Opracowania metodyczne wybranych wierszy Danuty Wawiłow, baśni Jana Christiana Andersena, legend polskich oraz książki „Środek kapusty” Ewy Nowak.
„Niewidzialna plastelina” – Danuta Wawiłow:
Propozycja wykorzystania:
Nauczyciel rozdaje dzieciom słowa piosenki na podstawie wiersza Danuty Wawiłow. Następnie gra na gitarze i śpiewa piosenkę „Niewidzialna plastelina”, dzieci włączają się do śpiewu. Po zaśpiewanej piosence nauczyciel zadaje pytania:
- Czy istnieje niewidzialna plastelina?
- Jeśli by istniała, to jakby się z niej lepiło?
Nauczyciel rozdaje dzieciom plastelinę i zawiązuje każdemu dziecku oczy chustką lub szalikiem. Dzieci mają za zadanie ulepić jakąś rzecz z plasteliny nie podglądając. W trakcie lepienia nauczyciel gra ponownie piosenkę „Niewidzialna plastelina”. Następnie dzieci odsłaniają oczy i prezentują wszystkim, co ulepiły lub, co chciały ulepić.
„Zapach czekolady” – Danuta Wawiłow:
Nauczyciel przynosi czekoladę i każdego nią częstuje. Następnie czyta wiersz, a dzieci z zamkniętymi oczami go słuchają. Nauczyciel zadaje pytanie:
- Jakie znacie inne rzeczy, które pięknie i intensywnie pachną?
Dzieci zostają podzielone na 4 grupy, w których mają stworzyć swój „pachnący” lub „smakowity” kraj, w którym dominuje jakiś zapach lub smak. Otrzymują szary papier kredki, kredą pastele i mają go namalować. Poza tym, wymyślają historię, nazwę i symbole swojego kraju. Mogą stworzyć różne święta i ważne rzeczy, które znajdują się w tym kraju. Po czym, grupy przedstawiają swoje prace i opowiadają o swoich państwach.
„O Fabianie” – Danuta Wawiłow:
Nauczyciel czyta dzieciom wiersz. Zadaje pytanie:
- Czy rzeczywiście można przerabiać tak rzeczy, żeby powstawały zupełnie nowe i całkiem inne?
- Czy wy tak potraficie?
Dzieci zostają podzielone na 5 grup, w których dostają różne rzeczy (każda inne), np. plastikową butelkę i sznurek, rolkę papieru toaletowego i patyk, gazetę i worek na śmieci, watę i rajstopy, pudełko po zapałkach i plastikowy kubek, itp. Mają za zadanie tak przerobić te rzeczy, aby powstało coś nowego i użytecznego. Następnie przedstawiają wszystkim to, co stworzyli. Wszyscy wybierają najbardziej pomysłową, zwycięską grupę.
„Dziwny pies” – Danuta Wawiłow:
Nauczyciel czyta dzieciom wiersz, po czym, dzieci mają za zadanie w grupach trzy-, czteroosobowych, napisać swój wiersz – wyliczankę, na wzór wiersza „Dziwny pies”, ale na jakiś inny temat. Następnie prezentują swoje wiersze, które podpisane można zawiesić na klasowej gazetce.
„Trójkątna bajka” – Danuta Wawiłow:
Nauczyciel czyta dzieciom wiersz. Następnie każde dziecko dostaje kartkę papieru i ma za zadanie namalować swój dom lub pokój, ale w taki sposób, aby każdy jego element miał inny kształt niż w rzeczywistości. Prezentacja i wybór najciekawszych rysunków. Porównanie ich z rzeczywistością.
„Środek kapusty” – Ewa Nowak:
Nauczyciel czyta uczniom rozdział X - fragment, w którym mowa jest o krzyżówce. Przyczepia on na tablicy wzór krzyżówki napisanej przez Julkę. Zadaniem dzieci jest stworzyć w parach podobną krzyżówkę ze słowem, które sprawia im problem. Dzieci mogą skorzystać ze słownika języka polskiego i wybrać z niego nieznane im dotąd słowo. Następnie dzieci odczytują swoje krzyżówki i przyczepiają je na tablicy obok krzyżówki Julki.
Później, nauczyciel czyta dalszą część rozdziału X, w którym jest mowa o zasadach bycia grzecznym, ale tylko do momentu, w którym Julka te zasady spisuje. Zapisanie tych zasad na tablicy przez nauczyciela.
- Jak myślicie, w jaki sposób Julka skorzystała z tych zasad?
- Czy mogła je źle zrozumieć?
Praca w grupach cztero-, pięcioosobowych – dzieci wymyślają do każdej zasady jakieś zachowanie Julki w ciągu kolejnego dnia. Następnie wszystkie grupy odczytują swoje pomysły. Po czy nauczyciel czyta dalszą część rozdziału X, w którym dzieci dowiadują się jak Julka rzeczywiście się zachowywała.
„Złota kaczka” – legenda:
Nauczyciel czyta dzieciom legendę. Następnie wyjście z dziećmi do Teatru Muzycznego w Gliwicach na spektakl pt. ”Skarby złotej kaczki”. Po powrocie rozmowa na temat różnic i podobieństw legendy i spektaklu.
- Czy były one na ten sam temat?
- Czym się różniły?
- Czy podobała wam się taka interpretacja legendy? Co byście zmienili?
„Sokołowa skała” – legenda:
Nauczyciel czyta legendę. Pokazuje uczniom kilka obrazków, na których są różne skały – przyczepia je na tablicy.
- Co wam przypominają te skały?
