Rozwijanie empatii u dzieci.doc

Rozwijanie empatii u dzieci - a literatura dziecięca

Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym cechuje się wzbogaceniem i zróżnicowaniem życia uczuciowego. Związane jest to zarówno z dojrzewaniem układu nerwowego, jak i z wpływem oddziaływań środowiskowych. Na okres przedszkolny przypada prawdziwy rozkwit uczuć i ich bogactwo. W tym wieku dziecko przeżywa zazdrość, gniew, strach, lęk, radość, przyjemność, sympatię, zmartwienie, ciekawość. Zaczynają się kształtować uczucia społeczne, moralne, estetyczne i intelektualne. 


Dziecko 3- letnie
Jest towarzyskie, kochające, przyjazne, ugodowe i łatwo ulega sugestiom innych. Z łatwością przyjmuje relacje i cechy charakteru osób dorosłych. Charakteryzuje się labilnością uczuć. Są gwałtowne, krótkotrwałe, przechodzą np. z płaczu w śmiech. Przed ukończeniem czterech lat objawia wstydem, brak pewności siebie, okazuje nieśmiałość, obraźliwość i nerwowość. 

Dziecko 4-letnie
Jest ufne, demonstruje duże poczucie pewności siebie, wykazuje ciekawość, skuteczność i wytrwałość 
w działaniu. Dość dobrze panuje nad własnymi emocjami. Traktowane poważnie, rozwiązuje problemy kierując się rozsądkiem. Posiada utrwalone standarty zachowań przyjętych od rodziców i bliskich.

Dziecko 5- letnie
Demonstruje pewność siebie, bywa zarozumiałe, lubi się popisywać, niekiedy stosuje groźby, ale także okazuje przyjacielskość i wspaniałomyślność. Z determinacją dąży do tego by być najlepszym i z wytrwałością ćwiczy nowe umiejętności. Potrafi dość dobrze panować nad emocjami, jest bardziej zrównoważone.

Dziecko sześcioletnie
Mniej stabilne emocjonalnie niż w wieku pięciu lat. Bardzo szybko zmienia uczucia przyjaźni na wrogość. Wykazuje skłonności do egocentryzmu, skrupulatnego przestrzegania rytuałów, agresji, buntu i drażliwości. Potrafi być kochające przyjazne i z entuzjazmem współpracuje z innymi. Ciekawe wszystkiego, co je otacza. 
Z trudem akceptuje brak własnego sukcesu i niełatwo pokonuje frustracje.


Z uwagi na fakt, iż w okresie przedszkolnym dziecko styka się z wieloma nowymi emocjami, pojawia się istotna rola dorosłych w uczeniu nazywania, rozpoznawania i radzenia sobie z emocjami. Empatia , jako jedna z nich, odnosi się do umiejętności wyczuwanie uczuć innych osób, spojrzenia na sytuację z ich punktu widzenia, 
a także tworzenia i podtrzymywanie więzi porozumienia z innymi.
Znajomość uczuć drugiej osoby wiąże się z właściwym odbieraniem i interpretowaniem przekazów pozawerbalnych. Sposób, w jaki się poruszymy, mimika twarzy oraz ton głosu, przekazuje nasze emocje znacznie lepiej niż słowa. Empatię uważa się za niewerbalne porozumienie emocjonalne z innymi.
Ważnym powodem, dla którego należy rozwijać tę zdolność jest fakt, iż ludzie empatyczni zazwyczaj rzadziej działają pod wpływem impulsu, są bardziej twórczy i skuteczni w rozwiązywaniu problemów. 
A przecież, do tego chcemy dążyć! Zdolność do wczuwania się w uczucia innych sprawia, że dzieci stają się mniej agresywne ( oddzielają dobro od zła) i angażują się w społeczne działania. 
Są aktywne twórczo. Potrafią negocjować, dochodzić do kompromisu. W rezultacie są bardziej lubiane przez rówieśników i odnoszą więcej sukcesów. 
Aby wychować dziecko empatyczne, należy nauczyć dziecko: rozróżniać uczucia, pokazać jak panować nad nimi w różnych sytuacjach i jak okazać empatię. 
Zatem, gdy chcemy:


ABY DZIECI BYŁY WRAŻLIWE -TRAKTUJ JE GODNIE

ABY DZIECI SZANOWAŁY I LUBIŁY SIEBIE I INNYCH - TRAKTUJ JE Z SZACUNKIEM

ABY DZIECI UMIAŁY OKAZYWAĆ UCZUCIA I RADZIĆ SOBIE Z INNYMI -OKAZUJ SZACUNEK DLA ICH UCZUĆ I POKAŻ JAK RADZISZ SOBIE ZE SWOIMI UCZUCIAMI

ABY DZIECI MIAŁY DO NAS ZAUFANIE I OTWORZYŁY SIĘ PRZED NAMI- STAŃ PO ICH STRONIE


Jednym ze sposobów wzbogacenia wiedzy i intensyfikacji przeżyć oraz doświadczeń dziecka, jest wykorzystanie literatury dziecięcej. Celem jej jest kształtowanie postaw dziecka wobec świata, wpływanie na wybór i akceptację wzorców osobowych oraz kształtowanie postaw dziecka wobec świata wrażliwości do naczelnych wartości tj. dobra, piękna, prawdy, sprawiedliwości. Literatura rozbudza wrażliwość moralną dziecka ukazując wzór postępowania i może wywierać wpływ na kształtowanie się stosunku do samego siebie. 
Pozwalają poznać różne stany emocjonalne, utożsamiać się z nimi i zrozumieć je. 
Należą do niej: opowiadania, wiersze, baśń, bajka ( w tym bajki terapeutyczne), wierszowane opowieści.
Na ogół cechuje je fantazja, obrazowość i swoisty humor.


Opracowała- Bogusława Bogusz