Nowotwory -wykład I część 2
Stany przedrakowe - status praecancerosus
z Nazywamy zmiany patologiczne, na podłożu których częściej rozwijają się nowotwory niż w tkankach prawidłowych tego samego narządu.
z
Stany przedrakowe właściwe
z są to zmiany patologiczne na podłożu , których raki (nowotwory złośliwe) rozwijają się stosunkowo często;
z w pojęciu tym mieści się określenie zmiany przedrakowej - laesio praecancerosa - jest to zmiana morfologiczne, w której istnieje duże prawdopodobieństwo morfogenezy w raka ;
z określa się ją jako ilościowe i jakościowe zmiany strukturalne zachodzące w tkankach i narządach mogące prowadzić do nowotworu;
z (obrazy morfologiczne mieszczą się na pograniczu między normoplazją a anaplazją)
Przykłady stanów przedrakowych właściwych
z leukoplakia
z nadżerka szyjki macicy z dysplazją
z nadżerka połowiczo zepidermizowana
z rogowacenie starcze skóry
z róg skórny
z skóra pergaminowa
z polipowatość rodzinna jelita grubego
z rozrost gruczołowy atypowy endometrium
Stany przedrakowe w szerokim ujęciu:
z Są to zmiany patologiczne w przebiegu których rozwijają się prawdziwe stany przedrakowe, a dopiero te prowadzą do powstania raka.
Przykłady stanów przedrakowych w szerokim ujęciu:
z nadżerka gruczołowa szyjki macicy w okresie epidermizacji
z skóra starcza
z polipy jelita grubego
z kikuty i metaplazja jelitowa żołądka
z przewlekły wrzód żołądka
z przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka
z marskość wątroby
Tzw. Stany przedrakowe dziedziczne
z są to stany chorobowe, do których skłonność została przekazana dziedzicznie;
z zalicza się tutaj:
* skórę żółtą pergaminową - xeroderma pigmentosum
* polipowatość rodzinną jelita grubego
* mnogie nerwioko-włókniaki - choroba Reklinghausena
Rogowacenie starcze przedrakowe - keratosis praecancerosa vel senilis
z Zmiana występuje na podłożu starczego zwyrodnienia skóry
z Klinicznie: ogniskowe zmiany w postaci szarych, ciemnożółtawych lub brunatnawych szorstkich plam,
z *często pokryte łuskami, wielkości do 1 cm;
z *czasami nawarstwienia rogowe mogą przybierać postać rogu skórnego;
z * lokalizacja: na twarzy, małżowinie usznej, szyja, grzbiety rąk;
z * bujanie nowotworowe złośliwe - pojawia się obwódka zapalna oraz rozrost mas z owrzodzeniem
Histopatologicznie - dwa typy:
1. Zmiana o małej aktywności rozrostowej nie stanowiącej bliskiego zagrożenia rakiem - keratosis praecancerosa simplex vel atrophica.
t Charakteryzuje się:
ç cienkim naskórkiem, w którym atypizacja obejmuje w-wy podstawnej i nie dotyczy zazwyczaj ujść gruczołów potowych;
ç patologicznym rogowaceniem, polegającym na nawarstwianiu się blaszek parakeratotycznych
ç częstym wytwarzaniem się akantolitycznych rozwarstwień naskórka ponad komórkami w-wy podstawnej;
2. Zmiana o dużej aktywności rozrostowej, stanowiącej bliskie zagrożenie rakiem - keratosis praecancerosa hypertrophica vel proliferans
z Cechuje się:
z wyraźnym zgrubieniem naskórka, w którym atypia dotyczy bardziej powierzchownych warstw (zatarcie warstwowości naskórka i biegunowego układu keratocyów)
z dużym nawarstwieniem patologicznym keratyny (zbite masy na kształt rogu)
z akantotyczne zgrubienie naskórka z proliferacją w głąb
z pobudzenie melanocytów i nadmierne przebarwienie melaniną dolnych warstw naskórka
t Podłoże, na którym rozwijają się zmiany, wykazują często oznaki zwyrodnienia i zaburzeń unaczynienia;
ç do zmian tych należą:
u elastosis i bliznowacenie
u nacieki zapalne z limfocytów, plazmocytów i
histiocytów
u nagromadzenie ziaren melaninowych i melanofagów
z Na podłożu keratosis praecancerosa rozwijają się raki płaskonabłonkowe typu epidermoidalnego o przebiegu mniej złośliwym niż inne raki epidermoidalne
Rozrosty rzekomonowotworowe
è To guzy będące rozrostami dojrzałych tkanek
è prowadzą one do powstania guza.
è Nie są to rozrosty niepohamowane,ale
è zatrzymują się po ustaniu przyczyny lub samoistnie.
Przykłady guzów rozrostowych nienowotwowowych:
u Rogowiec kolczystokomórkowy -keratoacanthoma
u nadziąślak - epulis
u bliznowiec - keloid
u mięczak zakaźny - molluscum contagiosum
u Hamartoma
u Choristoma
u Guzowate zapalenie powięzi - fascitis nodularis pseudosarcomatosa
Rogowiec kolczystokomórkowy - keratoacanthoma vel molluscum sebaceum vel acanthoma pseudoinvasivum
ç Zmiana o charakterze pojedynczego guza,
ç średnicy od kilku mm do 2-3 cm (śr.1-2cm),
ç umiejscowiona na:H twarzy, H małżowinach usznych, H rzadziej na grzbietach rąk i wyprostnych częściach przedramion i podudzi;
ç mogą być również mnogie - co obserwuje się zwykle w związku z H zawodowym narażeniem na dziegcie, H działanie promieni słonecznych i u H leczonych immunosupresyjnie
Klinicznie:
t zmian rozwija się dość szybko i zwykle osiąga maksymalne rozmiary po 6-8 tygodniach (2-3 miesięcy),
t następnie cały guz rogowacieje i ulega samoistnej inwolucji, (odpada) pozostawiając bliznę.
Makroskopowo:
u zmiana wyniosła ponad powierzchnię skóry,
u twardy, dobrze odgraniczony guzek,
u z kraterowatym zagłębieniem w środku, wypełniony masami rogowymi, które mogą wystawać w postaci rogu skórnego,
u nabłonek nie zrogowaciały zwisa ze wszystkich stron nad masami rogowymi.
Mikroskopowo:
t rozrost nabłonka głównie w obrębie szyjek mieszkowych, (rozrost w głąb nie przekracza poziomu gruczołów potowych).
t Nabłonek jest dojrzały, z perłami rogowymi podobny do ca planoepitheliale epidermoidale
t naciekanie powoduje destrukcję podłoża, desmoplazję i silne odczyny zapalne
t w strefie inwazji nabłonkowej można dostrzec atypię komórkową i figury podziału.
Rozpoznanie ustala się na podstawie:
t obecności tzw. daszków naskórkowych nad brzeżnymi częściami guza,
t częsta obecność czopów martwiczo- zapalnych w środku ognisk,
t wyraźny związek z pochewkami włosowymi,
t duża dojrzałość keratocytów w bardziej powierzchownych warstwach guza,
t t t szybki rozwój guza, t wymiar guza i t krater rogowy !
Keratoacanthoma. (charakterystyczny „daszek” i masy rogowe zalegające w krypcie).
Tzw. rak samogojący się - self healing carcinoma
ã choroba rzadka, zbliżona do rogowiaka kolczystokomórkowego,
ã cechą charakterystyczną jest mnogość wykwitów,
ã najczęściej na kończynach i tułowiu,
ã niewielkie wypukłe guzki o śr. do 2 cm,
ã mechanizm cofania się zmian - prawdopodobnie immunologiczny
ã przebieg wieloletni - po zagojeniu się jednego guzka pojawiają się nowe.
Choristoma
è jest to heterotopia
è guz powstały z tkanek nietypowych dla danej okolicy, dojrzałych,
è źródłem tych tkanek są zawiązki jednego narządu w innym,
è np. utkanie tarczycy w języku, kory nadnerczy w nerce, torbiele oskrzelopochodne śródpiersia
è Choristia - jest to dysembrioplazja ograniczona, będąca zbłąkaniem fragmentu zawiązka narządu
Hamartoma
ç jest to nienowotworowa zmiana guzowata,
ç powstała z nieprawidłowego zestawienia tkanek typowych dla danej okolicy
ç o nieprawidłowej proporcji i zdezorganizowanym układzie
ç np. hamartoma w płucach, niektórzy zaliczają tu znamiona barwnikowe i naczyniowe skóry.
Guz - tumor
è jest to miejscowe obrzmienie niezależne od istoty
è w pojęciu tym mieszczą się zmiany nienowotworowe takie jak: obrzęk, krwiak, guzy rzekomonowotworowe, zmiany zapalne, torbiele, zmiany wsteczne - skrobiawica itp..
è oraz nowotwory łagodne i złośliwe
Polip - polypus
è jest to rozrost o wydłużonym kształcie, uszypułowany;
è histopatologicznie może to być :_ zmiana rozrostowa nienowotworowa, _ zapalna, _ nowotwór niezłośliwy lub _ złośliwy;
4
stateofshock