PrzeSP-2008-09.pdf

przegląd

ISSN 1897-8444

str. 12

BOJOWE BEZZAŁOGOWE

STATKI POWIETRZNE

BEZZAŁOGOWE STATKI POWIETRZNE W OSTATNICH KONFLIKTACH str. 4

„ANAKONDA 2006” PODSTAWĄ DLA INNYCH ĆWICZEŃ str. 40

sił powietrznych

MIESIĘCZNIK | WRZESIEŃ 2008 | NR 9 (015)

przegląd

TRENDY

Amerykanie ponoszą

duże straty

w operacjach prowadzonych

w Afganistanie i Iraku.

Poszukują więc rozwiązań

mających na celu

zminimalizowanie kosztów

prowadzenia walki.

Bezzałogowe statki powietrzne

w ostatnich konliktach

str. | 4

SZTUKA OPERACYJNA I TAKTYKA

str. | 20

Wraz z rozwojem technologicznym zwiększa się

skuteczność pocisków rakietowych klasy

powietrze–powietrze i ziemia–powietrze.

Pociski klasy

powietrze–powietrze

i ziemia–powietrze

a zdolność manewrowa

samolotów

SZTUKA OPERACYJNA I TAKTYKA

str. | 28

Bitwa powietrzna

w dolinie Bekaa

¢ trendy

przegląd

sił powietrznych

Bezzałogowe statki powietrzne w ostatnich konfliktach,

płk dypl. nawig. inż. Józef Brzezina,

kmdr por. dypl. pil. inż. Zenon Chojnacki ...........................................4

WRZESIEŃ 2008 | NR 9 (015)

Bojowe bezzałogowe statki powietrzne,

ppłk w st. spocz. dr inż. Jerzy Garstka .............................................12

Szanowni

Czytelnicy!

W nowym numerze

poruszamy pro-

blem użycia bezza-

łogowych statków

powietrznych

w operacjach prowadzonych w Afgani-

stanie i Iraku. Amerykanie eksploatują

tam dziesięć typów bezzałogowców.

Podczas operacji w Afganistanie po raz

pierwszy wykorzystano RQ-1A do wyko-

nania misji uderzeniowych. Obecnie

BSP, oprócz typowych zadań rozpoznaw-

czych, mogą skutecznie wykonywać

ataki na wybrane obiekty. Z kolei ppłk

w st. spocz. Jerzy Garstka opisuje bojowe

bezzałogowe statki powietrzne. Dzięki

ich wykorzystaniu zwiększa się efektyw-

ność działań sił powietrznych. MQ-9

Reaper był pierwszym bojowym BSP uży-

tym w konflikcie zbrojnym. MQ-5B mogą

natomiast przenosić różne uzbrojenie

i być wykorzystywane jako element ugru-

powania bojowego ze śmigłowcami

AH-64D Apache Longbow. Amerykanie

nadal przodują w tworzeniu perspekty-

wicznych bojowych BSP. Są to m.in.

demonstratory: X-45A i X-47 Pegasus.

Komputerowe systemy dydaktyczne

w szkoleniu personelu lotniczego prezen-

tują autorzy z WSOSP. Przedstawiają oni e-

learningową metodę nauczania, wykorzy-

stującą środki multimedialne oraz

elektroniczne. Może być ona stosowana

jako uzupełnienie tradycyjnego naucza-

nia, jako niezależny program szkoleniowy

lub jako metoda aktualizowania wiedzy.

Życzę przyjemnej lektury i zachęcam

do zapoznania się z pozostałymi

artykułami.

¢ sztuka operacyjna i taktyka

Pociski klasy powietrze–powietrze i ziemia–powietrze a zdolność

manewrowa samolotów, por. mgr inż. Marcin Miodoński ............20

AKTUALNOŚCI ............................................................................... 26

Bitwa powietrzna w dolinie Bekaa,

ppłk w st. spocz. pil. mgr inż. Maciej Kamyk ................................. 28

¢ szkoLenie i BezpieczeŃstWo LotÓW

Komputerowe systemy dydaktyczne w szkoleniu personelu

lotniczego, ppłk dr inż. Andrzej Rypulak,

kpt. dr inż. Andrzej Komorek, inż. Rafał Bieńczak ........................ 34

„Anakonda 2006” podstawą dla innych ćwiczeń,

ppłk dypl. nawig. Robert Kucharski .............................................. 40

¢ doŚWiadczenia

Nowe przepisy o działalności racjonalizatorskiej w MON,

płk rez. dr inż. Henryk Czyżyk ...........................................................46

Zespół redakcyjny

Dyrektor Redakcji Wojskowej

redaktor naczelny: Marek Sarjusz-Wolski

tel.: CA MON 845-365, 845-685; faks: 845-503

Zastępca dyrektora: ppłk Lech Mleczko

tel.: CA MON 845-685,

e-mail: lech.mleczko@redakcjawojskowa.pl

Redaktor prowadzący: dr Roman Szustek

tel.: CA MON 845-186,

e-mail: przeglad-sz@redakcjawojskowa.pl

Redaktor merytoryczny:

dr Jan Brzozowski, mjr Grzegorz Predel,

tel.: CA MON 845-186

Skład i łamanie: Katarzyna Usiądek

Opracowanie stylistyczne:

Katarzyna Kocoń, Aleksandra Ogłoza,

Teresa Wieszczeczyńska

Kolportaż i reklamacje: Bellona SA

(0-22) 457-04-37, 687-90-41, CA MON 879-041

Informacje o kolportażu: Elżbieta Toczek

tel.: CA MON 840 400, (022) 684 04 00

Reklama: reklama@redakcjawojskowa.pl

Zdjęcie na okładce: Damian Figaj

Projekt graficzny: Łukasz Kaugan, CaStudio

Druk: Drukuj Tanio.com

ul. Ludźmierska 29, 34-400 Nowy Targ

„Przegląd Sił Powietrznych” ukazuje się od listopada 1928 r.

Aleje Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa, tel.: CA MON 845 365, 022 6845365,

022 6845685, www.zolnierz-polski.pl, e-mail: sekretariat@redakcjawojskowa.pl,

Ppłk rez. nawig. dr

Roman Szustek,

redaktor prowadzący

Treści numeru są dostępne na stronie internetowej www.redakcjawojskowa.pl

2008/09

przegląd sił powietrznych

TRENDY uniwersalne platformy

płk dypl. nawig. inż.

Józef Brzezina

Ministerstwo Obrony narodowej

kmdr por. dypl. pil. inż.

zenOn ChOJnaCki

akademia Obrony narodowej

Amerykanie ponoszą

duże straty w opera-

cjach prowadzonych

w Afganistanie i Iraku.

Poszukują więc rozwią-

zań mających na celu

zminimalizowanie

kosztów prowadzenia

walki.

Bezzałogowe statki powietrzne

w ostatnich konliktach

wiązaniem jest za-

pewnienie dowód-

com na poziomie

taktycznym, nawet na szczeblu

drużyny, aktualnych informa-

cji o przeciwniku oraz prowa-

dzenie wsparcia ogniowego.

W Afganistanie i Iraku zada-

nia te wykonują bezzałogowe

statki powietrzne (BSP) – apa-

raty przeznaczone do prowa-

dzenia obserwacji i rozpozna-

nia pola walki oraz wsparcia

ogniowego pododdziałów pro-

wadzących działania bojowe 1 .

W 2007 r. tylko w Iraku woj-

ska lądowe Stanów Zjednoczo-

nych utrzymywały w powie-

trzu swoje bezzałogowe stat-

ki powietrzne przez ponad

300 tys. godzin. Stanowiło to

około 18% ogólnego nalotu

osiągniętego przez lotnictwo

wojsk lądowych USA.

W Iraku i Afganistanie

Amerykanie wykorzystują

dziesięć typów bezzałogo-

wych statków powietrznych.

Pomimo zaangażowania tak

licznych i różnorodnych BSP

oraz dużej liczby zarówno

wykonywanych lotów, jak

i godzin lotów, dowódcom

prowadzącym działania wciąż

brakowało bezzałogowych

statków powietrznych, zwłasz-

cza należących do kategorii

mniejszych.

Dowodzący działaniami

w Iraku i Afganistanie skła-

dali zapotrzebowania na BSP.

Chodziło o pozyskiwanie do-

datkowych informacji, aby

uniemożliwić przeciwnikowi

zbyt bliskie podejście do wła-

snych pozycji i utrzymać go

w bezpiecznej odległości.

raven i Dragon eye

W maju 2003 r. wojska lądo-

we Stanów Zjednoczonych za-

częły wykorzystywać w dzia-

łaniach bojowych BSP typu

mini – RQ-11A Raven A.

Używano ich w ramach pro-

gramu Rapid Filding Initiati-

ve, początkowo na szczeblu

batalionu–kompanii, a w mia-

rę zdobywania doświadczeń

w działaniach – na szczeblu

plutonu–drużyny.

Dowódcy na szczeblu do-

wódcy plutonu i niżej wyko-

rzystujący tego typu aparaty

latające nie posiadają upraw-

nień i certyfikatów pozwala-

jących na użytkowanie tego

sprzętu w przestrzeni po-

wietrznej. Użytkowanie BSP

typu mini w przestrzeni,

w której jednocześnie są wy-

korzystywane inne rodzaje

aparatów latających, może

być dla jej wielu użytkowni-

ków znacznym zagrożeniem.

Trwają prace nad rozwiąza-

niem tego problemu.

Dotychczas w Iraku odno-

towano tylko jeden przypadek

kolizji BSP z innym statkiem

1 W związku z częstymi atakami terrory-

stycznymi na bazy, konwoje i patrole co-

raz częściej wykorzystuje się BSP nawet

do tak nietypowych zadań, jak odpala-

nie granatów dymnych.

przegląd sił powietrznych

2008/09

TRENDY aaa

P ostulowanym roz-

latający Raven, ważący

około 3 kg i zasilany z baterii

akumulatorów, może zabrać

na pokład kamerę pracującą

w podczerwieni oraz urządze-

nia do transmisji danych. Może

operować w powietrzu około

90 minut.

Fot. 1. RQ-11 Raven przypomina modele budowane przez miłośników lotnictwa i adeptów sztuki latania

powietrznym. BSP Raven

zderzył się ze śmigłowcem

Kiowa Warrior należącym do

wojsk lądowych. Szczęśliwie

nie doszło do katastrofy.

W Iraku i Afganistanie naj-

częściej są używane bezzało-

gowce Raven (wojska lądowe

– fot. 1) i Dragon Eye (piecho-

ta morska). Można je przeno-

sić z miejsca na miejsce w żoł-

nierskich plecakach. Są to

jest on wykonywany autono-

micznie, co pozwala dotrzeć

do wcześniej zaplanowanych

punktów.

Podczas lotu BSP wyzna-

czoną trasę można zmienić.

Aparaty te mogą być kierowa-

ne ręcznie bezpośrednio przez

operatora, ale tylko do odle-

głości maksymalnej wzroko-

wej widoczności aparatu (Li-

ght of Sight – LOS). Raven

i Dragon Eye są produkowa-

ne przez AeroVironment of

Monrovia. Ich napęd stanowią

silniki elektryczne zasilane

z baterii akumulatorów.

W końcu 2003 r. wojska lą-

dowe dysponowały jedynie

185 zestawami BSP Raven.

W końcu 2005 r. zakupiły

ponad 400 egzemplarzy tych

BSP. W październiku 2006 r.

w wyposażeniu każdej kom-

panii 3 Brygady 101 Dywi-

zji Powietrznodesantowej

USA znajdowały się tego ty-

pu bezzałogowe statki po-

wietrzne. Obecnie amery-

kańskie wojska eksploatują

razem z nowszym modelem

RQ-11 B Raven B ponad

2500 sztuk BSP.

Dowódcy plutonów z 10 Dy-

wizji Górskiej rozlokowanej

w Afganistanie wykorzystują

pięć zestawów tego typu sa-

molotu bezzałogowego. Ze-

staw składa się z naziemnej

stacji kierowania oraz trzech

bezzałogowych statków po-

wietrznych. Także działające

w Iraku plutony wojsk lądo-

wych otrzymały 170 zesta-

wów BSP typu Raven.

Shadow 200

Wojska lądowe preferują

sprawdzone w Iraku zestawy

taktycznych BSP RQ-7 Sha-

dow 200 (fot. 2). Każdy ze-

staw składa się z naziemnej

stacji kierowania oraz czte-

rech bezzałogowych statków

powietrznych. W Iraku RQ-7

były wykorzystywane głów-

nie do obserwowania z powie-

trza tras, po których prze-

mieszczały się konwoje, do

prowadzenia misji zwiadow-

czych, a także do innych za-

dań rozpoznawczych.

Zakupy tego typu samolo-

tów bezzałogowych były do-

konywane w pośpiechu, jed-

nak system sprawdził się i jest

NOTATKA

Bezzałogowe samoloty zakupiło dla

swoich żołnierzy Dowództwo Operacji

Specjalnych Sił Powietrznych USA.

konstrukcje o stałych, prosto-

kątnych w obrysie skrzy-

dłach. Na przygotowanie tych

BSP do użycia potrzeba jedy-

nie 10 min. Wykonują one lo-

ty do wysokości około 300 m.

Co prawda aparaty te podczas

lądowania często ulegają

uszkodzeniu, jednak można je

szybko i łatwo naprawić.

Obraz z kamery zamonto-

wanej na BSP jest transmito-

wany do stacji naziemnej –

typowego przenośnego kom-

putera. Użycie odbiornika

GPS pozwala łatwo zaplano-

wać trasę lotu. Dzięki temu

2008/09

przegląd sił powietrznych

Możliwości

M ały bezzałogowy aparat

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: