Socjologia organizacji i zarządzania.doc

(302 KB) Pobierz

Socjologia organizacji i zarządzania

Socjologia organizacji i zarządzania – wykłady - Dr Kamińska – Berezowska

Socjologia organizacji- pojęcia wstępne

Prekursorzy: Max Weber ojcem socjologii organizacji. Typy idealne w dwóch znaczeniach- konstrukt teoretyczny (jakie byłoby działanie człowieka, racjonalne) oraz istotność uczuć, emocji. Typ idealny - trzy typy władzy:

ü tradycyjna- tradycja, wiara, porządek rzeczy;

ü charyzmatyczna- władza w moc, znaczenie np. monarchia;

ü legalna- racjonalna- odpowiednik w III Rzeczpospolitej.

Jadwiga Staniszyn- matką socjologii organizacji. Zwraca uwagę nie tylko na trzy typy władzy Webera, ale także na rewolucyjny typ organizacji władzy, której ludzie podporządkowują się. Trzem typom władzy Webera odpowiada organizacja biurokratyczna, to klucz organizacji i zarządzania.

Zasady budowy weberowskiej organizacji biurokratycznej:

a) ciągłość organizacyjna funkcji (życie jednego człowieka drobnym krokiem w życiu organizacji),

b) ścisły podział zadań i działań,

c) hierarchia organizacyjna stanowisk,

d) techniczny sposób kierowania (standaryzowane rozkazodawstwo),

e) brak własności do rzeczowych zasobów działań,

f) pisemna forma komunikowania.

Zasady zatrudniania i pracy ludzi w organizacji biurokratycznej M. Webera:

a) członkowie są osobowo i formalnie wolni,

b) są zhierarchizowani w zakresie uprawnień i obowiązków,

c) podzielone są ich kompetencje dotyczące pracy,

d) organizacja ma swobodę w doborze kandydatów, a oni w przyjmowaniu stanowisk
i podpisywaniu kontraktów o pracę,

e) podstawą selekcji kandydatów są ich kwalifikacje i umiejętności,

f) za prace otrzymują wynagrodzenie zależne od stanowisk,

g) organizacje zapewniają swym członkom możliwość kariery w postaci nabywania nowych kwalifikacji i awansu na lepiej płatne stanowiska,

h) nie ma możliwości przygarniania sobie stanowisk organizacyjnych,

i) organizacja winna być jedynie ich miejscem pracy zawodowej,

j) członkowie organizacji są w jej ramach poddani systematycznej, formalnej dyscyplinie i kontroli.

Biurokracja w jego ujęciu weberowskim jest inna niż odbierana w życiu codziennym, przez społeczeństwo - czyli funkcjonuje źle, o urzędnikach nie myśli się dobrze. Weber podkreśla jej pozytywy, ale wskazuje również na możliwość patologizacji - bezosobowe przepisy mogą być użyte na niekorzyść organizacji, mogą być niedostosowane do otoczenia

J. Staniszyn podaje definicje o organizacjach biurokratycznych M. Webera

1) To taki rodzaj skoordynowanego wysiłku ludzi, w którym podział pracy jest zgodny
z kwalifikacjami i możliwościami.

2) Zhierarchizowane są stanowiska - każdemu stanowisku odpowiada pewien zakres praw i obowiązków.

3) Praca jest traktowana jako podstawowe źródło dochodu.

4) Bezosobowe reguły ( obejmują w/w 3 punkty).

M. Weber wymienia dwa podtypy organizacji:

1) bankrutuje przedsiębiorstwo kapitalistyczne nastawione na zysk (źle funkcjonuje, więc bankrutuje),

2) administracja państwowa finansowana z budżetu potrzebna jest dla społeczeństwa jako całości, czyli realizuje cele związane ze zdrowiem, ładem, bezpieczeństwem (szkoły, szpitale, wojsko, kościoły).

Organizacje biurokratyczne:

1) W ujęciu atrybutywnym - wg J. Zieleniewskiego- to pewien szczególny rodzaj stosunku „części do siebie i do złożonej z nich całości: stosunek ten polega na tym, iż części współprzyczyniają się do powodzenia całości”.

2) W ujęciu rzeczowym- wg Kotarbinskiego- pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej, jej własnych elementów; taka całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości.

3) W ujęciu czynnościowym - wg Barnarda - organizacja to system świadomych skoordynowanych działań dwóch lub więcej osób.

Organizacje wg A. Etzioniego:

są jednostkami społecznymi (lub grupami ludzi) rozmyślnie tworzonymi i przekształcanymi dla realizacji określonych celów. Obejmują one przedsiębiorstwa, armie, szkoły, szpitale, kościoły, więzienia. Nie obejmują plemion, klas, grup etnicznych, grup przyjacielskich i rodzin. Organizacje charakteryzują się :

1) podziałem pracy, władzy i przepływu informacji, który nie jest przypadkowy ani tradycyjny, lecz rozmyślnie zaplanowany, aby służył realizacji określonych celów;

2) obecnością jednego lub więcej ośrodków władzy który(e) kontroluje(ą) zgodne wysiłki organizacji i skierowuje(ą) je na ich cele;

3) substytucjonalnością personelu tzn. osoby niezadowalające mogą być usunięte, a ich zadania powierzone innym”

Zarządzanie wg R.W. Griffina to zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie tj. kierowanie ludźmi i kontrolowanie) skierowany na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) wykonywanych z zamiarem osiągania celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.Powstała w II połowie lat 60-tych.

Polscy socjolodzy organizacji: Konecki, Kulpińska, Zbiegień-Maciąg, Masłyk- Musiał. Zajmują się funkcjonowaniem różnych typów organizacji. Organizacje bez ludzi są niczym.

Kryteria typologii organizacji:

1) Genotypowe - ze względu na cel i zadania, które organizacje mają realizować:

a) gospodarcze,

b) pozagospodarcze.

2) Ze względu na sposób finansowania:

a) samofinansujace,

b) z budżetu.

3) Ze względu na relacje uczestnik - organizacja Etzioniego:

a) organizacje przymusowe- więzienia, (wojsko),

b) organizacje utylitarne - uczestnicy wstępują dobrowolnie, by zyskać utrzymanie - zakłady pracy;

c) organizacje normatywne - ze względu na odwołanie się do norm i wartości- organizacje skautowskie, wyznaniowe, (partie);

4) Ze względu na typ otoczenia, gdzie organizacje działają