MITOZA I MEJOZA
chromosomy homologiczne – informacja na 2 chromosomach, różnią się w każdej parze, 1 od ojca, 2 od matki, ale dotyczą tych samych cech, źródło informacji genetycznej.
Mitoza – podział w wyniku którego powstają 2 komórki potomne o takiej samej liczbie chromosomów
*profaza – pojawiają się chromosomy z 2 chromatyd, zanika jąderko i otoczka jądrowa, tworza się włókna wrzeciona mitotycznego
*metafaza – najwyższy stopień kondensacji, chromosomy układają się równolegle na środku komórki
*anafaza – rozdzielenie chromosomów na pół, podział centromerów
*telofaza – powstaje jądro, podział cytoplazmy i organelli na 2 części
Mejoza – składa się z 2 podziałów, chromosomy dzielą się tylko raz, powstają 4 komórki potomne o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów
*profaza – dłuższa niż w mitozie
4 stadia:
- leptoten – siateczka jądra rozpada się na diploidalną liczbę chromosomów
- zygoten – koniugacje chromosomów homologicznych
- pachyten – grubieją chromosomy, spiralizacja
- diploten – centromery odpychają się od siebie
- crossing-over – wymiana odcinków chromosomów homologicznych, wymieszanie materiału genetycznego
*metafaza – w płaszczyźnie wrzeciona ustawiają się pary chromosomów homo
*anafaza – redukcja liczby chromosomów
*telofaza – powstają 2 jądra o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów,2 komórki
*profaza II – zanikaja błony jadrowe
*metafaza II – chromosomy ustawiaja się na płaszczyźnie wrzeciona
*anafaza II – chromosomy dzielone są na pół
*telofaza II – chromatydy do biegunów, tworzą się jąderka, 4 komórki(1n)
GAMETY- komórki rozrodcze męskie i żeńskie zawierające po 1 chromosomie z każdej pary chromosomów homo a tym samym po 1 genie z każdej pary alleli
GEN- podstawowa jednostka dziedziczności zajmującą w chromosomie określone miejsce – locus. odcinek nici DNA zawierający informację o określonej funkcji
ALLELE – geny danego locus w parze chromosomów homo. Para alleli w odmienny sposób oddziałuje na tę samą cechę.
ALLEL- gen należący do określonej pary umiejscowiony w określonym lokus chromosomu w tym samym lokus 2 chromom homologiczny jest drugi gen należący do tej samej pary
PARA ALELLI- para genów danego lokus oddziałujących w odmienny sposób na tą samą cechę
CECHA – właściwość organizmu uwarunkowana genetycznie parą genów, alleli. Niektóre uwarunkowane są czynnikami środowiska.
Spermatogeneza
spermatogonium(2n)àspermatocyt I rzędu(2n) àredukcjaà2x spermatocyty II rzędu(n)à4x spermatydy(n)à4 plemniki
Oogeneza
oogonium(2n)àoocyt I rzędu(2n)àred. à1x oocyt II rzędu(n) + 1x ciałko kierunkowe(n) à1x ootyd(kom.jajowa)+ 3x ciałko kierunkowe II rzędu
Funkcja ciałka kierunkowego:
*odbiór materiału genetycznego
*redukcja informacji genetycznej
Prawidłowość procesu mejozy – polega na tym że komórki potomne=gamety zawierają po jednym chromosomie z każdej pary chromosomów homo.
Przypadkowość procesu mejozy polega na tym który z chromosomów danej pary spotka się w gamecie z innymi chromosomami z innych par
DOMINOWANIE – przewaga 1 genu allelotycznego nad drugim wyrażająca się przeciwstawnej formy danej cechy uwarunkowany przez recesywny allel
GENOTYP – zespół genów danego organizmu, założenia dziedziczne warunkujące dana cechę np.AA, Aa
FENOTYP – całokształt cech całego organizmu uwarunkowany działaniem genotypu i środowiska
I PRAWO MENDLA – zawiązki cech (genów) wchodzą ze sobą w związek czasowy a następnie rozchodzą nie oddziaływując na siebie wzajemnie
Typ dziedziczenia pisum – gen 1 dominuje nad 2 genem
Typ zea – dziedziczenie pośrednie, para genów daje 3 fenotypy
AA-zygota dominująca
Aa – heterozygota
aa – homozygota recesywna
Krzyżowanie testowe – kojarzenie osobnika o nieznanym genotypie z osobnikiem homozygotycznie recesywnym
II PRAWO MENDLA
*Cechy dziedziczą się niezależnie od siebie tylko wtedy gdy jeny warunkujące te cechy będą umiejscowione w różnych parach chromosomów homo.
*Cechy są warunkowane tylko 1 parą genów
Dziedziczenie cech wzajemnie sprzężonych – łączne dziedziczenie się cech, których geny położone są w tej samej parze chromosomów homo.
W zależności od położenia tych genów dominujących lub recesywnych w heterozygocie są różne sposoby przekazywania tych genów.
W przypadku krzyżowania testowego osobnika o układzie CIS otrzymamy w potomstwie połowę osobników o obydwu cechach dominujących i połowę o obydwu cechach recesywnych.
W przypadku układu TRANS w krzyżówce testowej otrzymamy połowę osobników o pierwszej cesze dominującej a drugiej recesywnej i połowę o pierwszej recesywnej a drugiej dominującej.
Sprzężenie absolutne – 2 gamety
Sprzężenie względne – po crossing-over
SPRZĘŻENIE- wzajemne działanie się cech których geny znajdują się w tej samej parze chromosomów homolog
monc1a