Finansowe 06.12.2007
Sposób pokrywania wydatków z budżetów samorządowych:
- ze źródeł dochodów własnych budżetów JST- budżety otrzymują dochody bezpośrednio
- pozostałe środki - budżety otrzymują dochody pośrednio z innych budżetów
Dochód własny – otrzymywane zawsze bezpośrednio na rzecz danego budżetu.
Pozostałe środki – płynom z innego budżetu – otrzymane za pośrednictwem innego budżetu – budżet państwa.
Podatek od nieruchomości (leśnych/rolnych) –podatek wpłaca sie bezpośrednio na rachunek gminy, urzędu gminy.
Podatek od spadków – podatek uiszcza sie na rachunek urzędu skarbowego bezpośrednio, urzędy skarbowe przelewają w określonych terminach na rachunek budżetu gminy.
Urząd skarbowy – wyspecjalizowany organ.
Podatek dochodowy:
- wpływa na rachunek urzędu skarbowego po czym trafia do budżet państwa, budżet JST dostaje z budżetu państwa udziały z tych środków.
- rodzaje podatku dochodowego:
- od osób fizycznych,
- od osób prawnych,
Środki płynące za pośrednictwem innego budżetu = środki wyrównujące.
Samorząd terytorialny:
Konstytucja RP - art. 163 - Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
Konstytucja RP - art. 166 ust.1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne.
Konstytucja RP – art.166 ust.2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych.(inne zadania publiczne).
Zadania zlecone prze JST z zakresu administracji rządowej i inne zadania:- jednostce samorządu terytorialnego zapewnia sie udział w dochodach publicznych w za wypełnienie przypadających im zadań (jakiej zadania , niezbędne środki, pomiar wydatków – udział w dochodach z zadań dla JST).
Dochody własne JST nie wystarczają na wydatki.
Konstytucja dzieli dochody jednostek samorządu terytorialnego na trzy kategorie: (Normatywny podział JST na 3 człony)
1. dochody własne,
2. subwencje ogólne,
3. dotacje celowe.
Dochody własne:
- bezpośrednio z budżetu państwa
- do dochodów własnych zalicza sie m.in.
• wpływy z podatków lokalnych (rolny, leśny, od nieruchomości,czynności cywilnoprawnych, spadków i darowizn, posiadania psów itp.)
• wpływy z opłat (skarbowa, targowa, administracyjna, miejscowa, eksploatacyjna i inne)
• dochody majtkowe (ze sprzeda˝y, najmu, dywidendy itp.)
• udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych),
- cecha wyróżniająca dochody własne jest możliwość wpływania jednostki samorządu na ich wysokość poprzez prowadzona przez siebie politykę (wysokość stawek,zwolnienia, efektywność rozwoju gospodarczego itp.), a także pewna swoboda w dysponowaniu środkami z tych źródeł.
Subwencje ogólne:
- dzieli się na elementy:
- obligatoryjne – cz. oświatowa
- nieobligatoryjne – uzależnione od czynników określonych ustawą,
- bezpośrednio z budżetu państwa (płynie wyłącznie z budżetu państwa do budżetów JST),
- subwencje ogólne otrzymują wszystkie rodzaje budżetów
- pośrednio otrzymuje je JST za pośrednictwem budżetu państwa,
- rodzaj dochodu pokrywany z budżetu państwa,
- szczególny rodzaj dotacji,
- subwencje ogólne sa środkami przekazywanymi jednostkom samorządu z budżetu państwa zgodnie z ustalonymi zasadami systemowymi. Stad ich nazwy: „oświatowa”, „drogowa”, „podstawowa”, „rekompensująca”. Wyliczenie należnej subwencji odbywa si´ na podstawie obiektywnych kryteriów (liczba uczniów, długość dróg, potencjał dochodowy, wysokość utraconych dochodów itp.). Samorząd może dowolnie dysponować środkami subwencyjnymi, a ponadto ma zabezpieczenie terminowego przekazywania rat subwencji w postaci prawa do odsetek i roszczeń w przypadku opóźnień ze strony budżetu państwa.
- subwencje ogólne możemy podzielić na 3 części:
Gminy
Powiaty
Województwa
cz. oświatowa
cz. wyrównawcza
cz. równoważąca
cz. regionalna
cz. rekompensująca
----------------------
------------------------
- część wyrównująca:
1. kwota podstawowa – nie jest elementem obligatoryjnym
2. kwota uzupełniająca
- część oświatowa:
- zależy od zakresu zadań:
1. od rodzaju szkoły,
2. od ilości uczniów w poszczególnych szkołach,
3. od awansu zawodowego.
- część równoważąca :
Uzupełnienie dochodów w związku ze zmianą zadań: wydatki związane z :
- dodatkami mieszkaniowymi,
- pomocą społeczną
______________________
Wydatki związane z drogami powiatowymi
- część regionalna:
- stopa bezrobocia – 20%
- powierzchnie dróg wojewódzkich – 40%
- wielkość PKB – 10%
- uzupełnienie dochodów ze zmiany zadań – kolejowe przewozy regionalne - 10%
- część rekompensująca :
-otrzymują tylko Gminy;
-obecni występuje w części podstawowej
- znajduje swoje odbicie w ustawie o sferach ekonomicznych,
- dotyczy tylko gmin, które mają sfery ekonomiczne,
- przysługują tylko z tytułu:
ubytku dochodów w związku ze stosowaniem ustawowych zwolnień podatku od nieruchomości, gruntów, budowli, budynków zajetych naprowadzenie działalności gospodarczych w strefie,
- reguluje dodatkowe zwolnienie z podatku od nieruchomości
Dotacje celowe:
- dotacje celowe mogą być wykorzystane tylko na ściśle określony cel,
- niewykorzystane w ciągu roku budżetowego środki należy zwrócić do budżetu państw
- przyznanie dotacji nie oznacza gwarancji ich otrzymania w pełnej kwocie,
- zarówno wysokość, jak i terminy ich przekazywania mogą ulegać zmianom niekorzystnym dla beneficjantów,
- ma wpływ na samodzielność finansową jednostki samorządu
- przeznaczone na zadania zleconych z zakresu administracji rządowej - to w przypadku zadań własnych finansowanie dotacyjne jest sprzeczne z zasada samodzielności samorządu.
Pewna zadnia własne JST muszą być spełnione np. dodatki mieszkaniowe.
JST samodzielnie decyduje o rozpiętości zadań.
Proporcje miedzy dochodami własnymi a środkami płynącymi z budżetu- dochody własne są za niskie - ostatnio podniosły sie sztucznie – tzn. dochody, które były wyrównawcze czyli przyznane na określony czas, przyznano je na stałe – stały sie dochodem własnym mimo to s ą samodzielnie niewystraszające.
Dochody JST:
- są odprowadzane na rachunek budżetu właściwej jJST w terminie 14 dni od dnia, w którym wpłynęły na rachunek urzędu skarbowego,
- wyjątek: środki stanowiące dochody JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych podlegają przekazaniu z centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa na rachunki budżetów właściwych jednostek samorządu terytorialnego w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek wpłynął na rachunek urzędu skarbowego.
Kategorie dochodów własnych JST:
1. dochody podatkowe – szerokie rozumienie; tzw. dochód z danin publicznych,
2. dochód z własnej działalności/ mienia – np. dochód z wynajmu. dzierżawy, mienia lokalowego;
3. dochód z udziału w budżecie państwa – udział ustawowy, na stały przyznany – bezterminowo, może nie być bezterminowy tylko wówczas gdy przyznany jest na czas dłuższy niż 5 lat.
Równoważenie budżetów JST.
- udzielenie dotacji (określonej kwoty- dotacja płynie z budżetu wyższego stopniem do budżetu niższego stopniem; budżetu państwa do budżetu JST),
- ustanowienie udziałów.
Udziały:
- mają tylko charakter wyrównujący – ponieważ są brane pod uwage jako dochód własny,
- różnią się od dotacji sposobem skonstruowania,
- partycypowanie (udział) danego budżetu w dochodach innego budżetu pochodzącego z określonego źródła w ustawowym procencie (%) osiągniętych z tego źródła pływów,
- określa sie zawsze w procentach (%) - w dochodach z określonego źródła,
- nigdy nie jest procentowo partycypowane w całości budżetu,
- może być metodą wyrównawczą lub redukcji – jest to pojęcie teoretyczne.
Rodzaje udziałów:
1. płynące od podatku dochodowego od osób fizycznych,
2. płynące od podatku dochodowego od osób prawnych.
- procenty tych udziałów zależą od gminy, powiatu, województwa.
Budżet niższego stopnia bierze udział (partycypuje) w dochodach budżetu wyższego stopnia albo budżet samorządu bierze udział (partycypuje)w dochodach budżetu państwa; jest to zawsze procentowe (%) określony udział w dochodach wpływających z terenu objętego budżetem – udział im przysługuje
% - wielkość wyjściowa = 39%
Proces budżetowy:
1. faza planowania budżetu (tzw. Faza projektowa)
2. faza uchwalenia budżetu
3. faza wykonania budżetu,
4. faza sprawozdawczości budżetowej (kontrola budżetu)
- dotyczy wszystkich rodzai budżetu.
Przykład:
Proces budżetowy a rok 2008:
1. faza planowania zaczyna sie w roku 2007 – poprzedni rok budżetowy,
2. faza uchwalania – przed nastaniem roku budżetowego najpóźniej na początku 2008 roku,
3. faza wykonania budżetu – rok budżetowy – 2008 rok,
4. faza sprawozdawcza – po zakończeniu roku budżetowego – następny rok budżetowy – 2009 rok.
Uchwalenie budżetu następuje w porządku:1 przedstawienie projektu budżetu wraz z jego uzasadnieniem przez Przewodniczącego Zarządu,2 przedstawienie opinii Komisji Planowania, Budżetu i Finansów,3 przedstawienie opinii o projekcie budżetu Regionalnej Izby Obrachunkowej,4 dyskusja i głosowanie nad zgłoszonymi przez Zarząd poprawkami,5 głosowanie nad całościowym projektem budżetu.- uchwalenie budżetu powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku budżetowego, nie później niż do 31 marca roku budżetowego.- do czasu uchwalenia budżetu podstawą gospodarki finansowej gminy jest projekt budżetu wraz z ewentualnymi poprawkami.
Nota budżetowa:
- wszelkie dane potrzebne do sporządzenia budżetu i planów finansowych poszczególnych jednostek organizacyjnych.
Do poszczególnych jednostek planujących muszą być doprowadzone dokładne dane dotyczące wielkości zadań i źródeł ich finansowania. Wielkość zadań rzeczowych musi być powiązanie nakładów finansowych z wydatkami, powiązanie zadań ma miejsce dnia ustanowienia wskaźników budżetu, następnie stosowanie do nich tzw. norm budżetowych.
Wskaźnik budżetu:
- określona wielkość bieżących zadań
- w postaci określonej jednostki miary, które mają być sfinansowane z budżetu,
- przeciętna ilość określona ilość średnio ilość z zadań rzeczowych niezbędnych do sfinansowania w ciągu roku.
gosicka