Koncepcja pracy przedszkola Montessori Strona 6 z 11
Koncepcja pracyPrzedszkola Miejskiego nr 3 im. Marii Montessoriw Kołobrzegu
Koncepcja pracy przedszkola oparta jest na celach i zadaniach zawartych w aktach prawnych – ustawie o systemie oświaty oraz aktach wykonawczych do ustawy, w tym w szczególności w podstawie programowej wychowania przedszkolnego.
O naszej placówce (opis przedszkola)
Baza przedszkola (opis bazy przedszkola)
Warunki pracy i cele pedagogiczne
Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko to tylko możliwe.
Maria Montessori
W całokształcie naszej pracy na pierwszym miejscu stawiamy DZIECKO – jego dobro, zgodnie z ideą pedagogiki Marii Montessori.
Jej pedagogika jest bezpośrednio skierowana na dziecko wraz z jego potrzebami, na jego spontaniczność, aktywność, samostanowienie oraz dążenie do niezależności od dorosłych. Najważniejsza dla wszechstronnego rozwoju dziecka jest jego edukacja w okresie od urodzenia do 6. roku życia. Na etap wychowania przedszkolnego Montessori kładła szczególny nacisk, obmyślając pomoce pedagogiczne i kreując dzieciom sytuacje do działań zgodnych z rytmem rozwojowym, związane z procesami udoskonalania i uświadamiania sobie własnych możliwości. Przykładem są pomoce do ćwiczeń zmysłów. Dostosowane są zarówno do sprawności sensomotorycznej dziecka, jak i jego duchowo‑psychicznych potrzeb rozróżniania, porządkowania, klasyfikowania itd. Dzięki pracy z materiałem rozwojowym (zdobywanie otoczenia) dziecko świadomie odwołuje się do swoich predyspozycji.
„Pomóż mi to zrobić samemu” – z tą prośbą zwróciło się kiedyś dziecko do Montessori. To życzenie podawała później często jako główną myśl swojej koncepcji wychowania. Odpowiednio przygotowane otoczenie stanowi podstawowy warunek osiągnięcia przez dzieci pełnego rozwoju i życiowej niezależności. Zaprojektowanie odpowiedniego otoczenia, w którym istotny jest – wg Marii Montessori – porządek, należy do powinności nauczyciela. Wszystko w sali ma swoje miejsce. Porządek jest ukryty w każdym materiale dydaktycznym. Sala jest wyposażona w ten sposób, że umożliwia poznanie i opanowanie rzeczywistości, która stwarza możliwości i wnosi ograniczenia. Wszystkie meble dostosowane są do wzrostu dziecka. Materiał dydaktyczny znajduje się w zasięgu rąk dzieci.
Rola nauczyciela – wychowawcy
Nauczyciel w oddziałach Montessori nie uczy, ale podąża za dzieckiem. Jego głównym zadaniem jest wspomaganie samodzielnych wysiłków wychowanka. Ważnym zadaniem jest wnikliwa i systematyczna obserwacja podopiecznych i ich działań. Nauczyciel powinien dostrzec, kiedy dziecko potrzebuje wsparcia i pomocy, jak również rozbudzać u niego atmosferę pracy, motywować do samodzielnego i indywidualnego działania.
Maria Montessori przydzieliła nauczycielowi określone zadania:
1) ma obowiązek zachowania materialnego porządku: precyzyjnie pielęgnować otoczenie, tak by było ono zawsze czyste i uporządkowane; powinien uczyć korzystać z pomocy dydaktycznych, powinien być aktywny, kiedy zaznajamia dziecko z otoczeniem, a pasywny, kiedy to zaznajomienie nastąpiło; powinien obserwować wychowanków, aby ich siły nie marnowały się na szukanie pomocy lub proszenie o pomoc; musi spieszyć z pomocą tam, gdzie jest potrzebny; powinien słuchać i odpowiadać, kiedy jest do tego zapraszany; ma respektować pracujące dziecko bez przerywania mu; powinien akceptować wychowanka, który popełnił błąd, bez poprawiania go; powinien akceptować dziecko wypoczywające lub obserwujące pracę innych bez przymuszania go do działania; powinien takiemu dziecku pomóc, proponując mu przedmioty, które ono już raz odrzuciło, sugerując, czego jeszcze nie zrobiło oraz gdzie popełniło błąd; dziecku poszukującemu powinien dawać swoją obecność, a temu, które zajęło się konkretną pracą, nie może przeszkadzać; powinien ukazywać dziecku, że jego praca jest zakończona, że dobrowolnie wyczerpał swoje siły i milcząco ofiarowuje mu swoją duszę jak duchowy przedmiot.
Wizja dziecka w naszym przedszkolu
Wychowawca musi dać odczuć swą obecność dziecku, które szuka,a skryć się przed tym, które znalazło.
Dziecko jest:
- ciekawe świata,
- ufne w stosunku do nauczycieli,
- radosne,
- aktywnie uczestniczące w życiu przedszkola,
- twórcze i samodzielne w działalności zabawowej i edukacyjnej podejmowanej na rzecz własnego rozwoju,
- uczciwe i prawdomówne,
- odpowiedzialne i obowiązkowe,
- kulturalne i tolerancyjne,
- świadome zagrożeń.
Model absolwenta
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej potrafi dobrze funkcjonować w roli ucznia:
- wykazuje:
· motywację do uczenia się i wysiłku intelektualnego,
· zainteresowanie treściami nauczania, chęć poznawania czegoś nowego,
· umiejętność przyswajania nowych pojęć, logicznego myślenia, korzystania z posiadanych wiadomości, uważnego słuchania,
· umiejętność koncentracji, pracy przez dłuższy czas, wytrwałość,
· umiejętność radzenia sobie z trudnościami (nie zniechęca się, gdy mu się coś nie uda, podejmuje próby radzenia sobie z zadaniem),
· umiejętność współpracy w grupie (podporządkowuje się poleceniom, normom, umie współdziałać z innymi),
· tolerancję wobec innych, odmiennych postaw, przekonań,
· samodzielność,
· odporność na stres (sytuacje problemowe, konflikty z kolegami);
- posiada:
· zdolność do obdarzania nauczycielki (i innych dorosłych) uwagą i porozumiewania się w zrozumiały dla innych sposób,
· wyobrażenie o obowiązkach wynikających z roli ucznia,
· podstawową wiedzę o świecie;
- umie:
· cieszyć się z własnych osiągnięć i odczuwać satysfakcję, gdy samodzielnie wykona zadanie,
· posługiwać się zdobyczami techniki (RTV, komputer i inne);
- rozumie, zna:
· prawa dziecka i respektuje prawa innych ludzi,
· zasady bezpieczeństwa, zabawy, higieny, dbałości o zdrowie i sprawność fizyczną,
· zasady kultury współżycia, postępowania,
· kulturę i dziedzictwo własnego regionu, symbole narodowe,
· potrzebę szanowania przyrody i środowiska (prezentuje postawę proekologiczną) oraz przestrzega ww. praw i zasad.
- nie obawia się:
· występować publicznie,
· reprezentować grupę, przedszkole,
· chwalić się swoimi pomysłami, osiągnięciami artystycznymi, sportowymi, sukcesami,
· wykazywać inicjatywę w działaniu,
· wyrażania swoich uczuć.
Dziecko ma prawo do:
- życia i rozwoju,
- swobody myśli, sumienia i wyznania,
- aktywnej, serdecznej miłości i ciepła,
- spokoju i samotności, gdy tego chce,
- odseparowania się jako osoba również od dorosłych lub innych dzieci,
- snu lub wypoczynku, jeśli jest zmęczone,
- indywidualnego procesu rozwoju i własnego tempa tego rozwoju,
- pomocy i ochrony przy pokonywaniu przeżyć wywołanych przemocą,
- wypowiedzi i aktywnej dyskusji z dorosłymi i dziećmi,
- wspólnoty i solidarności w grupie,
- aktywnego kształtowania kontaktów socjalnych i otrzymania w tym pomocy,
- zabawy i wyboru towarzyszy zabaw,
- pomocy ze strony dorosłych i kontaktów z nimi na zasadzie równouprawnienia,
- nauki, informacji, badania i eksperymentowania,
- nauki, jak podchodzić do niebezpieczeństw,
- doświadczania konsekwencji swojego zachowania,
- zdrowego żywienia.
Nasze cele w pracy dydaktyczno-wychowawczej
Podstawowym celem pedagogiki Marii Montessori jest pomoc każdemu dziecku w osiągnięciu pełnego potencjału we wszystkich obszarach życia:
- stworzenie najkorzystniejszych warunków do rozwoju,
- rozbudzenie zaciekawienia poznawanym światem,
- kultywowanie własnej, naturalnej chęci uczenia się,
- wyzwalanie radości z poznawania i uczenia się,
- stymulowanie całościowego, harmonijnego rozwoju dziecka, zgodnie z jego indywidualnym tempem,
- nauka poprzez aktywne działanie,
- głębokie poszanowanie osobowości dziecka, zapewnienie mu jak największej samodzielności i niezależności od dorosłych,
- okazywanie sobie wzajemnej pomocy dziecko – dziecko, dziecko – dorosły,
- włączanie rodziców do procesu wychowania i wspierania nauczyciela w kształtowaniu właściwej osobowości dziecka.
Zasady pracy
Przedszkole pracuje wg innowacji programowej opracowanej na podstawie pedagogiki Marii Montessori (dwie grupy montessoriańskie, w pozostałych trzech grupach wprowadzane będą elementy tej metody). Determinuje ona codzienną pracę pedagogiczną nauczycieli.
Aby zrealizować obowiązujące treści programowe, wykorzystywane również będą metody aktywne, problemowe i twórcze oraz metody tradycyjne. Wszystkie metody pracy z dzieckiem uwzględniają podstawową formę jego aktywności, tj. zabawę. Organizacja pracy nauczyciela z wykorzystaniem ww. metod uwzględniać będzie wielostronny rozwój dziecka.
Do metod tych należą m.in.:
- metoda prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej – dziecięca matematyka,
- ruch rozwijający Weroniki Sherborne,
- opowieść ruchowa,
- gimnastyka ekspresyjna Rudolfa Labana,
- praca szkolna Karola Orffa,
- gimnastyka rytmiczna Alfreda i Marii Kniessów,
- pedagogika zabawy wg Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów i Animatorów KLANZA,
- gimnastyka mózgu Paula Dennisona,
- metoda dobrego startu: alfabet piosenek, śpiewane litery,
- relaksacja,
- techniki parateatralne, bajkoterapia,
- zabawy paluszkowe.
Nauczyciele realizować będą w poszczególnych grupach program adaptacyjny, program profilaktyki (indywidualne plany w grupach), roczny program wychowawczy, innowację pedagogiczną „Edukacja plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym” oraz programy własne „Muzykalne przedszkolaki” i „Mały sportowiec”.
Codzienne planowanie pracy pedagogicznej uwzględnia:
- nasze cele wychowania i nauczania,
- działania zorientowane na dziecko,
- aktualne pory roku,
- święta i uroczystości,
- tradycje przedszkola.
Zasady pedagogiczne Montessori
Proces rozwojowy dziecka przebiegać będzie zgodnie z ciągłością i płynnością przejść między przedszkolem i szkołą. Zarówno przedszkole, jak i szkoła zaspakajać mają indywidualne potrzeby dziecka. Zasady pedagogiczne Marii Montessori zapewniają podmiotowe traktowanie dziecka.
1. Zasada indywidualizacji
Należy przykładać dużą wagę do obserwacji dziecka w celu poznania jego rozwoju, określania aktualnych umiejętności, preferencji, zainteresowań, uzdolnień oraz w celu dostrzegania i wykorzystania – dla stymulacji rozwoju – okresów szczególnej wrażliwości na poszczególne rodzaje oddziaływań i momentów gotowości do uczenia się określonych umiejętności.
2. Zasada samodzielności
Ta zasada sprzyja dostępności wszystkich materiałów dydaktycznych znajdujących się w sali. Mają one stałe miejsce na półkach, w specjalnie zaprojektowanych szafkach, skąd dzieci biorą je samodzielnie i odkładają. Dziecko samodzielnie podejmuje decyzję, którym materiałem będzie pracować. Dziecko wykorzystując materiał, musi samodzielnie rozwiązać zadanie. Nie ma bowiem możliwości naśladowania innego dziecka. Materiały opracowane są zgodnie z zasadą izolacji i stopniowania trudności oraz możliwości dokonania samokontroli. Wbudowanie kontroli błędów w materiał dydaktyczny służy uniezależnieniu się dziecka od dorosłych, a także kształtowaniu się jego osobowości, a zwłaszcza zdobywaniu poczucia wiary w siebie, umiejętności analizy i oceny własnego działania, rozwijaniu wewnętrznej motywacji do działania. Świadomość możliwości popełnienia błędu i szacunek do osób je popełniających dostarcza dzieciom duchowej wolności, zmienia relacje między nimi a nauczycielem na bardziej partnerskie.
3. Zasada wolności i swobody działania
Dzięki niej dziecko może zredukować swoją zależność od dorosłych i rozwinąć własną autonomię. Zasada ta odnosi się do wyboru przez dziecko rodzaju aktywności oraz jej przedmiotu: tempa uczenia się, miejsca i formy pracy oraz sposobu jej wykonania. Prawo dziecka do wyboru zadań, ról, partnerów działania kształtuje poczucie odpowiedzialności za siebie oraz poczucie wpływu.
Kara i nagroda
Maria Montessori przyznawała prawo do błędów. Wiele z nich człowiek naprawia metodą prób i błędów. Rozpoznanie błędu, a nie kara, prowadzi do jego usunięcia. Kara stanowi rodzaj poniżania, znieważa człowieka i ubliża jego godności.
Nagrodą jest satysfakcja z dobrze wykonanego zadania przez dziecko. Prawidłowość wykonanego zadania potwierdza kontrola błędu.
flek