Psychologia aktywności fizycznej.doc

1.Kto jako pierwszy prowadził badania nad warunkowaniem klasycznym?

Eksperymenty nad warunkowaniem przeprowadził jako pierwszy l. P. Pawłow. Stwierdził on, że podanie psu pokarmu do pyska wywołuje u niego wydzielanie śliny. Reakcję tę Pawłow nazwał odruchem lub reakcją bezwarunkową, ponieważ występuje ona bez uczenia się, w sposób niezmienny, utrwalony dziedzicznie; pokarm zaś jest bezwarunkowym bodźcem dla tej reakcji.
Następnie zaobserwował, że jeśli bezpośrednio przed podaniem psu pokarmu zadzwoni dzwonek, to po kilku próbach na sam dźwięk dzwonka pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał reakcji ślinienia u psa, a więc nauczył się on, że bodziec, który zawsze pojawia się przed jedzeniem, jest jego sygnałem. Tego typu bodziec Pawłow nazwał warunkowym bodźcem, a wydzielanie śliny na dzwonek - odruchem warunkowym lub reakcją warunkową. Odruch taki wytwarza się dzięki wielokrotnemu łączeniu się dźwięku dzwonka z pokarmem, co Pawłow określił jako wzmocnienie bodźca warunkowego (poprzednio obojętnego) przez bodziec bezwarunkowy.

2. O czym należy pamiętać stosując nagrodę?:

1. Atrakcyjność nagradzania może spadać, w przypadku częstego jej stosowania. Efekt ten określa się jako nasycenie lub adaptacja. Można zapobiec temu problemowi poprzez np. różnicowanie nagród i okoliczności ich udzielania oraz powstrzymywanie się od nagradzania pożądanej czynności za każdym razem jej pojawienia się.

2. Duże znaczenie w nagradzaniu ma czas między czynnością wychowanka a otrzymaniem nagrody. Wychowawca powinien zminimalizować opóźnienie otrzymania nagrody.

3. Kolejną cechą jest źródło motywacji. Motywacją zewnętrzną będzie wykonanie czynności dla korzyści np. materialnej, a motywacją wewnętrzną będzie czynność podejmowana dla niej samej. W sporcie zaobserwować można niekorzystną zmianę u młodych sportowców, gdzie znacznie obniża się motywacja wewnętrzna w wyniku podjęcia ciężkiej pracy i chęci uzyskania dóbr materialnych na rzecz uprawiania sportu z przyjemności i zainteresowań. Dlatego dążyć powinniśmy do tego, aby zawodnik czy wychowanek z własnej potrzeby wykonywał daną czynność a nie tylko dla nagrody.

4. Wychowanek pewny, że za daną czynność zostanie nagrodzony, nie przykłada się do realizacji zadania jak najlepiej (myśli o nagrodzie). Jeśli ma powtórzyć ta samą czynność, ale już z własnej woli, bez obiecanej nagrody, wykona zadanie niechętnie.

5.  Nagroda powinna być atrakcyjna w zależności od rodzaju zadania i stopnia jego trudności.

6. Nagradzający powinien brać po uwagę typ temperamentu wychowanka. Wzmocnienie będzie miało na celu sprawić, by wychowanek w określonej sytuacji reagował na nią w pożądany sposób.

7. Istotne jest przez kogo, kiedy i w jaki sposób uczeń jest nagradzany. Szczególnie w sporcie szkolnym uroczysta oprawa i oficjalny charakter przekazania nagrody sprzyja w powstawaniu uczucia zadowolenia i satysfakcji, motywuje do większego zaangażowania treningowego i osiągnięć sportowych.

8. Nauczyciel wychowania fizycznego lub trener wywiera określony wpływ na młodzież samym sobą, swoimi cechami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Nie obojętne zatem są cechy osobowości nauczyciela, posiadana wiedza fachowa i ogólna, a nawet wygląd zewnętrzny.

