Neoklasycyzm we Francji
W XVII w nastąpił powrót do nurtu klasycznego, bodźcem do tego były wykopaliska ( odkrycie Pompei w 1748 i Herkulanum w 1711 ).
- informacje rozchodzą się dosyć wolno
- w 1740 Benedykt XIV zostaje papieżem i rozpoczynają się prace wykopaliskowe i konserwatorskie na terenie Koloseum ( oraz wykopaliska i renowacje Rzymu, poszerzano kolekcje muzealne)
- Rzym kulturalne centrum klasycyzmu
- sztuka stała się ( zwłaszcza po rewolucji francuskiej) sprawą w znacznie większym stopniu publiczną
- Luwr stał się jednym z pierwszych publicznych muzeów
- zmienia się rola artystów- sami poszukiwali tematów i przedstawiali je zgodnie z własnymi odczuciami
- w połowie lat 40 XVIII w przybył do Rzymu Giovanni Babtista Piranesi (grafk i architekt).
Giovanni Babtista Piranesi
- autor cyklu „ Starożytności Rzymu”
- często fantazjował; budynki u niego są bardziej monumentalne
- prace produkowane w dużych nakładach nakładach dlatego nieomal cała Europa przyjęła wyimaginowane obrazy za prawdziwe
- kolejny cykl to „ więzienia wyobraźni” z 1750 r. ( ukazuje tu świat zainspirowany rzymskimi … w zasadzie maja mało wspólnego z rzeczywistością; prace bardzo ciekawe i inspirujące niektórzy uważają je jako pierwszy przejaw romantyzmu)
Joachim Winckelmann
- niemiecki badacz
- 1755 praca pt; „ o naśladownictwie rzymskich rzeźb i malowideł”
- wielbił sztukę grecką (choć nigdy nie poznał jej z autopsji)
- stworzył teorię estetyczna w której wielbił sztukę grecka za szlachetna prostotę i spokojną jedność
- 3 fundamentalne tezy tej teorii to:
* wyższość spokoju nad ruchem
*wyższość prostoty nad skomplikowaniem
*wyższość formy nad kolorem
Wg Winckelmanna głównym celem sztuki było tworzenie ideału piękna polegającego na wyborze…
- po raz pierwszy przedstawił dzieje sztuki starożytnej
- 1764 r. powstaje praca „ Historia sztuki starożytnej”- powiązywał artystów z rozwojem sztuki i kultury z krajem w którym tworzyli
- podzielił sztukę antyczna na 4 okresy:
*archaiczny
*wzniosły ( Perykles i Fidiasz)
*piękny (Praksyteles)
*naśladowniczy i schyłkowy ( okres hellenistyczny i rzymski)
- rysunek stanowił postawę nauczania
Królewska Akademia Malarstwa- 1648 r. Francja
-Prix de rome- 4-letnie stypendium ; wyjazd do Rzymu w celach edukacyjnych
Jacques Louis David (1748-1825)
- nadworny malarz Napoleona I
- uczeń J.-M. Viena
- za 4 podejściem otrzymał Prix de Roma dzięki obrazowi z 1774 r. pt; *„Anioch i Salonike” dzięki tej nagrodzie wyjechał do Włoch 1774-1780, skupiał się tam na studiowaniu dzieł wczesnego manieryzmu, później poświęcił się studiom rzeźb i płaskorzeźb
* Obraz konny Stanisława kostki ( muzeum w Warszawie) 1780
* Żebrzący Walezjusz 1781
-temat odnosi się do twórcy wojsk bizantyńskich , które cesarz Justynian skazał na wygnanie
-temat często przedstawiany przez innych artystów
-wielka dbałość o szczegóły
-zwraca uwagę stonowana kolorystyka
* Przysięga Horacjuszy 1784-1785- Luwr
-wspaniały przykład nowego ujęcia sztuki
-ukazuje indywidualne podejście artysty do aktualnych wydarzeń
-współcześni orzekli że jest to najwspanialszy obraz stulecia
-powstał podczas drugiego pobytu Davida we Włoszech
-widoczna dojrzałość twórcza
-inspirowany historią starożytna
-przedstawienie momentu przysięgi, kiedy 3 Horacjusze postanawiają oddać życie za swój kraj
-kompozycja wzmocniona czystością barw
-łuki nawiązują do architektury doryckiej
-wpływy starożytne i teorie akademickie ( wpływy Pardona ? który mówi ze ruchy postaci musza być skontrastowane)
-rysunek zatriumfował nad kolorem
-operuje wąską gamą barw
-dba o plastykę figur
*Śmierć Sokratesa 1787
-cała scena odbywa się w bardzo krótkiej przestrzeni
-oświetlenie pada z góry (wpływy Caravaggia)
-dbałość o szczegóły
- punkt kulminacyjny- postać Sokratesa
-cała ta scena ma wymiar uniwersalny
-odnośnik do Ostatniej Wieczerzy, Sokrates porównany do Chrystusa
*Brutus/ Liktorzy przynoszący Brutusowi ciało jego syna 1789
-podobieństwo do przysięgi Horacjuszy ( cześć męska z lewej- spokój męstwo, po prawej kobiety- uczuciowość)
*Przysięga w Sali do gry w piłkę 1790
-obraz niedokończony
-w kompozycji widać zmysł architektoniczny
*Śmierć Marata 1793
-wyraz hołdy złożonego przyjacielowi zamordowanego
-swoista stylizacja odwołująca się do sztuk antycznych
-scena pełna spokoju, pozbawiona okrucieństwa
-idealizm sceny
-kompozycja- arcydzieło lapidarności
-porównywany do sceny zdjęcia z krzyża
*Widok na ogród Luksemburski 1794
-widok z celi więzienia do którego David został wtrącony za swoje poglądy
*Autoportret 1794
*Porwanie Sabinek 1800
-centrum kompozycji tworzy kobieta sabińska
-inspiracje sztuką antyczną
-ma wymowę patriotyczną (odnosi się do czasów współczesnych- świadczy o tym paryska bastylia w tle)
-kompozycja izokefaloniczna ?
*Bonaparte przekraczający przełęcz św. Bernarda 1801
-powrót gloryfikacji cesarza
-mało cech wspólnych z rzeczywistością
*Koronacja Napoleona 1805-1807
-praca ma ok. 9m długości
-wielka dbałość o szczegóły, lecz wkradły się tu pewne nieścisłości np. matka, która jest przedstawiona na obrazie w rzeczywistości nie brała udziału w uroczystościach
*Leonidas pod Termopilami 1814
-metafora klęski Napoleona
W 1816 r. David udaje się na emigracje do Brukseli gdzie tworzy prace o tematyce mitologicznej:
*Kupidyn i Psyche 1817
*Mars rozbierany przez Wenus i Gracje
*portret Pani Recamier 1800
-najbardziej znana modelka Davida
Kontynuatorami malarstwa Davida była cała grupa jego uczniów (Ingres, Girodet- Tirson, Gerardii, Gros)
Jean- Auguste- Dominique Ingres (1780-1867)
-znakomity rysownik
-nadworny malarz Napoleona
-najsłynniejszy uczeń Davida
-jego ideą było piękno (wierność klasycznej formie)
-trzymał się silnie wzorców natury
-podstawę jego malarstwa stanowiła dokładna obserwacja i rysunek z natury
-najsilniejszy nacisk kładł na zarys wszystkich form
-w 1806-1824 otrzymuje nagrodę prix de Rome i wyjeżdża do Włoch
-studiował malarstwo średniowieczne
*Portret Madam Riviere 1806
-widać tu silne wpływy twórczości Davida
*Portret Napoleona
-Napoleon jako ikona współczesnej władzy
-ogromna ilość detali oddanych z ogromną precyzją
*Edyp i sfinks 1808
-odnosi się do mitu o Edypie
*Kąpiąca się Valpincon 1808/ Luwr
-jeden z bardziej znanych obrazów
*Rafael i Formerina 1813
*Roger uwalniający Angelkce 1819
-różnorodne potraktowanie postaci
W 1824 Ingres wraca do Paryża i otwiera własną pracownie
W 1841 r. znowu wyjeżdża do Włoch
*Antiop i Stratonike 1840
-stylizacja łoża przypomina antyczną świątynię
*Źródło 1856
*Łaźń turecka 1866
-fascynacja sztuką wschodu
W dorobku Ingresa powstało bardzo wiele portretów :
*Portret Pani
Girodet- Trioson (1767- 1824)
*Potop 1806
-inspiracje freskami Michała Anioła
*Pogrzeb Atali 1808
-inspiracje utworem literackim pt; „Miłość dwojga dzikich”
Antoine Jean Gros (1771-1835)
-jego specjalnością są wielkie kompozycje batalistyczne
-obrazy przedstawiają epopeję napoleońską
-zajmuje się także portretem
*Bitwa pod Abukirem 1808
*Napoleon w bitwie pod Iławą 1808
-wypracował sobie schemat obrazu batalistycznego (1 plan- polegli żołnierze, 2 plan- wódz, 3 plan- dogasająca bitwa)
Francois Gerardi
*Psyche i Amor
*Portret Józefiny
-inspiracje Correggiem i Leonado da Vinci
Malarstwo Angielskie
Anglia wkroczyła na scenę malarstwa pod koniec XVIII w.
-Karol I Stuart zaprosił Rubensa (do robienia dekoracji)
-na wyspach mieszkało wielu koneserów, których było stać na kupowanie wielu obrazów
-w 1768 r. w Londynie powstaje Akademia Sztuki
-malarstwo było nastawione na obrazowanie życia rodzinnego, tematy alegoryczne i mitologiczne były rzadkością, ze względu na religię panującą ( anglikanizm) tematy sakralne praktycznie nie istniały
-zamiłowanie do malarstwa włoskiego
-tematy malarskie są odbiciem angielskiego społeczeństwa (życie wiejskie, zawody, polowania)
-dużą rolę odgrywa także portret ( wpływy van Dycka; podkreślenie statusu portretowanego)
Thomas Gaeysborow (Gainsborough) (1724-1788)
-czołowy artysta malarstwa angielskiego
-pejzażysta z zamiłowania, portrecista z konieczności
*Thomas Gaeysborow 1724-1746
-ukazuje artystę z żoną; para ujęta w teatralnych pozach, umieszczona na tle krajobrazu, na dalszym planie świątynia
*Robert Andrew z żoną 1749
-postacie umieszczone od dębem symbolizującym wieczność, a kłosy- płodność
*Las w Gejsborn? 1748
-praca powstała w atelier
*Córki malarza goniące motyle 1757-1758
-duża naturalność, obraz nieskończony
Portrety:
*Hrabia Mery Horm 1765
-idealizacja
*Doktor Ralf Schonbery 1770
-wizerunek lekarza pozbawiony atrybutów
-krajobraz w tle w stylistyce romantycznej
*The blue boy 1770
*Pani Graham 1777
-podkreśla reprezentacyjność modela
-postać umieszczona na tle antycznej kolumny
*U wodopoju
-przypomina sceny arkadyjskie
*Suczka z Pomorza ze szczenięciem
-prezent dla Carla Abela (jego nauczyciela muzyki)
*Dziewczynka z prosięciem 1782
-ukazuje wyidealizowane biedne dziecko
-obraz wywołał sporą sensacje
-obraz szybko zakupiony przez malarza rywala jako świetne dzieło
*Leśny pejzaż z jeziorem i krowami 1783
-krajobraz idealizowany
*Panienki Slopper 1784
-bardzo zdecydowany, naturalny sposób malowania
*Poranny spacer 1785
-podwójny portret
-postacie przedstawione w sposób indywidualny
-postacie zintegrowane pod względem kolorystycznym
*Sara Sidons 1783-1785
-aktorka dramatyczna, ukazana bez atrybutów świadczących o jej profesji
-doskonały sposób malowania różnych rodzajów tkanin
Josua Reynolds (1723-1792)
-rywal Gaeysborow
-jako 16-latek rozpoczął naukę, jako 20-latek był samodzielnym artystą utrzymującym się z portretów
-uwielbiał malarstwo Rembrandta
*Miss Nelly O’Brien 1763
-Harmonia kolorów- nawiązuje do Rembrandta, Rubensa i mistrzów weneckich
*Wizerunek Thomasa Lislena 1764
*Pani Avincton 1771
-aktorka ujęta w sposób naturalny
*Córki sir Williama Montgomery przebierające… 1764
*Mis Creve ??1774-1775
*Autoportret 1780
-mocno nawiązuje do Rembrandta, autor stylizuje się na Rembrandta
*Półkownik Tarleton 1782
*Amor rozwiązujący szarfę Wenus
*Chłopiec w czarnym kapeluszu 1783
*Wiek niewinności 1788
-obraz w innej konwencji, bezpośredni
William Hogart (1697-1764)
-wykorzystywał umiejętności zdobyte u londyńskich złotników
-rozpoczął studia malarskie w 1728 r.(zajął się szczególnie portretami)
-największe zadowolenie przyniósł mu cykl o wydźwięku moralizatorskim
-nienawidził stylu włoskiego
-świetny portrecista
Cykle moralizatorskie( styl wywodzi się z tradycji średniowiecznego moralitetu, sceny bardzo naturalne), ukazujące kary z popełnione błędy:
*kariera kurtyzany (6 scen)
*Kariera marnotrawcy
-sceny teatralne
-składa się z kilku obrazów
-historia opowiada o młodzieńcu z dużym spadkiem
*Modne małżeństwo
-wyśmiewa związki zawarte w imię interesu
*Wybory
*Dzieci doktora Grahama 1742
-postacie posiadają cechy indywidualne
*Sprzedawczyni krewetek 1740
-bardzo prekursorski sposób malowania (później wysoko ceniony przez impresjonistów)
-śmiałe pociągnięcia pędzla
Joseph Wright (1734-1797)
-zajmował się portretem, a także malował sceny związane z rozwojem nauki i techniki
*Eksperyment z ptakiem w pompie próżniowej
-obrazy tego typu znalazły odbiorców wśród zwolenników rewolucji przemysłowej
Benjamin West (1738-1820)
-wykształcił się w Ameryce
-w 1760 przyjechał do Europy
-w 1763 chciał wyjechać do Stanów, zatrzymał się na chwilę w Londynie i tam został już do końca życia
-uprawiał portrety, często całopostaciowe na tle pejzażu
-malował także wydarzenia historyczne Anglii
*Śmierć generałaWolfa 1770
*Śmierć na białym koniu 1796
Romantyzm Angielski
Johan Henrich Fussli
-studiował z Zurychu
-w 1764 r. zmalazł się w Londynie, po czym na kilka lat wyjeżdża do Włoch- interesuje się tam stylem klasycznym
Po powrocie do Londynu sławę przynosi mu obraz
* Nocna mara 1781
*Koszmar 1802
-obraz wielbiony przez surrealistów (Fussler uważany za ich ojca)
*Lady Makbet 1784
-wpływy Parmigianina
*Tytania i spodek 1793
-surrealizm sceny (zmiany proporcji, ciała łączone ze zwierzętami)
William Balke (1757-1827)
-jest pod ogromnym wpływem Johana Fusslego
-fascynuje się sztuka średniowiecza oraz symboliką
- w 1779 r. zostaje przyjęty do Królewskiej Akademii, przebywa tam bardzo krótko
-w jego sztuce dużą role odgrywały utwory literackie
-w 1784 r. otwiera własny sklep z rycinami
*Bóg stwarzający wszechświat 1779
-pierwsza ilustracja całostronicowa bez tekstu
*Hekate 1795
- bogini, która uosabia siły niszczycielskie, księga którą trzyma symbolizuje czarną magię
*Narodzenie Pańskie
-tempera na płótnie
-jest to jedyny obraz o tematyce Biblijnej
*Wizja Ezechiela
-Ezechiel przedstawiony na samym dole, większość obrazu zajmuje jego …
*Upadek człowieka 1807
-motyw wypędzenia Adama i Ewy z Edenu
-stylistyka- inspiracja średniowiecznymi rzeźbami
*Szatan wzywa do powstania swe zastępy
-z cyklu ilustracje do Raju- do utworu Miltona?
*Szatan podglądający pieszczoty Adama i Ewy
*Weilka nierządnica
*Chrystus odrzucający zaproszenie na ucztę
*strona tytuowa z Jeruzalem
*Duch pchły
*Przekupny rycerz
-ilustracja do Boskiej Komedii Dantego
Francisco de Goya (1746-1828)
-hiszpański malarz i grafik
-wybitny kolorysta
-robi karierę jako oficjalny malarz hiszpański dworu królewskiego
-w swoich pracach ostro krytykuje niesprawiedliwość społeczną i piętnuje ludzkie słabości
-1770- powrót do Włoch
-1771- powrót do Hiszpanii
-1774- przenosi się do Madrytu (współpracuje z manufaktura gobelinów królewskich)-tworzy 2 serie- …? i pikniki, tańce
-parasolka- projekt gobelinu (inspiracje sztuką rokoka)- ukazuje tryb życia madryckiej arystokracji, żywe kolory- wpływy Velasqueza
-1780- staje się członkiem Akademii Sztuk Pięknych
-1784-zostaje malarzem królewskim
*Wiosna 1786-1787
*Św. Franciszek Borgia i konający zatwardziały grzesznik 1788
-wykonany na zamówienia księcia Osunta
-1789- staje się nadwornym malarzem Karola IV
-1795-obejmuje funkcje dyrektora malarstwa na Królewskiej Akademii San Fernando w Mediolanie
*Maja Naga 1800
-pozowała Andaluzyjka- kochanka księcia Godeja
-w tym czasie akty były zakazane przez inkwizycje- dlatego obraz Maja ubrana przykrywał maje nagą
*maja ubrana 1801-1803
*Portret Hrabiny Chinchon 1800
-żona księcia Gardeja?
*Rodzina Karola IV 1800
-podobieństwo do obrazu Velasqueza „Panny dworskie”
- przedstawienie bardzo karykaturalne
*Izabela Cobos de Parcel 1805-1806
-chęć oddania osobowości modelki
*Kolos/ Olbrzym 1808-1810
-alegoria przedstawienia Napoleona i jego najazdu na Hiszpanie
*Staruchy/ Czas
-aluzje nad przemijaniem
-postacie przedstawione w sposób karykaturalny
*Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808, 1814
-związane z okresem napoleońskim
...
iskierka_1986