Zadania EBC (1/2)
W przeciwieństwie do krajowych banków centralnych, EBC realizuje niewiele operacji, natomiast koncentruje się na formułowaniu polityki oraz kontrolowaniu, czy jego decyzje są konsekwentnie wykonywane przez banki krajowe.
Do zadań EBC należy w szczególności:
· Wytyczanie polityki Eurosystemu. Rada Prezesów EBC odpowiada za politykę monetarną w zakresie wspólnej waluty. W zakres tego zadania wchodzi definiowanie stabilności cen, sposób analizy ryzyka inflacyjnego itp.
· Podejmowanie decyzji, koordynacja i monitorowanie operacji polityki pieniężnej. EBC przekazuje krajowym bankom centralnym szczegółowe instrukcje dotyczące operacji (wartość, czas, termin itp.) oraz sprawdza, czy zostały pomyślnie wykonane.
· Uchwalanie aktów prawnych. Organy decyzyjne są uprawnione – w ściśle określonym zakresie – do wydawania aktów prawnych obowiązujących w obrębie Eurosystemu, w tym wytycznych i instrukcji, mających na celu zapewnienie konsekwentnego wykonywania zdecentralizowanych operacji przez krajowe banki centralne. Mogą one ponadto, także w określonym zakresie, uchwalać rozporządzenia i decyzje obowiązujące podmioty spoza Eurosystemu.
· Zatwierdzanie emisji banknotów, w tym strategiczne planowanie oraz koordynacja produkcji i emisji banknotów euro. EBC koordynuje ponadto prowadzone przez Eurosystem prace badawczo-rozwojowe, a także działania związane z bezpieczeństwem i jakością produkcji banknotów euro. Przy EBC działa Centrum Analiz Fałszerstw zajmujące się analizą i klasyfikacją falsyfikatów euro i prowadzące centralną bazę danych w tym zakresie, a także Międzynarodowe Centrum Przeciwdziałania Fałszerstwom uczestniczące we współpracy banków centralnych z całego świata, działające pod egidą grupy G-10.
· Interwencje na rynkach walutowych, w razie potrzeby wspólnie z poszczególnymi krajowymi bankami centralnymi. Obejmują one kupno i sprzedaż papierów wartościowych na rynkach walutowych.
· Współpraca międzynarodowa i europejska. Aby przedstawiać swoje poglądy na szczeblu międzynarodowym i europejskim EBC uczestniczy w spotkaniach na różnych forach. W grudniu 1998 r. EBC jako jedyny bank centralny na świecie uzyskał status obserwatora przy Międzynarodowym Funduszu Walutowym (MFW) i obecnie bierze udział we wszystkich posiedzeniach Zarządu MFW w sprawach istotnych dla Unii Gospodarczej i Walutowej. W tym celu ustanowiono stałe przedstawicielstwo w Waszyngtonie. EBC bierze także udział w spotkaniach grup G-7 i G-20 oraz Rady Stabilności Finansowej. Na szczeblu Unii Europejskiej prezes EBC jest regularnie zapraszany na spotkania Eurogrupy, tj. comiesięczne nieformalne zebrania ministrów finansów strefy euro. EBC może także brać udział w posiedzeniach Rady UE, gdy omawiane są sprawy dotyczące celów i zadań Eurosystemu.
Do zadań EBC należy także:
· Publikacja sprawozdań. Obowiązki sprawozdawcze określa statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych (art. 15). Do obowiązkowych sprawozdań należą: Biuletyn Miesięczny, skonsolidowane sprawozdanie finansowe Eurosystemu oraz Raport roczny EBC.
· Monitorowanie ryzyka finansowego. Obejmuje ocenę ryzyka związanego z papierami wartościowymi, czy to nabywanymi w związku z zarządzaniem funduszami własnymi i rezerwami zagranicznymi EBC, czy to przyjmowanymi jako zabezpieczenie w operacjach kredytowych Eurosystemu.
· Pełnienie funkcji opiniodawczej na rzecz instytucji unijnych i władz krajowych. EBC wydaje opinie o projektach wspólnotowych i krajowych aktów prawnych w sprawach należących do jego kompetencji.
· Prowadzenie systemów informatycznych. EBC i krajowe banki centralne stworzyły kilka wspólnych systemów operacyjnych dla ułatwienia realizacji zdecentralizowanych operacji. Systemy te pomagają zachować jednorodność funkcjonalną Eurosystemu. Składają się na nie procedury, aplikacje i systemy informatyczne, zorganizowane w formie sieci gwiaździstej, której ośrodek stanowi EBC.
· Strategiczne i taktyczne zarządzanie rezerwami zagranicznymi EBC. Zadanie to obejmuje określenie długoterminowych preferencji w zakresie relacji stopy zwrotu do ryzyka dla zagranicznych aktywów rezerwowych (strategiczna alokacja aktywów), dostosowywanie profilu ryzyka i rentowności do aktualnej koniunktury rynkowej (taktyczna alokacja aktywów) oraz określanie wytycznych inwestycyjnych i ogólnych ram operacyjnych.
Misją EBC jest utrzymanie inflacji na niskim i stabilnym poziomie. W tym celu EBC uważnie śledzi rozwój sytuacji gospodarczej w strefie euro i przez wydawanie właściwych decyzji stara się wpływać na kondycję gospodarki. Podejmowanie tego rodzaju decyzji należy do trzech organów EBC:
· Rady Prezesów,
· Zarządu,
· Rady Ogólnej.
Rada Ogólna będzie istnieć jedynie do czasu, gdy wszystkie państwa członkowskie UE wprowadzą wspólną walutę. Zarówno procedury podejmowania decyzji, jak i poszczególne zadania zostały określone w Statucie Europejskiego Systemu Banków Centralnych (statucie ESBC).
EBC jest ośrodkiem decyzyjnym Eurosystemu. Rada Prezesów, Zarząd i Rada Ogólna EBC podejmują wszystkie decyzje związane z realizacją zadań Eurosystemu i ESBC. Decyzje te dotyczą zarówno wyznaczania polityki – np. polityki pieniężnej dla strefy euro – jak i sposobów jej realizacji.
Statut ESBC nie wskazuje, czy politykę i decyzje EBC realizuje sam EBC, czy krajowe banki centralne. Art. 12 ust. 1 stanowi jedynie, że EBC ma prawo zwracać się do krajowych banków centralnych (KBC) o przeprowadzenie operacji, w zakresie uznanym za możliwy i odpowiedni.
Zasady decentralizacji nie należy mylić ze wskazaną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej zasadą pomocniczości, zgodnie z którą przed podjęciem jakichkolwiek działań na szczeblu unijnym należy wykazać ponad wszelką wątpliwość konieczność ich centralizacji. Jako że w trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej polityka pieniężna prowadzona jest wyłącznie na szczeblu unijnym (i leży w gestii Rady Prezesów EBC), jest ona z założenia scentralizowana i nie trzeba tego uzasadniać. Do EBC należy natomiast ocena, w jakim zakresie możliwa i wskazana jest jej zdecentralizowana realizacja.
W przypadku większości działań Eurosystemu obowiązuje podział pracy zgodnie z zasadą decentralizacji. Krajowe banki centralne wykonują prawie wszystkie zadania operacyjne Eurosystemu. W szczególności prowadzą operacje polityki pieniężnej oraz – jako przedstawiciele EBC – większość operacji walutowych; zapewniają ponadto infrastrukturę do obsługi płatności i rozrachunku papierów wartościowych oraz zajmują się zaopatrzeniem, emisją i poemisyjną obsługą banknotów euro. Współpracują także z EBC przy zbieraniu statystyk, tłumaczeniu i druku publikacji oraz analizach i badaniach ekonomicznych.
Sam EBC prowadzi niewielką część operacji, ale dla zapewnienia spójności nadzoruje wszystkie operacje Eurosystemu realizowane przez krajowe banki centralne.
Rada Prezesów EBC jest głównym organem decyzyjnym Eurosystemu. W jej skład wchodzą:
· wszyscy członkowie Zarządu EBC,
· prezesi wszystkich banków centralnych krajów strefy euro, tj. tych państw członkowskich UE, które wprowadziły wspólną walutę.
Na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych (statutu ESBC), Rada Prezesów jest władna podejmować najważniejsze decyzje o strategicznym znaczeniu dotyczące Eurosystemu. Przy podejmowaniu decyzji w sprawie polityki pieniężnej i innych zadań Eurosystemu członkowie Rady Prezesów działają nie jako przedstawiciele swoich państw, ale jako osoby całkowicie niezależne.
Obecnie Rada Prezesów zbiera się dwa razy w miesiącu, zwykle w pierwszy i trzeci czwartek miesiąca. Decyzje w sprawie stóp procentowych zapadają z zasady jedynie na pierwszym posiedzeniu w miesiącu. W posiedzeniach mogą uczestniczyć – bez prawa głosu – przewodniczący Rady UE i Eurogrupy oraz członek Komisji Europejskiej. Każdy członek Rady Prezesów ma jeden głos, a decyzje zapadają zwykłą większością głosów, z wyjątkiem przypadków, gdy statut ESBC stanowi inaczej. Przy równej liczbie głosów za i przeciw rozstrzyga głos prezesa. Przebieg posiedzeń jest poufny, ale ich wynik (w szczególności decyzje dotyczące podstawowych stóp procentowych) jest podawany do wiadomości publicznej podczas konferencji prasowej zwoływanej po pierwszym posiedzeniu w miesiącu. Od grudnia 2004 r. także decyzje w sprawach innych niż stopy procentowe publikowane są co miesiąc na stronach internetowych banków centralnych Eurosystemu.
Do najważniejszych zadań Rady Prezesów należy:
· wyznaczanie polityki pieniężnej dla strefy euro, podejmowanie odpowiednich decyzji w tej sprawie i wydawanie wytycznych dotyczących jej realizacji;
· uchwalanie rozporządzeń dotyczących zadań EBC określonych w traktacie lub nałożonych przez Radę UE;
· działanie jako druga i ostatnia instancja dla składanych przez strony trzecie odwołań od decyzji EBC podjętych przez Zarząd;
· wydawanie wytycznych dotyczących operacji krajowych banków centralnych związanych z pozostałymi zagranicznymi aktywami rezerwowymi oraz transakcji zawieranych przez kraje strefy euro w ramach walutowych kapitałów obrotowych;
· podejmowanie właściwych działań dla zapewnienia przestrzegania wytycznych i instrukcji EBC oraz określanie zakresu informacji przekazywanych przez krajowe banki centralne;
· wykonywanie prawa inicjatywy legislacyjnej w związku z ustawodawstwem unijnym oraz pełnienie funkcji opiniodawczej;
· zatwierdzanie emisji banknotów oraz nakładu emisji monet w strefie euro;
· uchwalanie przepisów związanych z ujednoliceniem zasad rachunkowości i sprawozdawczości w zakresie operacji realizowanych przez krajowe banki centralne;
· uchwalanie zasad podziału dochodu pieniężnego pomiędzy krajowe banki centralne Eurosystemu;
· zatwierdzanie raportu rocznego EBC.
Rada Prezesów jest ponadto najwyższym organem decyzyjnym w sprawach związanych z administracją i funkcjonowaniem samego EBC. W szczególności Rada Prezesów uchwala regulamin EBC, a także jest organem właściwym do rozstrzygania w sprawach finansów, budżetu i rozdysponowania rocznego wyniku finansowego.
Aktualna lista członków Rady Prezesów ze zdjęciami znajduje się na stronie www.ecb.europa.eu/ecb/orga/decisions/govc/html/index.pl.html.
Zarząd EBC jest organem decyzyjnym odpowiedzialnym za działalność operacyjną EBC i Eurosystemu, w tym za podejmowanie wszystkich decyzji bieżących. EBC musi szybko reagować na zmiany sytuacji na rynkach pieniężnych i kapitałowych, rozwiązywać konkretne problemy oraz rozstrzygać pilne sprawy. Funkcję tę może pełnić jedynie organ, którego członkowie stale i w pełni uczestniczą w realizacji polityki EBC. Posiedzenia Zarządu odbywają się zwykle raz w tygodniu.
W skład Zarządu wchodzą:
· prezes EBC,
· wiceprezes EBC,
· czterech zwykłych członków.
Wszyscy członkowie Zarządu wybierani są spośród osób o uznanym autorytecie, posiadających doświadczenie zawodowe w dziedzinie pieniądza lub bankowości. Wyłaniani są przez rządy państw strefy euro w trybie głosowania większością kwalifikowaną na szczeblu szefów państw lub rządów, na podstawie rekomendacji Rady UE i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Radą Prezesów EBC.
Prezes Zarządu EBC ma szczególne prerogatywy i przypisane wyłącznie sobie funkcje (w jego zastępstwie pełni je wiceprezes). Należy do nich przewodniczenie posiedzeniom Rady Prezesów, Rady Ogólnej i Zarządu EBC, reprezentacja EBC na zewnątrz oraz przedstawianie raportu rocznego EBC Radzie UE i Parlamentowi Europejskiemu. Prezes jest także zapraszany na posiedzenia Rady UE, gdy omawiane są sprawy dotyczące celów i zadań Eurosystemu. Uczestniczy też w ...
deli35