3. O czym należy pamiętać stosując karę?:

1. Aby kara była skuteczna ważne są następujące czynniki: siła kary (stopień jej awersyjności), synchronizacja kary oraz rozkład karania.

a). Silna kara w wychowaniu może przynieść skutki uboczne. Wychowawca silnie karzący czynności agresywne dziecka, winien liczyć się z tym, że może to doprowadzić do zablokowania zachowań polegających na wyrażaniu własnego zdania i obronie własnych praw. Pojawienie się skutków ubocznych karania może spowodować również niejasność wymagań wychowawczych. Rodzi to w wychowanku niepewność, co ma robić w danej sytuacji. Za niepełną świadomość wychowanka odpowiedzialny jest wychowawca, który niewyraźnie wyodrębnia niepożądaną czynność lub używa takich środków, które wykraczają poza możliwość pojmowania podmiotu.

b). Karana czynność ma zazwyczaj postać sekwencji. Kara wczesna jest skuteczniejsza niż kara późna, ponieważ „początkowe czynności w sekwencji są bowiem stosunkowo słabsze i przez to łatwiej ulegają zahamowaniu przez strach niż silnie wzmacniane czynności końcowe.

c). Rozkład karania tłumaczy się tym, że karanie ciągłe będzie dawać lepsze efekty niż sporadyczne. Jeżeli wychowawca zamierza wyeliminować jakąś czynność z zachowania się jednostki, to winien konsekwentnie ja karać za każdym  pojawieniem się tej czynności.

2. Duży wpływ na skuteczność karania ma osobowość wychowanka oraz jego stopień samooceny. Np. dla ekstrawertyka kara będzie mniej skuteczna, ponieważ będzie wzbudzać u niego słabszą reakcją strachu niż na introwertyka. Natomiast dzieci z niską samooceną szybciej tracą nadzieję i chęci do pracy po karze niż dzieci z wysoką samooceną.

3. Stosunek karzącego do karanego powinien być pozytywny.

4. Kara powinna być sprawiedliwa i dotoczyć wszystkich, niezależnie od wcześniejszych zasług czy poziomu sprawności. Poważnym błędem jest stronniczość w karaniu.

5. Przywiązanie emocjonalne wychowanka do wychowawcy podwyższa skuteczność karania. Kara wymierzona przez lubianego wychowawcę jest bardziej przykra, za względu na to, że podopieczny odczuwa czasową utratę stosunków z wychowawca. Po drugie może wzbudzić chęć poprawy w celu przywrócenia pozytywnych stosunków z wychowawcą.

4. Wymień czynniki wywołujące lęk i stres w sporcie

Czynniki wywołujące lęk i stres:

a) Czynniki sytuacyjne:

- znaczenie wydarzenia; im ważniejsze znaczenie osobiste tym jest dla nas ono bardziej stresujące.

- oczekiwania; zbyt duże oczekiwania wywołują silną presję, a co za tym idzie owocuje to większym lekiem. Może tez wystąpić reakcja odwrotna, gdy nikt nie interesuje się naszym wynikiem nie będziemy odpowiednio pobudzeni i mniej aktywni.

- niepewność; im większa niepewność co do danego wydarzenia tym większy niepokój. Można ją hamować poprzez wytłumaczenie reguł i zasad jakie panują w trakcie zawodów.

b) Czynniki podmiotowe:

- lęk jako cecha - jednostki postrzegają rywalizację jako szczególnie stresującą, jeżeli w dzieciństwie doświadczyły rozpad rodziny lub inne traumatyczne przeżycia.

- samoocena i poczucie własnej skuteczności – samoocena (odnosi się do tego co sami o sobie myślimy – ma charakter emocjonalny), poczucie własnej skuteczności (dotyczy przekonań o własnych możliwościach – ma charakter poznawczy). Obie te cechy mają wpływ na poziom odczuwanego przez nas lęku, a co za tym idzie nasza skutecznością.

7.Co rozumiesz pod pojęciem technika relaksacyjna

Techniki relaksacyjne mają na celu obniżenie poziomu pobudzenia sportowców.

8.W jaki sposób można opanować stres

a) Techniki relaksacyjne; mają na celu obniżenie poziomu pobudzenia sportowców.

- technika biologicznego sprzężenia zwrotnego; polega na obserwacji reakcji naszego organizmu (temperatura ciała, tępo pracy serca). Należy w momencie gdy nie jesteśmy pod wpływem lęku i stresu zmierzyć swoje reakcje, a kiedy przed występem objawy te zaczynają występować dążyć do ich powrotu do stanu poprzedniego.

- trening progresywny Jacobsena; (w książce jest opisany jako trening autogenny); zgodnie z teorią jego twórcy rozluźnienie mięśni poddających się woli (poprzecznie prążkowanych) powoduje również rozluźnienie mięśni mimowolnych (gładkich). Należy rozluźniać po kolei cztery segmenty ciała; ramiona;; twarz szyja, barki, górna część pleców;; brzuch i dolna część pleców;; biodra i nogi. Każde rozluźnienie poprzedzone jest napięciem poszczególnych segmentów ciała. Sam trening wygląda następująco: 

Na słowa trenera TERAZ napinamy pierwszy segment ciała przez; 7sekund, do usłyszenia słowa WYSTARCZY, po którym następuje ;30 sekundowe rozluźnianie. Powtarza się to przy każdym segmencie ciała, w trakcie tego treningu trener powoli wymienia grupy mięsni znajdujące się w poszczególnym segmencie.

b) Techniki poznawczo behawioralne; ułatwiają umacnianie i poczucie pewności siebie oraz łagodzą lęk poznawczy zawodników.

- teoria wyznaczania celu mówi, że dzieląc cel nadrzędny (wygranie całych mistrzostw) na pomniejszane i bardziej skonkretyzowane (wygranie konkretnego meczu, utrzymanie się przy piłce przez 70% czasu

gry, wyjście z grupy na 2 miejscu) wydają się nam one bardziej realne, przez co budzą mniejszy lęk. Teoria ta dotyczy zarówno motywacji, jak i opanowywania lęku. Jednak, aby stosować tą teorię trzeba pamiętać że: konkretne cele są lepsze niż ogólne; cele powinny być możliwe do mierzenia; cele trudniejsze są lepsze niż łatwe; cele krótko terminowe mogą być bardziej przydatne w osiąganiu celów długoterminowych; cele z wiązane ze sposobem działania są lepsze niż te związane z wynikiem; cele powinny być spisane i uważnie kontrolowane; cele wymagają akceptacji zawodników. Badania dowodzą, że zawodnicy osiągną lepsze

wyniki, gdy cele wyznaczał im będzie trener, a nie oni sami, i że cele wyznaczone będą dla całej drużyny, a nie indywidualnie dla każdego jej zawodnika osobno.

c) Techniki wyobrażeniowe ; stosowane są w wielu wariantach, zarówno w celu umocnienia pewności siebie, jak i łagodzeni stanów

lęku i pobudzenia zawodników.

- ćwiczenia mentalne - polegają na wizualizacji (wyobrażaniu) sobie ćwiczeń, jakie mamy zamiar wykonać. Zgodnie z teorią psychoneuromięśniową nasz organizm w trakcie wyobrażania sobie ćwiczenia wysyła bodźce do mięśni które uczą się tego ruchu, bez konieczności jego wykonania. Drugim zadaniem tego ćwiczenia jest fakt, iż wyobrażając sobie stresującą sytuację oswajamy się z nią, do tego stopnia, ze nasz lęk zaczyna się zmniejszać. Ponieważ im większy mamy kontakt z tym co wzbudza lęk – w realnym życiu, czy też w wyobraźni – ty mniejszy staje się ten lęk.

9.Podaj definicję lęku.

Lęk to pełne napięcia oczekiwanie na pojawienie się zagrażającego, ale niejasnego zdarzenia; to uczucie niepokojącej niepewności. Ta negatywna emocja jest tak blisko spokrewniona ze strachem, że w wielu wypadkach oba terminy używane są zamiennie. Strach, podobnie jak lęk, łączy w sobie napięcie i nieprzyjemne oczekiwanie, ale jego przyczyny, utrzymywanie się i czas trwania są odmienne.

Osoba odczuwająca lęk ma trudności z rozpoznaniem przyczyny niepokojącego napięcia lub z określeniem charakteru przewidywanego zdarzenia czy nieszczęścia. Przeżywana emocja wydaje się jej zagadkowa. W swej najczystszej formie lęk jest niejasny, pozbawiony obiektu, nieprzyjemny i uporczywy. W przeciwieństwie do strachu nie ma tak wyraźnego powodu lub przyczyny. Wzrost i spadek strachu jest ograniczony czasem i przestrzenią, natomiast lęk jest zwykle wszechogarniający i uporczywy, z nieokreślonym momentem początkowym i końcowym. Wydaje się, jakby gdzieś w tle był stale obecny. („Stale czuję się tak, jakby miało się stać coś złego”). Lęk jest raczej stanem wzmożonej czujności niż reakcją na nagłe niebezpieczeństwo. Strach i lęk cechują się zwiększonym pobudzeniem odczuwanym subiektywnie i (lub) pobudzeniem fizjologicznym. Strach jest zwykle silny i krótki, wywołują go czynniki wyzwalające i ma ograniczony charakter. Lęk jest zwykle bezkształtny, działa z mniejszą siłą, trudno jest określić moment jego wzbudzenia i ustania, nie ma też ścisłych granic. Można to zilustrować przykładami dwóch osób cierpiących z powodu lęku i jednej osoby cierpiącej na fobię.

10 Aspekty lęku.

Definicje pobudzenia lęku i stresu.

Lęk negatywny stan emocjonalny połączony z uczuciem nerwowości a niepokojenia, oraz napięć związanych z pobudzeniem fizycznym. Jest nieprzyjemnym stanem pobudzenia.

Lęk somatyczny i poznawczy.

- Lęk somatyczny - zmiany fizjologiczne doświadczane na skutek niepokoju (przyspieszona praca serca, podwyższone ciśnienie krwi, ściskanie w żołądku, przyspieszony oddech wypieki na twarzy, poceniesię)

- Lęk poznawczy - towarzyszy lekowi somatycznemu. Są to niepokojące myśli, wątpliwości wyobrażenie porażki, czy upokorzenia.Oba stany lękowe występują razem, na podstawie badań dowiedziono, że u sportowców objawy nasilają się im bliżej do zawodów. Bezpośrednio porozpoczęciu rywalizacji lęk somatyczny gwałtownie spada, podczas, gdy poznawczy zostaje, a jego intensywność zależy od naszych wyników.Wynika z tego, że błędy popełniane podczas występu są efektem lękupoznawczego, a nie somatycznego.

Lęk jako stan i jako cecha

Lek jako cecha traktowany jest  jako stała właściwość osobowości, podczas gdy jako stan występujetylko pod wpływem określonych bodźców. Jedni z nas są genetycznie skonstruowani do tego, że są bardziej odporni na lęk, niż Ci u którychwystępuje lęk jako stan.

11.Alternatywne typy uzdolnień ruchowych

Uzdolnienia ruchowe są to właściwości motoryczne człowieka, które ujawniają się w procesie kształcenia. Ich zewnętrznym przejawem jest szybkość, dokładność i trwałość opanowania nowych, wcześniej

nieznanych umiejętności ruchowych. Miedzy wymienionymi elementami uzdolnień ruchowych nie zawsze występują związki, zdarza się więc, że np. osobnik przyswaja sobie nowe ruchy szybko lecz nietrwale. Kombinacje miedzy tymi elementami sprowadzają się do wyróżnienia ośmiu alternatywnych typów uzdolnień ruchowych.

Typ I

Ten typ uzdolnień ruchowych reprezentują osoby odznaczające się wysokim poziomem wszystkich trzech elementów. Są to więc osoby, które szybko i dokładnie opanowują nowe czynności ruchowe, a powstałe ta drogą umiejętności są u nich trwałe.

Typ II

Do tego typu uzdolnień należą osoby, które także szybko i dokładnie opanowują nowe umiejętności ruchowe, jednak szybko zapominają to czegosię nauczyły.

Typ III

Tworzą go osoby, które uczą się szybko, a nabyte przez nieumiejętności są trwałe. Czynności ruchowe tych osób charakteryzują się jednak wieloma ruchami zbędnymi (synkinezjami ).

Typ IV

Należą tu osoby, które szybo uczą się nowych czynności ruchowych, przy czym nie dochodzą do dużej dokładności w wykonywaniu tych czynności, jak również szybko zapominają to, czego się szybko nauczyły.

...