Leki _ układ krzepnięcia krwi_cz. I_mat_ppt.pdf

2011-04-13

Krzepnięcie krwi

HEMOSTAZA

naturalny, fizjologiczny proces zapobiegający

utracie krwi w wyniku uszkodzeń naczyń

krwionośnych.

Istotą krzepnięcia krwi jest przejście

rozpuszczonego w osoczu fibrynogenu w sieć

przestrzenną skrzepu (►fibryny) pod

wpływem trombiny.

Krzepnięcie krwi jest jednym z mechanizmów

obronnych organizmu w wypadku przerwania

ciągłości tkanek.

Zespół mechanizmów zapewniających płynność krwi krążącej

oraz

zdolność do tamowania wypływu krwi z łożyska

naczyniowego, przy jego uszkodzeniu.

Czynniki krzepnięcia krwi mogą występować w

postaci nieaktywnej lub aktywnej.

Krzepnięcie krwi jest procesem enzymatycznym,

uwarunkowanym działaniem czynników

krzepnięcia krwi (enzymów, kofaktorów) oraz

płytek krwi.

Czynnik VIII jest wytwarzany przez komórki

siateczkowo–śródbłonkowe występujące w

wątrobie i śledzionie oraz w śródbłonku naczyń,

pozostałe powstają w wątrobie i są wydzielane do

krwi.

Czynniki krzepnięcia można podzielić na 2 grupy:

-czynnik IV –Ca²+

-czynniki o charakterze białek:

• czynniki zespołu protrombiny (II, VII, IX i X) –

zależne od witaminy K

• czynniki wrażliwe na działanie trombiny (I, V, VIII,

XIII)

• czynniki kontaktu (XI i XII)

Niedobór poszczególnych czynników krzepnięcia

krwi powoduje zwolnienie lub zahamowanie

procesu krzepnięcia i prowadzi do powstania skaz

krwotocznych.

Płytki krwi wykazują wielokierunkowe działanie w

procesie krzepnięcia krwi, zwłaszcza w przypadkach

uszkodzenia naczyń krwionośnych.

Są wytwarzane w szpiku kostnym przez megakariocyty.

U osoby zdrowej w 1 mm³krwi występuje 150 000-

400 000 płytek krwi, a przeciętny okres ich życia

wynosi 8-12 dni.

Nie mają jądra komórkowego; wyróżnia się w nich:

-warstwę zewnętrzną nieziarnistą (hialomer) –

zawierającą wszystkie czynniki krzepnięcia krwi

-warstwę wewnętrzną ziarnistą (glanulomer) –

zawierającą czynniki płytkowe.

2011-04-13

PROCES KRZEPNIĘCIA KRWI

polega na kaskadowej aktywacji czynników

krzepnięcia.

ETAPY:

I. Aktywacja czynnika X.

Aktywacja ta może przebiegać dwiema różnymi

drogami: w przypadku uszkodzenia naczyń

krwionośnych uruchamia się układ

zewnątrznaczyniowy (tkankowy);

przy nieuszkodzonych naczyniach zostaje

uruchomiony układ wewnątrznaczyniowy .

Zaburzenia czynności płytek krwi - trombopatia

zmniejszenie ich ilości - trombocytopenia

–obydwa te zaburzenia upośledzają proces

krzepnięcia krwi i mogą powodować występowanie

skaz krwotocznych.

W układzie zewnątrznaczyniowym na skutek

uszkodzenia naczyń krwionośnych następuje, w

wyniku zetknięcia się z fosfolipidami

uszkodzonych komórek i rozpadu płytek krwi,

przekształcenie czynnika VII –

prokonwertyny , w czynnik aktywny VIIa .

Czynnik ten przy współudziale czynnika IV

(Ca²+) aktywuje czynnik X do Xa .

W układzie wewnątrznaczyniowym następuje

przekształcenie czynnika XII w czynnik

aktywnyXIIa , który następnie uruchamia

proces aktywacji kolejnych czynników i

powstanie czynników XIa i IXa . Powstały

czynnik IXa przy współudziale czynników :

VIII , IV (Ca²+) i V oraz jego aktywnej postaci

–aktywuje czynnik X do Xa .

III. W trzecim etapie powstaje włóknik (fibryna) .

II. W drugim etapie krzepnięcia krwi

wytwarzana jest trombina .

Wytwarzanie włóknika następuje na skutek

rozkładu czynnika I –fibrynogenu , przez

czynnik IIa –trombinę .

W trzecim okresie następuje również stabilizacja

skrzepu na skutek przekształcenia przez

trombinę czynnika XIII w czynnik XIIIa .

Powstały czynnik jest aktywną transpeptydazą i

powoduje zmianę wiązań wodorowych w trwałe

wiązania międzypeptydowe.

Jednocześnie pod wpływem trombosteniny płytek

krwi następuje retrakcja (obkurczanie się)

skrzepu.

Aktywny czynnik Xa przy współudziale

czynnika IV (Ca²+) oraz czynników V i Va

działa na czynnik II –protrombinę , i

powoduje jego przekształcenie w aktywną

trombinę (czynnik IIa)

2011-04-13

FIBRYNOLIZA

Wytworzony skrzep jest rozpuszczany w procesie

fibrynolizy (proteolityczy rozkład włóknika

skrzepu, zachodzący pod wpływem plazminy).

Plazmina powstaje z ►plazminogenu, który

występuje we krwi jako białko nieaktywne i jest

częściowo wiązany przez włóknik skrzepu.

Przekształcenie może się odbywać pod wpływem

aktywatorów endogennych (występujących w osoczu

krwi i tkankach) lub aktywatorów egzogennych (kinaz

bakteryjnych).

Leki hamujące krzepliwość krwi

(antykoagulanty)

1. Zmniejszające zawartość składników krwi biorących udział

w procesie krzepnięcia

 środki wytrącające jony wapnia (stosowane in vivo )

 leki antytrombinowe (heparyna , heparyny

małocząsteczkowe i heparynoidy)

 leki antyprotrombinowe (antagoniści witaminy K)

 leki defibrynujące (fibrynogenolityczne)

1) Heparyna i jej pochodne

Leki hamujące krzepliwość krwi

antykoagulanty c.d.)

2. Leki zwiększające zawartość czynników rozkładających

skrzep

■ leki trombolityczne

■ leki zwiększające fibrynolizę

Heparyna – sulfonowany glikozoaminoglikan,

występujący w zasadochłonnych ziarnistościach

komórek tucznych i jest uwalniana do krwi przy

rozpadzie tych komórek.

Znaczenie heparyny polega na zapobieganiu

powstawaniu skrzepów krwi w łożysku

naczyniowym.

Ponadto przyspiesza rozkład lipoprotein oraz

zmniejsza odczynowość immunologiczną.

3. Leki hamujące agregację płytek krwi

■ leki hamujące aktywność cyklooksygenazy w płytkach krwi

■ leki hamujące agregację płytek krwi przez ADP

(tienopirydyny)

■ leki inaktywujące glikoproteinowe receptory IIb/IIIa

4. Leki hamujące wytwarzanie płytek krwi

2011-04-13

Heparyna

jest rozkładana w przewodzie pokarmowym

(podaje się ją podskórnie, dożylnie lub drogą wziewną)

• w wątrobie ulega biotransformacji do uroheparyny

• po podaniu dożylnym część heparyny jest wydalana z

moczem w postaci niezmienionej

• działa krótko, 2-4 godziny

• efektem silnego hamowania procesu krzepnięcia krwi

mogą być krwawienia

• w celu zniesienia działania heparyny stosuje się

siarczan protaminy

• groźnym powikłaniem występującym przy

długotrwałym podawaniu heparyny jest zmniejszenie

liczby płytek krwi (trombocytopenia)

Mechanizm hamowania krzepnięcia krwi przez

heparynę :

- zwiększeniu we krwi aktywności antytrombiny III

- hamowaniu aktywności czynnika Xa i w mniejszym

stopniu czynników VIIa, IXa, XIa, XIIa i kalikreiny

- hamowaniu agregacji płytek krwi

Heparyny małocząsteczkowe

- otrzymuje się je przez chemiczną lub enzymatyczną

degradację heparyny otrzymanej z tkanek

zwierzęcych

• Innym powikłaniem w trakcie terapii heparyną może być

wylew krwi do nadnerczy oraz wystąpienie ich niewydolności

• Heparyna jest stosowana w postaci soli wapniowej lub

sodowej

WSKAZANIAdo stosowania heparyny :

• zapobieganie powstawaniu zakrzepów w tętnicach i żyłach

przed zabiegami chirurgicznymi i po ich wykonaniu,

• ostra faza zawału mięśnia sercowego

• dializa otrzewnowa i przy użyciu sztucznej nerki

• przetaczanie wymienne krwi

• plazmafereza

- Mechanizm działania polega głównie na hamowaniu

aktywności czynnika Xa, w wyniku czego następuje

zwolnienie procesu przekształcania protrombiny w

trombinę.

- w małym stopniu zwiększają aktywność antytrombiny III

- w małym stopniu inaktywują aktywną trombinę

- słabo hamują agregację płytek krwi

Wskazania :

●zapobieganie powstawaniu zakrzepów w stanach

zatorowo-zakrzepowych

●przed i po zabiegach chirurgicznych

Przeciwwskazania:

◙ uczulenie na heparynę

◙ wylewy krwawe do mózgu

◙ zabiegi chirurgiczne na mózgu

◙ duże nadciśnienie krwi

◙ przewlekłe zapalenie wsierdzia

◙ owrzodzenie żołądka i jelit

◙ uszkodzenie wątroby

Działania niepożądane:

◙ trombocytopenia

◙ oraz powikłania, jak przy stosowaniu heparyny

2011-04-13

Heparynoidy

 Enoksaparyna

 Nadroparyna

 Rewiparyna

 Dalteparyna

 Parnaparyna

 Tinzaparyna

- związki o budowie zbliżonej do występujących w organizmie

glikozoaminoglikanów

- mają podobne właściwości do heparyn małocząsteczkowych

i mogą zapobiegać powstawaniu zakrzepów krwi przez

hamowanie aktywności czynnika Xa

■ Sulodeksyd (glikozoaminoglikan pochodzenia naturalnego)

o działaniu przeciwzakrzepowym, profibrynolitycznym, hipolipemicznym)

postać doustna

■ Danaparoid (mieszanina glikozoaminoglikanów),

zwiększa hamowanie czynnika Xa przez antytrombinę III

Heparynoidy / Inne

Leki hamujące aktywność trombiny

Trombina to serynowa proteinaza, odgrywająca

kluczową rolę w:

 Fondaparynuks –syntetyczny pentasacharyd

wybiórczo hamuje czynnik Xa przez odwracalne połączenie z

cząsteczką antytrombiny.

* T 1/2 ok.. 15 godzin, może być stosowany 1 raz dziennie.

- procesie tworzenia skrzepu przez rozkład

fibrynogenu do fibryny

- aktywacji czynnika VIII do postaci VIIIa i czynnika V

do postaci Va

- pobudzaniu agregacji płytek krwi

- stabilizacji włóknika

* aktualnie uważa się, że jest skuteczniejszy od heparyn

drobnocząsteczkowych w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia żylnej

choroby zakrzepowo-zatorowej u osób poddawanych dużym zabiegom

ortopedycznym, zmniejszając jednocześnie ryzyko małopłytkowości oraz

powikłań krwotocznych.

Aktywność trombiny in vivo hamuje endogenna

■antytrombina III (AT III)

- glikoproteid zawierający 425 aminokwasów i 2 mostki

disiarczkowe. Wytwarzana w wątrobie, a następnie

wydzielena do krwi. Jest inhibitorem seryny i zapobiega

powstawaniu skrzepów krwi przez hamowanie aktywności

czynnika IIa (trombiny) oraz czynnika Xa; w mniejszym

stopniu czynników IXa, XIa i XIIa.

Dla celów leczniczych AT III otrzymuje się z krwi ludzkiej.

oraz otrzymane syntetycznie:

■Argatroban odwracalnie wiąże się z trombiną i hamuje

aktywność tego enzymu. Jest stosowany do zapobiegania

agregacji płytek krwi przed wykonywaniem plastyki naczyń

wieńcowych. Może powodować występowanie skazy

krwotocznej

■Biwalirudyna jest syntetycznym peptydem hamującym

aktywność trombiny. Stosowana u pacjentów poddawanych

angioplastyce. Wykazuje właściwości antykoagulacyjne.

Działania niepożądane to: krwawienie, nudności, ból głowy,

obniżenie ciśnienia krwi

■argatroban

■biwalirudyna

■lepirudyna

■Lepirudyna hamuje aktywność trombiny i jest stosowana w

zakrzepowej trombocytopenii wywołanej heparyną

(Długotrwałe stosowanie heparyny prowadzi do zmniejszenia liczby płytek.

Trombocytopenia późna, pojawiająca się po tygodniu stosowania leku, polega

na wytwarzaniu przeciwciał przciwpłytkowych, które stymulują agregację płytek i

tworzą skrzepy w obrębie naczyń).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: