13.pdf

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Skuteczne zarzàdzanie jako narz´dzie

zapobiegania wypadkom przy pracy

Ka˝dego roku blisko 5 milionów ludzi w Unii Europejskiej ulega wy-

padkom przy pracy. Wynikiem tych wypadków jest nieobecnoÊç po-

szkodowanych osób w pracy trwajàca d ¸ u˝szej ni˝ 3 dni, co w sumie

daje oko ¸ o 146 milionów utraconych dni pracy 1) . Niektóre wypadki

powodujà trwa ¸ à niezdolnoÊç zarówno do wykonywania pracy jak

i do funkcjonowania poza nià. Wypadki przy pracy dotyczà wszyst-

kich ga ¸ ´zi przemys ¸ u. Do wypadków tych mo˝na zaliczyç poÊli-

zgni´cia, potkni´cia, upadki, obra˝enia spowodowane przez spada-

jàce, ostre lub goràce przedmioty oraz wypadki zwiàzane z obs ¸ ugà

pojazdów i maszyn. Jednak wielu tego typu wypadkom mo˝na za-

pobiec dzi´ki w ¸ aÊciwemu zarzàdzaniu.

Zapobieganie wypadkom –czynniki sukcesu

Zapewnienie bezpieczeƒstwa i higieny pracy wymaga aktywnego za-

anga˝owania kierownictwa, wspó ¸ udzia ¸ u pracowników w dzia-

¸ aniach na rzecz poprawy warunków pracy oraz dobrze zaprojekto-

wanego systemu zarzàdzania.

Zaanga˝owanie kierownictwa

Kierownictwo powinno aktywnie uczestniczyç w zarzàdzaniu bez-

pieczeƒstwem i higienà pracy poprzez:

Koszty wypadków przy pracy sà wysokie i obejmujà koszty zwiàzane z:

ustanowienie polityki oraz celów ogólnych bezpieczeƒstwa i higie-

ny pracy

wyp ¸ atà zasi ¸ ków chorobowych, p ¸ acami za prac´ w nadgodzi-

nach, zapewnieniem zast´pstw na czas nieobecnoÊci poszkodo-

wanego w pracy, wczeÊniejszym przejÊciem na emerytur´, rekruta-

cjà nowych pracowników, przekwalifikowaniem dotychczasowych

pracowników

zapewnienie odpowiednich zasobów niezb´dnych do wdro˝enia

i realizacji polityki bhp

uwzgl´dnianie problemów bhp na wszystkich poziomach zarzà-

dzania i podejmowania decyzji

konsultowanie si´ z pracownikami

przerwami w produkcji oraz w prowadzeniu dzia ¸ alnoÊci gospo-

darczej

monitorowanie oraz prowadzenie przeglàdów w celu sprawdze-

nia stopnia realizacji polityki bhp i skutecznoÊci funkcjonowania

ca ¸ ego systemu.

uszkodzeniem maszyn, zniszczeniem materia ¸ ów i produktów

czasem przeznaczonym na dochodzenie powypadkowe oraz

usuni´cie skutków wypadków

Przejawem zaanga˝owania kierownictwa mo˝e byç np. osobiste za-

anga˝owanie w realizacj´ podj´tych decyzji, udzia ¸ w dyskusjach

na temat problemów bhp na posiedzeniach kierownictwa, przepro-

wadzanie regularnych wizyt w zak ¸ adzie pracy czy te˝ udzia ¸ w ba-

daniach przyczyn i okolicznoÊci wypadków przy pracy.

wzrostem sk ¸ adki ubezpieczeniowej, kosztami prawnymi

obni˝onym morale pracowników.

W ma ¸ ych i Êrednich przedsi´biorstwach ryzyko wystàpienia

wypadku przy pracy jest wi´ksze. Wskaêniki wypadków

Êmiertelnych w przedsi´biorstwach zatrudniajàcych do 50 osób sà

oko ¸ o dwa razy wy˝sze ni˝ w wi´kszych przedsi´biorstwach 2) .

Zaanga˝owanie pracowników

Prowadzenie konsultacji z pracownikami jest nieodzownym elemen-

tem skutecznego zarzàdzania. Wykorzystanie wiedzy pracowników

u ¸ atwia prawid ¸ owà identyfikacj´ zagro˝eƒ oraz wprowadzenie sku-

tecznych dzia ¸ aƒ zapobiegawczych w obszarze bhp. Wa˝nà rol´ pe ¸ -

nià tutaj przedstawiciele pracowników. Nale˝y równie˝ konsultowaç

z pracownikami Êrodki zapobiegawcze przed wprowadzeniem no-

wych technologii lub produktów. Konsultacje przyczyniajà si´

do wi´kszego zaanga˝owania pracowników w dzia ¸ ania na rzecz

poprawy stanu bhp w przedsi´biorstwie.

OdpowiedzialnoÊç zadobre zarzàdzanie

Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej odpowiedzialnoÊç za bez-

pieczeƒstwo i zdrowie pracowników spoczywa na pracodawcy.

Dyrektywa ramowa 89/391EWG zawiera ogólne wymagania doty-

czàce zarzàdzania bezpieczeƒstwem i higienà pracy oraz oceny ryzy-

ka zawodowego i jego prewencji.

Wymagania tej dyrektywy zosta ¸ y wdro˝one do prawa wszystkich

paƒstw cz ¸ onkowskich. Przy czym krajowe przepisy prawne mogà

zawieraç dodatkowe wymagania w tym zakresie.

Do obowiàzków pracodawcy nale˝y prowadzenie oceny ryzyka

zawodowego oraz podejmowanie dzia ¸ aƒ zapobiegawczych zmie-

rzajàcych do ochrony zdrowia pracowników i zapewnienia im

bezpieczeƒstwa, rejestrowanie wypadków przy pracy i chorób zawo-

dowych, szkolenie i informowanie pracowników oraz zapewnienie

konsultacji z nimi, a tak˝e zapewnienie wspó ¸ pracy i koordynacji

dzia ¸ aƒ z podwykonawcami. Ustalono nast´pujàcà hierarchi´ dzia-

¸ aƒ prewencyjnych: unikanie ryzyka; zapobieganie ryzyku u êród ¸ a;

dostosowywanie pracy do pracownika; zast´powanie niebezpiecz-

nych materia ¸ ów bezpieczniejszymi oraz nadanie priorytetu Êrodkom

ochrony zbiorowej przed Êrodkami ochrony indywidualnej. Pracow-

nicy majà prawo do otrzymywania informacji na temat ryzyka zawo-

dowego, podejmowanych dzia ¸ aƒ zapobiegawczych, pierwszej po-

mocy oraz o zasadach post´powania w razie wystàpienia wypadku

przy pracy czy awarii. Pracownicy majà obowiàzek aktywnie wspó ¸ -

pracowaç z pracodawcà w ramach podejmowanych przez niego

dzia ¸ aƒ zapobiegawczych, stosowaç si´ do zaleceƒ przekazanych im

na szkoleniach, a tak˝e dbaç o bezpieczeƒstwo i zdrowie w ¸ asne

oraz innych pracowników.

Zarzàdzanie bezpieczeƒstwem ihigienà pracy

Systemowe podejÊcie do zarzàdzania pozwala na kompleksowe

przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego oraz skuteczniejsze

wprowadzanie bezpiecznych metod pracy. Okresowe przeglàdy s ¸ u-

˝à ocenie, czy stosowane Êrodki zapobiegawcze sà w ¸ aÊciwe. Poni-

˝ej przedstawiono typowy model zarzàdzania:

Ciàg ¸ e

doskonalenie

Accidents at work in the EU in 1996 (Wypadki przy pracy w Unii Europejskiej w 1996 r.)

Statistics in Focus, Theme 3 – 4/2000, Eurostat.

zia

Witryna http://europe.osha.eu.int/legislation zawiera linki do stron legislacyjnych Unii

Europejskiej, wytycznych Komisji Europejskiej dla ma ¸ ych i Êrednich przedsi´biorstw,

informacji o ocenie ryzyka zawodowego, linki do stron paƒstw cz ¸ onkowskich Unii

Europejskiej, gdzie mo˝na znaleêç krajowe przepisy prawne uwzgl´dniajàce dyrektywy

i wytyczne Unii Europejskiej.

Polityka – jest deklaracjà najwy˝szego kierownictwa, b´dàcà wyra-

zem jego zaanga˝owania w problemy bhp.

http://agency.osha.eu.int

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Planowanie – obejmuje identyfikacj´ zagro˝eƒ i ocen´ zwiàzanego

z nimi ryzyka zawodowego oraz sposobu jego kontrolowania. Dzia-

¸ ania w zakresie planowania obejmujà w szczególnoÊci:

ocen´ ryzyka zawodowego oraz okreÊlenie dzia ¸ aƒ zapobiegaw-

czych

Przeglàd wykonywany przez kierownictwo i audytowanie – Umo˝-

liwia sprawdzenie skutecznoÊci systemu zarzàdzania jako ca ¸ oÊci. Ist-

nieje tutaj okazja do antycypowania zmian np. w gospodarce, rozwo-

ju nowych produktów oraz pojawienia si´ nowych technologii

i uwzgl´dnienia ich w systemie zarzàdzania. Przeglàd wypadków

przy pracy powinien byç uwzgl´dniony w szkoleniach prowadzonych

dla najwy˝szego kierownictwa. Celem audytów jest sprawdzenie, czy

realizacja polityki i funkcjonowanie systemu zarzàdzania bhp przyno-

szà oczekiwane rezultaty w zakresie bezpieczeƒstwa i higieny pracy.

identyfikacj´ stosowanych rozwiàzaƒ oraz potrzeb organizacyj-

nych w zakresie bhp

identyfikacj´ potrzeb szkoleniowych

zapewnienie dost´pu do wiedzy i umiej´tnoÊci, w tym wiedzy spe-

cjalistycznej w zakresie bhp

Lista kontrolna

Ocena ryzyka zawodowego obejmuje:

Czy zosta ¸ y jasno ustalone procedury oraz okreÊlone zakresy

odpowiedzialnoÊci w obszarze bhp i czy ka˝dy zna zakres odpo-

wiedzialnoÊci swój i innych pracowników?

identyfikacj´ zagro˝eƒ, czyli ustalenie, co mo˝e spowodowaç

wypadek lub sytuacj´ awaryjnà

ustalenie, kto mo˝e odnieÊç obra˝enia i jak powa˝ne; nale˝y tutaj

uwzgl´dniç pracowników, podwykonawców i osoby postronne

Czy wiadomo, co nale˝y zrobiç, aby spe ¸ niç przepisy prawne

z zakresu bhp? JeÊli nie, to czy zosta ¸ a wyznaczona kompetent-

na osoba, która mo˝e udzielaç porad w tym zakresie?

okreÊlenie prawdopodobieƒstwa wystàpienia wypadku

ustalenie, w jaki sposób mo˝na wyeliminowaç lub ograniczyç ry-

zyko zawodowe – czy mo˝na poprawiç organizacj´, metody pra-

cy, wyposa˝enie lub szkolenia

Czy zidentyfikowano najistotniejsze zagro˝enia dla bezpieczeƒ-

stwa i zdrowia i czy podj´to dzia ¸ ania zmierzajàce do ich wyeli-

minowania lub ograniczenia?

ustalanie priorytetów dzia ¸ aƒ, w zale˝noÊci od poziomu ryzyka

zawodowego i liczby osób nara˝onych

Czy istniejà w ¸ aÊciwe rozwiàzania s ¸ u˝àce utrzymaniu wyposa˝e-

nia stanowisk pracy w nale˝ytym stanie?

wprowadzenie Êrodków zapobiegawczych

Czy pracownicy zostali zaopatrzeni w niezb´dne Êrodki ochrony

indywidualnej w przypadku, gdy nie mo˝na by ¸ o w inny sposób

ograniczyç ryzyka zawodowego? Czy pracownicy zostali prze-

szkoleni w zakresie ich stosowania?

ocen´ skutecznoÊci wprowadzonych Êrodków zapobiegawczych

sta ¸ e konsultacje z pracownikami podczas przeprowadzania oce-

ny ryzyka zawodowego oraz informowanie o jej wynikach.

Czy pracownicy zostali poinformowani o wynikach oceny ryzyka

zawodowego, przeszkoleni w zakresie bezpiecznej pracy oraz

zasad post´powania w razie wystàpienia awarii i wypadków

przy pracy?

Wdra˝anie i funkcjonowanie – Ten etap obejmuje realizacj´ pla-

nów. Mo˝e to oznaczaç wprowadzanie zmian w procedurach orga-

nizacyjnych, instrukcjach stanowiskowych, Êrodowisku pracy, stoso-

wanym wyposa˝eniu i materia ¸ ach, a tak˝e przeszkolenie kadry

kierowniczej i za ¸ ogi oraz doskonalenie procesu komunikacji.

Czy konsultuje si´ z pracownikami problemy bhp, w szczególnoÊci

dotyczàce zmian w polityce bhp, procedurach i wyposa˝eniu

stanowisk pracy?

Szkolenia

Wszyscy pracownicy powinni rozumieç, jak nale˝y pracowaç bez-

piecznie. Zatem szkolenie powinno uwzgl´dniaç nast´pujàce pro-

blemy: identyfikacj´ istniejàcych zagro˝eƒ, stosowane Êrodki zapo-

biegawcze oraz sposoby post´powania w razie wystàpienia

wypadku i awarii.

Czy pracownicy wiedzà, w jaki sposób zg ¸ aszaç niebezpieczne

sytuacje i wypadki?

Czy sà podejmowane natychmiastowe dzia ¸ ania dotyczàce bada-

nia wypadków przy pracy, zdarzeƒ potencjalnie wypadkowych

i zg ¸ aszanych problemów w zakresie bhp?

Czy przeprowadzane sà regularne kontrole stanowisk pracy i czy

kontroluje si´ stosowanie si´ pracowników do procedur bezpie-

czeƒstwa?

Szkolenie powinno uwzgl´dniaç aktualny stan bhp przedsi´bior-

stwa i byç zrozumia ¸ e, tak˝e dla pracowników mówiàcych ró˝nymi

j´zykami. Szkoleniami nale˝y objàç zarówno nowo zatrudnionych

jak i dotychczasowych pracowników, jeÊli uleg ¸ y zmianie procedu-

ry pracy lub stosowany sprz´t i wyposa˝enie, a tak˝e w przypadku

zmiany stanowiska pracy lub wprowadzenia nowej technologii.

Czy istniejà rozwiàzania organizacyjne umo˝liwiajàce ocen´ reali-

zacji polityki bhp oraz funkcjonowania systemu zarzàdzania bhp?

Dalsze informacje

Wi´cej informacji na temat dobrych praktyk w zakresie zarzàdzania

mo˝na znaleêç na stronie internetowej Agencji: http://osha.eu.int .

Wszystkie publikacje Agencji mo˝na pobraç bezp ¸ atnie.

Tematem Europejskiego Tygodnia Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pra-

cy, prowadzonego przez paƒstwa cz ¸ onkowskie Unii Europejskiej

w paêdzierniku 2001 r., by ¸ o „Zapobieganie wypadkom przy pracy”.

Wi´cej informacji na ten temat mo˝na znaleêç na stronie WWW:

http://osha.eu.int/ew2001/ .

Na stronie internetowej Agencji znajdujà si´ tak˝e linki do stron

WWW paƒstw cz ¸ onkowskich Unii Europejskiej, gdzie mo˝na zna-

leêç informacje nt. przepisów prawnych i wytycznych, obowiàzujà-

cych w poszczególnych paƒstwach.

Sprawdzanie oraz dzia ¸ ania korygujàce i zapobiegawcze – Stan

bezpieczeƒstwa i higieny pracy oraz dzia ¸ ania podejmowane w celu

jego poprawy powinny byç monitorowane. Mo˝e to byç zarówno

monitorowanie reaktywne, np. analiza rejestrów wypadków przy pra-

cy, albo proaktywne, np. z wykorzystaniem informacji zwrotnych

od inspektorów, z audytów oraz od pracowników nadzoru. Badanie

wypadków przy pracy powinno dostarczaç informacji na temat ich

bezpoÊrednich przyczyn, w tym powinno wykazywaç b ¸ ´dy w zarzà-

dzaniu. Celem monitorowania jest zapewnienie prawid ¸ owego funk-

cjonowania systemu oraz realizacji procedur organizacyjnych, a w ra-

zie potrzeby – natychmiastowe podj´cie dzia ¸ aƒ korygujàcych.

Europejska Agencja Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy

Gra Via, 33, E-48009 Bilbao, Spain

tel. (34) 944 79 43 60, Fax: (34) 944 79 43 83

information@osha.eu.int

Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeƒstwa i Zdrowia w Pracy: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Paƒstwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa,

Tel. (0-22) 623 36 77, Fax (0-22) 623 36 93, Internet: www.bp.edu.pl, E-mail: focalpoint@ciop.pl

http://agency.osha.eu.int

Fakty

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: