3. Praktyka pedagogiczna. O możliwościach zastosowania teorii w praktyce i o nie/stosowaniu teorii w praktyce. (Czy praktykę pedagogiczną można rozumieć jako stosowanie wiedzy dostarczonej przez teorie?) Egzemplifikacja: Obraz współczesnej szkoły w Polsce– jaką ma wizję człowieka, jak definiuje wychowanie, jakiego człowieka i jak wychowuje, czyli o pozaakademickim życiu dylematów teoretyków.
1. Scharakteryzuj kulturę konsumpcji oraz kulturę instant
· Kultura konsumpcji- rozwój kultury współczesnej wyznaczona jest w krajach Zachodu przez zjawisko nieograniczonej konsumpcji. Konsumpcja przejęła więc rolę, którą przez długi czas pełniła produkcja. Współczesne społeczeństwo można by nazwać za Timothym Luke’em „ społeczeństwem spektakli oparte na konsumpcji.
- PODSTAWOWĄ KATEGORIĄ IDEOLOGII KONSUMPCJI JEST PRZYJEMNOŚĆ.
Dziś obowiązkiem obywatela jest przyjemność i radość.
-Przekonywanie ludzi ,iż życie bardziej radosne jest moralne a nie grzeszne.
Prawa konsumenta do otaczania się produktami , które „wzbogacają jego egzystencję i czynią go szczęśliwym” Konsument ma dążyć do swojego szczęścia bez najmniejszego wahania i preferować przedmioty , które dostarczają maksimum satysfakcji. ZABAWA RADOŚĆ STAJĄ SIĘ CELEM W SAMYM SOBIE
IDEOLOGIA PRZYJEMNOŚCI- - obowiązek bycia szczęśliwym, szczęśliwym za wszelką cenę . Trudno nie zauważyć, iż jednostka nie jest nigdy w stanie uzyskać pełni satysfakcji . W ideologię konsumeryzmu wpisana jest bowiem nieodłącznie kategoria przestarzałości.
Schizofreniczność kultury konsumpcji- polega przy tym na zwiększaniu szybkości całego cyklu „nowość- przestarzałość”. Człowiek wchodzi w spiralę z której nie ma wyjścia . Pozwalają mu wierzyć , że jest na czasie , że on sam nie jest przestarzały i zużyty
· Kultura instant- odnosi się do typowego dla naszych czasów nawyku i konieczności życia w natychmiastowości. Symbolem tej kultury jest słynna triada:
Fast food – kuchenka mikrofalowa, rozpuszczalna kawa, gorący kubek itp.
,Fast sex – natychmiastowa satysfakcja seksualna, której egzemplifikacją jest Viagra
Instant sex- bez zobowiązań i zaangażowania emocjonalnego
Fast car – symbol kurczenia się czasu i przestrzeni
Kultura typu instant cechuje się też natychmiastowością komunikacji:
Telefon kom.- poczucie nieograniczonego dostępu do osób i instytucji. Daje poczucie panowania nad czasem i przestrzenią
Fax, email, stacje telewizyjne
Chirurgia plastyczna – natychmiastowa forma uzyskania idealnego ciała, młodości
Prymat natychmiastowości w kulturze współczesnej ma ogromny wpływ na tożsamość i styl życia młodzieży.
2.Scharakteryzuj prymat zmiany i szybkiego życia oraz „koniec ideałów – triumf codzienności.
prymat zmiany i szybkiego życia
Młodzież współczesna ma umiejętność i nawyk adaptacji do nieustannej zmiany, zdolność do przeskakiwania niemal w sposób dowolny z jego dyskursu kulturowego do drugiego.
Żyjemy w nieustannej przyszłości.
Nasza ruchliwość powoduje też dramatyczny wzrost liczby ludzi, którzy pojawiają się w naszym życiu . Nasze kontakty mają z nimi charakter szybki tymczasowy, powierzchniowy i coraz częściej anonimowy.
è gotowość do natychmiastowych interakcji
è Adaptacja do zmiany i konieczności kontaktów z coraz to nowymi ludźmi wymaga umiejętności szybkiego nawiązywania bezpośrednich kontaktów – bez zbędnych rytuałów i wielomiesięcznego poznawania się.
è Współczesna młodzież nie odczuwa potrzeby stabilności, wręcz przeciwnie postrzega ją ze sceptycyzmem i podejrzliwością. Młodzi ludzie są zorientowani na krótkotrwałość , nie boją się zmiany . z zaciekawieniem czekają na zmianę.
„koniec ideałów – triumf codzienności.
Przez wieki sądzono , że sensem życia jest życie dla wielkiej idei. Analiza warunków kulturowych końca XX w. zdaje się przekonywać, że czas idei minął. Odwrotowi od wielkich idei towarzyszy powrót do życia codziennego. Rytm życia większości ludzi wyznaczona jest przez drobne codzienne wydarzenia, momenty, czynności. Młodzi ludzie potrafią się delektować drobiazgami/ ( pokemonami, kartami tel., opowiadać niekończące się małe historie o wydarzeniach dnia. ) Unikają natomiast rozmów na poważne tematy , na temat przyczyn i konsekwencji. Tożsamość młodych ludzi pozbawiona jest głębi i istoty. Mamy niekiedy wrażenie , że młodzi ludzie żyją niejako obok rzeczywistości.
W społeczeństwie współczesnym zanika styl życia oparty na refleksji nad życiem , przymus życiem i poszukiwaniu sensu życia. Ideologia konsumpcji , przyjemności , przymusu życia w natychmiastowości powoduje iż pytania egzystencjalne przestają mieć sens.
3.Scharakteryzuj poczucie mocy i rekonstrukcję wolności oraz kulturę upozorowaną
poczucie mocy
Młodzi ludzie nie boją się żyć , mają poczucie sprawstwa, mocy , kontroli nad rzeczywistością. Wyznają pragmatyczną koncepcję prawdy: prawdą jest to, co się sprawdza, co pozwala iść do przodu
- bez wątpienia ogromne poczucie mocy konstruowane jest przez interakcyjne gry komputerowe. Młodzi ludzie budują w nich i niszczą całe imperia, podróżują po całym świecie, wygrywają niezliczone potyczki i wyścigi ( SIMS-owie życia i tożsamości)
-kto ma pilota telewizyjnego w rękach ten ma władzę- dopełnia poczucie sprawstwa i kontroli
- innym kontekstem poczucia mocy jest transformacja znaczenia terytorialności , swoisty koniec przestrzeni ( to gdzie byliśmy definiowało wówczas zakres naszego doświadczenia życiowego) . Wraz ze wzrostem dostępu i szeroko rozumiane media do globalnych idei i wartości znaczenia terytorium jako miejsca tworzenia tożsamości się zmniejsza.
rekonstrukcję wolności
- ważna zmiana w sposobie postrzegania kategorii wolności. Cóż bowiem oznacza dla współczesnej młodzieży?
Wolny wybór do parlamentu, wolność słowa, mediów . Badania wykazują, iż ludzie rzeczywiście czują się wolni , mają możliwość wyboru między setkami typów telewizorów, płyt muzycznych, czy sposób spędzania wolnego czasu.
Młodzież nie czuje się zagubiona we współczesnym świecie, potrafi swobodnie się po nim poruszać, choć zapewne przyjmowanie prze z nią strategie wobec życia sa dla dorosłych trudne do zaakceptowania . Większość młodych ludzi ma ogromne poczucie wolności w zakresie konstruowania własnej tożsamości , własnego stylu życia i własnej przyszłości.
KULTURA UPOZOROWANA-
Mass media stały się najpotężniejszym instrumentem kształtowania systemu wartości.
Niektórzy obserwatorzy utrzymują nawet, iż media nie tyle reprezentują rzeczywistość , ile ją wytwarzają. Mamy do czynienia z wyłanianiem się kultury upozorowania , w której rzeczywistość społeczna miesza się z medialną do granic nierozróżnialności.
Doświadczenie zdobyte poprzez kontakt z mediami w coraz większym stopniu – powtórzymy raz jeszcze , zastępuje rzeczywiste doświadczenie.
W rezultacie „medialne image’e” zastępują ludziom ideały , a sławni ludzie z telewizji – bohaterów. Utracona została zdolność do rozróżniania kształtu i jego cienia”
Ludzie odbierają własne życie jako monotonne, nudne pozbawione ekscytujących wydarzeń i przygód oraz nadzwyczajnych emocji. Z kolei odcinek serialu zawiera wszystko to, za czym ludzie tęsknią, a co wydaje się im niedostępne. Stąd jest znacznie ciekawszy niż ich własne życie. Po co żyć, lepiej śledzić życie na ekranie telewizyjnym. Można wówczas przez moment przeżyć prawdziwe życie.
4.Na czym polega kultura kultu ciała i seksualności?
· Kultura ciała
è jak zauważa S. Seidman ciało zaczęło wkraczać w przestrzeń społeczną w coraz bardziej widzialny i głośny sposób. Tożsamość jest stopniowo „ wymywana” z tego, co tradycyjnie nazywano umysłem lub duszą i przenoszona jest na powierzchnię- zaczyna być odgrywana przez ciało. Tożsamość redukowana jest do ciała, jest odgrywana przez ciało. Jednostka tworzy swoją tożsamość poprzez konstruowanie wizualnego image’e u swojego – estetycznego i seksualnego , odpowiednio przystrojonego – ciała.
è Człowiek tworzy swoją tożsamość poprzez dietę i superdietę, siłownię i solarium , modne stroje, chirurgię plastyczną, perfekcyjny makijaż.
è Życiowe marzenia i aspiracje w dużej mierze koncentrują się wokół ciała
è Ludzie z anoreksją nie tyle źle postrzegają swoje ciało, co zbyt dobrze uczą się dominujących standardów kulturowych dotyczących tego, jak je postrzegać.
è Zjawisko bulimii , która wyraża z jednej strony pragnienia nieograniczonej konsumpcji ( niekontrolowane pochłanianie żywności) a z drugiej strony – pragnienie kontroli nad swoim ciałem ( wymiotowanie i używanie środków przeczyszczających)
· Kultura seksualności
->zjawiskiem seksualizacji życia w społeczeństwie konsumpcji. Istotną rolę odgrywa w tym kontekście pornografia , jednak ważniejsza rolę odgrywa erotyzacja konsumpcji a przede wszystkim reklam. Ciało i seks stanowią nieodłączną część tysięcy przekazów reklamowych , nawet tych , które z seksualnością nie mają nic wspólnego.
-> seksualizacja społeczeństwa konsumpcji związana jest z jeszcze jednym zjawiskiem. Oto seks i życie seksualne odarte dziś są z jakiejkolwiek intymności i prywatności. Sfera seksualności , kiedyś zastrzeżona enklawa prywatności , dziś jest całkowicie „ widzialna”
-> seks staje się dosłowny i konkretny- superrealny, pokazywany , opisywany do najmniejszego szczegółu
-> czasopisma propagują ideę „ seksu rekreacyjnego”, który w żadnym przypadku nie służy pogłębianiu więzi emocjonalnej między jego uczestnikami ma natomiast dostarczyć rozrywki i ekscytacji.
5.Scharakteryzuj amerykanizację i globalnego nastolatka.
· Amerykanizacja
· Globalny nastolatek
6.Czym jest generacja X i kult sukcesu?
· Generacja X
· Kult sukcesu
7.W jaką stronę powinno zmierzać wychowanie w czasach popkultury?
Ludzie dorośli podlegają tym samym wpływom co młodzież. Wydaje się że istnieją cztery możliwości:
è Świadome dążenie do zablokowania istniejących trendów kulturowych , w imię uznanych , tradycyjnych wartości kulturowych
è Bezrefleksyjne dryfowanie wraz z szybką zmieniającą się kulturą
è Akceptacja euforii supermarketu i bezkrytycznie „klikanie” w rzeczywistość, tak jak gdyby to była strona z Internetu
è Negocjacja z młodzieżą kształtu rzeczywistości, w której wspólnie żyjemy a w szczególności kształtowanie w młodzieży nawyku świadomego podejmowania wyborów odnośnie do kształt własnego „ja”
Jedynie czwarta daje pedagogice i pedagogom możliwość realnego uczestnictwa w kształtowaniu tożsamości , marzeń i życia współczesnej młodzieży
Nauczyciel rezygnuje z roli psa transmisyjnego , który przekazuje swoim wychowankom wiedzę i wartości społeczne w gotowych pigułkach czy paczuszkach. Rezygnuje z postawy władcy oświeconego, który uważa ,iż przekazuję wychowanką absolutną mądrość, prawdę i wiedzę, a w zamian za to żąda absolutnego posłuszeństwa i szacunku. Nie wchodzi w paternalistyczną rolę liberała, który manipuluje wychowankami- po to , aby osiągnąć z góry założone cele. Próbuje natomiast stworzyć warunki do edukacyjnej rozmowy, w której wspólnie ze swoimi wychowankami usiłuje odnaleźć drogi przez krętą rzeczywistość społeczną.
W trakcie takiej rozmowy można tworzyć przestrzenie wyjścia poza dominujące interpretacje i reprezentacje świata. Można konstruować alternatywne systemy znaczeń. Uwolnienie się od pułapki narzuconych sposobów postrzegania i pojmowania świata. Sprawia , iż młody człowiek może sam tworzyć świat , w którym żyje, może sam wybierać swoją tożsamość.
8.Misyjne posłannictwo nauczycieli według M. Dudzikowej
è Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej , wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców , powinni zmierzać do tego , aby uczniowie w szczególności : Znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego ( w wymiarze intelektualnym , psychicznym , społecznym. Zdrowotnym, estetycznym, moralnym , duchowym
è Wpływ nauczyciela był pozytywny , aby był podporządkowany misji wspierania wszechstronnego rozwoju ucznia jako człowieka
è Wg. Anny Radziwiłł najważniejszym celem jest sprzyjanie i wspomaganie rozwoju osoby, rozwoju intelektualnego i osobowo-moralnego
è Najważniejszym celem nauczyciela jest wspieranie wielowymiarowego rozwoju ucznia
è 65% badanych zaakceptowało porównanie relacji nauczyciel- uczeń od zależności : lekarz- chory człowiek,
è 59,1 % stwierdza iż nauczyciel jest „ zwierzchnikiem” , który wymaga nakazuje , pilnuje ocenia, ma w ręku nagrodę i karę
è Norma misji nie jest przekładana na konkretne obowiązki, lecz wyraża się przed wszystkimi w zinternalizowanym głęboko przeświadczeniu o szczególnej ważności i odpowiedzialności zadań nauczyciela. Na poziomie ogólnych deklaracji nauczyciel czuje się „ misjonarzem” odpowiedzialnym za wychowanie młodej generacji , natomiast na poziomie konkretnych zadań.
è Autor dochodzi do wniosku , że zbadani przez niego nauczyciele nie są misjonarzami ( nie widać bowiem ani poświęcenia , ani silnej motywacji do wykonania zadań, ani wiary w nieodzowność działania.
è Zbadani przez niego nauczyciele to ani misja ani profesja
è TYPY REAKCJI NAUCZYCIELI: dwa pierwsze typy ( to oszczerstwa, to nie nasza wina) trzeci typ nieliczni ( obarczają autora jako nauczyciela akademickiego winą za poziom intelektualny nauczycieli) , nazwał „ TO PAŃSKA WINA”
è Motywacja osiągnięć nauczycieli pozostaje w wyraźnym związku z syndromem wypalenia zawodowego
è Jeżeli nauczyciel ma wiele dawać uczniom musi mieć z czego dawać ( nauczyciel stale głodujący , niepewny o przyszłość swoją i najbliższych, przeciążony pracą obowiązkową, które pochłania wszystkie siły i nieustannie myśl jego zaprząta, terroryzowany i poniżany przez zwierzchników
è Wg Bronowskiego „ Mówi się , że nauczycielstwo to nie zawód , a powołanie, jeśli za zawód, to zaszczytny, praca piękna , trud mierzony w kategoriach najwyższych ocen stawiających zawód nauczyciela wysoko w hierarchii zasług dla społeczeństwa.
è Im rozmiary wypalenia nauczycieli większe , a zasięg powszechniejszy- tym bardziej szkoła zamiast stawać się „ miejscem wszechstronnego rozwoju” ucznia staje się nieludzką ziemią . Także dla nauczyciela„koniec ideałów – triumf codzienności.
Wg. Sęk H. czynnikiem kluczowym dla rozwoju wypalenia jest zgeneralizowane doświadczenie niepowodzenia w zmaganiu się ze stresem i obciążeniami emocjonalnymi wykonywanego zawodu
-> Nauczyciele stwierdzają, że nie da się godziwie żyć, pracując tylko na jednym etacie w szkole pytają, jak można być twórczym , jeśli pracuje się cały dzień.
9.Scharakteryzuj konflikt wszechstronnego rozwoju ucznia, a jego naznaczanie i rangowanie wg M. Budzikowej
10.Scharakteryzuj konflikt szkoły wszechstronnego rozwoju, a szkoły przetrwania wg M. Dudzikowej
Literatura obowiązkowa:
Dudzikowa M., Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju ucznia,
Kultura popularna jako czynnik socjalizacji. Z Melosik w:
ZIBI861