100 lat dziękuję już mam.pdf

Sto lat! "Dziękuję, już mam". Jaka jest

tajemnica długowieczności?

Irena Cieślińska 2012-05-16, ostatnia aktualizacja 2012-05-10 22:11:35.0

Stulatków przybywa. Zwłaszcza kobiet. Spośród dziewczynek urodzonych w 2000 r. co siódma

dożyje setki

Nie chcę osiągać nieśmiertelności przez swoje dzieła, chcę ją osiągnąć, nie umierając - powiedział

Woody Allen. Ba, ale jak się do tego zabrać?

Pomaga bycie kobietą. Na całym świecie średnia wieku kobiet jest od kilku do kilkunastu lat

wyższa niż średnia wieku mężczyzn. Na każdych pięciu stulatków przypadają cztery panie. Do płci

pięknej należy też rekord absolutny długości życia. 122 lata i 164 dni żyła Jeanne Calment,

Francuzka z Arles (zdj. 1). Notabene tryb życia tej pani trudno zaliczyć do wzorcowych. Jadła, jak i

co popadnie, nie odmawiała sobie ulubionego porto, pochłaniała około kilograma czekolady

tygodniowo. Palenie rzuciła w wieku 117 lat, a i to tylko z powodu słabego wzroku - nie lubiła

prosić o pomoc, nawet przy zapalaniu papierosa.

Seniorzy całego świata poddawani są setkom badań, które mają nadzieję uchylić rąbka tajemnicy

długowieczności. Niestety, na razie trudno doszukać się wyraźnych reguł. Ci, którzy dożywają

setki, nie wydają się prowadzić zdrowszego trybu życia niż ci, którzy umierają młodziej.

Nie święci setki dożywają

George Blake z Wysp Brytyjskich nawet podczas uroczystości z okazji setnych urodzin nie

rozstawał się z cygarem. Zapytany, jak do tego nałogu odnosi się jego lekarz, odparł z

rozbrajającym uśmiechem: ''Pojęcia nie mam. Nie żyje już od kilku lat''.

Obserwacje amerykańskich nestorów prowadzone w Albert Einstein College of Medicine pokazały,

że zacni staruszkowie równie często ulegają rozmaitym grzeszkom i nałogom jak reszta populacji.

Wprawdzie 90 proc. polskich stulatków nigdy nie paliło, ale są oni wyjątkiem na skalę światową.

Nałogowi nikotynowemu ulega bowiem co trzecia amerykańska stulatka (wśród młodszych pań pali

średnio 26 proc.). Stuletni mężczyźni zza oceanu wypadają w tym porównaniu nieco korzystniej -

pali 60 proc z nich, podczas gdy w młodszej populacji panów aż 74 proc. 43 proc. stulatków nie

stroni od aktywności fizycznej (w porównaniu z 57 proc. ćwiczących w grupie młodszych ludzi).

Jedna czwarta przyznaje się do codziennego picia alkoholu (tyle samo pijących jest wśród

młodszych). Podobnie sprawy się mają z brytyjskimi matuzalemami.

Nie przestrzegają oni - częściej niż inni ludzie - niskokalorycznej diety. Jedyną istotną różnicą,

którą udało się zaobserwować, był brak stuletnich grubasów. Wprawdzie nadwaga jest równie

częsta wśród nestorów, jak młodszych osób, jednak nigdy nie jest to otyłość. Czy mają oni

szczególne upodobania lub zasady żywienia? Tu znów nie ma reguł. Równie często zdarzają się

stuletni wegetarianie, jak miłośnicy schabu i golonki.

W absolutne zdumienie wprawia lekarzy to, że długowieczni... cierpią na nadciśnienie. Może

zresztą określenie ''cierpią'' nie jest najwłaściwsze, bo choć ciśnienie mają wyższe niż 150 mm Hg,

zdaje im się to wychodzić na dobre. Wyższe ciśnienie spowodowane jest sztywniejszymi tętnicami,

ale świadczy zarazem o sprawnym sercu, które jest w stanie wtłoczyć odpowiednią ilość krwi do

wszystkich narządów.

Lampka zamiast głodówki

Skoro więc długowieczności nie zawdzięcza się dobremu zachowaniu i stronieniu od pokus, to

może wszystko zależy wyłącznie od dobrych genów? Naukowcy polują na gen długowieczności

niczym na Świętego Graala. Już kilka razy słyszeliśmy triumfalne: ''Mamy go!''. Podejrzanymi byli

kandydaci o symbolach: p66shc, ink4a, daf-2, sir-2. Ten ostatni koduje powstawanie sirtuin - białek

ochrzczonych mianem eliksiru nieśmiertelności. Rzeczywiście, poziom sirtuin reguluje długość

życia wielu organizmów - od drożdży, poprzez muszki, aż po naczelne.

Jak zmusić organizm do produkcji sirtuin? Gen sir-2 jest też pobudzany przez enzymy, które zwykle

zajmują się przetwarzaniem glukozy. Kiedy glukozy w organizmie brakuje, kiedy pościmy lub

pozostajemy na niskokalorycznej diecie, enzymy te - niejako z nudów - przenoszą swoją aktywność

na stymulowanie genu długowieczności. To właśnie dlatego niskokaloryczna dieta wydłuża życie.

Wszystko pięknie, ale co warte jest długie życie, jeśli towarzyszyć mu ma stałe poczucie głodu? Na

szczęście ostatnio znaleziono drugi czynnik pobudzający produkcję sirtuin. Jest nim resweratrol -

silny przeciwutleniacz zabezpieczający DNA i niszczący wolne rodniki odpowiedzialne za

uszkodzenie naczyń i chorobę wieńcową. Resweratrol nie tylko przedłuża życie, ale i niweluje

objawy starzenia: zwiększa elastyczność naczyń, poprawia koordynację ruchową, powstrzymuje

rozwój zaćmy, pomaga zachować gęstość kości, znacznie obniża poziom cholesterolu i nieznacznie

- trójglicerydów, powstrzymuje tycie nawet przy zachowaniu wysokokalorycznej diety. Szczęśliwie

substancja ta obecna jest głównie w skórkach winogron, a praktycznie rzecz ujmując, np. w

czerwonym winie. Trudno o milszą wiadomość - zamiast się głodzić, można dodać do obiadu

lampkę wina.

Wolni od rywalizacji

Po kilkudziesięciu latach badań nad długowiecznymi wciąż nie znaleźliśmy odpowiedzi, co tak

długo trzyma ich przy życiu. Część lekarzy utrzymuje, że tajemnica tkwi w optymizmie, choć ta

teoria przypomina nieco rozważania, co było pierwsze - jajko czy kura. Kto dożył w przyzwoitym

zdrowiu do setki, ma się z czego cieszyć. Seniorom rekordzistom rzeczywiście nie brak poczucia

humoru. - Wiecie, jaka jest najprzyjemniejsza rzecz w byciu stulatkiem? - zapytał jeden z nestorów

naukowców pobierających jego próbki krwi. - Nigdy nie zgadniecie! W końcu uwalniasz się od

presji rówieśników. Nie masz już żadnych wokół siebie.

Cóż, ta satysfakcja może zostać stulatkom wkrótce odebrana. Presja rówieśnicza zaczyna być

obecna, bo stulatków przybywa. Zwłaszcza kobiet. Co roku oczekiwana długość życia zwiększa się

o trzy miesiące. Z dziewczynek urodzonych w 2000 r. co siódma dożyje setki, ale te, które przyjdą

na świat w 2060 r., będą z pewnością świętować te okrągłe urodziny przy pełnej obsadzie

wszystkich koleżanek z przedszkola.

Słabość na starość

Starzenie dopada nas także na poziomie komórkowym. Choćby nawet żaden konkretny narząd nam

nie szwankował, w podeszłym wieku stajemy się słabsi i niegroźna z pozoru infekcja może się źle

skończyć. To dlatego, że komórki układu odpornościowego dochodzą do kresu swoich możliwości.

Za każdym razem, kiedy dzielą się, by zwiększyć swoją liczebność, mobilizując siły do walki z

drobnoustrojami, zakończenia ich chromosomów - tak zwane telomery - delikatnie się skracają. Po

którymś z kolei podziale telomery są już tak krótkie, że nic z nich nie zostaje, a komórka traci

możliwość dalszych podziałów i staje się bezużyteczna. Z czasem ''potencjał obronny" układu

odpornościowego maleje. Tym szybciej, im częściej nadużywaliśmy jego sił i kazaliśmy komórkom

mnożyć się bez opamiętania. Naukowcy zaczynają podejrzewać, że głównym odpowiedzialnym za

tempo starzenia się naszego układu odpornościowego jest cytomegalowirus (CMV). Infekcja nie

daje poważnych objawów ani powikłań i dotąd wydawało się, że wirus groźny może być tylko dla

noworodków i dzieci przed urodzeniem. Jednak wirus uaktywnia się przy każdym najmniejszym

osłabieniu organizmu, pobudzając raz po raz układ odpornościowy i wykorzystując - w pewnym

sensie niepotrzebnie - jego zasoby. Jeśli to CMV odpowiada za nasze słabnięcie na starość, dobra

wiadomość brzmi, że znana jest szczepionka chroniąca przed zakażeniem.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: