FINANSE SKRYPT - wykady.doc

prawo finansowe

wykłady

WYKLAD 1

finanse- zjawiska związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych, immanentnie związane z pieniądzem zjawisko finansowe

zjawisko finansowe- zjawisko pieniężne, w którym pieniądz jest w ruchu

zjawisko pieniężne > zjawisko finansowe

finanse publiczne

definicje

1.      są to publiczne zasoby pieniężne, operacje tymi zasobami oraz normy prawne je regulujące

2.      jest to wyraz stosunków społecznych i ekonomicznych powstających trakcie nieustannych, dynamicznie ujętych procesów gromadzenia dochodów i przychodów oraz dokonywania wydatków i rozchodów na cele publiczne

finanse publiczne a finanse prywatne

system finansowy (s.f.)

system finansowy - jest to całokształt uporządkowanych wewnętrznie instytucji finansowoprawnych, funkcjonujących danym państwie i regulujących gospodarkę finansową określonej kategorii podmiotów działających na jego terytorium (s.f. państwa, s.f gminy, s.f. spółdzielni, s.f. spółki akcyjnej)

instytucje finansowoprawne - stworzone przez normy prawne pewne zespoły spełniające określoną funkcje wobec finansów, np. podatek, budżet

gospodarka finansowa

gospodarka finansowa - jest to ogól czynności uczestników stosunków finansowych, których treścią jest gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych, jak również planowanie i organizacja posiadanych zasobów pieniężnych (np. tworzenie funduszy wewnętrznych wprowadzających samoograniczenie w działalności danego podmiotu- działalności finansowej)

WYKLAD 2

instytucje objęte systemem finansowym

1)     służące gromadzeniu przez państwo/gminę środków pieniężnych (podatki, opłaty, cła); funkcja dwoista

2)     służące wydatkowaniu środków pieniężnych przez państwo/gmine (dotacje, wynagrodzenia, stypendia); funkcja dwoista, tzn. mechanizm danej instytucji finansowo prawnej, mamy do czynienia z gromadzeniem i wydatkowaniem (zarazem)

3)     służące organizacji zasobów pieniężnych państwa/gminy (budżet, fundusze celowe)- zespoły prawnie określonych zasad regulujących postępowanie ze środkami uzyskiwanymi przez dany podmiot ze źródeł jego przychodów oraz podejmowanych decyzji w sprawie dokonywanych wydatków

jest wiele budżetów!!!

funkcje finansów publicznych

1)     funkcja fiskalna (podstawowa)- dostarczanie podmiotom publicznym (państwu, jednostkom samorządy terytorialnego) środków finansowych na realizacje ich zadań

2)     funkcja redystrybucyjna (rozdzielcza)- przenoszenie wartości ze sfery produkcyjnej do nieprodukcyjnej, gromadzenie środków finansowych przez określony fundusz (najczęściej budżetowy) i rozdzielania ich określonym podmiotom (w płaszczyźnie przedmiotowej)

3)     funkcja stymulacyjna- oddziaływanie na stosunki społeczne, w szczególności gospodarcze, zachęcanie lub zniechęcanie do określonych rodzajów aktywności

4)     funkcja ewidencyjno-kontrolna (informacyjna)- wyciąganie pewnych wniosków stanie gospodarki państwa dzięki rejestracji i analizie zjawisk finansowych, kontrola przebiegu procesów gospodarczych za pomocą analizy kształtowania się przepływów finansowych

prawo finansowe

- „dyscyplina pogranicza” o charakterze interdyscyplinarnym

- przedmiot regulacji- gospodarka finansowa państwa (działalność finansowa)

działy prawa finansowego

a)      prawo budżetowe

b)     prawo finansowe samorządu terytorialnego

c)      prawo podatkowe

d)     prawo celne (daniowe, dochodowe)

e)      publiczne prawo bankowe

f)       prawo dewizowe

g)     międzynarodowe prawo finansowe

h)     prawo rynku finansowego

i)       prawo ubezpieczeniowe

j)       prawo walutowe

źródła prawa finansowego

1)     konstytucja

2)     ratyfikowane umowy międzynarodowe

3)     ustawy

4)     akty wykonawcze

5)     prawo miejscowe

-zwyczaj nie jest źródłem prawa finansowego

normy konstytucyjne dotyczące finansów publicznych

a)      bezpośrednio i wyłącznie art. 84, 89, 118, 123, 167, 168, 171 ust.2, 190, 204, 216-227

b)     odnoszące się zarówno do finansów publicznych jak i do innych zjawisk społecznych i gospodarczych, art. 87-94, 118-124, 125, 173-201, 202-207 (dot. tybu uchwalania ustaw)

c)      wywołujące lub mogące wywołać określone skutki w dziedzinie finansów publicznych uwagi na zakres ich stosowania, art. 67, 69, 70 ust.1 i 2, 74 ust.1, 75 ust.1, 77 ust.2, 176 ust.1|

d)     dotyczące podstaw (ogólnych) zasad treści (wartości) prawa, które mogą bezpośrednio wpływać na kształt prawa finansowego jego wykładnie oraz na finanse publiczne- przez przyjęcie przez TK lub doktrynę, art. 2 w szczególności

WYKLAD 3

administracja finansów publicznych

Skarb państwa

·         państwo jako podmiot stosunków cywilnoprawnych oraz państwo jako podmiot uprawnień organizacyjnych wobec państwowych osób prawnych

·         złożona szczególna osoba prawna składająca się z wielu jednostek organizacyjnych działających na rożnych szczeblach zarządzania majątkiem państwowym

·         instytucja dysponująca majątkiem i prowadząca działalność finansową oraz gospodarczą, a w szczególności polegająca na dokonywaniu wydatków i gromadzeniu dochodów

·         reprezentowany jest w głównej mierze przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa i ministra właściwego do spraw finansów publicznych (skupiają podstawowe kompetencje finansowe i majątkowe SP)

pojęcia SP i budżetu nie są tożsame:

·         SP- mienie państwowe (zasoby)

·         Budżet- strumienie środków pieniężnych

administracja finansów publicznych:

·         zorganizowany zespól organów, osób i jednostek organizacyjnych, któremu powierza się wypelnianie zdań państwa albo samorządu terytorialnego terytorialnego w dziedzinie gromadzenia i wydatkowania publicznych środkow pieniężnych (kierowania lub wykonywania działalności finansowej)

·         element w strukturze organów państwa i samorządów terytorialnych

organy zarządzające finansami publicznymi

kompetencje:

·         programowanie finansów publicznych (RM)

·         projektowanie (RM, Min. Fin.) i tworzenie prawa finansowego (Sejm, Min. Fin., Rada Gminy)

...