DZIECKO NIEPE�NOSPRAWNE JEGO RODZINA I EDUKACJA Kazimierz Jacek Zab�ocki DZIECKO NIEPE�NOSPRAWNE JEGO RODZINA i EDUKACJA Wydawnictwo Akademickie "�ak" Warszawa 1999 J�zef Marek �nieci�ski Opracowanie graficzne El�bieta Malik Korekta Katarzyna Makaruk � U Copyright by Wydawnictwo Akademickie "�ak" and Kazimierz Jacek Zab�ocki ISBN 83-88149-03-2 Wydawnictwo Akademickie "�ak" Teresa i J�zef �nieci�scy 02-127 Warszawa, ul. Mo�dawska 13/56 tel./fax 822-82-67 Tel. (O-22) 613 21 65 r Prac� t� po�wi�cam pami�ci mojego Ojca M&rek � Copyrigbt by ISBN SPIS TRE�CI PRZEDMOWA........................................................................................ 11 Kazimierz Jacek Zab�ocki - KSZTA�CENIE SPECJALNE W POLSKIEJ MY�LI PEDAGOGICZNEJ ..................................... 17 1. Lata dwudzieste i trzydzieste - okres mi�dzywojenny....................22 2. Od lat czterdziestych do lat osiemdziesi�tych .................................23 3. Wsp�czesne za�o�enia kszta�cenia specjalnego ...............................27 4. Filozoficzne idee w kszta�ceniu specjalnym .....................................32 Bibliografia............................................................................................. 36 J�zef Placka - DZIECKO NIEWIDOME W RODZINIE ORAZ W INSTYTUCJI WYCHOWAWCZEJ................................... 37 1. Niebezpiecze�stwo przedmiotowego podej�cia do opieki nad dzieckiem w rodzinie i spo�ecze�stwie. ................................................... 37 2. Miejsce dziecka niepe�nosprawnego w rodzinie i jego szczeg�lne zagro�enia. ........................................................................................39 3. Rodzina naturalna a suhstytutywna rola wychowania zak�adowego niewidomych ............................................................... 42 4. Badania w�asne na przyk�adzie O�rodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Laskach ................................................48 a. Charakterystyka �rodowiska pedagogicznego O�rodka..............48 b. Opis i analiza bada�..................................................................... 50 c. Wnioski i postulaty pedagogiczne ................................................58 Bibliografia............................................................................................. 61 Agnieszka Orkwiszewska - DZIECKO NIEPE�NOSPRAWNE NA WSI ............................................................................................. 63 Wychowanie w rodzinie wiejskiej.......................................................... 66 Sytuacja w szkolnictwie wiejskim......................................................... 70 Postulaty zmian w szkolnictwie............................................................ 72 Bibliografia............................................................................................. 73 Wojciech Brejnak - DZIECKO I JEGO PROBLEMY PRZED S�DEM................................................................................75 Ma�oletni �wiadek w sprawie ................................................................ 76 Ma�oletni jako ofiary przemocy............................................................. 78 Dziecko jako ofiara niewydolnej wychowawczo rodziny......................82 Dobro dziecka.........................................................................................90 Nieletni przed s�dem.............................................................................93 Bibliografia........................................................................................... 100 Ryszard Borowski - �RODOWISKO RODZINNE DZIECI I M�ODZIE�Y POGOTOWIA OPIEKU�CZEGO ....................... 101 Bibliografia........................................................................................... 115 Ma�gorzata Graczyk - DZIECKO W ZAK�ADZIE POPRAWCZYM .............................................................................. 117 Bibliografia........................................................................................... 131 Jan Bielecki - PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY DZIECI I M�ODZIE�Y J�KAJ�CEJ SI�................................................... 134 1. Wprowadzenie................................................................................. 134 2. Poj�cie i charakterystyka j�kania .................................................. 135 3. Objawy j�kania ............................................................................... 136 4. Etiologia j�kania ............................................................................. 138 5. Osobowo�� j�kaj�cych si� dzieci i m�odzie�y w �wietle bada� psychologicznych............................................................................. 141 6. Potrzeby psychiczne i samoocena.................................................. 142 7. L�k i agresja u j�kaj�cych si� dzieci i m�odzie�y.......................... 144 8. Obraz samego siebie w�r�d j�kaj�cej si� m�odzie�y ..................... 147 9. Bibliografia......................................................................................149 Ewa Kasprzewska - DZIECKO Z IMPLANTEM W SZKOLE MASOWEJ......................................................................................151 Moje do�wiadczenia w pracy z dzieckiem z wad� s�uchu w szkole masowej........................................................................................... 166 Bibliografia........................................................................................... 170 Katarzyna Bie�kowska-Robak - UDZIA� RODZINY W TERAPII DZIECKA Z WAD� S�UCHU PROWADZONEJ METOD� AUDYTYWNO-WERBALN� ......................................................... 171 1. Wst�p................................................................................................. 171 2. Metoda audytywno-werbalna.......................................................... 173 3. Rola rodziny w terapii dziecka z uszkodzonym s�uchem .............. 177 4. Zako�czenie ..................................................................................... 187 5. Bibliografia....................................................................................... 188 Kazimierz Jacek Zab�ocki - DZIECKO DYSLEKTYCZNE - TEORIA I PRAKTYKA TERAPEUTYCZNA ............................ 191 I. ETIOLOGIA DYSLEKSJI.............................................................. 193 1. Koncepcja genetyczna ................................................................ 194 2. Mikrouszkodzenia o�rodkowego uk�adu nerwowego jako pierwotna przyczyna dysleksji........................................... 194 3. Brak opanowania podstawowych technik czytania i pisania... 195 4. Zaburzenia procesu lateralizacji................................................ 196 5. Koncepcja hormonalna............................................................... 196 6. Zaburzenia emocjonalne ............................................................ 196 7. Zaburzenia tempa i rytmu rozwoju........................................... 197 II. DIAGNOZOWANIE DYSLEKSJI................................................. 198 III. POMOC TERAPEUTYCZNA W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH........................................................................... 200 Polska.............................................................................................. 201 Dania............................................................................................... 205 Belgia............................................................................................... 207 Niemcy ............................................................................................208 Francja ............................................................................................209 Szwajcaria .......................................................................................211 Bibliografia........................................................................................... 211 Anna Hryniewicka - ROLA AKTYWNO�CI TW�RCZEJ W PROCESIE RADZENIA SOBIE Z W�ASN� NIEPE�NOSPRAWNO�CI�. ........................................................214 Bibliografia........................................................................................... 226 Dariusz Czy�ewski - KOMPUTERY W REWALIDACJI DZIECKA NIEWIDOMEGO............................................................................ 227 Bibliografia........................................................................................... 237 . jaiuj 0HM�&I iLj�c;*Ai,......, .Batni .;,.�:"�'.< �.'!.:�;::.<:;.�::., :i<V; 'a'"' 9' fc m PRZEDMOWA Wsp�czesny �wiat jest coraz bardziej �wiadomy swej odpowiedzialno�ci za los ludzi niepe�nosprawnych, czego dowodem jest nie tylko szerokie i powa�ne zainteresowanie problematyk� naruszenia zdrowia i rehabilitacji, ale tak�e og�oszenie roku 1981 �wiatowym Rokiem Inwalid�w i Os�b Niepe�nosprawnych oraz lat 1983-1993 Dekad� Ludzi Niepe�nosprawnych, Inwalid�w, Emeryt�w. Przyjmuje si�, i� kul� ziemsk� zamieszkuje ponad p� miliarda ludzi niepe�nosprawnych. W tej liczbie najwi�kszy udzia� maj� ofiary wszelkich wypadk�w, - prawie 80 min os�b, niewidomi stanowi� oko�o 15 min, oko�o 10 min to g�usi, oko�o 15 min to ludzie chorzy z powodu pora�enia m�zgowego, oko�o 15 min stanowi� ludzie chorzy na padaczk�, 10 min to chorzy na tr�d, 40 min ludzi jest uzale�nionych od alkoholu i lek�w. Spo�r�d ogromnej liczby ludzi niepe�nosprawnych dwie trzecie zamieszkuje kraje Trzeciego �wiata. Na uwag� zas�uguje jeszcze jeden wska�nik liczbowy: dotyczy on liczby dzieci i m�odzie�y. Szacuje si� w�r�d niepe�nosprawnych prawie jedn� trzeci� tj. ponad 150 min, stanowi� dzieci i m�odzie�. Wed�ug szacunkowej oceny w Polsce osoby niepe�nosprawne stanowi� oko�o 14% og�u ludno�ci. I tak w 1993 roku inwalid�w z okre�lon� grup� inwalidzk� by�o oko�o 4 538 000, za� emeryt�w oko�o 3 500 000. (Dane dotycz�ce dzieci i m�odzie�y w wieku 0-19 lat om�wi� dok�adnie nieco dalej. Warto w tym mie...
alex1962