- Jaka może być ich historia? Jaka może być legenda z nimi związana?
Opowieści o skałach mogą być połączone z wycieczką na Jurę Krakowsko – Częstochowską.
„Legenda o Podhalu” – legenda:
Nauczyciel rozpoczyna od rozmowy na temat Podhala:
- Gdzie się znajduje Podhale na mapie Polski?
- Jak ono wygląda?
- Kto tam kiedyś był? Komu się podobało?
- Jak nazywają się mieszkańcy tego regionu?
- Czy łatwo im się tam żyje?
Następnie nauczyciel czyta dzieciom legendę do momentu, gdy Bóg przybywa obejrzeć dzieło anioła. Nauczyciel pyta:
- Jaki był początkowy zamysł anioła, że stworzył tak ukształtowane tereny?
Nauczyciel dokańcza czytanie legendy. Po czym uczniowie rysują Podhale przedstawione w legendzie, zanim przybył do tej krainy człowiek i Podhale dzisiejsze, zagospodarowane przez człowieka. Następnie, wszyscy rozmawiają na temat tego, co człowiek musiał zrobić, aby tak zmienić i przystosować ten region do własnych potrzeb życiowych.
„Morskie Oko” – legenda:
Nauczyciel czyta dzieciom legendę i pyta dzieci:
- Gdzie znajduje się Morskie Oko?
- Kto tam kiedyś był i je widział? Czy jest tam ładnie? Czy jest tam niebezpiecznie?
Dzieci, opierając się na niej i na własnych doświadczeniach i wiadomościach, tworzą jedną, wielką makietę Tatr, na której mogą znaleźć się góry, łąki, jeziora, strumienie, a także zwierzęta i ludzie. Wykorzystują do tego patyki, liście, trawę, kwiaty, makarony, plastelinę, bibułę, itd.
„Stopka Królowej Jadwigi” – legenda:
Nauczyciel czyta dzieciom legendę. Zadaje pytanie:
- Jakie można jeszcze robić ślady, oprócz śladów stóp?
Na arkuszu szarego papieru wszystkie dzieci odbijają swoje dłonie, stopy, usta, palce, nosy, uszy pomalowane farbami lub szminkami. Tak powstałe, przez wszystkich podpisane, dzieło „Klasowa Mapa” może zostać zawieszone na drzwiach klasy.
„Calineczka” – J. Ch. Andersen:
Każde dziecko dostaje rolę jednego z bohaterów baśni. Mają je zapisane na karteczkach, które są ponumerowane. Nauczyciel mówi każdemu, kim jest. Dzieci mają za zadanie ustawić się w kolejności zgodnej z numerkami na otrzymanych kartkach. Następnie Nauczyciel pełniący rolę narratora i zarazem reżysera kieruje teatrzykiem, tworzonym przez dzieci. Po odczytaniu baśni przez wszystkich (improwizowanego teatrzyku) dzieci wiedząc kim są mają za zadanie ucharakteryzować się na graną przez siebie postać, po czym odgrywają już bez pomocy nauczyciela przedstawienie. Nauczyciel pełni w nim rolę tylko narratora. Takie przedstawienie można po dłuższych przygotowaniach wystawić innym klasom.
„Dzielny ołowiany żołnierz” – J. Ch. Andersen:
Nauczyciel czyta baśń do momentu, gdy ołowiany żołnierz się odnajduje. Dzieci mają za zadanie wymyślić zakończenie baśni. Po odczytaniu przez dzieci swoich zakończeń, nauczyciel odczytuje prawdziwe zakończenie baśni.
„Nowe szaty cesarza” - J. Ch. Andersen:
Nauczyciel czyta dzieciom baśń, poczym dzieci dzielą się na grupy cztero-, pięcioosobowe i bawią się w projektantów mody. Zabawa polega na tym, iż w każdej grupie jedna osoba jest modelem, a reszta ma za zadanie stworzyć dla niej strój. Musi być on „szyty” na niej, aby pasował. Dzieci mają do dyspozycji różne ścinki materiałów, gazety, papiery toaletowe, nici, bibułę, taśmę klejącą, nożyczki, chusty, różne elementy starych ubrań (np. kapelusze, rękawiczki, rajstopy, broszki, szale, itp.). Po pewnym czasie następuje prezentacja zaprojektowanych strojów wraz z modelem.
„Pięć ziarnek grochu” – J. Ch. Andersen:
Nauczyciel czyta dzieciom baśń, po czym dzieci dostają ziarenka różnych kwiatów, doniczki (pojemniki), ziemię i w parach ozdabiają swoje doniczki. Następnie sadzą roślinki, które będą ozdobą klasy. Wszystkie dzieci podpisują swoje doniczki i każda para opiekuje się swoim kwiatkiem
„Pewna wiadomość” – J. Ch. Andersen:
Nauczyciel czyta baśń, po czym dzieci swobodnie wypowiadają się na jej temat. Nauczyciel zadaje pytania:
- Jak inaczej można zatytułować tą baśń?
- Co to jest plotka? Czy to coś dobrego, czy złego? Czy wam się zdarza plotkować?
Zabawa w głuchy telefon: dzieci dzielą się na dwie lub trzy grupy po tyle samo osób w każdej. Ustawiają się w rzędach, z których pierwsze osoby dostają zdanie do podania swojej grupie szeptem. Ta grupa, która pierwsza bezbłędnie poda wyjściowe zdanie zwycięża. Zabawę można kontynuować tak długo, aby każda osoba była raz na początku i na końcu swojego rzędu.
enes1