Zawroty głowy - subiektywne odczucie wirowania lub braku równowagi. Osoba skarżąca się na zawroty głowy doznaje uczucia wirowania, kołysania lub niestabilności. Niekiedy dolegliwościom tym towarzyszą nudności, wymioty i uderzenia gorąca.

Zawroty głowy są odczuciem subiektywnym. Pojawia się rzeczywiste lub pozorne zafałszowanie bodźców docierających z narządów równowagi co prowadzi do jej utraty.

Zawroty głowy mogą mieć szereg różnych przyczyn. U osób w podeszłym wieku mogą być objawem schorzeń serca lub układu krążenia. Mogą wynikać ze zwężenia tętnic szyjnych, kręgowych lub chorób ucha wewnętrznego. Często też są wynikiem niedociśnienia, hipotonii ortostatycznej.

Zawroty głowy można scharakteryzować wg kolejnych kryteriów. Duże znaczenia ma podział na zawroty pochodzenia obwodowego i ośrodkowego. Zawroty pochodzenia obwodowego albo przedsionkowe występują zwykle jako poczucie wirowania, opadania lub unoszenia. Pojawiają się nudności, wymioty, potliwość i zmiany rytmu serca. W większości przypadków zawrotom obwodowym towarzyszy oczopląs. Stany te pojawiają się nagle i zazwyczaj na początku choroby.

Zawroty głowy i zaburzenia równowagi występują w wyniku:

Uszkodzenia „uszne”:

·         uszkodzenia mechaniczne ucha (szczególnie błony bębenkowej)

·         uszkodzenie nerwu VIII (przedsionkowo ślimakowy) - w tych wypadkach do zawrotów dochodzą nudności, bladość, wymioty, oczopląs, szumy uszne, niedosłuch.

Uszkodzenie móżdżku: W wyniku uszkodzenia móżdżku, dochodzi do zaburzeń równowagi połączonych z nadciśnieniem, zawrotami głowy, nudnościami, mdłościami, wymiotami, brakiem koordynacji ruchowej. Uszkodzenie możemy potwierdzić wykonując proste badanie: chory jest proszony o zamknięcie oczu i wystawienie rąk przed siebie jeżeli zaczyna się wywracać to znaczy, że prawdopodobnie ma uszkodzony móżdżek. Zawroty głowy mogą występować u osób z miażdżycą tętnicy szyjnej. U osób takich występują zaburzenia równowagi podczas chodzenia oraz w czasie nagłych zmian położenia np. schylanie i wyprost. Występują także napadowe zaburzenie widzenia.

Objawy

Jeśli ktoś mówi ''kręci mi się w głowie'', nie zawsze wiadomo co ma na myśli. Wiele osób określa tym mianem migotanie przed oczami, trudności z utrzymaniem równowagi, nudności, niekiedy także niestabilną pozycję stojącą. Zawrotom głowy mogą towarzyszyć nudności, wymioty, nagłe pocenie się, osłabienie, trudności w chodzeniu. Gdy powodem zawrotów są zaburzenia w uchu środkowym, może dojść do szumów w uszach (patrz szum w uszach).

Przyczyny

Zawroty głowy występują dość często. Niekiedy bardzo trudno jest stwierdzić, czy ich przyczyna jest błaha czy też występują one w przebiegu rozwijającej się choroby. Najczęstszymi powodami zawrotów głowy są:

·         Zaburzenia związane z czynnością serca i układu krążenia, np. zbyt wysokie lub niskie ciśnienie krwi. Mózg chwilowo nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu, co powoduje zawroty głowy.

·         W chorobie lokomocyjnej zawrotom głowy towarzyszą wymioty; narząd równowagi jest przeciążony różnymi, sprzecznymi ze sobą informacjami.

·         Niekiedy zmiany pogody i wiążące się z tym wahania ciśnienia krwi także wywołują zawroty głowy.

·         Alkohol oraz niektóre leki mogą stać się przyczyną uszkodzenia ucha wewnętrznego i mieć wpływ na narząd równowagi.

·         Starsi ludzie często skarżą się na zawroty głowy. Ich powodem jest często złe ukrwienie ucha wewnętrznego. Ponadto wiele starszych osób choruje na choroby serca i układu krążenia lub przyjmuje leki, wywołujące zawroty głowy.

·         Niektórym chorobom ucha wewnętrznego (np. chorobie Meniera lub zapaleniu ucha wewnętrznego) towarzyszą nagłe, bardzo silne zawroty głowy.

·         W rzadkich przypadkach zawroty głowy mogą być objawem poważnej choroby, np. zawału serca, udaru mózgu, zaburzeń rytmu serca lub innych chorób.

Powikłania

Przy nagłych zawrotach głowy może dojść do upadku ze wszystkimi jego konsekwencjami. Niekiedy zawroty głowy mogą także wywołać poważne powikłania, np. głuchotę w chorobie ucha wewnętrznego lub zawał serca przy zbyt wysokim ciśnieniu.

Co możesz zrobić

W nagłych zawrotach głowy, spowodowanych krótkotrwałym niedokrwieniem mózgu, zazwyczaj pomaga położenie się, ułożenie nóg do góry i odczekanie paru minut w tej pozycji. Pozwala to na unormowanie ukrwienia mózgu.

·         Osoby cierpiące na nagłe zawroty głowy powinny unikać wchodzenia na drabinę i rusztowania, prowadzenia samochodu i obsługiwania niebezpiecznych urządzeń.

Kiedy należy udać się do lekarza

Jeśli zawrotom głowy towarzyszą ból głowy, szum w uszach, pogorszenie słuchu, uczucie odrętwienia, silne wymioty lub mdłości.

·         Jeśli napady zawrotów głowy przedłużają się.

·         Jeśli istnieje podejrzenie, że zawroty głowy mają związek z przyjmowaniem leków.

·         Jeśli zawroty głowy powtarzają się.

Co zrobi lekarz

Ustali przyczynę zawrotów głowy i w zależności od niej przepisze odpowiednie leki.

Środki dostępne bez recepty, stosowane w zawrotach głowy

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Zawroty głowy
utworzony 2007-11-10

Zawroty głowy występują bardzo często. Osoby z zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi stanowią około 5–7% spośród pacjentów zgłaszających się do lekarzy. Zawroty bywają tak uciążliwe, że zaburzają dotychczasowe życie osobiste i zawodowe, w znacznym stopniu upośledzają normalną, codzienną aktywność i negatywnie wpływają na stan psychiczny. Zawroty głowy nie są jednostką chorobową, to objaw związany z różnymi chorobami - mogą mieć wiele przyczyn. To swoiste ostrzeżenie o tym, że w organizmie dzieje się coś nie tak, i że należy zwrócić się do lekarza by znaleźć źródło problemu.

» Zawroty głowy – jak to się odczuwa?

Zawroty głowy w potocznym tego słowa znaczeniu są odczuciem braku równowagi ciała wobec otoczenia. Pacjenci opisują je różnie: jako uczucie ściągania w bok, kołysania, wirowania, unoszenia czy spadania w przepaść. Zawrotom głowy towarzyszyć mogą inne przykre dolegliwości jak np. nudności, wymioty, szumy w uszach, pogorszenie słuchu, bladość, pocenie się czy też ból głowy.

» Prawdziwe zawroty głowy.

Istnieje duża grupa schorzeń, których objawami są zaburzenia równowagi i zawroty głowy. Lekarze z tej grupy wyróżniają tak zwane prawdziwe zawroty głowy, definiowane jako fałszywe złudzenie ruchu (zwykle obrotowego) samego pacjenta lub jego otoczenia. Prawdziwe zawroty głowy związane są z chorobami błędnika, nerwu przedsionkowo-ślimakowego lub ośrodków związanych z równowagą w mózgu.

» Błędnik i nerw przedsionkowo-ślimakowy.

Błędnik wchodzi w skład ucha wewnętrznego, tworzą go ślimak (nazwany tak od swej budowy w kształcie skorupki ślimaka), wewnątrz którego znajduje się aparat zmysłu słuchu oraz przedsionek i trzy kanały półkoliste, w których znajduje się aparat zmysłu równowagi. Nerw przedsionkowo – ślimakowy, dawniej zwany statyczno-słuchowym, biegnący z ucha wewnętrznego do mózgu składa się również z części słuchowej i przedsionkowej. Nerw ten przewodzi do mózgu bodźce słuchowe oraz przekazuje informacje o położeniu, równowadze ciała.

Choroba błędnika, nerwu przedsionkowo–ślimakowego lub ośrodków mózgu odpowiedzialnych za równowagę może być przyczyną prawdziwych zawrotów głowy. Tak więc przyczyny prawdziwych zawrotów głowy podzielić można na błędnikowe, związane z uszkodzeniem ucha wewnętrznego lub nerwu przedsionkowo- ślimakowego (jak np. choroba Meniere`a czy zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego) oraz pozabłędnikowe (inaczej centralne, neurologiczne), związane z uszkodzeniem niektórych części mózgu i móżdżku odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej równowagi. Uszkodzenie centralne może mieć miejsce np. na skutek udaru mózgu, guzów móżdżku czy też chorób demielinizacyjnych (stwardnienie rozsiane). Istnieją też zawroty głowy, które mają przyczyny mieszane tj. przyczyną zawrotów głowy jest uszkodzenie błędnikowe i jednocześnie centralne.

Objawem, który często towarzyszy zawrotom głowy i świadczy o uszkodzeniu układu równowagi jest oczopląs. Są to szybkie ruchy gałek ocznych, które może obserwować lekarz.

W zależności od miejsca uszkodzenia, oczopląs może przybierać zróżnicowaną formę, ale zawsze jest objawem obiektywnym, ponieważ pacjent nie jest w stanie symulować oczopląsu. Dlatego też ma on bardzo istotne znaczenie w rozpoznawaniu przyczyny zawrotów głowy.

Inne przyczyny zawrotów.

Poza tak zwanymi prawdziwymi zawrotami głowy istnieją też zawroty, których przyczyny są inne niż choroby błędnika, nerwu przedsionkowo-ślimakowego i ośrodków równowagi w mózgu. Pacjent może doświadczyć tego nieprzyjemnego uczucia w przebiegu wielu chorób ogólnoustrojowych, które mogą negatywnie wpływać na struktury odpowiedzialne za równowagę i powodować zawroty głowy. Wymienić tutaj można hipotonię ortostatyczną, czyli niedociśnienie tętnicze po nagłym przyjęciu pozycji stojącej, np. po wstaniu z łóżka – zdarza się to np. w przebiegu zbyt intensywnie leczonego nadciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze również może być przyczyna zawrotów. Inną przyczyną może być hipoglikemia, czyli zbyt niski poziom glukozy we krwi, która jest głównym źródłem energii dla mózgu (z hipoglikemią często można spotkać się u osób leczonych z powodu cukrzycy). U osób starszych zawroty wskazywać mogą na niewłaściwą pracę serca, jak np. w zespole niskiego rzutu, co oznacza, że serce podczas skurczu pompuje zbyt małą objętość krwi. Niewydolność układu krążenia wiąże się ze zbyt małym dowozem z krwią do narządów tlenu i składników odżywczych, co zaburza pracę przede wszystkim mózgu. Zawroty głowy powodowane być mogą też przez zmiany miażdżycowe w naczyniach mózgowych, przez zwężenie tętnic doprowadzających krew do mózgu (zwężeniem tętnic szyjnych, kręgowych), mechanizm zawrotów głowy jest tutaj podobny – przemijające niedokrwienie mózgu wiąże się ze zbyt małym dowozem do mózgu tlenu i składników odżywczych. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego, stany po urazach kręgosłupa szyjnego również mogą być przyczyną zawrotów (ucisk na tętnice kręgowe). Wysoka gorączka, toksyczny wpływ trucizn na mózg takich jak alkohol i inne liczne przyczyny mogą powodować zawroty.

» Poszukiwanie przyczyn dolegliwości.

Nie można lekceważyć rzadkich lub lekkich ataków zawrotów głowy lub stałego uczucia niestabilności. Należy pomyśleć o wizycie u lekarza, której nie należy odkładać na zasadzie „kiedyś mi to przejdzie”. Bardzo silne zawroty głowy uniemożliwiające chodzenie, siedzenie, z występującymi nudnościami i wymiotami, bólami głowy powinny jak najszybciej skłonić do wizyty u lekarza. Najczęściej tacy chorzy są natychmiast przyjmowani do szpitala, diagnozowani i leczeni.

Pierwszą i bardzo ważną częścią diagnozy zawrotów głowy jest rozmowa lekarza z pacjentem, która pozwala często stwierdzić konkretną przyczynę zawrotów głowy. Lekarz przeprowadza też badanie fizykalne, między innymi badania uszu, badanie słuchu, badania oczopląsu, testy równowagi.

Diagnostyka zawrotów głowy wymaga współpracy internisty, laryngologa, okulisty i neurologa. Zastosowanie znajduje wiele badań takich jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badanie USG przepływów w tętnicach (tzw. „Doppler”), zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa szyjnego, badanie poziomu glukozy i cholesterolu we krwi, pomiary ciśnienia tętniczego i wiele innych.

» Leczenie zawrotów głowy.

Leczenie zawrotów głowy zależy od ich przyczyny. Leczenie zawsze powinno odbywać się ściśle według zaleceń lekarza. W fazie ostrej zawrotów głowy stosuje się leczenie objawowe, łagodzące dolegliwości (leki przeciwzawrotowe, przeciwwymiotne i uspokajające). Przyczynowe leczenie farmakologiczne wiąże się ściśle z rozpoznaniem określonej jednostki chorobowej, np. w zapaleniu ucha wewnętrznego stosuje się antybiotyki. Uważa się, że jedną z istotnych przyczyn zawrotów głowy, są zaburzenia przepływu krwi przez ośrodkowy układ nerwowy lub ucho wewnętrzne stąd zastosowanie znajdują też leki rozszerzające naczynia krwionośne, poprawiające przepływ krwi przez naczynia. W celu usprawnienia krążenia stosuje się też leki zmniejszające lepkość krwi i skłonność do tworzenia się zakrzepów. Leki moczopędne modyfikują skład elektrolitowy i objętość płynów ucha wewnętrznego, mają znaczenie w leczeniu choroby Meniere`a. Stosuje się też leki poprawiające metabolizm komórki nerwowej.

W przypadku zaburzeń takich jak hipoglikemia, hipotonia ortostatyczna, czy niewydolność krążenia ważne jest prawidłowe leczenie choroby podstawowej, której następstwem są zawroty.

Zawroty głowy

Autor: Maria Jaworska, 21 lutego 2009

Lekki zawrót głowy, czy też nagła zmiana pozycji to normalna reakcja organizmu. Gdy jednak świat ucieka spod nóg bez przyczyny, pomocy należy szukać u lekarza. Zaburzenia równowagi dotyczą co czwartego seniora. Niekiedy zawrotom głowy towarzyszą wymioty, oczopląs, zaburzenia słuchu i ból głowy. Bardzo częstą przyczyną zaburzeń równowagi są schorzenia laryngologiczne. Czasem wystarczy proste badanie, by postawić diagnozę i rozpocząć leczenie.

Do najczęściej występujących zaburzeń laryngologicznych należą:

·         Zapalenie błędnika oraz nerwu przedsionkowo - ślimakowego. Zapalenie takie może być powikłaniem po grypie. Objawami są gwałtowne zawroty głowy, nudności i wymioty trwające kilka dni. Dolegliwości mijają po leczeniu antybiotykami, niekiedy steroidami. W niektórych przypadkach konieczna jest specjalistyczna rehabilitacja.

·         Wędrujące otolity (maleńkie kamyczki w kanalikach błędnika). Wówczas zawroty występują przy nagłym wstaniu z łóżka, zwieszeniu głowy w dół, przekręcaniu się z boku na bok. Dolegliwości trwają krótko, ale są intensywne.

·         Uszkodzenie błony bębenkowej. Przyczyną może być jeśli np. chłodne powietrze lub woda dostaną się do ucha środkowego. W takim przypadku może pomóc włożenie do ucha natłuszczonego wacika.

·         Choroba Meniere'a. Z nienanych przyczyn w uchu wewnetrznym gromadzi się nadmierna ilość płynu, co powoduje zawroty, szumy, nudności oraz upośledzenie słuchu.

·         Nerwiak nerwu słuchowego. Jest to łagodny nowotwór, który leczy się wyłącznie operacyjnie. Inną przyczyną zawrotów głowy mogą być zatrucia np, aspiryną, jadem kiełbasianym, grzybami, alkoholem. W takich przypadkach zwykle po odtruciu wszystko wraca do normy.

U osób starszych najczęstszą przyczyną zawrotów jest niedotlenienie mózgu. Głównym winowajcą są blaszki miażdżycowe, które odkładają się w ścianach tętnic, zwężają je i usztywniają, a także zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego. Zmiany naczyniowe może powodować również nadciśnienie tętnicze i nieleczona cukrzyca. Niedotlenienie mózgu może być także skutkiem anemii.

Ponieważ przyczyn zawrotów głowy i zaburzeń równowagi u osób starszych jest bardzo dużo, trudno jest szybko postawić trafną diagnozę. Niekiedy konieczne są badania przez kilku specjalistów, np. laryngologa, okulistę i neurologa. Co należy robić, by nie powodować zawrotów głowy?

·         z łóżka wstawać powoli, pierw usiąść, potem wstawać

·         nie wykonywać nagłych skrętów głową na boki

·         używać laski

·         unikać kofeiny, papierosów, alkoholu i soli - nasilają one zawroty

Niezależnie od wybranej terapii przez lekarza, bardzo ważna jest rehabilitacja ruchowa. Odpowiedni trening może wzmocnić różne elementy zmysłu równowagi, bo równowaga to nie tylko sprawnie działający błędnik.

Zawroty głowy

Nie ma chyba osoby, która nie doświadczyłaby kiedykolwiek zawrotów głowy - odczuwać je możemy podczas szybkich piruetów w tańcu czy też płynąc statkiem na dużej fali. Mogą również być następstwem choroby i wówczas wymagają dokładnej diagnostyki.
 ...