Magdalena Cygańska
Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza
Rok II
Þ Społeczeństwa obu krajów doświadczyły destrukcji demokracji i postaw obywatelskich.
Þ Oba kraje maja podobny moment „nowego otwarcia”:
· Polacy – wybory 1989 roku
· Niemcy – obalenie Muru Berlińskiego i zjednoczenie kraju w 1990 roku
Þ Oba społeczeństwa są zaangażowane w realizację wspólnego projektu, jakim jest Unia Europejska.
Þ W Polsce za politykę oświatową i programy nauczania na terenie całego kraju odpowiada w decydującym stopniu Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Þ Polski system edukacji jest zorientowany na kształcenie grup wiekowych objętych obowiązkiem nauki szkolnej
Þ W Polsce szwankuje nie tylko prawodawstwo, określające warunki i możliwości prowadzenia edukacji obywatelskiej, lecz także brakuje szerokiego konsensusu społecznego w tym zakresie.
Þ W Polsce od niedawna zaczynają funkcjonować samorządowe centra i/lub ośrodki doskonalenia nauczycieli w zakresie kształcenia obywatelskiego
Þ istotną role odgrywają osoby zdolne przekazywać wiedze i umiejętności innym. Polscy eksperci wskazują tu osoby podejmujące to zadanie niejako „z urzędu”, a wiec: nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy, konsultanci metodyczni, pracownicy ośrodków kultury, ale tez politycy i dziennikarze.
Þ Mało efektowny niestety jest poziom przygotowania przyszłych nauczycieli zajmujących się kształceniem obywatelskim. Praktyki w szkołach trwają krótko (kilka miesięcy), nie są wynagradzane, traktowane po macoszemu zarówno przez uczelnie jak i studentów- praktykantów.
Þ Edukacja obywatelska finansowana jest w Polsce z środków publicznych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Þ W polskiej szkole edukacja obywatelska realizowana jest w formie lekcji wiedzy o społeczeństwie, która jest aktualnie nauczana w formie osobnego przedmiotu na dwóch poziomach edukacyjnych, w gimnazjum i liceum( ścieżka edukacyjna składająca się z trzech modułów: wychowania do życia w rodzinie, wychowania obywatelskiego i wychowania do aktywnego udziału w życiu gospodarczym.
Þ Jej treści są także obecne w szkole podstawowej w formie zintegrowanego przedmiotu o nazwie „ historia i społeczeństwo” oraz w formie ścieżki edukacyjnej- wychowanie do życia w społeczeństwie, na którą składają się trzy moduły: wychowanie do życia w rodzinie, edukacja regionalna oraz wychowanie patriotyczne obywatelskie.
Þ Do zadań szkoły na poziomie szkoły podstawowej należy między innymi:
· tworzenie sytuacji, które wyzwalają emocjonalny związek z krajem ojczystym,
· zapoznawanie uczniów z zasadami i instytucjami, które posiadają istotne znaczenie dla funkcjonowania naszego narodu i państwa,
· przygotowywanie młodych obywateli do świadomego, aktywnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu publicznym.
Þ Wśród zadań, jakie szkoła gimnazjalna ma realizować w ramach wos-u, należy wymienić przykładowo takie:
· stawianie wymagań w zakresie właściwej postawy wobec godła i hymnu państwowego,
· pomoc w rozpoznaniu uczniowskich praw i obowiązków,
· ukazywanie praktycznych zastosowań zasad i procedur demokratycznych w społeczności szkolnej,
· kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych,
· wspieranie samorządności uczniowskiej,
· rozwijanie ducha przedsiębiorczości.
Þ Na poziomie szkoły średniej wiedza o społeczeństwie realizowane są moduły:
· Socjologiczny (społeczeństwo)
· Politologiczny (polityka)
· Prawny
· Dotyczący stosunków międzynarodowych
Þ W kraju tym bardziej popularne jest pozaszkolne kształcenie obywatelskie.
Þ W Niemczech edukacja obywatelska na wszystkich szczeblach obejmuje jedynie treści zintegrowane w ramach jednego lub kilku przedmiotów np. historii.
Þ W szkole kształcenie obywatelskie jest nauczaniem/nabywaniem wiedzy i kompetencji w zakresie życia politycznego, aktywności społecznej oraz ochrony wartości demokratycznych i praw człowieka. Dużą wagę przywiązuje się do umiejętności politycznych, artykułowania własnych i grupowych interesów, prowadzenia dyskursu politycznego oraz partycypacji politycznej.
Þ Pieczę nad prowadzeniem edukacji obywatelskiej sprawuje kilka silnych instytucji jak np. Konsensus z Beutelsbach, wypracowany w 1976 roku i funkcjonujący do dziś.
Þ Podwójny podział – edukacja dla młodzieży i dorosłych oraz edukacja szkolna i pozaszkolna.
Þ Szkolenie nauczycieli rozpoczyna się zaraz po ukończeniu studiów i praktyki trwają nawet do dwóch lat. Młody nauczyciel jest obdarzany dużą samodzielnością, obarczany odpowiedzialnością i nagradzany podczas stażu.
Þ W Niemczech istnieją odrębne, publiczne instytucje, takie jak centrale kształcenia obywatelskiego, których budżet jest przeznaczany jedynie na kształcenie obywatelskie.
Þ Wspólny cel kształcenia obywatelskiego: kształtowanie postaw i umiejętności przykładnego obywatela.
Þ W obu krajach spotykamy się z podstawowym podziałem w obszarze kształcenia obywatelskiego na edukację szkolną i pozaszkolną. Jednak w Polsce dominuje szkolna edukacja, w Niemczech pozaszkolna.
Þ W Polsce stawia się na edukację obywatelską przede wszystkim młodzieży szkolnej, w Niemczech kształcenie obywatelskie jest adresowane szerzej, do całego społeczeństwa.
Þ Różnica jest też znaczna w szkoleniu nauczycieli, które jest znacznie uboższe w Polsce.
Þ Finansowanie kształcenia obywatelskiego w Niemczech pochodzi z central kształcenia obywatelskiego i fundacje polityczne, w Polsce jedynie z budżetu Ministerstwa Edukacji Narodowej.
6. Pachociński R., Oświata XXI wieku : kierunki przeobrażeń, Warszawa 1999
linsale