Erich von Däniken - Oczy Sfinksa.pdf - Erich von Däniken - L_6_Echo

Erich von Daniken

OCZY SFINKSA

Tajemnice piramid

Z niemieckiego przełożył Ryszard Turczyn

Tytuł oryginału: Die Augen der Sphinx. Neue Fragen an das alte Land am Nil

Cmentarze zwierzęce i puste grobowce

O, Egipcie, Egipcie!

Z twojej wiedzy pozostaną tylko bajki,

które przyszłym pokoleniom

wydawać się będą

nie do wiary.

Lucjusz Apulejusz (II w. prz. Chr.)

"Welcome to Egypt!" - wybujały młodzian z czarnym wąsikiem zastąpił mi drogę i wyciągnął

w moją stronę dłoń. Nieco zaskoczony uścisnąłem ją myśląc sobie, że to pewnie najnowsza

forma witania turystów. Zaczęły się zwykłe pytania, skąd to przyjechałem i co zamierzam

oglądać w Egipcie. Uprzejmie acz z dużym trudem pozbyłem się natrętnego młodzieńca. Nie

na długo. Ledwie wydostałem się z budynku kairskiego dworca lotniczego, drogę zastąpił mi

kolejny: "Welcome to Egypt!". Walizki, ponowny uścisk dłoni - czy sobie życzę, czy nie.

W ciągu następnych dni to dokuczliwe traktowanie powtórzyło się nieskończoną ilość razy.

"Welcome to Egypt!" rozbrzmiewało przed Muzeum Egipskim w Kairze, "Welcome to

Egypt" wykrzykiwał radośnie sprzedawca papirusów, "Welcome to Egypt" pozdrawiał mnie

mały pucybut na rogu ulicy. taksówkarz, portier w hotelu, sprzedawca pamiątek.

Ponieważ za każdym razem pytano mnie z jakiego przybywam kraju i mierziło mnie już

odpowiadanie wciąż na to samo pytanie, więc u stóp piramidy schodkowej w Sakkara

dwieście czterdziestemu ściskającemu moją dłoń odpowiedziałem z poważną miną: "Jestem z

Marsa." Nie okazując najmniejszego zdziwienia moją odpowiedzią człowiek ten natychmiast

ujął obie moje dłonie i na cały głos powtórzył: "Welcome to Egypt!"

Do tego już w Egipcie doszło, że nikogo nie dziwią nawet turyści z Marsa.

W ciągu pięćdziesięciu czterech lat życia wielokrotnie bywałem w kraju nad Nilem. Zmienił

się obraz ulicy, środki komunakacji, zatrute spalinami powietrze, nowe okazałe gmachy hoteli

- pozostała aura tajemniczości okrywająch ten kraj, napawająca głębokim szacunkiem

fascynacja, jaką od tysięcy lat budzi Egipt:

W roku 1954 jako niespełna dziewiętnastoletni młodzian po raz pierwszy opuściłem się do

leżących pod piaskiem pustyni korytarzy w Sakkara. Przede mną posuwali się: mój egipski

przyjacieł ze studiów oraz dwóch strażników. Każdy z naszej czteroosabowej ekipy niósł

palącą się świeczkę, poniewaź wówczas, przed trzydziestoma pięcioma laty nie było w

zatęchłych lochach elektrycznego oświetlenia, tunele nie były jeszcze udostępniane

zwiedzającym. Zupełnie jakby to było wczoraj, pamiętam moment, kiedy jeden ze strażników

oświetlił płomykiem swojej świeczki masywny sarkofag wysokości człowieka. Chybotliwy

blask płomyków ślizgał się po granitowym bloku.

- Co jest w środku? - spytałem zacinając się.

- Święte byki, młody człowieku, zmumifikowane byki!

Kilka kroków dalej kolejna szeroka nisza w pomieszezeniu i znowu sarkofag byka. Po

przeciwnej stronie w zalatującym stęchlizną grobowcu to samo. Jak daleko sięgał blask

świecy, wszędzie gigantyczne sarkofagi-monstra. Gruba warstwa pyłu tłumila nasze kroki

niby miękki dywan. Nowe korytarze, nowe nisze, nowe sarkofagi. Czułem się nieswojo,

drobny pył drażnił krtań, najmniejszy powiew nie odświeżał dusznego, zastałego powietrza.

Wszystkie grobowce byków były otwarte, ciężkie granitowe przykrywy spoczywały lekko

odsunięte na sarkofagach. Chciałem zobaczyć taką mumię byka, poprosiłem więc obydwu

strażników i mojego przyjaciela, żeby mi pomogli. Po ich ramionach wspiąłem się w górę,

ległem na brzuchu na górnej krawędzi sarkofagu i poświeciłem w dół. Wnętrze było

czyściusieńkie... i puste! Próbowałem przy czterech dalszyeh sarkofagach, za każdym razem z

tym samym wynikiem. Gdzie się podziały mumie byków? Czyżby ciężkie ciała zwierząt

zostały wydobyte? Może boskie mumie znajdują się w muzeum? Albo może - zrodziło się we

mnie niejasne podejrzenie - sarkofagi te nigdy nie zawierały mumii byków?

Teraz, trzydzieści cztery lata później, ponownie znalazłem się w podziemnych lochach.

Zainstalowano w nich elektryczne oświetlenie, dwoma biegnącymi równolegle korytarzami

przeprowadza się grupy turystów. W stłoczonych grupkach rozlegają się achy i ochy, widać

zdumione twarze, słychać mentorski ton przewodnika, który wyjaśnia, że w każdym z tych

monstrualnych sarkofagów spoczywała niegdyś mumia boskiego byka Apisa.

Nie zamierzam prostować słów przewodnika, choć dzisiaj już wiem na pewno: W potężnych

granitowych sarkofagach nigdy nie znaleziono ani jednej mumii byka!

Zaczęło się od Auguste Mariette'a

Paryż roku 1850. W Luwrze, w charakterze asystenta pracuje dwudziestoośmioletni Auguste

Mariette. Drobny, ruchliwy człowieczek, który potrafił kląć jak dorożkarz, przyswoił sobie w

ciągu ostatnich siedmiu lat obszerną wiedzę na temat Egiptu. Mówił płynnie po angielsku,

francusku i arabsku, umiał odczytywać hieroglify i z nieprzytomnym zapałem pracował nad

przekładami staroegipskich tekstów. Do uszu Francuzów doszły wieści, że ich najwięksi

rywale na polu archeolagii, Brytyjczycy, skupują w Egipcie stare papirusy. "Le Grande

Nation" nie mogła się temu przyglądać bezczynnie. Paryska Akademia Nauk postanawia

wysłać do Egiptu Auguste Mariette'a. Zaopatrzony w sześć tysięcy franków miał sprzątnąć

Anglikom sprzed nosa najlepsze papirusy.

Drugiego października 1850 roku Auguste Mariette przybył do Kairu. Zaraz pierwszego dnia

odwiedził starszyznę koptyjską, ponieważ miał nadzieję dotrzeć do staroegipskich papirusów

przez koptyjskie klasztory. Przechadzając się po kairskich sklepach ze starociami zwrócił

uwagę na to, że w każdym sklepie właściciel oferuje na sprzedaż autentyczne sfnksy, przy

czym wszystkie bez wyjątku pochodziły z Sakkara. Mariette zaczął intensywnie myśleć.

Kiedy 17 października koptyjscy patriarchowie oświadezyli, że dla podjęcia decyzji, co do

jego chęci nabycia starych papirusów potrzeba czasu, Mariette rozczarowany wspiął się na

cytadelę i zatopiony w myślach usiadł na jednym ze stopni.

Przed nim rozciągał się Kair okryty wieczornym oparem. "Ze snującego się w dole morza

mgły wystawało trzysta minaretów wyglądających zupełnie jak maszty zatopionej floty",

napisał Mariette. "Po zachodniej stronie, skąpane w złocistym blasku chylącego się nad

horyzontem słońca sterczały w niebo piramidy. Widok był porywający. Owładnął mną

całkowicie i z niemal bolesną mocą poraził swoim urokiem [...] Spełniło się marzenie mojego

życia. Oto tam, niemal na wyciągnięcie ręki, rozciągał się cały świat grobów, stel, inskrypcji,

posągów. Czegóż mi jeszcze więcej trzeba? Następnego dnia wynająłem muły na bagaże, dwa

osły dla siebie. Kupiłem namiot, kilka skrzyń najpotrzebniejszych rzeczy, jakie przydać się

mogą w podróży przez pustynię i 20 października 1850 roku rozbiłem namiot u stóp Wielkiej

Piramidy." [1]

Po siedmiu dniach niespokojny Mariette miał już dość zamieszania panującego pod

piramidami. Ze swojią niewielką karawaną odjechał o pół dnia drogi na południe i rozbił obóz

w Sakkara pomiędzy poniewierającymi się wszędzie naokoło resztkami murów i

przewróconych kolumn. Obecny znak rozpoznawczy Sakkara, czyli schodkowa piramida

faraona Dżosera (2630-2611 prz.Chr.) tkwiła jeszcze nie odnaleziona pod ziemią.

Próżniactwo nie było specjalnością Auguste Mariette'a. Grzebał w różnvch miejscach całej

okolicy i natrafił na wystającą z piasku głowę sfnksa. Natychmiast przypomniał sobie

pochodzące również z Sakkara posążki sprzedawane w sklepach ze starociami. Kilka metrów

dalej potknąl się o rozbitą kamienną tabiicę, na której udało mu się odcyfrować słowo "Apis".

W tym momencie dwudziestoośmioletni przybysz z Paryża natężył uwagę. Również inni

przybysze PRZED Auguste Mariette'em widzieli głowę sfinksa i tablicę. lecz żaden nie

dostrzegł między nimi związku. Mariette natychmiast przypomniał sobie starożytnych

pisarzy: Herodota, Diodora Sycylijskiego i Strabona, którzy donosili o tajemniczym kulcie

Apisa w okresie Starego Państwa. W pierwszym rozdziale swojego dzieła 'Geografia' Strabon

(ok. 68 prz. Chr. - 26 po Chr.) pisze:

"Blisko jest też Memtis, siedziba egipskich królów, ponieważ od

Delty dzieli je trzy schojny (16,648 km). Ze świątyń ma przede

wszystkim świątynię Apisa, który jest tożsamy z Ozyrysem. Tutaj, jak

już powiedziałem, uważany za boga byk Apis [...] trzymany jest

w świątynnej hali. Jest tam też świątynia boga Serapisa, która leży na

miejscu tak bardzo piaszczystym, że wydmy nanoszone przez wiatry

skrywają wiele sfinksów aż po głowę, inne zaś do połowy ciała." [2] A więc mowa była o

przysypanych sfinksach, o Memfis, o byku Apisie i świątyni Serapisa. Mariette stał we

właściwym miejscu! U Diodora Sycylijskiego, żyjącego w I w. prz.Chr. autora

czterdziestotomowego dzieła historycznego Biblioteka czytał:

"Do tego, co zostało już powiedziane, należałoby jeszcze dodać, co się

tyczy świętego byka, którego zwą Apisem. Gdy tenże zakończy żywot

i zostanie z przepychem pogrzebany..." [3]

Z przepychem pogrzebany? Dotychczas nikt nie odnalazł w Egipcie grobów byka. Auguste

Mariette zapomniał o zadaniu, jakie powierzyli mu jego francuscy koledzy, zapomniał o

koptyjskiej starszyźnie, zapomniał o kopiach, jakie miał sporządzać z papirusów. Ogarnęła go

gorączka łowów. Bez namysłu zaangażował trzydziestu robotników z łopatami i polecił im

rozkopać niewielkie wydmy widoczne co parę metrów na pustyni. Odkopywał sfinksa za

sfinksem, co sześć metrów nowy posąg, tak że wkrótce światło dzienne ujrzała cała aleja

składająca się ze 134 sfnksów. Stary Strabon miał jednak rację!

W ruinach małej świątyni Mariette znalazł kilka kamiennych tablic pokrytych rysunkami i

inskrypcjami. Przedstawiały faraona Nektanebo II (360 - 342 prz.Chr.), który poświęcił tę

świątynię bogowi Apisowi. Teraz Mariette był już pewien: gdzieś tu w pobliżu muszą być "z

przepychem pogrzebane" [Diodor] byki Apisy.

Następne tygodnie upłynęły na gorączkowych poszukiwaniach. Odkrycie goniło odkrycie.

Mariette wykopywał z piasku posągi sokołów, bóstw i panter. W czymś w rodzaju kaplicy

odsłonił rzeźbę Apisa z wapienia. Rzeźba wywołała zdumiewające reakcje u kobiet z

pobliskich wiosek. W czasie południowej przerwy w pracach Mariette przyłapał piętnaście

dziewcząt i kobiet, które jedna po drugiej wdrapywały się na byka. Będąc już na jego

grzbiecie zaczynały wykonywać rytmiczne ruchy brzuchem i udami. Zdumionemu

Mariette'owi wyjaśniano, że te ćwiczenia gimnastyczne mają być doskonałym środkiem

leczącym bezpłodność.

Poszukując wejścia do grobowców byków Mariette wydobył setki figurek i amuletów. W

Kairze krążyły pogłoski, jakoby nerwowy francuski archeolog przywłaszczył sobie złote

statuetki. Na miejsce przybyli na wielbłądach żołnierze wysłani przez rząd egipski, herold

odczytał rozkaz zabraniający Mariette'owi dalszych wykopalisk.

Mariette klął, przeklinał... i pertraktował. Jego zleceniodawcy w Paryżu, niezwykle

uradowani wieściami o skarbach przesłali mu dalsze 30 tys. franków i zapewnili

dyplomatyczną interwencję w sferach rządowych Egiptu. 30 czerwca 1851 roku Mariette

dostał zezwolenie na kontynuowanie prac wykopaliskowych. Zniecierpliwiony sięgnął nawet

po dynamit, po każdej detonacji nasłuchując z uchem przy ziemi.

Gdzie się podziały mumie byków?

12 listopada 1851 roku pod nogami Mariette'a usunął się wielki głaz. Archeolog niby windą

zjechał na nim powoli do podziemnego pomieszczenia. Kiedy opadł pył i podano pochodnie,

Mariette ujrzał, że stoi przed niszą z ogromnym sarkofagiem. Badacz nie miał cienia

wątpliwości. Dotarł do celu. Tam w środku musi leżeć boski byk Apis. Kiedy podszedł bliżej

i oświetlił pochodnią całą niszę, zobaczył zepchniętą na ziemię gigantyczną przykrywę

sarkofagu. Sarkofag był pusty.

W ciągu następnych tygodni Mariette systematycznie przeczesał niesamowite grobowce.

Główne pomieszczenie mierzyło sobie około 300 m długości, było wysokie na 8 m i szerokie

na 3 m. Po jego lewej i prawej stronie znajdowały się szerokie komory. Każda z nich

zawierała idealnie przymurowany do cokołu granitowy sarkofag. Przebito się do drugiego

pomieszczenia, równie wielkiego jak pierwsze. Dwanaście znajdującyeh się w nim

sarkofagów miało takie same nadludzkie rozmiary co dwanaście sarkofagów z pierwszego

pomieszczenia. Oto wymiary takiego sarkofagu: długość - 3,79 m, szerokaść - 2,30 m,

wysokośś = 2,40 m (bez przykrywy), grubość ściany - 42 cm. Mariette szacował ciężar

sarkofagu na jakieś siedemdziesiąt ton, przykrywy na dodatkowe dwadzieścia do dwudziestu

pięciu ton. Potworny ciężar. Wszystkie przykrywy sarkofagów były albo odsunięte na bok,

albo strącone na ziemię. Nigdzie ani śladu "z przepychem pogrzebanych" mumii byków.

Mariette uznał, że uprzedzili go rabusie grobów lub mnisi pobliskiego klasztoru św.

Jeremiasza. Rozgoryczony i wściekły niestrudzenie kopał dalej. Przebito się do kolejnych

pomieszczeń: Zawierały drewniane sarkofagi z okresu XIX dynastii (ok. 1307-1196 prz.Chr.).

Kiedy drogę zagrodził badaczowi skalny blok, Mariette sięgnął po dynamit. Materiał

wybuchowy wyrwał dziurę w ziemi i w świetle pochodni ukazał się poniżej potężny

drewniany sarkafag: Eksplozja rozerwała pokrywę. Kiedy uprzątnięto belki i odłamki drewna,

Mariette ujrzał przed sobą mumię mężczyzny:

"Jego twarz pokrywała złota maska, na szyi miał złoty łańcuch

z miniaturową kolumienką z zielonego skalenia i czerwonego jaspisu.

Na drugim łańcuchu widniały dwa jaspisowe amulety, wszystkie

opatrzone imieniem Chaemwese, syna Ramzesa II [...] Wokół było

rozsianych osiemnaście posągów o ludzkich twarzach i opatrzonych

inskrypcją 'Ozyrys-Apis, wielki bóg, pan wieczności'" [1] Dopiero w latach trzydziestych

naszego stulecia dokonano starannego zbadania mumii, która, jak zakładał Mariette, była

mumią księcia. Kiedy brytyjscy egiptolodzy Sir Robert Mond i dr Oliver Myers rozcięli

bandaże, wypłynęła spod nich cuchnąca masa bitumiczna (asfaltowa) zawierająca drobniutkie

odłamki kości.

Gdzie się podziały boskie byki? W ciągu lata 1852 roku Mariette odkrył w owym grobowcu

dodatkowe sarkofagi Apisa. Najstarszy datowano na 1500 r. prz.Chr. Żaden z nich nie

zawierał mumii byka! Wreszcie - działo się to 5 września 1852 roku - Mariette stanął przed

dwoma nietkniętymi sarkofagami. W pyle pokrywającym ziemię zauważył odciski stóp, które

przed trzema tysiącami lat pozostawili kaplani niosący do grobu boskie byki. Niszy pilnował

pozłacany posąg baga Ozyrysa, na podłodze leżały złote płytki, które w ciągu tysiącleci

oderwały się od sufitu. Na suficie Mariette dostrzegł rysunki przedstawiające Ramzesa II (ok.

1290-1224 prz.Chr.) oraz jego syna składających bogowi Ozyrysowi (tu przedstawionemu w

dwoistej postaci) ofiarę z napoju. Z wielkim mozołem, używając łomów i lin, uniesiono

pokrywę sarkofagu. Ale dopuśćmy do słowa samego Auguste Mariette'a:

"Dzięki temu miałem pewność, że muszę mieć przed sobą mumię

Apisa, toteż konsekwentnie podwoiłem ostrożność. [...] Przede wszys-

tkim chodziło mi o łeb byka, ale żadnego nie znalazłem. W sarkofagu

była masa bitumiczna, nader cuchnąca, która rozsypywała się przy

najlżejszym dotknięciu. W cuchnącej masie znajdowała się pewna

liczba bardzo drobnych kostek, widocznie roztrzaskanych już w epo-

ce, kiedy odbył się pochówek. Pośród chaotycznie porozrzucanych

kostek znałazłem piętnaście nie uporządkowanych i raczej przypad-

kowych figurek." [4]

To samo druzgocące stwierdzenie przyjdzie Mariette'owi powtórzyć po otwarciu drugiego

sarkofagu:

"Nie ma żadnej czaszki byka, żadnych większych kości. Przeciwnie,

jeszcze większy chaos drobnych kostnych odłamków." [4]

Pomieszczenia pod Sakkara, w których nie znaleziono ani jednego świętego byka, choć

każdemu turyście wmawia się coś wręcz przeciwnego i chociaż nawet w literaturze fachowej

przeczytać można na ten temat przeważnie błędne informacje, noszą dziś nazwę Serapeum.

Pochodzi ona od greckiej zbitki słów Osiri-Apis, czyli Serapis.

Auguste Mariette, bezradny poszukiwacz, mający za sobą niejeden spór z władzami

egipskimi, po krótkim pobycie w Paryżu wrócił do Egiptu. Nie potrafił już wytrzymać w

muzeum. W roku 1858 rząd egipski z polecenia Ferdinada Lessepsa, budowniczego Kanału

Sueskiego, zlecił mu nadzór nad wszystkimi wykopaliskami prowadzonymi w Egipcie.

Ruchliwy Francuz wykazał niewiarygodną pracowitość. Pod jego kierownictwem

prowadzono wykopaliska jednocześnie w czterdziestu miejscach, okresami zatrudniał do

2700 robotników. Mariette był pierwszym egiptologiem, który kazał dokładnie katalogować

wszystkie znaleziska. Założył słynne na cały świat Muzeum Egipskie i w roku 1879 otrzymał

tytuł paszy. O jego osobie wspomina nawet libretto Aidy Giuseppe Verdiego,

skomponowanej na otwarcie Kanału Sueskiego. Nie zdając sobie z tego sprawy tysiące

turystów przechodzą codziennie obok grobu uczonego. Sarkofag Auguste Mariette'a stoi w

ogrodzie przed wejściem do Muzeum Egipskiego w Kairze.

Sarkofagi z fałszywymi mumiami

Dla konserwatywnego bractwa archeologów nie ulega wątpliwości, iż potężne sarkofagi

Serapeum zawierały niegdyś mumie byków:

- A niby co innego miałyby zawierać? - żachnął się na mnie niedawno jeden z fachowców. -

Może radioaktywne odpadki?

Raczej nie, szanowni panowie, lecz rozwiązanie zagadki mogłoby się pojawić z zupełnie

niespodziewanej stsony: Aby osaczyć domniemanego sprawcę wedle zasa sztuki kryminalnej,

muszę najpierw przedstawić kilka dodatkowych kuriozalnych faktów.

Obok boskiego Apisa Egipcjanie czcili jeszcze dwa inne, mniej znane byki o imionach

Mnewis i guchis. W siedemnastej księdze swojej Geografii Strabon wspomina lakonicznie:

"Tu, na znacznym, sztucznie usypanym wzgórzu, leży miasto Helio-

polis ze swoją świątynią Słońca i czczonym w specjalnej komnacie

bykiem Mnewisem, który uznawany jest przez nich za boga, tak jak

Apis w Memfis." [2]

Erich von Däniken - Oczy Sfinksa.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: