Prawo karne
1. Definicja przestępstwa na podstawie KK (art. 1, 7, 115 par. 1); elementy definicji przestępstwa; czyn zabroniony a czyn przestępny.
· Przestępstwo – czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
· Czyn zabroniony – czyn – działanie człowieka; zabroniony przez ustawę – wyczerpujący znamiona, jest pojęciem szerszym (istnieją czyny zabronione nie będące przestępstwami – np. ze znikomą szkodliwością społeczną, niezawinione)
· Ustawowe znamiona przestępstwa – muszą być spełnione, aby można było mówić o jakimś typie przestępstwa;
ü Znamiona opisowe – to te, których stwierdzenie nie wymaga stosowania ocen, a ich zakres znaczeniowy jest stosunkowo wyraźny
ü Znamiona ocenne – ich zakres znaczeniowy nie jest wyraźny – istotne zeszpecenie
· Bezprawność czynu – większość czynów zabronionych ma charakter bezprawny (wyj. np. obezwładnienie włamywacza)
· Wina – personalna zarzucalność popełnionego czynu; granice określa ustawa, ustanawiając przesłanki winy i wskazując okoliczności wyłączające winę
ü Psychologiczna teoria winy – określony w ustawie stosunek psychiczny sprawcy do czynu zabronionego
ü Normatywna teoria winy – osobista zarzucalność czynu
· Społeczna szkodliwość – naruszenie lub zagrożenie określonego dobra prawnego
2. Typologia definicji przestępstwa (3 możliwe teoretyczne warianty); charakter definicji przestępstwa w KK.
ü Definicja formalna – odpowiedzialności karnej podlega ten kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez Ustawę obowiązującą w czasie popełnienia przestępstwa.
ü Formalizm– określa, że jeśli coś jest zabronione przez ustawę karną to jest przestępstwem.
ü Definicja materialna (obecnie raczej nie występuje) odwołuje się tylko do cennej społecznie treści czynu - Przestępstwem jest czyn społecznie szkodliwy.
ü Definicja formalno-materialna
ü Art. 10 & 1 przestępstwem jest czyn zabroniony pod groźbą kary przez obowiązującą ustawę (nullum crimen sine lege poenali auteriorii)
ü Art. 115 & 1 czynem zabronionym jest zachowanie człowieka którego znamiona są określone w ustawie karnej.
ü Art. 1 &3 przestępstwem może być tylko czyn zawiniony
ü Art. 1 & 2 musi on być społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
ü Art. 7 przestępstwem jest albo zbrodnia albo występek.
3. pojęcia: ustawowe znamiona czynu zabronionego, wyczerpywanie (spełnianie) przez czyn ustawowych znamion czynu zabronionego, kwalifikacja prawna
ü ustawowe znamiona czynu zabronionego – cechy, którymi ustawa karna opisuje dany typ czynu zabronionego
§ znamiona ocenne
§ znamiona opisowe
ü wyczerpanie – warunek konieczny do uznania konkretnego zachowania za określone przestępstwo
ü kwalifikacja prawna – przyporządkowanie czynu określonemu przepisowi ustawy; kwalifikacji dokonuje się na podstawie okoliczności przytoczonych w zawiadomieniu o przestępstwie
4. Podział przestępstw na zbrodnie i występki – motywy, kryteria, znaczenie.
ü Kryterium – waga przestępstwa
ü Zbrodnie – czyny zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą (np. morderstwo, rozbój z użyciem broni)
ü Występki – czyny zagrożone karą przekraczającą jeden miesiąc pozbawienia wolności, jeden miesiąc ograniczenia wolności lub grzywny powyżej 30 stawek dziennych
ü Wykroczenia – nie przekraczające tych granice
ü Znaczenie – tradycja, silniejsze potępienie poważnych przestępstw
5. Przesłanki odpowiedzialności karnej nieletniego (fakultatywna czy obligatoryjna)
ü Podmiotem przestępstwa może być tylko osoba fizyczna, która ukończyła w chwili popełnienia czynu 17 lat
ü Wyjątki – jeżeli popełnia któreś z przestępstw uznanych przez ustawę – zamach na życie Prezydenta RP; zabójstwo umyślne, morderstwo, rozbój, porwanie samolotu
ü Przesłanki fakultatywne – nieletni może odpowiadać według przepisów KK, jeżeli przemawiają za tym okoliczności sprawy oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy, a zwłaszcza, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne
6. Przesłanki stosowania wobec pełnoletniego środków przewidzianych dla nieletnich (fakultatywne czy obligatoryjne).
ü Odnosi się do sprawcy występku, wobec którego można zastosować zamiast kary środki poprawcze lub wychowawcze, jeżeli przemawiają za tym okoliczności sprawy, stopień rozwoju oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy
ü Przesłanki fakultatywne
7. Nieletni i czyn karalny w rozumieniu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich
ü Postępowanie to nie ma charakteru karnego
ü Reguluje popełnienie czynu o znamionach przestępstwa, wykroczenia, postępowanie z nieletnimi, u których stwierdzono objawy demoralizacji
ü Nieletni
o osoby do lat 18 – wobec których stosuje się środki wychowawcze w związku z ich demoralizacją
o osoby między 13-17 – wobec których toczy się postępowanie o czyny karalne wypełniające znamiona przestępstw, lub niektórych wykroczeń
o nieletni do 21 roku życia – jeżeli, stosuje się wobec nich orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze
ü W sprawach nieletnich trzeba się kierować ich dobrem
ü Środki wychowawcze
o Upomnienie
o Zobowiązanie do określonego postępowania
o Nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna
o Nadzór kuratora
o Umieszczenie w rodzinie zastępczej, młodzieżowym środku wychowawczym
ü Środki leczniczo-wychowawcze
o Umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym, zakładzie leczniczym
o Gdy niedorozwój umysłowy, choroba psychiczna, nałogowe picie
8. Młodociany
ü Art. 115 par. 10 KK - Sprawca, który nie ukończył 21 lat w chwili czynu, ani 24 lat w chwili orzekania w I instancji
ü KK kładzie nacisk na cele wychowawcze kary
ü Szersze są możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 60 par 1 KK)
9. Przestępstwa powszechne, przestępstwa indywidualne (właściwe, niewłaściwe)
ü Przestępstwa powszechne
o Których podmiotem może być każda osoba odpowiadająca ogólnym cechom podmiotu przestępstwa (osoba fizyczna, która osiągnęła określony wiek)
ü Przestępstwa indywidualne
o w których opisie ustawowym znamię podmiotu określone jest przez użycie pewnej dodatkowej cechy (np. funkcjonariusz publiczny)
o właściwe – szczególna cecha podmiotu decyduje o bycie przestępstwa (odmowa wykonania rozkazu, łapownictwo)
o niewłaściwe – szczególna cecha podmiotu decyduje o stworzeniu jego typu kwalifikowanego lub uprzywilejowanego; powoduje jego wyższą lub niższą karalność (dzieciobójstwo)
10. Przedmiot ochrony/zamachu; ogólny, rodzajowy; indywidualny; przedmiot czynności wykonawczej (bezpośredniego działania).
ü Przedmiot obrony/zamachu – dobro prawne, na które jest zamach, które jest chronione przez prawo karne
ü Indywidualny przedmiot zamachu – dobro zaatakowane popełnieniem przestępstwa określonego w pojedynczym przepisie karnym
ü Rodzajowy przedmiot zamachu – dobra prawne chronione przez grupę przepisów karnych, z reguły zamieszczonych w jednym rozdziale KK
ü Ogólny przedmiot ochrony – bardzo abstrakcyjnie ujęte dobro, którego ochrona jest zadaniem całego prawa karnego
ü Przedmiot czynności wykonawczej – przedmiot materialny, na którym dokonuje się danego przestępstwa (np. zamknięte pismo w przestępstwie naruszenia tajemnicy korespondencji)
11. Zasada odpowiedzialności karnej za czyn, pojęcie czynu, przypadki wyłączenia czynu
ü Odpowiedzialność karna jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu
ü Czyn – działanie/zaniechanie
ü Nie mogą być podstawą odpowiedzialności karnej myśli, poglądy, zamiary, jego właściwości fizyczne, psychiczne
ü Publiczne propagowanie faszyzmu – wyjątek, przestępstwo
ü Czyn jest niezbędną przesłanką odpowiedzialności
12. Podział przestępstw ze względu na formę czynu (sposób realizacji ustawowych znamion czynu); przykłady przestępstw możliwych do popełnienia tylko z działania, tylko z zaniechania, tak i tak.
ü Przestępstwa trwałe
o Utrzymanie pewnego stanu rzeczy (np. dezercja)
o Czas popełnienia przestępstw rozciąga się na okres od zapoczątkowania takiego stanu do jego zakończenia
o Ma znaczenie dla przedawnienia ścigania i wyrokowania (termin biegnie od zakończenia przestępstwa)
o Przerwane przez prawomocny wyrok
ü Przestępstwa wieloosobowe
o „branie udziału” w pewnym wspólnym działaniu
ü Przestępstwa wieloczynowe
o Polega na pewnego rodzaju działalności, na którą składają się poszczególne czyny (np. branie udziału w obcym wywiadzie – szereg czynności ujętych w jeden czyn)
o Przestępstwa polegające na działaniu
§ Sprawca podejmuje jakieś działanie, które wypełnia znamiona czynu zabronionego
o I polegające na zaniechaniu
§ Niepodjęcie działania, do którego był on zobowiązany
§ Spowodowanie określonego skutku przez niepodjęcie działania, do którego był zobowiązany
§ Źródłem obowiązku działania – ustawa karna (obowiązek prawny)
§ Taki obowiązek, który czyni zobowiązanego gwarantem nienastąpienia pewnego skutku
§ Zobowiązania prawne muszą być wyraźnie ukierunkowane na zapobieżenie skutkowi
o Zaniechanie i działanie
§ Spowodowanie skutku przez zaniechanie zlikwidowania wywołanej przez siebie niebezpiecznej lub bezprawnej sytuacji
13. Odpowiedzialność karna za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie; źródła prawnokarnego obowiązku działania przy przestępstwach z zaniechania.
ü Przestępstwo skutkowe – określony skutek należy do znamion przestępstwa
ü Źródła obowiązku –
o ustawa;
o umowa lub przyjęcie określonej funkcji (umowa o pracę, umówienie się ze znajomymi)
o przepisy wykonawcze wydane zgodnie i w ramach delegacji ustawowej
ü gwarant – osoba, która przejmuje na siebie jakieś zobowiązanie w celu zapobieżenia czemuś, co by nastąpiło
14. Pojęcie skutku i związku przyczynowego; teorie związku przyczynowego; czy związek ten zachodzi między zachowaniem X-a a szkodliwym skutkiem w następujących przypadkach:
ü Związek przyczynowy – zależność między zdarzeniem A, a zdarzeniem B (wystąpienie zdarzenia A pociąga za sobą wystąpienie zdarzenia B)
ü Skutek – następstwo czynu
ü Teoria ekwiwalencji (równowartości warunków)
o Założenie – przyczyną każdego skutku jest pewna suma warunków, koniecznych do jego spełnienia, wszystkie warunki są równe
...
gosicka