Przewodnik po prawie UE.pdf

Przewodnik

po prawie Unii Europejskiej

Okładka:

Praca autorstwa Wiktorii Kałwak z Państwowego Zespołu Szkół Plastycznych

im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, wyróżniona w ogólnopolskim konkursie na plakat

pod hasłem „Traktat rzymski jako ogniwo w procesie integracji europejskiej”,

ogłoszonym przez UKIE w ramach V edycji programu „Moja szkoła w Unii Europejskiej”

Projekt graficzny serii:

Techna Studio

www.techna.pl

Skład i przygotowanie poligraficzne:

Techna Studio

www.techna.pl

Zdjęcia: The Audiovisual Library of the European Commission

Publikacja dystrybuowana nieodpłatnie

Urząd Komitetu Integracji Europejskiej

al. J.Ch. Szucha 23

00-580 Warszawa

www.ukie.gov.pl

Warszawa 2009

ISBN 978-83-7567-006-6

Przewodnik po prawie Unii Europejskiej

Dlaczego mówimy o „prawie Unii Europejskiej”,

a nie „prawie Wspólnot Europejskich”? 2

Co to jest acquis communautaire? 2

Czym jest prawo pierwotne Unii Europejskiej? 2

Co się stało z EWWiS, skoro umowa w sprawie

jej powołania została zawarta w 1951 r. na 50 lat? 3

Co to są traktaty rzymskie? 3

W jakim celu przyjęto Traktat o fuzji? 4

Co wniósł do procesu integracji Jednolity Akt Europejski? 4

Jakie istotne zmiany wniósł Traktat z Maastricht? 5

Jakie kwestie reguluje Traktat z Amsterdamu? 5

W jaki sposób Traktat z Nicei zreformował Unię Europejską? 7

Jakie są najważniejsze postanowienia Traktatu z Lizbony? 8

Co to jest prawo wtórne Unii Europejskiej? 10

Co to są umowy mieszane? 13

Czy w obrębie aktów prawnych prawa UE istnieje hierarchia? 14

Jakie są cechy szczególne prawa UE? 14

Jakie zasady regulują relacje między prawem UE

a prawem państw członkowskich? 15

Dlaczego prawo unijne ma pierwszeństwo

przed prawem krajowym państw członkowskich? 15

Co oznacza termin „bezpośrednie stosowanie prawa UE”? 15

Jak przebiega proces tworzenia prawa UE? 16

Na czym polega zwykła procedura prawodawcza? 16

Co to są Zielone Księgi? 18

Co to są Białe Księgi Unii Europejskiej? 18

Co to jest Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej? 18

Jak się numeruje dokumenty wydawane w ramach Unii Europejskiej? 19

Przewodnik po prawie Unii Europejskiej

Dlaczego mówimy o „prawie

Unii Europejskiej”, a nie „prawie

Wspólnot Europejskich”?

Co to jest

acquis communautaire?

1 listopada 1993 r., kiedy wszedł w życie Traktat

o Unii Europejskiej (tzw. Traktat z Maastricht), Unia

Europejska stała się faktem. Nie została ona jednak

nową organizacją międzynarodową ani nie zastąpiła

Wspólnot Europejskich. Nadal bowiem równolegle

z Unią Europejską istniały i działały Wspólnoty

Europejskie, stanowiące I filar UE, mówiąc najogól-

niej – integrację gospodarczą. Dopiero na mocy

postanowień Traktatu z Lizbony system filarowy

został zlikwidowany i zastąpiony jednolitym reżi-

mem prawnym Unii, jako spójnej organizacji mię-

dzynarodowej (z wyłączeniem Europejskiej Wspól-

noty Energii Atomowej). Poprzez jednoznaczne

przyznanie osobowości prawnej Unia, specyficzna

forma współpracy, obejmująca dawną Wspólnotę

Europejską oraz pozostałe obszary funkcjonowania

dawnej UE, przekształcona została w organizację

międzynarodową o nazwie Unia Europejska.

Pod pojęciem acquis communautaire rozumie się

przede wszystkim prawo Unii Europejskiej składa-

jące się z prawa pierwotnego oraz prawa wtórnego,

stanowionego przez właściwe instytucje UE, a także

orzecznictwo sądowe, zwyczaje oraz wspólne war-

tości europejskie.

Czym jest prawo pierwotne

Unii Europejskiej?

Pierwotne źródła prawa UE to przede wszystkim

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawny

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę

Gospodarczą, a następnie Wspólnotę Europejską)

i Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę

Energii Atomowej (EURATOM) z 25 marca 1957 r.,

Traktat o Unii Europejskiej z 7 lutego 1992 r. oraz

załączone do nich aneksy i protokoły, z później-

szymi uzupełnieniami i poprawkami,

wynikającymi m.in. z:

Traktatu o fuzji (obowiązującego

od 1 lipca 1967 r.),

Jednolitego Aktu Europejskiego

(obowiązującego od 1 lipca 1987 r.),

Traktatu o Unii Europejskiej

(obowiązującego od 1 listopada

1993 r.),

Traktatu z Amsterdamu (obowią-

zującego od 1 maja 1999 r.),

Traktatu z Nicei (obowiązującego

od 1 lutego 2003 r.),

Traktatu z Lizbony (obowiązują-

cego od 1 grudnia 2009 r.).

Do źródeł unijnego prawa pierwotnego zalicza

się ponadto wszystkie traktaty o przystąpieniu

nowych państw do Wspólnot Europejskich i Unii

Europejskiej oraz ogólne zasady prawne wynikające

z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Pod-

stawowych Wolności, konstytucyjnych porządków

prawnych państw członkowskich oraz wiążących

je umów międzynarodowych, do których należą

np. prawa podstawowe UE.

Co to są traktaty rzymskie?

Określenie „traktaty rzymskie” stosuje się w odnie-

sieniu do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europej-

skiej (TFUE), pierwotnie nazywanego Traktatem

ustanawiającym Europejską Wspólnotę Gospo-

darczą (później Wspólnotę Europejską), oraz do

Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę

Energii Atomowej (TEWEA). Oba traktaty zostały

podpisane w Rzymie (stąd ich nazwa) 25 marca

1957 r. przez Belgię, Francję, Niderlandy, Luk-

semburg, Republikę Federalną Niemiec i Włochy.

Ich wejście w życie było bardzo ważnym krokiem

w kierunku integracji europejskiej. Traktat o EWG

w oryginale składa się ze wstępu i 248 artykułów.

Traktat o EWG został zawarty na czas nieograni-

czony i miał być przede wszystkim fundamentem

dla ścisłego związku narodów europejskich. Cele

utworzenia EWG zostały sformułowane w art. 2.

Przepis ten stanowił, że Wspólnota ma misję popie-

rania harmonijnego rozwoju działalności gospodar-

czej w całej Wspólnocie, stałego i zrównoważonego

wzrostu, zwiększonej stabilności, przyspieszonego

podniesienia poziomu życia i zapewnienia ściślej-

szych stosunków między państwami, które skupia

przez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe

zbliżanie polityk gospodarczych państw członkow-

skich. Działania i środki, dzięki którym to zadanie

miało zostać zrealizowane, zostały zawarte w treści

art. 3. Warto wymienić najważniejsze, do których

zaliczono: zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych

oraz środków równoważnych w eksporcie i impor-

cie, ustanowienie wspólnej zewnętrznej taryfy

celnej, wspólnej polityki handlowej oraz zniesienie

przeszkód w swobodnym przepływie pracowników,

usług i kapitału. Drugi układ – Traktat ustanawia-

jący Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

(EURATOM) – miał na celu przyczynienie się do

Co się stało z EWWiS,

skoro umowa w sprawie

jej powołania została zawarta

w 1951 r. na 50 lat?

23 lipca 2002 r. wygasł tzw. traktat paryski, który

ustanowił Europejską Wspólnotę Węgla i Stali

(EWWiS). Traktat ten, podpisany 18 kwietnia

1951 r. w Paryżu, wszedł w życie 23 lipca 1952 r.

Zawarty został na 50 lat, regulował i wspierał

przekształcenia sektorów węgla i stali w Europie

Zachodniej. Kompetencje EWWiS, które nie stały

się w ciągu 50 lat bezprzedmiotowe, leżą w gestii

Unii Europejskiej.

W związku z wygaśnięciem EWWiS:

zaostrzono reguły konkurencji i pomocy pań-

stwa w obu sektorach,

dopuszczono pomoc publiczną, pod warunkiem

że służy to „bezpieczeństwu dostaw energe-

tycznych”,

pomoc „operacyjna”, która zapewnia płynność

nierentownym kopalniom, jest systematycznie

zmniejszana,

dotowany węgiel nie może być eksportowany

do innych krajów UE.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: