TYGODNIK PRAWO W FIRMIE z 9 sierpnia 11 (nr 153).pdf

prenumerata

Tygodnik

WYDAWCA:

PRAWO W FIRMIE

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

WTOREK | 9 sierpnia 2011 | Nr 153 (3039)

DZIŚ PORADY

Ekspert GP

Jak umorzyć udziały

finansowane z czystego

zysku spółki

Za zgodą wspólnika jego udział może być umorzony w drodze nabycia

go przez spółkę. Umorzenie takie można sfinansować z czystego

zysku spółki lub poprzez obniżenie kapitału zakładowego

Łączenie spółek

Nowelizacja k.s.h. umożliwia

uniknięcie publikacji planu

połączenia w Monitorze

Sądowym i Gospodarczym

– tłumaczy Tomasz Kamiński | C2

Uprawnienia zastawnika

n Dla możliwości wykonywania uprawnień z akcji na okaziciela

podstawowe znaczenie ma posiadanie dokumentu akcji | C2

Inwestycje

Niektóre inwestycje giełdowe

firmowych menedżerów

mogą łamać przepisy

antykonkurencyjne – wyjaśnia

Michał Kosiarski | C2

Zmiana formy prawnej

n Przedsiębiorca – osoba fizyczna może przekształcić formę

działalności w jednoosobową spółkę kapitałową | C3

Spółka kapitałowa w organizacji

n Do reprezentowania spółki uprawniony jest zarząd albo

pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników | C3

Obrót gospodarczy

Wzorce umowne

n Do zawarcia umowy może dojść poprzez złożenie oferty

i jej przyjęcie przez adresata oferty | C6

Sankcja nieważności z uwagi na

sprzeczności z ustawą dotyczyć

może jedynie czynności

prawnych – pisze

Milena Bełczącka | C7

Spółka partnerska

n Spadkobiercy wspólnika muszą się legitymować

uprawnieniami do wykonywania wolnego zawodu | C6

Spółka jawna

Spółdzielnie

O tym, czy dana sprawa

dotyczy praw majątkowych,

czy nie, powinien decydować

przedmiot zaskarżonej

uchwały – wyjaśnia

Czesław Błażyca | C7

n Udział kapitałowy jako wartość rzeczywiście wniesionego

wkładu może być zarówno podwyższany, jak i zmniejszany | C6

Gazeta Prawna

Serwis Kadrowy

Jakich procedur trzeba dopełnić,

by zarejestrować spółkę jawną

Kiedy można wprowadzić zadaniowy

system czasu pracy

Wykonawcy nie korzystają

z gwarancji

www.gazetaprawna.pl

Czy pracownik zatrudniony na cały etat

może mieć wolne piątki

www.kadry.gazetaprawna.pl

ZA TYDZIEŃ: Jak przedsiębiorca może się zabezpieczyć przed masowymi roszczeniami

C 2

KOMENTARZE

DGP | 9 sierpnia 2011 | nr 153 (3039) | WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Prawo z akcji

Tomasz Kamiński

Mniejsze koszty podziałów i połączeń

Zastawnik może

głosować na walnym

zgromadzeniu

Jeśli akcjonariusz ustanowił zastaw na akcjach imien-

nych, a zastawnik został wpisany do księgi akcyjnej, mo-

że on wykonywać prawo głosu z akcji na walnym zgro-

madzeniu. Takie prawo przysługuje mu również, gdy za-

staw został ustanowiony na akcjach na okaziciela

W dniu 28 lipca 2011 r. Sejm uchwalił kolejną no-

nia. Powyższe rozwiązanie z pewnością przyczyni się do

zmniejszenia kosztów połączenia (podziału) – wysokość

opłat za ogłoszenia planów w MSiG zależna jest bowiem

od ich długości, co z uwagi na znaczną objętość tego typu

dokumentów skutkowało dotychczas koniecznością zapła-

ty od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. W zbliżo-

nym kierunku idą zmiany wprowadzone w art. 505 par. 3 1

k.s.h. – zamiast prezentowania wspólnikom dokumentów

połączeniowych w lokalu spółki będą one mogły być udo-

stępniane na jej stronie internetowej (analogiczne zmiany

wprowadzono w zakresie procedury podziałowej – art. 540

par. 3 1 k.s.h.). Istotnym novum jest także dodana regulacja

art. 501 par. 2 k.s.h., zgodnie z którą wspólnicy łączących

się spółek powinni zostać poinformowani o wszelkich istot-

nych zmianach w zakresie aktywów i pasywów, które na-

stąpiły między dniem sporządzenia planu połączenia

a dniem powzięcia uchwały o połączeniu. Komentowana

regulacja ma na celu wyeliminowanie sytuacji, w której

wspólnicy będą podejmowali decyzje o połączeniu spółek

w oparciu o dane, które mogły ulec istotnym zmianom od

momentu ich publikacji. Analogiczne zmiany wprowadzo-

no do procedury podziału spółek (art. 536 par. 4 k.s.h.).

Osoby uprawnione

z tytułu ograniczonych

praw rzeczowych obcią-

żających akcje (użyt-

kownik, zastawnik) mo-

gą wykonywać prawo

głosu na walnym zgro-

madzeniu akcjonariu-

szy – jeśli zostaną speł-

nione określone warun-

ki. Istotne znaczenie ma

tu podział na akcje

imienne oraz akcje na

okaziciela.

Akcje imienne

Jeśli chodzi o akcje

imienne, to kodeks spó-

łek handlowych przewi-

duje dwie sytuacje.

Pierwsza z nich obej-

muje przypadki, gdy

umowa zastawu albo

użytkowania wprost do-

puszcza wykonywanie

prawa głosu z akcji przez

zastawnika i użytkowni-

ka, który został wpisany

do księgi akcyjnej. Za-

stawnika i użytkownika

obowiązują wówczas ta-

kie same zasady, jakie

mają zastosowanie do

akcjonariuszy wpisa-

nych do księgi akcyjnej.

Dlatego użytkownik albo

zastawnik, który chciał-

by wziąć udział w wal-

nym zgromadzeniu, po-

winien zostać wpisany

do księgi akcyjnej na co

najmniej tydzień przed

odbyciem walnego zgro-

madzenia. Jeśli tak się

stanie, zastawnik lub

użytkownik będą wyko-

nywać prawo głosu we

własnym imieniu.

Druga sytuacja doty-

czy zastawnika albo

użytkownika niewpisa-

nego do księgi akcyjnej.

W takim przypadku

osoba uprawniona z ty-

tułu ograniczonego pra-

wa rzeczowego (zasta-

wu, użytkowania) nie

dysponuje własną legi-

tymacją wobec spółki

i tym samym może ona

brać udział w walnym

zgromadzeniu tylko na

podstawie pełnomocnic-

twa udzielonego przez

akcjonariusza.

Brak możliwości udzia-

łu osób uprawnionych

z tytułu ograniczonych

praw rzeczowych w gło-

sowaniu na walnym

zgromadzeniu może

wynikać m.in. ze statu-

towego zakazu przyzna-

nia zastawnikowi albo

użytkownikowi prawa

głosu albo z braku od-

powiedniego postano-

wienia w umowie zasta-

wu.

Akcje na okaziciela

Zdarza się, że akcjona-

riusz ustanawia zastaw

lub prawo użytkowania

na akcjach na okazicie-

la, a umowa użyczenia

nie przewiduje możli-

wości głosowania na

walnym zgromadzeniu.

Czy w takim przypadku

użytkownik nie zostanie

dopuszczony do udzia-

łu w zgromadzeniu?

Dla możliwości wyko-

nywania uprawnień z ak-

cji na okaziciela (np. gło-

sowania na walnym zgro-

madzeniu) podstawowe

znaczenie ma posiadanie

dokumentu akcji. Osoba,

która posiada akcje na

okaziciela, jest uważana

za akcjonariusza. Aby po-

siadacz akcji na okazicie-

la mógł wziąć udział

w walnym zgromadzeniu

spółki, musi na tydzień

przed nim złożyć doku-

menty akcji w spółce,

u notariusza, w banku al-

bo w firmie inwestycyjnej

mającej siedzibę na ternie

Unii Europejskiej lub

państwa będącego stroną

umowy o Europejskim

Obszarze Gospodarczym.

Te same reguły

W odniesieniu do legi-

tymacji zastawnika albo

użytkownika, gdy przed-

miotem obciążenia rze-

czowego są akcje na oka-

ziciela, obowiązują te sa-

me reguły, które są wła-

ściwe dla oceny legity-

macji akcjonariusza po-

siadającego akcje na oka-

ziciela. W konsekwencji

oznacza to, że zastawni-

kowi i użytkownikowi

akcji na okaziciela przy-

sługuje kompetencja do

wykonywania upraw-

nień korporacyjnych we

własnym imieniu.

Zastawnik, użytkownik

nie zostaną dopuszczeni

do udziału w walnym

zgromadzeniu tylko, jeśli

umowa zastawu albo

umowa użyczenia nie bę-

dzie przewidywała takiej

możliwości albo będzie ją

wprost wyłączała. W ta-

kiej sytuacji akcjonariusz

może udzielić takim oso-

bom pełnomocnictwa do

głosowania.

PODSTAWA PRAWNA Art. 340, 343

i 406 ustawy z 15 września 2000 r.

– Kodeks spółek handlowych

(Dz.U. nr 94, poz. 1037).

EWELINA STĘPIEŃ

welizację kodeksu spółek handlowych, której ce-

lem jest liberalizacja wymogów sprawozdawczo-

ści i dokumentacji w procesach połączeń (w tym połączeń

transgranicznych) i podziałów spółek zgodnie z wytyczny-

mi zawartymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Ra-

dy 2009/109/WE z 19 września 2009 r. Kierunki zmian kon-

centrują się na zwiększeniu wykorzystania elektronicznych

form komunikacji oraz zwiększeniu swobody wspólników

co do niektórych elementów procedury połączeniowej (po-

działowej). Zmiany mają także na celu uzupełnienie istnie-

jących regulacji w zakresie badania składników majątku

wnoszonych do spółek akcyjnych w wyniku procedury po-

łączeniowej. Stosownie do powyższych wytycznych wpro-

wadzono zasadę (art. 503 1 par. k.s.h.), iż jeżeli w wyniku

procedury połączeniowej powstaje spółka akcyjna lub taka

spółka jest spółką przejmującą, a plan połączenia nie był

wcześniej badany przez biegłego, składniki majątku wno-

szone do spółki będą musiały zostać poddane procedurze

weryfikacyjnej określonej w art. 311 i nast. k.s.h. Regulacja

ta ma zlikwidować istniejącą lukę prawną – obecnie bo-

wiem możliwa jest sytuacja, w której połączenie spółki ak-

cyjnej zakończy się bez badania jej majątku, zarówno na

etapie planu połączenia, jak też w trybie art. 311 k.s.h.

Zmianom zostały poddane także zasady ochrony wierzy-

cieli łączących (dzielących) się spółek. Zgodnie z nowym

brzmieniem art. 496 par. 2 i art. 546 par. 2 k.s.h. wierzy-

ciel, który zgłosi i uprawdopodobni, iż jego roszczenie jest

zagrożone przez planowaną restrukturyzację, może doma-

gać się ustanowienia stosownego zabezpieczenia przez sąd

(o ile spółka sama wcześniej go nie udzieli). Powyższa

zmiana jest w istocie usankcjonowaniem powszechnego

poglądu, iż w przypadku braku porozumienia pomiędzy

spółką a wierzycielem co do ustanowienia zabezpieczenia,

spór taki powinien rozstrzygać sąd powszechny. Jak wyni-

ka z zaprezentowanych powyżej zmian, nowelizacja nie

wpływa na zasadnicze założenia procedury połączenia

i podziału spółek, lecz mimo to powinna przyczynić się do

redukcji kosztów i czasu trwania tych procesów. Ustawą

zajmie się teraz Senat. Wejdzie ona w życie po upływie

30-dniowego vacatio legis.

Nowelizacja wprowadza także możliwość uniknięcia pu-

blikacji planu połączenia (podziału) w Monitorze Sądo-

wym i Gospodarczym w przypadku udostępnienia tego

planu na stronie internetowej spółki nie później niż na mie-

siąc przed datą zgromadzenia wspólników uchwalającego

połączenie spółek do czasu zakończenia tego zgromadze-

Tomasz Kamiński , radca prawny w Kancelarii D. Dobkowski

stowarzyszonej z firmą doradczą KPMG

Michał Kosiarski

Spółka przejmuje giełdowe zyski

powinni sprawdzić, czy wcześniej nie muszą

uzyskać na to zgody spółki. Inaczej mogą stracić

zyski z akcji i dywidend. W praktyce problem może wy-

niknąć w razie konfliktu w firmie bądź sporu pomiędzy

wspólnikami. Członek zarządu spółki z ograniczoną od-

powiedzialnością lub akcyjnej nie może bez zgody spółki

zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczest-

niczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cy-

wilnej, spółki osobowej (np. jawnej) lub jako członek or-

ganu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej kon-

kurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Tak wy-

nika z art. 211 i 380 kodeksu spółek handlowych. Zakaz

ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapi-

tałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co

najmniej 10 proc. udziałów lub akcji tej spółki albo prawa

do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Te

ostatnie uprawnienie daje czasem mniejszy niż dzięsiecio-

procentowy pakiet akcji, dlatego wtedy też potrzebna jest

zgoda spółki.

Ograniczenia dotyczą też wspólników spółek osobowych

(jawnej, partnerskiej, komandytowej itd.). Zgodnie z art. 56

k.s.h. muszą się oni powstrzymywać od wszelkiej działal-

ności sprzecznej z interesami swoich spółek. Nie wolno im

bez zgody innych wspólników (wyraźnej lub dorozumia-

nej) zajmować się konkurencyjnymi interesami, w tym np.

być członkiem organu spółki. Choć prawnicy mają wątpli-

wości, czy udział w walnym zgromadzeniu (bądź tylko pra-

wo udziału wynikające z posiadania akcji) można uznać za

członkostwo w organie spółki, to lepiej tę kwestię wyjaśnić

wcześniej, a nie po długim procesie sądowym. Problem

w tym, że kupując choćby jedną akcję spółki giełdowej, na-

bywamy związane z tym uprawnienia (m.in. prawo, aby

uczestniczyć w jej walnym zgromadzeniu, które jest jednym

z organów spółki). Co istotne, w przypadku wspólników

spółek osobowych nie ma też takich minimalnych limitów

zaangażowania jak dla zasiadających w zarządach spółek

kapitałowych (10 proc. udziałów bądź akcji). W zasadzie

wystarczy więc posiadanie jednej akcji giełdowej spółki pro-

wadzącej działalność konkurencyjną, aby literalnie naru-

szyć przepisy. Najlepiej więc, aby osoby, które są wspólni-

kami w spółkach osobowych, uzyskały wcześniej zgodę na

inwestycje giełdowe w akcje firm z tej samej lub pokrewnej

branży od swoich wspólników. Zgoda może być ustna, ale

najlepiej, aby oświadczenie to było w formie pisemnej, bo

wtedy łatwo wykazać jego istnienie w razie sporu sądowe-

go. Wspólnik powinien się też zapoznać z umową spółki,

bo może ona przewidywać w tej mierze regulacje szczegól-

ne (np. wymóg zgody pisemnej udzielonej w formie aktu

notarialnego). Co grozi wspólnikowi, który tych kwestii nie

ureguluje? Zgodnie z art. 57 k.s.h. każdy wspólnik może za-

żądać od niego wydania spółce korzyści, jakie osiągnął in-

westujący na giełdzie (zyski ze sprzedaży akcji, dywiden-

dy, wartość nabytych praw poboru itp.).

Niektóre inwestycje giełdowe firmowych menedżerów mo-

gą więc łamać przepisy antykonkurencyjne. Zakazy doty-

czące zakupów pakietów akcji nie są jednak bezwzględne,

dlatego osoba mocno zaangażowana kapitałowo w jakąś

spółkę giełdową powinna uzyskać na to zgodę. Jeżeli umo-

wa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ upraw-

niony do powołania zarządu. Najlepiej, aby zgoda udzielo-

na była w formie pisemnej (dla celów dowodowych).

Sprawdźmy też, czy np. statut spółki akcyjnej nie przewi-

duje większych rygorów (np. formy aktu notarialnego). Zła-

manie przepisów antykonkurencyjnych grozi odpowiedzial-

nością finansową (art. 293 k.s.h.).

Jest też inny sposób zabezpieczenia się przed kontrowersja-

mi związanymi z nabywaniem na giełdzie akcji konkuren-

cyjnych spółek (bez wykonywania praw z tym związanych,

czyli np. udziału w walnym zgromadzeniu). Można wyraź-

nie zapisać w umowie spółki, że samo posiadanie akcji nie

jest traktowane jako udział w organie konkurencyjnej spółki.

Analogiczne rozwiązanie można też zastosować przy sporzą-

dzaniu pisemnej zgody na działalność konkurencyjną.

prenumerata

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Tygodnik

PRAWO W FIRMIE

Redaktor prowadzący:

Teresa Siudem

tel. 22 530 41 28

teresa.siudem@infor.pl

Michał Kosiarski , prowadzi firmę konsultingową

M enedżerowie i wspólnicy inwestujący na giełdzie

DGP | 9 sierpnia 2011 | nr 153 (3039) | WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PRAWO HANDLOWE

C 3

ZMIANA FORMY PRAWNEJ

Jak przekształcić jednoosobową

firmę w spółkę kapitałową

EKSPERT WYJAŚNIA

Kto odpowiada

za zobowiązania spółki

kapitałowej w organizacji

Agnieszka Grzywka

prawnik z Kancelarii

Radcy Prawnego

Małgorzaty Sobol

Przedsiębiorca – osoba fizyczna wykonująca we własnym imieniu

działalność gospodarczą – może od początku lipca przekształcić

formę prowadzonej firmy w jednoosobową spółkę kapitałową,

czyli w spółkę z o.o. lub akcyjną

prowadzić bieżącej aktyw-

ności gospodarczej.

Jakie formalności

Po to, by przekształcić firmę

wpisaną do Centralnej Ewi-

dencji i Informacji o Działal-

ności Gospodarczej (która za-

stąpiła gminne ewidencje

działalności gospodarczej)

w spółkę kapitałową, należy

wykonać kilka kroków. Po

pierwsze – przedsiębiorca

przekształcany sporządza

w formie aktu notarialnego

plan przekształcenia. Po dru-

gie – plan powinien zostać

zbadany przez biegłego rewi-

denta pod względem popraw-

ności i rzetelności. Na pisem-

ne żądanie biegłego rewiden-

ta przekształcany przedsię-

biorca przedłoży mu dodatko-

we wyjaśnienia i dokumenty.

Wydana zaś w tym trybie opi-

nia – a może to trwać nawet

dwa miesiące – musi zostać

dołączona do planu (biegły re-

wident składa ją wraz z planem

przekształcenia sądowi reje-

strowemu i przekształcanemu

przedsiębiorcy). Konieczne są

również załączniki, takie jak

wycena składników majątku

przedsiębiorcy oraz sprawoz-

danie finansowe na określony

dzień w miesiącu poprzedza-

jącym przygotowanie planu

przekształcenia. Po trzecie

przedsiębiorca, który rozpo-

czął procedurę, musi złożyć

w formie aktu notarialnego

oświadczenie o przekształce-

niu. Powinno ono określać:

n typ spółki, jaka powstanie

po przekształceniu,

n wysokość kapitału zakłado-

wego,

n zakres praw przyznanych

osobiście przedsiębiorcy

przekształcanemu jako

wspólnikowi albo akcjona-

riuszowi (o ile takie przywi-

leje zostały przewidziane),

n imiona i nazwiska człon-

ków zarządu spółki prze-

kształconej.

Ostatecznie przekształcany

zawiera przed notariuszem

umowę spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością lub pod-

pisuje statut nowej spółki ak-

cyjnej. Na końcu zarząd mu-

si spowodować wpisanie

spółki przekształconej do

KRS. Kosztuje to 500 zł.

Wniosek o wpis przekształ-

cenia do rejestru podpisują

i składają wszyscy członko-

wie zarządu spółki przekształ-

conej. Oni też wnoszą

o pierwsze ogłoszenie w Mo-

nitorze Sądowym i Gospodar-

czym, co wiąże się z kolejną

opłatą w wysokości 500 zł.

Trzeba też wykreślić indy-

widualnego przedsiębiorcę

z CEIDG. Stanie się to w dro-

dze decyzji administracyjnej

organu ewidencyjnego, któ-

rym jest obecnie minister go-

spodarki, po wpisaniu do re-

jestru przedsiębiorców prze-

kształconej jednoosobowej

spółki kapitałowej. Sąd reje-

strowy przesyła bowiem nie-

zwłocznie temuż organowi

odpis postanowienia o wpisie

spółki powstałej wskutek

przekształcenia.

Przekształcony podmiot

Gdy chodzi o nazwę prze-

kształconej spółki, to możli-

we jest dopisanie do dawnej

firmy jedynie dodatku iden-

tyfikującego rodzaj nowego

podmiotu (np. Jan Igrekow-

ski SA). Jeżeli jednak mody-

fikacja jest rozleglejsza, to

spółka przekształcona musi

podawać w nawiasie dawną

firmę obok nowej, z dopi-

skiem „dawniej” – np. Da-

chówki sp. z o.o. (dawniej

Jan Iksiński pokrycia dacho-

we). Ten stan rzeczy trwa

przez co najmniej rok.

Przekształcenie przedsię-

biorcy wpisanego do ewi-

dencji następuje z chwilą

wpisu jednoosobowej spółki

handlowej do rejestru przed-

siębiorców w Krajowym Re-

jestrze Sądowym.

Dawny jednoosobowy

przedsiębiorca staje się jedy-

nym wspólnikiem albo jedy-

nym akcjonariuszem spółki

przekształconej.

Trzeba też pamiętać o zapła-

ceniu podatku od czynności

cywilnoprawnych. Wynosi

on 0,5 proc. wartości kapita-

łu zakładowego nowej spół-

ki z o.o. lub akcyjnej.

W kwestii prawa do odli-

czeń VAT i zaliczania do

kosztów podatkowych spół-

ki wydatków poniesionych

przed przekształceniem nie

ma jeszcze jednolitego sta-

nowiska.

Odpowiedzialność

Osoby działające za przed-

siębiorcę przekształcanego

odpowiadają solidarnie

przede wszystkim wobec no-

wej spółki, jej wspólników

(po przekształceniu może

ich przystąpić wielu) oraz

wobec osób trzecich. Pono-

szą one odpowiedzialność za

szkody wyrządzone działa-

niem lub zaniechaniem.

Chodzi o zawinione zacho-

wania sprzeczne z prawem

albo niezgodne z postano-

wieniami umowy spółki czy

statutu.

Tak samo odpowiada oso-

ba fizyczna poddana proce-

durze przekształceniowej

(wobec spółki, wspólników

i osób trzecich). Również

biegły rewident jest odpo-

wiedzialny wobec prze-

kształcanego za szkody wy-

rządzone ze swej winy. A je-

śli jest kilku biegłych, to

odpowiadają solidarnie.

Ten zaś, kto się przekształ-

cił, odpowiada solidarnie

z przekształconą spółką

(która ma osobowość praw-

ną) za zobowiązania, jakie

zaciągnął jako przedsiębior-

ca – osoba fizyczna przed

wpisaniem nowego pod-

miotu do Krajowego Reje-

stru Sądowego.

Wszystkie roszczenia, któ-

re mogłyby być wysunięte

wobec osób działających za

przekształcanego przedsię-

biorcę wobec niego samego,

a także wobec biegłych re-

widentów przedawniają się

z upływem trzech lat, licząc

od daty przekształcenia.

PODSTAWA PRAWNA Art. 551 par. 5, art.

584 1 – art. 584 13 ustawy z 15 września

2000 r. – Kodeks spółek handlowych

(Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym

Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r.

nr 168, poz. 1186).

Czy spółka kapitałowa w organizacji (z o.o.

lub akcyjna), która nie została jeszcze wpisa-

na do Krajowego Rejestru Sądowego, może

zaciągać zobowiązania? A jeśli tak, kto odpo-

wiada za zobowiązania takiej spółki? Kto jest

uprawniony do jej reprezentowania?

Z chwilą zawarcia przez wspólników umowy spół-

ki (lub podpisania statutu przez założycieli przy

spółce akcyjnej) powstaje tzw. spółka w organi-

zacji. Posiada ona podmiotowość prawną, co

oznacza, że może nabywać prawa, w tym wła-

sność nieruchomości, zaciągać zobowiązania,

pozywać i być pozywana, a majątek nabyty przez

spółkę z tytułu wniesionych przez wspólników

wkładów stanowi majątek spółki (nie wspólność

łączną wspólników). W firmie spółki w organizacji

powinno być zawarte dodatkowe określenie

„w organizacji”.

Do reprezentowania spółki w organizacji upraw-

niony jest zarząd albo pełnomocnik powołany

jednomyślną uchwałą wspólników (jednomyśl-

ność osób głosujących). Warto zaznaczyć, iż za-

rząd spółki nie może powołać pełnomocnika,

a co za czym idzie zarząd nie może dokonać

zgłoszenia spółki do rejestru poprzez pełnomoc-

nika (np. radcę prawnego czy adwokata). Na za-

sadach określonych w umowie i w ustawie prawo

do prowadzenia spraw spółki przypada zarządo-

wi.

Wiele wątpliwości budzi przepis dotyczący po-

zbawienia prawa reprezentacji spółki jedynego

wspólnika. Ustawodawca nie jest jednak konse-

kwentny, gdyż zezwala jedynemu wspólnikowi zo-

stać jednym członkiem zarządu, a także nie wy-

klucza wspólnikowi możliwości zgłoszenia spółki

do rejestru. Jedyny wspólnik może powołać peł-

nomocnika, a tym samym trudno sobie wyobra-

zić, aby ustanowiony pełnomocnik dokonał czyn-

ności wbrew swojemu mocodawcy, toteż takie

rozwiązanie niekiedy może prowadzić jedynie do

powstania zbędnych kosztów przy braku zwięk-

szenia bezpieczeństwa obrotu.

W spółce w organizacji rozporządzenie udziałem

przez wspólnika (zbycie udziału, ustanowienie na

nim zastawu) przed wpisem spółki do rejestru

jest nieważne. Niniejszy przepis odnosi się do

rozporządzenia udziałem, toteż należy wniosko-

wać, iż możliwe jest nabycie udziału np. w drodze

dziedziczenia.

Jedną z najistotniejszych kwestii związanych ze

spółką w organizacji jest odpowiedzialność

spółki za jej zobowiązania, która jest solidarna

z osobami działającymi w jej imieniu, tj. zarządu

lub pełnomocnika. Odpowiedzialność tych osób

powstaje na mocy ważnej umowy spółki i doty-

czy czynności dokonanych już po jej zawiąza-

niu, co oznacza że nie dotyczy czynności, które

nie były zdziałane w jej imieniu, np. kosztów

porad prawnych udzielanych przed powstaniem

spółki. Odpowiedzialność osób działających

w imieniu spółki w organizacji ustaje dopiero

po jej zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspól-

ników.

Wspólnik spółki w organizacji ponosi odpowie-

dzialność solidarnie ze spółką oraz osobami

działającymi w jej imieniu do wartości niewnie-

sionego wkładu na pokrycie swoich udziałów

w spółce. Wraz z chwilą pokrycia udziału w cało-

ści odpowiedzialność wspólnika ustaje. Należy

podkreślić, iż zarejestrowanie spółki nie zwalnia

wspólnika od odpowiedzialności – skutek taki

wywołuje natomiast wniesienie wkładów, które

powinny być wniesione przez wspólnika przed re-

jestracją.

Spółka w organizacji ma przejściowy charakter,

co oznacza, że istnieje od momentu jej zawiąza-

nia aż do przejścia w spółkę właściwą lub

jej rozwiązania (gdy upłynie termin sześciu

miesięcy do zgłoszenia spółki w organizacji do

rejestru przedsiębiorców oraz gdy uprawomocni

się postanowienie sądu odmawiające zareje-

strowania). Rozwiązanie umowy spółki następu-

ję poprzez niezwłoczne rozliczenia ze wspólni-

kami wniesionych przez nich wkładów i uregulo-

wanie zobowiązań z wierzycielami albo

przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego,

stosując odpowiednio przepisy o likwidacji

spółki z o.o.

Dobromiła

Niedzielska-Jakubczyk

dobromila.niedzielska@infor.pl

Nowa możliwość zmiany

formy prawnej z jednoosobo-

wego przedsiębiorcy w spół-

kę kapitałową obowiązuje od

1 lipca 2011 r., a procedurę

przekształceniową wprowa-

dziła ustawa z 25 marca

2011 r. o ograniczaniu barier

administracyjnych dla oby-

wateli i przedsiębiorców

(Dz.U. nr 106, poz. 622).

Zalety trzech metod

Podstawową zaletą wpro-

wadzonej właśnie metody

jest dopuszczalność sukcesji

uniwersalnej. Oznacza to, że

powstała z przekształcenia

spółka niejako dziedziczy

wszystkie prawa i obowiązki

po przekształconym w nią

przedsiębiorcy (np. zezwole-

nie na sprzedaż alkoholu, li-

cencję na wykonywanie

transportu drogowego, kon-

cesję na wydobywanie kopa-

lin). Wyjątkiem są tylko ulgi

podatkowe. Wcześniej istnia-

ły wprawdzie dwie inne dro-

gi przechodzenia z działalno-

ści wpisanej do ewidencji do

formy spółki handlowej, któ-

re pozostały zresztą do dziś,

ale nie miały tej właściwości

związanej z przechodzeniem

praw. Pierwsza procedura po-

legała i polega na wniesieniu

aportem przedsiębiorstwa

jednoosobowego przedsię-

biorcy do istniejącej lub no-

wo tworzonej spółki handlo-

wej. Co ważne, może ona być

zarówno kapitałowa, jak

i osobowa, a to czasem – przy

zmianie formy działalności –

wydaje się korzystniejsze,

chociażby ze względów podat-

kowych. Ta ciągle aktualna

możliwość pozwala też na

wyłączenie z majątku przed-

siębiorstwa wnoszonego do

spółki składników, które wła-

ściciel chce zagospodarować

inaczej. Tymczasem przy no-

wo ustanowionym prze-

kształceniu taka ewentual-

ność nie wchodzi w rachubę.

Druga dopuszczalna od lat

procedura wiąże się ze sprze-

dażą albo darowizną przed-

siębiorstwa działającej spół-

ce (chociażby była ona w or-

ganizacji). Potem następuje

likwidacja indywidualnego

przedsiębiorcy. Problemem

jednak był i jest w takich ra-

zach brak sukcesji uniwersal-

nej. Nie przechodzą bowiem

w takich razach na nowy

podmiot ani prawa, ani obo-

wiązki, i to zarówno cywil-

noprawne, jak i administra-

cyjnoprawne. W wypadku

zastosowania nowej metody

zasada kontynuacji obowią-

zuje. Tym samym spółka

przekształcona z działalności

wpisanej do ewidencji naby-

wa ex lege cały majątek prze-

kształconego przedsiębiorcy.

Staje się też stroną wszystkich

umów przez niego zawar-

tych.

Nowa procedura

Dokumenty i zakres czyn-

ności, które musi podjąć

przekształcany podmiot, są

zbliżone do wymaganych

przy przekształcaniu spó-

łek handlowych. Do prze-

kształcenia przedsiębiorcy

stosuje się bowiem – co do

zasady – odpowiednio prze-

pisy dotyczące powstania

spółki przekształconej. Są

jednak w nowej procedurze

pewne obostrzenia. I składa-

ny plan przekształcenia,

i oświadczenie o przekształ-

ceniu muszą być sporządzo-

ne w formie aktu notarialne-

go. Obligatoryjne jest również

poddanie planu (wraz z wy-

ceną aktywów i pasywów

spółki) badaniu biegłego rewi-

denta. Wyznacza go na wnio-

sek zainteresowanego przed-

siębiorcy sąd rejestrowy wła-

ściwy ze względu na jego

siedzibę. W uzasadnionych

przypadkach może wskazać

dwóch lub większą liczbę

biegłych.

Trzeba wobec tego pamię-

tać, że inaczej niż przy two-

rzeniu od początku spółek

kapitałowych (pojawia się

wówczas spółka w organi-

zacji), zastosowanie nowej

procedury może łączyć się

z koniecznością wstrzyma-

nia na pewien czas działal-

ności. Spółka przekształco-

na musi bowiem uzyskać

także nowy NIP i REGON.

A to oznacza, że od chwili

przekształcenia do nadania

tych numerów nowy przed-

siębiorca nie będzie mógł

PODSTAWA PRAWNA Ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek

handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

C 4

ekspert

DGP | 9 sierpnia 2011 | nr 153 (3039) | WWW.GAZETAPRAWNA.PL

finansowane z czystego

zysku spółki

Za zgodą wspólnika jego udział może być umorzony w drodze nabycia go przez spółkę. Umorzenie takie można

sfinansować z czystego zysku spółki lub poprzez obniżenie kapitału zakładowego. Ten pierwszy sposób jest znacznie

korzystniejszy dla wspólnika ze względów czasowych

nik spółki z ograniczoną odpo-

wiedzialnością chce zaprze-

stać uczestniczenia w niej w charakterze

udziałowca. Najprostszym sposobem

w takiej sytuacji jest oczywiście sprze-

daż udziałów. Nie zawsze jednak znaj-

dzie się osoba zainteresowana ich kup-

nem. W takim przypadku kodeks spółek

handlowych (dalej k.s.h.) stwarza wspól-

nikowi możliwość unicestwienia jego

udziałów poprzez ich dobrowolne umo-

rzenie.

Przesłanki umorzenia

Na podstawie art. 199 par. 1 zd. 2 k.s.h.

za zgodą wspólnika jego udział może być

umorzony w drodze nabycia udziału

przez spółkę (umorzenie dobrowolne).

Umorzenie takie może być m.in. sfinan-

sowane z czystego zysku spółki, co jest

znacznie korzystniejsze – ze względów

czasowych – od umorzenia udziałów na

skutek obniżenia kapitału zakładowego,

które wymaga przeprowadzenia długiego

postępowania konwokacyjnego. Z punk-

tu widzenia wspólnika, który chciałby

szybko zakończyć swoje uczestnictwo

w spółce, najlepsze więc będzie sfinanso-

wanie umorzenia udziałów z czystego zy-

sku spółki.

Aby jednak skutecznie dokonać dobro-

wolnego umorzenia udziału z czystego

zysku spółki, muszą być łącznie spełnio-

ne następujące przesłanki:

n spółka musi być wpisana do rejestru

przedsiębiorców,

n spółka musi uzyskać czysty zysk,

n umowa spółki musi zawierać odpo-

wiednie postanowienia dotyczące umo-

rzenia udziałów,

n zgromadzenie wspólników musi pod-

jąć stosowną uchwałę dotyczącą umorze-

nia udziałów,

n wspólnik musi wyrazić zgodę na umo-

rzenie jego udziałów,

n spółka musi nabyć udziały własne od

wspólnika w celu ich umorzenia.

Powyższe przesłanki są obligatoryjne.

Konieczna rejestracja spółki

Umorzenie udziałów nie jest w żaden

sposób możliwe w sytuacji, gdy spółka

pozostaje w fazie organizacji. Dopiero po

wpisaniu spółki do rejestru przedsiębior-

ców wspólnicy mogą dokonać umorzenia

udziałów – jednak tylko i wyłącznie wte-

dy, gdy przewiduje to umowa spółki. War-

to więc przy tworzeniu umowy spółki pa-

miętać, aby postanowienia dotyczące

umorzenia umieścić w jej treści. Jest to

bowiem konieczne do późniejszego sko-

rzystania przez wspólników z instytucji

umorzenia udziałów. W sytuacji gdy umo-

wa takich postanowień nie zawiera, umo-

rzenie nie jest możliwe i należałoby w ta-

kiej sytuacji wprowadzić odpowiednie

zmiany do umowy spółki.

W sytuacji umorzenia dobrowolnego

postanowienia umowy spółki w tym za-

kresie mogą być enigmatyczne. Wystar-

czy zmieścić ogólne postanowienie, że

udziały mogą być umarzane za zgodą

wspólnika na zasadach wynikających

z kodeksu spółek handlowych. Warto do-

dać, że odmiennie kwestia ta została ure-

gulowana w sytuacji umorzenia przymu-

sowego (art. 199 par. 1 k.s.h.) lub auto-

matycznego (art. 199 par. 4 k.s.h.).

W tych dwóch przypadkach konieczne

jest bowiem szczegółowe wskazanie

w postanowieniach umowy spółki prze-

słanek i trybu uzasadniającego takie

umorzenie.

Czysty zysk, czyli co

W treści art. 199 par. 6 k.s.h. ustawo-

dawca przewidział, że umorzenie udzia-

łu z czystego zysku nie wymaga obniże-

nia kapitału zakładowego. Aby umorze-

nie mogło być sfinansowane z czystego

zysku spółki, musi ona taki zysk uzy-

skać.

Niestety kodeks spółek handlowych nie

wprowadził definicji czystego zysku.

Przyjmuje się więc, że jest to zysk netto

roku obrotowego oraz zyski lat poprzed-

nich, jeżeli nie zostały przeznaczone

w sposób wykluczający ich swobodne

wykorzystanie, np. na kapitał zakładowy

lub umowny fundusz rezerwowy służący

wyłącznie do pokrywania strat, z tym za-

strzeżeniem, że należy oczywiście

uwzględnić zaległe straty.

Uchwała zgromadzenia wspólników

Umorzenie udziału wymaga uchwały

zgromadzenia wspólników, która powin-

na określać w szczególności podstawę

prawną umorzenia (tj. wskazanie na

treść art. 199 par. 1 k.s.h. oraz art. 199

par. 6 k.s.h., a także powołanie odpo-

wiedniego postanowienia umowy spółki

bądź aktu założycielskiego), dokładny

opis umarzanych udziałów oraz upraw-

nionych wspólników i wreszcie wyso-

kość wynagrodzenia przysługującego

wspólnikowi za umorzony udział (art.

199 par. 2 zd. 1 k.s.h.) oraz termin jego

wymagalności. W uchwale należy wska-

zać, że mamy do czynienia z umorze-

niem dobrowolnym, do którego dojdzie

w drodze nabycia udziałów wspólnika

przez spółkę.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że

w kodeksie spółek handlowych przyjęta

jest zasada, iż z umorzeniem udziału mu-

si się łączyć obniżenie kapitału zakłado-

wego zawsze wtedy, gdy nie następuje fi-

nansowanie z czystego zysku. Dlatego też

sama uchwała o umorzeniu udziałów po-

winna zawierać dyspozycję co do sposo-

bu finansowania.

W uchwale powinna być również za-

warta wyraźna zgoda wszystkich wspól-

ników, których udziały są umarzane – na

ich umorzenie, a także na zasady umo-

rzenia.

Umorzenie za wynagrodzeniem

Jeśli chodzi o wysokość wynagrodzenia za

dobrowolnie umarzane udziały, to przede

wszystkim należy mieć na względzie ich

wartość rynkową. Wynagrodzenie może

być określone w sposób maksymalny, a na-

stępnie zarząd może wynegocjować ze

wspólnikiem cenę niższą. W razie trudno-

ści z określeniem wysokości wynagrodze-

nia zarząd może rozważyć przeprowadze-

nie wyceny przez biegłego rewidenta. Przy

ustalaniu wysokości wynagrodzenia należ-

nego wspólnikowi za umarzane udziały na-

leży zarówno respektować interes tego

wspólnika, jak i chronić spółkę przed bez-

prawnymi wypłatami.

Przepisy kodeksu spółek handlowych,

w odniesieniu do umorzenia dobrowolne-

go nie wskazują sposobu, w jaki powinna

zostać ustalona wysokość wynagrodzenia

wypłacanego przez spółkę wycofującemu

się wspólnikowi. W przypadku umorze-

nia udziałów, co do zasady, wspólnicy

mają pełną swobodę w ustalaniu pozio-

mu wynagrodzenia.

Warto jednak zaznaczyć, że stosownie do

treści art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o podatku do-

chodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.)

przychodem z udziału w zyskach osób

prawnych jest (z zastrzeżeniem art. 12 ust.

1 pkt 4a i 4b u.p.d.o.p.) dochód (przychód)

faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji)

oraz dochód uzyskany z odpłatnego zbycia

udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu

umorzenia tych udziałów (akcji).

W świetle powyższego niezależnie od te-

go, w jaki sposób dojdzie do umorzenia

udziałów, otrzymane przez wspólnika wy-

nagrodzenie za umorzone udziały będzie

stanowić dla niego, co do zasady, przychód

z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.

Na opodatkowanie ma wpływ wysokość

wynagrodzenia wypłaconego przez spół-

kę za umorzone udziały oraz koszt ich

wcześniejszego nabycia (objęcia).

Analizując skutki podatkowe, jakie po-

wstaną u wspólnika w związku z otrzy-

maniem wynagrodzenia za umorzone

udziały lub wynagrodzeniem ze zbycia

udziałów (akcji) w celu umorzenia, nale-

ży wziąć pod uwagę wysokość wynagro-

dzenia w odniesieniu do kosztów ponie-

sionych przez wspólnika na nabycie lub

objęcie umarzanych udziałów.

Stosownie bowiem do art. 12 ust. 4 pkt 3

u.p.d.o.p. do przychodów podlegających

opodatkowaniu nie zalicza się przycho-

dów uzyskanych z umorzenia udziałów

(akcji), w tym kwot otrzymanych z od-

płatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz

spółki w celu umorzenia tych udziałów

(akcji) – w części stanowiącej koszt ich

nabycia (objęcia).

Jak z powyższego wynika, przychodem

jest zatem wyłącznie ta (ewentualnie)

część wynagrodzenia uzyskanego z tytułu

umorzenia udziałów, która przewyższa

kwotę, jaką wspólnik może uznać za koszt

objęcia lub nabycia umarzanych udziałów.

Jeżeli w rezultacie umorzenia udziałow-

cy uzyskują kwotę przewyższającą wydat-

ki, jakie ponieśli na nabycie lub objęcie

umorzonych udziałów, nadwyżka ta bę-

dzie podlegała opodatkowaniu podatkiem

w wysokości 19 proc.

Umorzenie bez wynagrodzenia

Warto także dodać, że w świetle art. 199

par. 3 k.s.h. za zgodą wspólnika umorzenie

może także nastąpić bez wynagrodzenia. Je-

go skuteczne przeprowadzenie wymaga

podjęcia odpowiedniej uchwały przez zgro-

madzenie wspólników i wyrażenia przez

wspólnika, którego udziały są umarzane,

zgody na dokonanie tej czynności bez wy-

nagrodzenia (art. 199 par. 2 i par. 3 k.s.h.).

W wyniku umorzenia udziałów własnych

bez wypłaty wynagrodzenia wspólnikom

spółka nie otrzymuje żadnego przysporze-

nia, nie wiąże się z nim napływ środków fi-

nansowych z zewnątrz – nie osiąga ona ko-

rzyści skutkujących powstaniem u niej

przychodu, bowiem w sensie ekonomicz-

nym żadnych korzyści nie uzyska.

W przypadku gdy udziały są umarzane

bez wynagrodzenia, po stronie udziałowca

Tygodnik

PRAWO W FIRMIE

Jak umorzyć udziały

W praktyce zdarza się, że wspól-

DGP | 9 sierpnia 2011 | nr 153 (3039) | WWW.GAZETAPRAWNA.PL

ekspert

C 5

nie powstaje faktyczny dochód (przychód)

i tym samym nie wystąpi dochód do opo-

datkowania. Z przepisów ustawy o podat-

ku dochodowym od osób fizycznych wyni-

ka, że do dochodu z udziału w zyskach

osób prawnych, podlegającego opodatko-

waniu podatkiem zryczałtowanym, zalicza

się nadwyżkę wynagrodzenia otrzymanego

z tytułu umorzenia udziałów ponad koszt

ich nabycia lub objęcia. Zatem w sytuacji,

gdy następuje umorzenie udziałów bez wy-

nagrodzenia, u udziałowców nie powstaje

dochód do opodatkowania.

W związku z nieodpłatnym umorzeniem

udziałów w spółce należących do osoby fi-

zycznej nie powstanie dochód podlegający

opodatkowaniu podatkiem dochodowym

od osób fizycznych. Spółka nie będzie za-

tem zobowiązana do poboru podatku jako

płatnik.

Umorzeniu udziałów bez wynagrodzenia

nie będzie skutkowało na gruncie podatku

od czynności cywilnoprawnych. Taka czyn-

ność nie zawiera się w liście czynności po-

legającej temu podatkowi, wymienionych

enumeratywnie w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy

o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uchwała o umorzeniu w części, w jakiej

dotyczy samych udziałów, nie jest zmia-

ną umowy spółki. Jest ona samoistna, wo-

bec czego nie należy dokonywać żadnych

zmian w umowie spółki dotyczących licz-

by udziałów.

Nabycie udziałów w celu umorzenia

Aby umorzenie udziałów było skutecz-

ne, konieczne jest zawarcie umowy naby-

cia przez spółkę od wspólnika udziałów

w celu ich umorzenia. Generalną zasadą

wynikającą z treści art. 200 k.s.h. jest za-

kaz nabywania przez spółkę własnych

udziałów poza przypadkami wyraźnie

wskazanymi w ustawie. Jednym z nielicz-

nych wyjątków jest możliwość nabycia

przez spółkę udziałów własnych w celu

ich umorzenia. Umowa taka wymaga for-

my pisemnej z podpisami notarialnie po-

świadczonymi (art.180 k.s.h.). Zarząd nie

może nabyć udziałów za cenę wyższą niż

określona w uchwale zgromadzenia

wspólników. W umowie należy wyraźnie

wskazać, że nabycie przez spółkę udzia-

łów następuje w celu umorzenia. Należy

przy tym pamiętać, że jeśli wspólnik zby-

wający udziały jest równocześnie człon-

kiem zarządu, wówczas zastosowanie

znajdzie przepis art. 210 k.s.h. oraz art.

173 k.s.h.

Niezwykle istotna w przypadku dobro-

wolnego umorzenia udziałów jest kolej-

ność czynności. Spółka bowiem nie może

nabywać udziałów własnych od wspólni-

ka w celu ich umorzenia bez uprzedniej

uchwały zgromadzenia wspólników. Od-

mienna sytuacja mogłaby bowiem prowa-

dzić do naruszenia zakazu określonego

w art. 200 par. 1 zd. 1 k.s.h., gdyż zarząd,

nabywając udziały własne, zanim zapadła

uchwała zgromadzenia wspólników

o umorzeniu, nie może wiedzieć, czy na-

bywa udziały własne w celu umorzenia.

Nabycie przez spółkę własnych udzia-

łów w celu ich umorzenia w trybie okre-

ślonym w art. 199 par.1 k.s.h. nie będzie

stanowiło podstawy do opodatkowania tej

czynności podatkiem od czynności cywil-

noprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt

1 u.p.c.c. podatkowi od czynności cywil-

noprawnych podlegają m.in. umowy

sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw ma-

jątkowych. Umowa nabycia udziałów

w celu umorzenia jest szczególną czynno-

ścią cywilnoprawną wynikającą z praw

i obowiązków udziałowca. Jest ona regu-

lowana przepisami kodeksu spółek han-

dlowych, a nie kodeksu cywilnego (k.c.).

Nie należy jej zatem uznawać za sprzedaż.

Ustawa o podatku od czynności cywil-

noprawnych nie wymienia jej w zamknię-

tym katalogu czynności podlegających

opodatkowaniu podatkiem od czynności

cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 u.p.c.c.).

Tym samym nabycie przez spółkę udzia-

łów w celu umorzenia w trybie art. 199

k.s.h. nie powoduje obowiązku uiszcze-

nia podatku od czynności cywilnopraw-

nych. Zgodnie bowiem z treścią przepisu

art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży

sprzedawca zobowiązuje się przenieść na

kupującego własność rzeczy i wydać mu

rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz

odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę,

w związku z czym zasadna jest naszym

zdaniem teza, iż cena jest jednym z istot-

nych elementów (essentialia negotii) umo-

wy sprzedaży. W przypadku nabycia

przez spółkę od wspólnika udziałów w ce-

lu ich umorzenia należne wynagrodzenie

nie jest tożsame z ceną. Użycie w art. 199

par. 2 kodeksu spółek handlowych termi-

nu „wynagrodzenie” świadczy, iż na grun-

cie tego przepisu nie mamy do czynienia

ze sprzedażą w rozumieniu art. 535 ko-

deksu cywilnego.

Powyższe stanowisko znajduje swe po-

twierdzenie także w licznych interpreta-

cjach organów podatkowych, w tym m.in.

w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej

w Po-znaniu z 29 października 2008 r. (nr

ILPB2/436-81/08-2/AJ), w której czytamy,

iż „nabycie przez wnioskodawcę udzia-

łów spółki z ograniczoną odpowiedzial-

nością od wspólnika za wynagrodzeniem

w celu ich umorzenia jest szczególnym ro-

dzajem umowy, niewymienionym w za-

kresie przedmiotowym ustawy o podatku

od czynności cywilnoprawnych, a tym sa-

mym nie podlega temu podatkowi”.

Podobne stanowisko znajdujemy także

m.in. w interpretacji indywidualnej dyrek-

tora Izby Skarbowej w Warszawie z a 9 mar-

ca 2010 r. (Nr IPPB2/436-519/09-2/AF).

Zgłoszenie do KRS

Umorzenie udziałów wymaga przygoto-

wania przez zarząd nowej listy wspólni-

ków i zgłoszenia zmian do rejestru przed-

siębiorców w ciągu 7 dni od umorzenia

(formularz nr KRS Z3 oraz KRS ZE do-

stępny na stronie www.ms.gov.pl).

Jeśli w wyniku umorzenia zmieniłby się

krąg wspólników reprezentujących samo-

dzielnie lub łącznie z innymi podmiota-

mi mniej niż 10 proc. kapitału zakładowe-

go spółki, wówczas nie będzie konieczny

wpis tej okoliczności do Krajowego Reje-

stru Sądowego.

Zmiana umowy spółki

Umorzenie udziałów z czystego zysku

prowadzi do sytuacji, w której iloczyn

liczby udziałów pozostałych po umorze-

niu i ich wartości nominalnej daje kwotę

mniejszą niż niezmieniona wysokość ka-

pitału zakładowego, który nie został obni-

żony, mimo unicestwienia pewnej liczby

udziałów umorzonych. Sytuacja taka jest

prawidłowa i może być trwała, jednakże

dopuszczalne jest również dokonanie

zmiany umowy spółki w celu dostosowa-

nia wartości nominalnej pozostałych (nie-

umorzonych) udziałów do niezmienionej

wysokości kapitału zakładowego.

Zachowuje aktualność pogląd Sądu Naj-

wyższego wyrażony w uchwale z 9 kwiet-

nia 1997 r., III CZP 15/97 (OSNC 1997, nr

6 – 7, poz. 74), że w razie umorzenia

w spółce z ograniczoną odpowiedzialno-

ścią części udziałów z czystego zysku do-

puszczalne jest powzięcie przez wspólni-

ków uchwały zmieniającej umowę spółki

i dostosowującej wartość pozostałych po

umorzeniu udziałów do niezmienionej

wysokości kapitału zakładowego.

Operacja taka polega na odpowiednim

podwyższeniu wartości nominalnej

udziałów, co jednak w żadnym razie nie

upoważnia organów podatkowych do żą-

dania podatku dochodowego od we-

wnętrznych transferów kapitałowych.

Moment umorzenia udziałów

W przypadku gdy nabycie udziałów fi-

nansowane jest z czystego zysku spółki,

do umorzenia udziałów dochodzi z chwi-

lą nastąpienia skutku rozporządzającego

umowy zbycia udziałów i zasadniczo jed-

noczesnej zapłaty ceny za zbycie udzia-

łów przez wspólnika na rzecz spółki. Ze

względu na czas trwania tej transakcji

działa to korzystnie w stosunku do umo-

rzenia udziałów następującego wskutek

obniżenia kapitału zakładowego.

W tym wypadku poza podjęciem uchwa-

ły o obniżeniu kapitału musi być przepro-

wadzone postępowania konwokacyjne,

a następnie zgłoszenie obniżenia kapita-

łu do rejestru przedsiębiorców. Umorze-

nie następuje z chwilą zarejestrowania ob-

niżenia kapitału przez sąd.

PODSTAWA PRAWNA Ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks

spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Wzory

Protokół nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki

działającej pod firmą ……….........………….

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

z siedzibą w ………...........……….

W dniu …………............……... w siedzibie spółki w ………………..........………………… odbyło się

nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki .....………...………….. spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Sądu Rejonowego

………………...........…., Wydział ……...........……. Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego

pod numerem KRS ………..............…………...

Na zgromadzeniu obecni są wspólnicy:

1. wspólnik 1

2. wspólnik 2

3. wspólnik 3

Porządek obrad jest następujący:

1. Otwarcie obrad nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników.

2. Wybór przewodniczącego zgromadzenia.

3. Stwierdzenie prawidłowości zwołania zgromadzenia oraz jego zdolności do podejmo-

wania uchwał.

4. Podjęcie uchwały w sprawie umorzenia udziałów.

5. Sprawy różne.

6. Zamknięcie zgromadzenia.

Na przewodniczącego zgromadzenia zostaje jednogłośnie wybrany pan ………………………

….............................., który jednocześnie protokołuje przebieg zgromadzenia. Przewodni-

czący obejmuje przewodniczenie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników oraz

stwierdza, że zgromadzenie odbywa się w trybie art. 240 kodeksu spółek handlowych.

Nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia zgromadzenia lub wniesie-

nia poszczególnych spraw do porządku obrad, więc zdolne jest do powzięcia wiążących

uchwał.

Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki ………………..…………...... sp. z o.o. podjęło

następującą uchwałę:

Uchwała nr 1

nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki

.....……………………. sp. z o.o.

z dnia …………………………..

w sprawie umorzenia udziałów

§ 1

1. Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki ....………..............………………... sp. z o.o.

z siedzibą w …………..................……., działając na podstawie art. 199 par. 6 k.s.h. oraz

par. ……… umowy spółki, postanawia z dniem …………...……………....……… roku umorzyć

następujące udziały:

a) ….............. (słownie: …………………...................................…..) udziały po ……………….. zł

(słownie: ……. złotych) każdy, o łącznej wysokości ……………….......………. zł (słownie:

……...................................….. złotych), do których uprawniony jest wspólnik 1;

b) ….............. (słownie: …………………...................................…..) udziały po ……………….. zł

(słownie: ……. złotych) każdy, o łącznej wysokości ……………….......………. zł (słownie:

……...................................….. złotych), do których uprawniony jest wspólnik 2;

c) ….............. (słownie: …………………...................................…..) udziały po ……………….. zł

(słownie: ……. złotych) każdy, o łącznej wysokości ……………….......………. zł (słownie:

……...................................….. złotych), do których uprawniony jest wspólnik 3.

2. Umorzenie udziałów zostanie dokonane w drodze nabycia ich przez spółkę, a sfinan-

sowane z czystego zysku spółki.

3. Zgromadzenie wspólników, działając na podstawie par. …. umowy spółki niniejszym

wyraża zgodę na zbycie przez wspólników 1, 2 i 3 całości posiadanych przez nich

udziałów na rzecz spółki ………...............……… sp. z o.o. w celu ich umorzenia.

4. W zamian za umorzone udziały każdy ze wspólników spółki, wymienionych w pkt 1,

otrzyma wynagrodzenie równe ……..……… zł (słownie: …….............................................

złotych) za każdy zbywany udział, które zostanie wypłacone nie później niż do dnia

…………………. roku na rachunek bankowy wskazany spółce przez każdego ze wspólni-

ków wymienionych w pkt 1.

5. Wspólnicy 1, 2 i 3 wyrażają niniejszym zgodę na umorzenie ich udziałów zgodnie z pkt 1,

za wynagrodzeniem w wysokości ……….....…… zł za każdy zbywany udział i płatnym

w terminie określonym w pkt 3, co poświadczają własnoręcznym podpisem złożonym

na protokole z dzisiejszego zgromadzenia wspólników.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem ……….......………………...

Uchwała została podjęta jednogłośnie, w głosowaniu jawnym, co przewodniczący

stwierdził.

Wobec braku dalszych wniosków zgromadzenie zakończono.

Podpis przewodniczącego / protokolanta: …………………………………….

………………………………………..

LISTA OBECNOŚCI

na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników spółki

………….......………. sp. z o.o.

w dniu ……….......………… roku

Sylwia Zarzycka

radca prawny,

komplementariusz

Casus Zarzycka

& Wspólnicy

Kancelaria Prawna

spółka komandytowa

1. wspólnik 1 …………………………………………….…

2. wspólnik 2 ………………………………………..…….

3. wspólnik 3 ………………………………………………

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: