Zmiana przeznaczenia pomieszczeń piwnicy (Budujemy Dom 11-12.2004).pdf

R EMONT PRZEBUDOWA

Zmiana przeznaczenia

POMIESZCZEŃ

PIWNICZNYCH

darcze, kulturowe i spo³eczne za-

chodz¹ w bardzo szybkim tempie. Pró-

buj¹c siê do nich dostosowaæ lub wyko-

rzystaæ korzyœci z nich p³yn¹ce, najbli¿-

sze otoczenie (np. dom) powinno podle-

gaæ nieustannym zmianom. Najlepszym

przyk³adem mog¹ byæ piwnice. Jeszcze

kilka, a najwy¿ej kilkanaœcie lat temu do

ogrzewania domów powszechnie wyko-

rzystywano wêgiel kamienny. To wi¹za³o

siê z przeznaczeniem na kot³owniê

i sk³ad opa³u przynajmniej dwóch po-

mieszczeñ. Dzisiaj, wielu w³aœcicieli do-

mów zmodernizowa³o ju¿ instalacje, ko-

rzystaj¹c z zasilania gazem ziemnym lub

olejem opa³owym. A dziêki niewielkim

rozmiarom nowoczesnych, wysoko-

sprawnych urz¹dzeñ grzewczych maj¹

mo¿liwoœæ dostosowaæ do nowych zadañ

przynajmniej jedno z pomieszczeñ. Po-

dobnie jest z w³aœciwymi piwnicami,

czyli dawnymi magazynami ¿ywnoœci.

W czasach supermarketów bardzo czêsto

stoj¹ puste, poniewa¿ nie ma problemów

ze „zdobyciem” jedzenia, nie ma wiêc

potrzeby jego magazynowania. Przetwo-

ry w setkach s³oików, kwintale ziemnia-

ków, buraków czy kapusty zajmowa³y

sporo miejsca, które dzisiaj mo¿e byæ

wykorzystane w inny sposób.

fot. Senator

Zdarza siê, ¿e w³aœciciele nawet du¿ych domów

narzekaj¹ na niedostatek powierzchni. W urz¹dzonym

domu czasami trudno jest wygospodarowaæ dodatkowe

miejsce na pokój komputerowy, salkê do æwiczeñ

fizycznych, solarium lub saunê. Jednak, jeœli w domu

jest piwnica to w wielu przypadkach do nowych zadañ

mo¿na przystosowaæ przynajmniej czêœæ znajduj¹cych

siê w niej pomieszczeñ.

Szacowanie kosztów

adaptacji

Ile mo¿e kosztowaæ przewidywany re-

mont? To chyba podstawowe pytanie, na

które ka¿dy w³aœciciel domu chcia³by

Pawe³ Dominiak

102

2004 11−12

Dom

W obecnych czasach zmiany gospo-

budujemy

Adaptacja piwnicy

uzyskaæ precyzyjn¹ odpowiedŸ. Ale jest to

mo¿liwe dopiero po zrobieniu projektu

adaptacji i rzetelnego kosztorysu. Mo¿na

jednak próbowaæ oceniæ, czy w zamieszki-

wanym domu jakiekolwiek zmiany s¹

op³acalne. W tym celu nale¿y odpowie-

dzieæ sobie na kilka pytañ.

nie tyle powierzchnia okien, co jak naj-

wiêksza ich szerokoœæ (np. 90, 120 cm).

Zwiêkszenie wysokoœci okien nie stano-

wi bowiem problemu nawet, jeœli trzeba

zag³êbiæ je poni¿ej poziomu terenu (jak

w suterenie). Natomiast brak okien lub

ich niewielka szerokoœæ wi¹¿e siê z ko-

niecznoœci¹ wykonania nadpro¿y

w œcianach noœnych budynku. A to mo-

¿e okazaæ siê zadaniem skomplikowa-

nym i kosztownym.

wanie kanalizacji itp. Jednak czynniki te

nie powoduj¹ drastycznego wzrostu kosz-

tów adaptacji. Po prostu trzeba je

uwzglêdniæ przy ka¿dej przeróbce po-

mieszczeñ piwnicznych, podobnie jak

uk³adanie nowej posadzki, dodatkowych

punktów instalacji elektrycznej czy malo-

wanie pomieszczeñ.

Czy piwnica jest sucha? – jeœli tak, to

w³aœciwie ca³a reszta problemów jest sto-

sunkowo ³atwa do pokonania. Jednak, gdy

jest zawilgocona, a na dodatek na œcianach

pojawia siê pleœñ lub grzyb, to zakres nie-

zbêdnych robót gwa³townie wzroœnie.

Najwa¿niejsze – wiedzieæ

co siê chce

Podstaw¹ racjonalnego dzia³ania

jest sprecyzowanie wymagañ, znalezie-

nie optymalnych rozwi¹zañ i ich konse-

kwentna realizacja. Wtedy, czas i pie-

ni¹dze oszczêdzane s¹ w najwiêkszym

stopniu. Remontowanie pomieszczeñ

tylko dlatego, ¿e s¹ od jakiegoœ czasu

nieu¿ywane i byæ mo¿e uda siê je jakoœ

wykorzystaæ, jest nieporozumieniem.

To najlepsza droga do wydania pieniê-

dzy, które mo¿na by spo¿ytkowaæ w lep-

szy sposób. Co innego, gdy mieszkañcy

uznaj¹, ¿e niezbêdny jest dodatkowy po-

kój, basen , ³azienka z saun¹ lub

piwniczka na wino. Wtedy wszystko in-

ne mo¿e poczekaæ, dopóki nie zrealizu-

je siê tych potrzeb. Równie¿ o wiele ³a-

twiej jest okreœliæ kryteria, którym mu-

sz¹ sprostaæ remontowane pomieszcze-

nia. Poza tym, z doœæ znaczn¹ precyzj¹

mo¿na oszacowaæ koszty adaptacji.

Jakie s¹ warunki gruntowo-wod-

ne? – jeœli budynek posadowiony jest na

gruntach przepuszczalnych, a woda

gruntowa znajduje siê przynajmniej 1 m

poni¿ej pod³ogi piwnicy, to nie powin-

no byæ ¿adnych problemów zwi¹zanych

z adaptacj¹. Znacznie trudniej i dro¿ej

jest wtedy, gdy w piwnicy okresowo po-

jawia siê woda (np. na wiosnê). A ju¿

zupe³nie Ÿle, gdy woda gruntowa znaj-

duje siê powy¿ej fundamentów budyn-

ku. Jeœli budynek nie przecieka, to mo¿-

na siê zaliczyæ do nielicznych szczêœliw-

ców i wtedy nie nale¿y robiæ nic, co mo-

g³oby ten stan zmieniæ.

Oczywiœcie, jest znacznie wiêcej pro-

blemów do rozwi¹zania, na przyk³ad:

w jaki sposób ociepliæ zewnêtrzne œciany

piwnic, jak ogrzaæ dodatkow¹ powierzch-

niê, jak zapewniæ prawid³owe funkcjono-

Jaka jest wysokoœæ piwnicy? – jeœli

ma przynajmniej 2,5 m, to nadaje siê do

ka¿dego celu. Jednak to rzadkoœæ. Najczê-

œciej wysokoœæ piwnic wynosi 2,2-2,3 m,

a to za ma³o, ¿eby mo¿na by³o adaptowaæ

j¹ np. na pracowniê, ale wystarczaj¹co du-

¿o na solarium, saunê czy domow¹ si³ow-

niê (pomieszczenia przeznaczone na cza-

sowy pobyt ludzi – od dwóch do czterech

godzin). Co prawda, w wielu przypadkach

mo¿na obni¿yæ pod³ogê piwnicy, jednak

zawsze bêdzie to zwi¹zane z dodatkowymi

kosztami i trudnoœciami zarówno projek-

towymi, jak i wykonawczymi.

Czy w piwnicy s¹ okna? – jeœli tak,

to o kolejny k³opot mniej. Wa¿na jest

Basen w domu to marzenie wielu osób. Ale usytuowanie go w piwnicy

wi¹¿e siê z du¿ymi problemami technicznymi i wysokimi kosztami realizacji

(fot. Horn)

Po³¹czenie sauny, pokoju k¹pielowego i wypoczynkowego to doœæ po-

wszeche rozwi¹zanie w krajach skandynawskich. U nas to nadal synonim

luksusu (fot. Adam Sauna)

Dom 11−12 2004

103

budujemy

R EMONT PRZEBUDOWA

Pomoc projektanta jest niezbędna, jeśli będą zmieniane elementy nośne budynku

Projektant mo¿e pomóc

Piwnice zwykle podzielone s¹ œciana-

mi noœnymi i dzia³owymi, dlatego mo¿li-

woœci twórcze architektów najczêœciej s¹

znacznie ograniczone, ale wzrasta rola

konstruktorów. Co prawda, w najbardziej

sprzyjaj¹cych warunkach inwestorzy mo-

g¹ siê obyæ bez ich pomocy, ale i tak przed

realizacj¹ w³asnych pomys³ów wskazane

by³oby zapoznanie siê z opini¹ fachow-

ców. Warto to zrobiæ nawet po to, aby

utwierdziæ siê w przekonaniu, ¿e przyjête

rozwi¹zania s¹ w³aœciwe. Natomiast, gdy

zmieniane bêd¹ elementy noœne budyn-

ku, pomoc projektanta jest po prostu nie-

zbêdna.

Pozwolenie na budowę, czy tylko zmiana użytkowania pomieszczeń?

Adaptacja piwnicy na pomieszczenia

mieszkalne mo¿e oznaczaæ tylko niewiel-

ki remont (w bardzo sprzyjaj¹cych wa-

runkach), jak równie¿ powa¿n¹ przebu-

dowê domu z powiêkszaniem okien, wy-

konaniem nowych nadpro¿y, podci¹gów,

czy s³upów na skutek wyburzania frag-

mentów œcian noœnych lub stropów. Jed-

nak zawsze powinna byæ prowadzona

zgodnie z prawem. Oznacza to, ¿e nie-

zbêdne bêdzie uzyskanie pozwolenia na

zmianê sposobu u¿ytkowania pomiesz-

czeñ. Natomiast w zale¿noœci od zakresu

wprowadzanych zmian konieczne te¿ bê-

dzie oficjalne zg³oszenie zamiaru prowa-

dzenia prac remontowych lub uzyskanie

decyzji o pozwoleniu na budowê.

Uwaga! Pozwolenie na budowê jest

niezbêdne w przypadku zmiany lub wy-

miany elementów konstrukcyjnych bu-

dynku, wykonywania zabezpieczeñ przed

wp³ywem eksploatacji górniczej, moder-

nizacji instalacji gazowej oraz remontu

obiektów zabytkowych.

schodów, ale te¿ stropu lub œcian noœnych.

A to jest zadanie dla konstruktora i archi-

tekta, tym bardziej, ¿e ka¿dy dom jest inny,

podobnie jak wymagania i mo¿liwoœci jego

w³aœciciela. Z tych powodów, nie ma ogól-

nych regu³ lub wytycznych, które by³yby

pomocne przy przeprojektowywaniu scho-

dów do piwnicy.

najmniejsz¹ mo¿liw¹ do zaakceptowa-

nia wysokoœæ pomieszczeñ wynosz¹c¹ 2 m

(wysokoœæ otworów w drzwiach);

zapas wysokoœci niezbêdny przy mon-

towaniu pod sufitem przewodów i urz¹-

dzeñ instalacyjnych – zwykle 20-30 cm.

Co zatem powinno siê zrobiæ, jeœli

w adaptowanej piwnicy przewiduje siê

pokoje mieszkalne, a ich wysokoœæ –

zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami –

nie powinna byæ mniejsza ni¿ 2,5 m? To

zale¿y od wielu czynników, takich jak g³ê-

bokoœæ posadowienia budynku, szerokoœæ

i wysokoœæ ³aw fundamentowych, poziom

wody gruntowej, czy rodzaj i jakoœæ mate-

ria³ów, z których wykonane s¹ fundamen-

ty oraz œciany noœne. Dlatego przy podej-

mowaniu ostatecznej decyzji warto zwró-

ciæ siê o pomoc do doœwiadczonego pro-

jektanta.

Problem 1 – niewygodne

schody

Schody do piwnicy najczêœciej s¹ bar-

dzo strome i w¹skie, czêsto zabiegowe. Dla-

tego ¿e przy ich projektowaniu najwa¿niej-

sze by³o to, aby zajmowa³y jak najmniejsz¹

powierzchniê. Wygoda u¿ytkowania nie

by³a zbyt istotna, poniewa¿ zak³adano tyl-

ko korzystanie z nich sporadyczne. Jednak

sytuacja siê zmieni po usytuowaniu w piw-

nicy pomieszczeñ mieszkalnych. Wtedy

schody równie¿ powinny byæ odpowiednio

zmodernizowane, aby dostosowaæ je do

obowi¹zuj¹cych norm. Jednak wcale nie

jest to ³atwe do zrealizowania, poniewa¿

najczêœciej wi¹¿e siê z wprowadzeniem po-

wa¿nych zmian nie tylko w konstrukcji

Problem 2 – za ma³a

wysokoœæ pomieszczeñ

Pomieszczenia piwniczne zwykle ma-

j¹ mniejsz¹ wysokoœæ ni¿ pomieszczenia

mieszkalne. Jest to wynikiem kompromi-

su, który uwzglêdnia:

jak najmniejsze zag³êbienie piwnic

w gruncie, bo to mniejsze koszty robót

ziemnych, mniejsze k³opoty z wod¹ grun-

tow¹ i mniejsze si³y poziome dzia³aj¹ce

na œciany piwnic;

Schody w domu jednorodzinnym

Kryteria, jakie musz¹ spe³niaæ schody

w nowych domach:

wysokoœæ stopni – 15-19 cm (piwnicz-

nych 20 cm);

minimalna szerokoœæ stopni – 25 cm

(piwnicznych 20 cm);

minimalna szerokoœæ stopni zabiego-

wych – 25 cm w odleg³oœci nie mniej-

szej ni¿ 40 cm od wewnêtrznej balu-

strady, s³upa;

maksymalna liczba stopni w jednym

biegu – 17 szt.;

minimalna szerokoœæ biegu – 80 cm;

minimalna szerokoœæ spocznika –

80 cm;

minimalna wysokoœæ nad schodami –

200 cm;

298

220

czêœæ stropu do wyburzenia

schody w czêœci mieszkalnej

schody do piwnicy

obni¿ona pod³oga piwnicy

130

220

Schody do piwnicy i w czêœci mieszkalnej

zwykle znacznie siê ró¿ni¹, bo nie s¹ projek-

towane wed³ug tych samych zasad

350

104

2004 11−12

Dom

budujemy

Adaptacja piwnicy

W pomieszczeniach piwnicznych adaptowanych na mieszkanie zaleca się ocieplać nie tylko

ściany, ale i podłogę na gruncie, np. warstwą styropianu 5 cm

PRZED REMONTEM

szlichta cementowa czyli

warstwa wyrównawcza

gruboœci np. 5 cm

tynk wewnêtrzny np.

cementowo-wapienny

III kategorii

PO REMONCIE

izolacja

przeciwwilgociowa

pionowa np. lepik

na rapówce, czyli

na tynku II kategorii

izolacja przeciw-

wilgociowa np.

z papy asfaltowej

pod³oga np. z desek

papa asfaltowa

termozgrzewalna

(bez wype³niaczy

mineralnych)

szlichta cementowa

zbrojona gruboœci 7 cm

œciana piwnicy

styropian

gruboœci 5 cm

³awa fundamentowa

grunt

piasek – warstwa

gruboœci np. 15 cm

beton – warstwa

gruboœci np. 10 cm

beton klasy min. B10

(lepiej B15) gruboœci 7 cm

taœmy brzegowe z pianki

polietylenowej (gruboœci 1 cm)

Pod³oga równo z wierzchem ³aw fundamen-

towych

gê równ¹ na ca³ej powierzchni pomiesz-

czeñ i nie narusza istniej¹cego uk³adu si³

(grunt, ewentualnie beton pomiêdzy ³a-

wami fundamentowymi stanowi rozporê

zabezpieczaj¹c¹ je przed przesuniêciem

do wnêtrza budynku). Jednak taka sytu-

acja nie zdarza siê zbyt czêsto.

Nieco trudniej jest, gdy uzyskanie

wymaganej wysokoœci pomieszczeñ

zwi¹zane jest ze zrobieniem wykopu a¿

do poziomu posadowienia budynku,

czyli do spodu fundamentów . Wtedy

zadaniem pierwszoplanowym jest zabez-

pieczenie budynku na czas prowadzenia

robót remontowych oraz zaprojektowa-

nie odpowiednich rozpór przeciwdzia³a-

j¹cych naporowi gruntu na œciany i fun-

damenty. Mo¿e to byæ p³yta ¿elbetowa

wylana miêdzy ³awami, ale równie¿ kon-

strukcja ze stalowych belek, pomiêdzy

którymi zostanie u³o¿ona izolacja ter-

miczna pod³ogi. Co prawda posadzka

nie bêdzie na jednym poziomie, ponie-

wa¿ wzd³u¿ œcian noœnych (³aw funda-

mentowych) powstan¹ uskoki, jednak

z urz¹dzeniem pomieszczeñ nie powin-

no byæ problemów, szczególnie gdy sze-

rokoœci odsadzek zostan¹ dopasowane

do ustawianych mebli (rega³ów, ³ó¿ek,

szaf, biurek itp.).

Czêœciowe obni¿enie poziomu pod³o-

gi – to zwykle naj³atwiejszy i najtañszy

sposób zwiêkszenia wysokoœci pomiesz-

czeñ piwnicznych.

Szczególnie korzystna i bezpieczna

sytuacja wystêpuje, gdy mo¿na to osi¹-

gn¹æ w wyniku usuniêcia wierzchnich

warstw pod³ogowych i pog³êbienia piwni-

cy najwy¿ej do wierzchu ³aw fundamento-

wych . Dziêki temu uzyskuje siê pod³o-

Pod³oga poni¿ej wierzchu ³aw fundamentowych

PRZED REMONTEM

szlichta cementowa

gruboœci np. 5 cm

PO REMONCIE

szlichta cementowa

gruboœci 4 cm

pod³oga np. z desek

izolacja

przeciwwilgociowa

pionowa np. lepik

na rapówce

p³yta betonowa

lub ¿elbetowa np.

gruboœci 12 cm

w celu zapewnienia jak

najlepszej wspó³pracy

pomiêdzy

poszczególnymi

elementami

budynku, powierzchnia

³aw fundamentowych

powinna byæ skuta

na ca³ej d³ugoœci

po³¹czenia

legar

drewniany

œciana piwnicy

³awa fundamentowa

grunt

izolacja przeciwwilgociowa

np. z papy asfaltowej

chudy beton

gruboœci np. 5 cm

papa asfaltowa

termozgrzewalna

p³yta ¿elbetowa

gruboœci min. 10 cm

poduszka betonowa o wymiarach

dostosowanych do przewidywanej

aran¿acji wnêtrza

Dom 11−12 2004

budujemy

105

R EMONT PRZEBUDOWA

p³yta betonowa lub ¿elbetowa

np. gruboœci 12 cm

wa¿nej awarii budynku. Konieczne jest

równie¿ wykonanie odpowiednich wzmoc-

nieñ na ca³ym obwodzie otworu, podobnie

jak zabezpieczenie œcian wykopu w czasie

wykonywania robót remontowych. Ale

o tym, jak to zrobiæ, powinien zadecydo-

waæ projektant, poniewa¿ ka¿dy taki przy-

padek nale¿y rozpatrywaæ indywidualnie.

Podbijanie fundamentów , czyli wy-

konanie pod ³aw¹ fundamentow¹ g³êbsze-

go fundamentu – to z kolei jeden z naj-

dro¿szych i najbardziej skomplikowa-

nych sposobów zwiêkszania wysokoœci

piwnic . Jednak, jeœli chce siê uzyskaæ

wiêksz¹ wysokoœæ na maksymalnej po-

wierzchni, jest zwykle konieczny. Do-

œwiadczony i staranny wykonawca jest

w tym przypadku niezbêdny, poniewa¿

nieprzestrzeganie opracowanej kolejnoœci

robót mo¿e doprowadziæ do uszkodzenia,

a w skrajnych przypadkach nawet do za-

walenia budynku. Z uwagi na etapowoœæ

robót trzeba siê te¿ liczyæ z doœæ d³ugim

czasem realizacji prac zwi¹zanych z pod-

bijaniem fundamentów.

Na tym nie koniec problemów z po-

wiêkszaniem wysokoœci pomieszczeñ piw-

nicznych. W zale¿noœci od przyjêtej metody

pog³êbiania oraz warunków gruntowo-wod-

nych trzeba jeszcze naprawiæ izolacjê prze-

ciwwilgociow¹ lub przeciwwodn¹. Z tym,

¿e najczêœciej sprowadza siê to do wykona-

nia nowej izolacji poziomej. W tym celu

najlepiej by³oby zastosowaæ nowoczesne pa-

py termozgrzewalne, poniewa¿ wtedy nie

bêdzie problemów z wykonaniem szczelne-

go po³¹czenia z poziom¹ izolacj¹ funda-

mentów – najczêœciej pap¹ asfaltow¹.

izolacja przeciwwilgociowa

pionowa np. lepik na rapówce

izolacja przeciwwilgociowa

pozioma np. z papy

asfaltowej

szlichta cementowa

gruboœci np. 3 cm

posadzka z terakoty

œciana

piwnicy

obrze¿e wanny lub

basenu

³awa

fundamentowa

projektowana

niecka wanny

lub basenu

grunt

chudy beton gruboœci np. 5 cm

30° gwarantuje pe³ne bezpieczeñstwo konstrukcji, bo to praktycznie k¹t stoku naturalne-

go suchego piasku, 45° mo¿na zastosowaæ w gruntach sypkich (np. piaskach, ¿wirach), ale

wczeœniej nienaruszonych, dobrze skonsolidowanych i o odpowiedniej wilgotnoœci, bo

przyjmuje siê, ¿e pod takim k¹tem rozk³adaj¹ siê naprê¿enia, 60° w gruntach spoistych

i zwiêz³ych o niezbyt du¿ej wilgotnoœci (np. glinach) ale o tym powinien decydowaæ pro-

jektant po wykonaniu odpowiednich badañ

Lokalne zag³êbienie w pod³odze piwnicy – przyk³ad bezpiecznego usytuowania

Wanna w zag³êbieniu (fot. Riho Polska)

a Podbijanie fundamentów – schemat robót

Zdarza siê równie¿, ¿e pod³ogê trzeba

obni¿yæ na stosunkowo ma³ej powierzch-

ni, ale za to na znaczn¹ g³êbokoœæ – np.

pod wannê lub ma³y basenik przy sau-

nie . Z regu³y ich wierzch ma byæ rów-

no z posadzk¹ . Bardzo wa¿na jest wte-

dy lokalizacja tych urz¹dzeñ. Oczywiœcie,

im dalej od œcian noœnych, tym korzyst-

niej i bezpieczniej. Po prostu, wykonuj¹c

(projektuj¹c) wykop nie mo¿na naruszyæ

strefy najwiêkszych naprê¿eñ pod funda-

mentami, bo to mo¿e byæ przyczyn¹ po-

³awy fundamentowe na ca³ym obwodzie obni-

¿anej pod³ogi nale¿y podzieliæ na równe oko³o

jednometrowe odcinki. Za bezpieczne uznaje

siê jednoczesne prowadzenie robót na co czwar-

tym odcinku. Podkopanie nastêpnych odcin-

ków mo¿liwe jest dopiero po osi¹gniêciu odpo-

wiedniej wytrzyma³oœci betonu (zale¿y od ro-

dzaju zastosowanego betonu, temperatury oto-

czenia, obci¹¿enia konstrukcji, itp.)

106

2004 11−12

Dom

budujemy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: