 r.

w sprawie zweryfikowania kryteriów dochodowych

oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej

Jako datę rozporządzenia należy podać dzień określony kalendarzowo, w którym zostało ono podpisane przez organ wydający to rozporządzenie. Jeżeli natomiast rozporządzenie jest wydane wspólnie albo w porozumieniu z innym organem, za datę rozporządzenia przyjmuje się datę jego podpisania prze organ współuczestniczący w wydaniu tego rozporządzenia, przy czym organ współuczestniczący w wydaniu rozporządzenia podpisuje je w drugiej kolejności.

W myśl paragrafu 121, ust. 1 ZTP tekst rozporządzenia rozpoczyna się od przytoczenia przepisu ustawy zawierającej upoważnienie ustawowe, jako podstawy prawnej wydania rozporządzenia. Zauważyć należy, że podstawa prawna nie jest artykułowana częścią tekstu rozporządzenia, a więc nie można jej oznaczać tak jak oznacza się jednostki redakcyjne tekstu prawnego.

W literaturze przyjmuje się, że powołanie w akcie wykonawczym podstawy prawnej jej wydania spełnia dwie role, a mianowicie legitymizuje akt wykonawczy, wskazuje bowiem, że do jego wydania udzielono odpowiedniego upoważnienia, a także informuje, że rozporządzenie jest powiązane tematycznie i funkcjonalnie z ustawą w której zawarte jest upoważnienie.

Przykład przywołania podstawy prawnej w rozporządzeniu:

„Na podstawie art. 9 ust. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008 r., Nr 15, poz. 728, z późn. zm.) zarząda się co następuje: (…)”

CZĘŚĆ ARTKUŁOWANA ROZPORZĄDZENIA

W myśl paragrafu 124, ust. 1 ZTP podstawową jednostką redakcyjną i systematyzacyjną rozporządzenia jest paragraf. Paragrafy można dzielić na ustępy, ustępu na punkty, punkty na litery a litery na tiret.

W przepisach ogólnych rozporządzenia określa się jego przedmiot, w szczególności wtedy gdy tytuł rozporządzenia jest zwięzły, nie zawiera szczegółowej informacji o wszystkich sprawach regulowanych w rozporządzeniu, rozpoczynając przepis od wyrazów „Rozporządzenie określa”, a także zamieszcza się postanowienia o stosowanych w rozporządzeniu definicjach i skrótach. Wskazać należy, że w rozporządzeniu nie wolno co do zasady definiować pojęć używanych w ustawie upoważniającej i innych ustawach.

UCHYLENIE INNEGO ROZPORZĄDZENIA

W rozporządzeniu zamieszcza się przepis uchylający inne rozporządzenie jedynie w przypadku gdy ma ono uchylić:

1.       Rozporządzenie wcześniejsze, które zostało wydane na podstawie tego samego nadal obowiązującego przepisu upoważniającego przez ten sam organ, który wydaje rozporządzenie uchylające albo organ którego właściwość przejął organ wydający rozporządzenie uchylające

2.       Rozporządzenie wydane na podstawie nie obowiązującego przepisu upoważniającego ale pozostawione czasowo w mocy przez nową ustawę, chyba że nowa ustawa przestała obowiązywać.

NOWELIZACJA ROZPORZĄDZENIA

Zgodnie z par. 129 ZTP rozporządzenie można zmieniać rozporządzeniem późniejszym wydanym na podstawie tego samego, nadal obowiązującego przepisu upoważniającego, przez organ, który wydał rozporządzenie zmieniane, albo przez organ, który przejął właściwość organu, który wydał rozporządzenie zmieniane, w tymże rozporządzenia zmieniającego określenie przedmiotu rozporządzenia rozpoczyna się od zwrotu „zmieniające rozporządzenie w sprawie (…)” pomijając nazwę organu, który wydał rozporządzenia, a także oznaczenie dzienników urzędowych w których zostało ogłoszone rozporządzenie zmieniane, jego zmiany albo ostatni tekst jednolity i jego zmiany.

Na oryginalnym egzemplarzu rozporządzenia obowiązkowo zamieszcza się podpis organu wydającego to rozporządzenie.

TRYB RZĄDOWY OPRACOWYWANIA I UZGADNIANIA PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA

Na mocy paragrafu 6, ust. 1 Regulaminu Pracy Rady Ministrów projekty rozporządzeń opracowują członkowie Rady Ministrów oraz szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, każdy w zakresie swojej właściwości. Projekt rozporządzenia musi być opracowany zgodnie z ZTP a ponadto do niego powinno być uzasadnienie zawierające elementy o których mowa w par. 10, ust. 2 Regulaminu, a także ocena skutków regulacji, o której mowa w par. 10, ust. 6 Regulaminu.

Do projektu aktu rozporządzenia dołącza się również zgłoszenia podmiotów, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem rozporządzenia w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, a także informacje o kolejności wniesienia tych zgłoszeń lub informację o ich braku. Stosowne do paragrafu 11, ust. 11 Regulaminu Pracy Rady Ministrów przed skierowaniem do uzgodnień międzyresortowych, organ wnioskujący przesyła Kancelarii Prezesa Rady Ministrów projekt rozporządzenia w raz z uzasadnieniem w celu zaopiniowania oceny skutków regulacji. Następnie projekt rozporządzenia zostaje poddany uzgodnieniom międzyresortowym a pod względem pranym i formalnym Rządowego Centrum Legislacji. W przypadku dużej ilości uwag do projektu aktu wykonawczego obowiązkowe jest zorganizowanie międzyresortowej konferencji uzgodnieniowej w celu uzgodnienia treści projektu rozporządzenia. Na podstawie wniosków i ustaleń przyjętych w toku uzgodnień, organ wnioskujący wykonuje zmiany w tekście projektu aktu wykonawczego. Po przeprowadzeniu uzgodnień międzyresortowych projekt rozporządzenia przekazywany jest do Rządowego Centrum Legislacji. Z wnioskiem o rozpatrzenie go przez Komisje Prawniczą Rządowego Centrum Legislacji albo z wnioskiem o zwolnienie z obowiązku rozpatrzenia go przez Komisję Prawniczą. Po uzyskaniu akceptacji Rządowego Centrum Legislacji, projekt rozporządzenia może być kierowany do podpisu przez upoważniony organ.

3