wykad1 (2 III 2009 r.)zaburzenia schizotypowe.pdf

– oznaczają zawsze zakłócenia oceny rzeczywistości,

a ich nasilenie z reguły jest znacznego stopnia. Zaburzeniom psychotycznym zazwyczaj

towarzyszą: urojenia, omamy i zaburzenia myślenia.

· Należy pamiętać, że objawy psychotyczne nie są specyficzne dla danej jednostki

chorobowej i podobnie jak podwyższona ciepłota ciała (gorączka) mogą mieć wiele

przyczyn.

· Badając pacjentów z zaburzeniami psychotycznymi, zawsze należy wykluczyć:

choroby somatyczne oraz stosowanie środków psychoaktywnych, jako ewentualne

przyczyny występujących objawów psychopatologicznych.

· Kolejno zostaną omówione zaburzenia psychotyczne, które nie spełniają kryteriów

schizofrenii lub zaburzeń afektywnych z objawami psychotycznymi.

Zaburzenia schizotypowe

Należą do nowej kategorii diagnostycznej wprowadzonej do klasyfikacji ICD-10 i

DSM-IV.

Zaburzenia schizotypowe – obejmują zaburzenia cechujące się długotrwałym

przebiegiem o trudnym do wskazania początku zachorowania, a obraz kliniczny

charakteryzuje się ekscentrycznym zachowaniem i czasem dziwacznością

oraz niezwykłością zachowań i przeżyć, które przypominają typowe objawy schizofrenii,

lecz zaburzenia te nie osiągają ani nasilenia, ani postaci typowych dla schizofrenii

objawów.

Zaburzenia schizotypowe występują często u krewnych osób chorujących na

schizofrenię i niektórzy psychiatrzy uważają je za część genetyczną spektrum

schizofrenii.

Zaburzenia schizotypowe – epidemiologia

· Rozpowszechnienie zaburzeń schizotypowych ocenia się na 2-6 % w populacji

ogólnej.

· Powszechnie podkreśla się, że większa częstość występowania tego zaburzenia ma

miejsce w rodzinach chorych na schizofrenię.

· Pierwsze objawy tj. osamotnienie, drażliwość, nadwrażliwość, słabe kontakty

z otoczeniem, skłonność do dziwacznych fantazji, niezwykłość wypowiedzi mogą się

ujawniać już w wieku dziecięcym i młodzieżowym.

· Cechy schizotypowe często mogą współwystępować z cechami osobowości

schizoidalnej i paranoidalnej.

Zaburzenia schizotypowe – etiopatogeneza

· Przyczyny powstawania zaburzeń schizotypowych nie są znane, jednak

ich podobieństwo do schizofrenii może sugerować podobne uwarunkowania.

· Za b. oczywisty uważany jest czynnik genetyczny.

· Jedna z hipotez zakłada, że wymiar pozytywny z. s. (funkcje poznawczo-percepcyjne)

powstaje w wyniku wzmożonej aktywności dopaminergicznej w strukturach

podkorowych.

· Z kolei wymiar negatywny z. s. (deficyty interpersonalne) mają związek przyczynowy

z neurorozwojowym uszkodzeniem kory, spowodowanym zaburzeniem migracji

neurocytów.

Zaburzenia schizotypowe, zaburzenia schizoafektywne, zaburzenia

urojeniowe, ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne.

· Zaburzenia psychotyczne

Kryteria diagnostyczne zaburzeń schizotypowych wg ICD-10

· Objawy utrzymują się co najmniej przez 2 lata w sposób ciągły lub powtarzający się.

· Co najmniej 4 z niżej podanych:

o Niedostosowany albo ograniczony afekt, osoba wydaje się chłodna

emocjonalnie i obojętna,

o niezwykłe escentryczne dziwaczne zachowanie

o Słaby kontakty i tendencja do społecznego wycofania się

o niezwykłe przekonania lub myślenie magiczne, wpływające na zachowanie

niespójne z […] kulturowymi

o podejrzliwość lub brak zaufania wobec innych

o Halucynacje myślowe, często o treściach dysmorfobicznych?, seksualnych

lub agresywnych

o niezwykłe spostrżeżenia zmysłowe – iluzje ?????sensoryczne lub inne

depersonalizacja, derealizacja?

o Myślenie puste, drobiazgowe, metaforyczne rozwinięcie lub stereotypowe,

dziwaczne wypowiedzi bez wyraźnie zaznaczonego rozkojarzenia

o chwilowe epizody[..] - psychotyczne, przemijające i występujące zwykle

bez zewnętrznej przyczyny.

Zaburzenia schizotypowe – przebieg i rokowanie

· Z. s. wykazują długotrwały przebieg, lecz cechuje je stabilność.

· Możliwe jest rozwinięcie się schizofrenii lub innych zaburzeń psychotycznych

u ok. 17-25 %.

· Samo zejście z. s. jest zróżnicowane i może być charakterystyczne dla schizofrenii

lub przybrać formę schizotypowych zaburzeń osobowości.

Leczenie:

· Farmakoterapia – w przypadku objawów psychotycznych neuroleptyki atypowe,

a w przypadku zaburzeń nastroju tymoleptyki lub leki normotymiczne. Zasadą jest

stosowanie jak najniższej dawki leku wystarczającej do wyeliminowania objawów.

· Psychoterapia – ma na celu poprawę kontaktów z otoczeniem, psychoterapia

podtrzymująca.

Zaburzenia schizoafektywne

· Zaburzenia, w których jednocześnie występują objawy schizofrenii i zaburzeń

afektywnych, a nie można postawić rozpoznania żadnego z tych zaburzeń oddzielnie.

· Zaburzenia schizoafektywne występują względnie często, a jako przyczyny wskazuje

się mieszany wpływ czynników patogenetycznych przypisywanych zaburzeniom

schizofrenicznym i afektywnym.

· Rozpowszechnienie z. s. było oceniane jedynie w populacjach klinicznych, gdzie

udział pacjentów z z. s. jest mniej liczny, niż chorych ze schizofrenią, a podobny do

udziału chorych na choroby afektywne.

· Czynnikami wyzwalającymi z. s. (sytuacyjne, somatyczne, połogowe), ich udział jest

wyższy, niż w schizofrenii, a zbliżony do występujących w chorobach afektywnych.

Kryteria diagnostyczne zaburzeń schizoafektywnych wg ICD-10

· G1: zaburzenie spełnia kryteria jednego z zaburzeń afektywnych o umiarkowanym

lub ciężkim nasileniu wg określenia każdej z tych kategorii.

· G2: objawy należące co najmniej do jednej z wymienionych poniżej grup występują

wyraźnie przez większość czasu w ciągu co najmniej 2 tyg.:

o Echa myśli, myślenie i odciąganie myśli oraz ud[..] myśli

o urojenia oddziaływania, wpływu lub [..]

o głosy[..]

o utrwalone urojenia o treści [..]

· G3: kryteria G1 i G2 występują jednocześnie w ciągu tego samego epizodu

zaburzenia,

a przynajmniej przez część epizodu. Objawy G1 i G2 muszą wyróżniać się w obrazie

klinicznym.

· G4: kryteria wykluczającej z. s. – zaburzenia nie mogą być następstwem zaburzeń

organicznych, zatrucia, uzależnienia.

Zaburzenia schizoafektywne – postacie

· maniakalna – oprócz objawów schizofrenii, spełnione kryteria manii

· depresyjna – oprócz objawów schizofrenii, spełnione kryteria depresji co najmniej

o umiarkowanym nasileniu

· mieszana – oprócz objawów schizofrenii spełnione kryteria epizodu mieszanego

(elementy depresji, lęku, manii)

Zaburzenia schizoafektywne – przebieg i rokowanie

· przeważnie choroba rozpoczyna się na początku 4. dekady życia.

· Przeciętny wiek zachorowania mężczyzn jest niższy.

· Przebieg jednopostaciowy tj. zawsze podobny typ epizodów: depresyjny, maniakalny,

mieszany; występuje rzadziej niż wielopostaciowy.

· Wśród czynników pogarszających rokowanie wymienia się:

o przewagę lub trwałość objawów psychotycznych

o przedchorobowo zmienioną osobowość i funkcjonowanie społeczne

o nieobecność czynników reaktywnych wyzwalających zachowanie

o częste nawroty choroby

o występowanie epizodów mieszanych i objawów rezydualnych.

Zaburzenia schizoafektywne – leczenie

· Mimo ogólnego podobieństwa leczenia z. s. i schizofrenii obecność objawów

afektywnych powoduje konieczność uwzględnienia również zasad postępowania

terapeutycznego w z. a. Wymaga to działań mniej standardowych, a bardziej elastycznych

– dostosowanych do indywidualnego obrazu klinicznego i samego przebiegu zaburzeń.

· W przypadku epizodów schizoafektywnych zdominowanych przez objawy

psychotyczne lub maniakalne – stosujemy neuroleptyki przeważnie silnie działające

(clopixol, haloperidol, olanzapina).

· Natomiast gdy obraz manii jest bliższy chorobie afektywnej, należy rozważyć

zastosowanie leków normotymicznych (lit, karbamazepina, walproiniany) w skojarzeniu

z neuroleptykami.

· W przypadku braku efektów terapeutycznych – zalecana jest klozapina.

· Epizody schizoafektywne typu depresyjnego skłaniają do wyboru leków

p/psychotycznych o działaniu p/depresyjnym (lewopromazyna, sulpiryd, chlorprotixen)

lub nie nasilających depresji (pernazyna lub atypowe neuroleptyki). Przy bardzo

nasilonej depresji ew. tymoleptyki o silnym działaniu p/lękowym i uspokajającym

(doksepina, klomipramina), ew. leki p/depresyjne II generacji (fluoksetyna,

fluwoksamina, sertralina, paroksetyna, citalopram, moklobemid). W ciężkiej depresji

rozważyć zastosowanie EW.

Uporczywe zaburzenia urojeniowe (paranoja vera)

· Zaburzenie, w którym podstawowym lub jedynym objawem jest utrwalone

i niepodlegające korekcie urojenie pozbawione cech dziedziczności.

· U. z. u. są przewlekłą chorobą endogenną o niewyjaśnionej etiologii, rozpoczynającą

się w wieku dojrzałym. Zazwyczaj rozwija się to schorzenie powoli w ciągu kilku lat,

a do jego wystąpienia szczególnie usposabiają takie cechy osobowości jak: nieufność,

podejrzliwość, dogmatyzm, autorytarność lub kompensacyjnie podwyższone poczucie

własnej wartości.

· Głównym, a niekiedy jedynym objawem są logicznie połączone ze sobą urojenia,

tworzące cały system.

Fazy choroby:

prepsychotyczna – stopniowo nasilają się paranoiczne cechy osobowości

rozwinięta paranoja –

stan przewlekły –

Uporczywe zaburzenia urojeniowe – typy

Uporczywe zaburzenia urojeniowe – rozpoznanie

· Reakcje paranoiczne i paranoję diagnozuje się na podstawie badania psychiatrycznego

oraz obiektywnie zebranego wywiadu. Sam kontakt werbalny z pacjentem tego typu

zazwyczaj jest poprawny, chociaż może go cechować nieufność, odpowiedzi są zwięzłe,

raczej rzadko samorzutne. Na niektóre pytania chory nie odpowiada, inne powodują jego

gniew i irytację.

· Reakcje paranoiczne – są zaburzeniami psychotycznymi o zróżnicowanym czasie

trwania, na ogół nie dłużej niż 3 m-ce. Są one następstwem niepohamowanej dla danej

osoby sytuacji psychologicznej (utrata bliskiej osoby, klęska, katastrofa, niepowodzenia

lub własne kalectwo).

· W obrazie klinicznym r. p. dominują zwarte, dość usystematyzowane urojenia

o treściach mniej lub bardziej związanych z sytuacją, w której pacjent się znajduje.

· Występowaniu r. p. sprzyjają: istnienie osobowości paranoicznej (podejrzliwość,

nieufność, brak pewności siebie, silna potrzeba kontroli otoczenia).

· W diagnostyce u. z. u. szczególnie przydatnie jest badanie psychologiczne,

szczególnie testy do badania osobowości i MMPI.

Uporczywe zaburzenia urojeniowe – leczenie i rokowanie

· Leczenie reakcji paranoicznych daje lepsze efekty, niż leczenie u. z. u. Terapia u. z. u.

jest mało efektywna, chociaż w niektórych przypadkach można uzyskać poprawę,

stosując neuroleptyki.

· Terapię utrudnia negatywna postawa chorego, brak poczucia choroby psychicznej.

Przymuszony do leczenie przez rodzinę czy sąd, zdarza się, że pacjent podważa

kompetencje lekarza, jest cyniczny, złośliwy, wrogo nastawiony.

· U. z. u. i indywidualne zaburzenia urojeniowe są rzadkimi schorzeniami

występującymi

w populacji ogólnej w 0,03-0,05 %.

· U. z. u. rozpoczynają się przeważnie między 35. a 45. rokiem życia.

· Z uwagi na zaburzoną osobowość przedchorobową i nieufność, podejrzliwość tych

chorych rokowanie co do całkowitego wyleczenia nie jest zbyt optymistyczne.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: