SCENARIUSZ ZAJĘCIA DLA GRUPY 6-LATKÓW
Temat:
Sposoby mierzenia czasu w oparciu o opracowanie Anny Królik.
Cel główny:
Zapoznanie dzieci z różnymi sposobami mierzenia czasu.
Cele operacyjne (dziecko...):
- wie, co robi zegarmistrz,
- wie, do czego służą zegary,
- zna różne sposoby mierzenia czasu,
- wie, jak wygląda zegar słoneczny, wodny, ogniowy, piaskowy i mechaniczny,
- potrafi poruszać się przy muzyce,
- rozwija poczucie rytmu,
- potrafi liczyć liczebnikami głównymi i porządkowymi,
- dostrzega rozwój cywilizacji.
Metody:
słowne: opowiadanie, opis, rozmowa, objaśnienia, polecenia,
czynne: zadania stawiane do wykonania, metoda samodzielnych doświadczeń,
ćwiczenia manualne,
oglądowa: pokaz, obserwacja.
Formy:
zbiorowa i indywidualna.
Środki wspomagające działania:
Różne zegary mechaniczne, ilustracje przedstawiające różne sposoby mierzenia czasu,
woreczki, karty pracy – uzupełnianie brakujących elementów w różnych zegarach,
zegary i narzędzia zgromadzone w kąciku zegarmistrza, płyta z nagraniem piosenki.
Przebieg:
1. Zabawa rytmiczna przy piosence „Stary zegar”.
Dzieci stoją w równych odstępach przodem do środka koła. Ręce trzymają na biodrach. W środku stoi jedno dziecko, które wystukuje ćwierćnuty (dwie pałeczki).
2. Nawiązanie przez nauczyciela do wycieczki do Zakładu Zegarmistrzowskiego. Nazywanie zgromadzonych zegarów w kąciku, omówienie sposobu ich działania i pracy zegarmistrza. Ogólny opis budowy (tarcza, wskazówki ...), wyjaśnienie przez nauczyciela, że nie zawsze w taki sposób ludzie odmierzali upływający czas.
3. Opowiadanie nauczyciela pt. „Profesor Ciekawski zapoznaje dzieci z różnymi sposobami mierzenia czasu” – nauczyciel przebrany za profesora.
4. Omówienie treści utworu.
- W jaki sposób człowiek dawniej mierzył czas?
- Jak wynaleziono zegar słoneczny?
- Jak wyglądał zegar wodny i ogniowy? Na czym polegało ich działanie?
- Co to jest klepsydra?
- Czym mierzono czas później?
- Czym teraz mierzymy czas?
- Co by się stało gdyby nie było zegarów?
5. Układanie chronologicznie obrazków przedstawiających różne sposoby mierzenia czasu – posługiwanie się liczebnikami porządkowymi (ilustracje przedstawiające 4 pory roku, zegar słoneczny, wodny, ogniowy, piaskowy zw. klepsydrą i mechaniczny).
6. Zabawa bieżna pt. „Pospiesz się”.
Dzieci ustawione w luźnym kole; miejsce każdego wyznaczone jest woreczkiem. Dzieci rozbiegają się w różnych kierunkach; na hasło: „Na miejsca!” – wracają jak naj szybciej. Kto pierwszy zajął miejsce w kole wygrywa.
7. Praca indywidualna – dorysowywanie brakujących elementów w różnych zegarach.
8. Próby złożenia zegarka z części – zabawa pt. „Mały zegarmistrz”. Podczas zabawy dzieci określają kształty, nazywają poszczególne części zegara oraz narzędzia potrzebne do jego złożenia. Liczą używając liczebników głównych i porządkowych.
9. Zabawa z elementem ćwiczeń ortofonicznych pt. „Echo rytmiczne”. Dzieci powtarzają za nauczycielem słowa: tik – tak, tiku – tak, bim – bam, cyk – cyk, drr – drr ... w różnym rytmie.
10. Po skończonym zajęciu dzieci mają możliwość zabawy w kąciku zegarmistrza.
„Stary zegar” – zabawa rytmiczna.
Dzieci są zegarami - tykają.
Dzieci - zegary wykonują 4 kroki do środka koła.
Zegary idą 4 kroki tyłem (powrót na miejsce).
Zegary robią zwrot w prawą stronę w kole, lekko biegną po kole w rytm melodii, na ostatnie dwie ćwierćnuty zatrzymują się i wykonują zwrot do środka koła.
Zegary zmieniają kierunek poruszania się
po kole - wykonują zwrot w lewą stronę
i zachowują się jak wyżej.
Tik-tak, tik-tak
stary zegar gada.
Tik-tak, tik-tak,
o czym opowiada?
o tym, że czas szybko płynie,
że gdy jeden dzień przeminie,
to już nie powraca.
gdy cię czeka jakaś praca,
nie odkładaj jej na potem,
bo nie czeka czas.
Zegary wykonują 4 kroki do środka koła.
Zegary robią 4 kroki tyłem.
Zegary podają sobie ręce w kole, na słowo
nas - unoszą ręce do góry.
stary zegar gada,
tik-tak, tik-tak,
zegar uczy nas.
Opowiadanie pt. „Profesor Ciekawski zapoznaje dzieci z różnymi sposobami mierzenia czasu”.
Ledwo zdążyłem na spotkanie z Wami! Noszę zegarek, ciągle się spieszę, ale nigdy nie mogę zdążyć! Czy ludzie zawsze mierzyli czas i tak strasznie się spóźniali... Chyba nie. A jak to było kiedyś? Posłuchajcie. Już od bardzo dawna, ludzie zdawali sobie sprawę z upływającego czasu. Wcale go nie mierzyli, ale wiedzieli, że po nocy wstaje dzień, a potem znowu nadchodzi pora snu i odpoczynku, czyli noc. W ciągu dnia także zauważali upływ godzin, bo co jakiś czas odczuwali głód. Później, kiedy człowiek przestał wędrować z miejsca na miejsce i zaczął uprawiać ziemię, zaobserwował, że z upływem czasu są związane duże, powtarzające się zmiany w przyrodzie. My nazywamy je dzisiaj porami roku. Każda pora roku wymaga innych prac na polach. Zanim zbudowano pierwszy zegar, taki, jaki znamy dziś, wymyślano przeróżne sposoby mierzenia czasu. Najdawniejszym sposobem mierzenia czasu było wykorzystanie cienia, jaki rzucały nieruchome przedmioty oświetlone promieniami słońca. Mógł to być cień drzewa, drąga lub nawet stojącego człowieka. Długość cienia przedmiotu lub człowieka stojącego w tym samym miejscu zmienia się w zależności od pory dnia. Mniej więcej 4—5 tysięcy lat temu pojawiły się w Egipcie, Babilonii, Chinach i Indiach pierwsze gnomony. Były to wysokie słupy lub pręty ustawione na równym, płaskim terenie. Ich cień przesuwający się w ciągu dnia po ziemi spełniał rolę dzisiejszych wskazówek zegara.
W Egipcie rolę gnomona pełniły obeliski. Byty to wysokie, zwężające się ku górze kolumny wykute z jednego kamiennego bloku. Ozdabiano je napisami w języku egipskim — hieroglifami. Wszystkie te zegary nazywamy słonecznymi, gdyż działały tylko wtedy, gdy świeciło słońce. Wszyscy jednak wiemy, że bywają pochmurne dni, kiedy to żaden zegar słoneczny nie pokaże godziny. Podobnie w nocy. Dlatego wymyślano coraz to inne zegary.
Zegar wodny - było to naczynie napełnione wodą. W dnie tego naczynia znajdował się otwór, przez który woda powoli wyciekała. Według wysokości poziomu wody można było ocenić, ile czasu upłynęło od chwili napełnienia naczynia.
Zegar ogniowy zbudowany był ze świecy lub prętu wykonanego ze specjalnej masy. Na świecy lub pręcie robiono podziałkę, według której oceniano, ile czasu minęło od ich zapalenia. Legenda mówi, że pewien chiński ognio-zegarmistrz
sporządzał pręty z domieszką kadzideł, w taki sposób, że o każdej godzinie „zegar” wydzielał inny zapach. Można było wtedy powiedzieć: „Powąchaj, która godzina!”.
Zegar piaskowy, zwany klepsydrą, działał podobnie jak zegar wodny. Prawdopodobnie wymyślono go tam, gdzie trudno było o wodę. Tego rodzaju zegar jest jeszcze do dziś w wielu domach. Mamy używają go do odmierzania czasu gotując jaja.
Wreszcie wynaleziono zegary mechaniczne, poruszane za pomocą nakręcanej sprężyny. Początkowo byty one bardzo duże i bardzo cenne. Umieszczano je na wieżach zamków lub ratuszów. Przez wiele setek lat w większości miast znajdował się jeden taki zegar. Dzięki rozwojowi techniki każdy może dziś mieć własny zegarek i nosić go przy sobie, bo waży on już tylko kilka gramów, a nie kilkaset ton, jak to było z obeliskami w starożytnym Egipcie.
Małgorzata Mokrogulska mgr Małgorzata Mokrogulska
ul. Husarska 6 nauczycielka Przedszkola Nr 2
97-200 Tomaszów Maz .e-mail:malgos9@op.pl im. Marii Kownackiej
w Tomaszowie Maz.
agag61