Zagadnienia z KNS
1. KNS
*Czym jest KNS: jest konkretną dziedziną teoretyczno-praktyczną, opiera się na niezmiennych zasadach. Czym nie jest KNS: nie jest ponadczasową teologiczną doktryną, konkretnym programem społecznym.
*Jakie treści zawiera KNS:a)objawione: koncepcja człowieka, relacje do Boga, rozumienie wspólnoty. b)filozoficzne: koncepcja człowieka, prawa natury c)empiryczne:nauki humanistyczne, socjologię, biologię d)historyczne
2. Źródła KNS a)formalne: 1 oficjalna nauka Kościoła-nauka która ma pewna moc instytucji, dokumenty Soborów, Synodów itd. 2 Nauczanie prywatne-dociekania uczonych katolickich. b)materialne:3 źródła: 1 objawienie 2. prawo naturalne(moralny ład rzeczywistości) 3. Znaki czasu(pewne fakty, wydarzenia które stanowią wezwanie do działań społ.-moralnych)
3 Metoda KNS
1. Wiedzieć-zbadać jaki jest stan rzeczy. 2. Ocenić-wg kryterii ewangelii
3. Działać-co należy dalej zrobić, jak rozwiązać dany problem
4. Główne dok. KNS
a)Encyklika „Rerum novarum” -rzeczy nowe; papież Leon XIII; pierwszy dok. KNS wyd. 1891. Stanowiła odpowiedz na kapitał Marksa, próba przeciwstawienia się Marksowi. Mowa o: rzecz nowa to kwestia społ.(problem robotników, pracy). Zawarta w encyklice krytyka socjalizmu oraz liberalizmu gospodarczego, obrona własności prywatnej.
b) Encyklika „ Quadragesimo anno”- 40-lecie 1931 Papież Pius XI. Prawo własności prywatnej do zrzeszania się, zasada pomocniczości dla dobra wspólnego.
c)Encyklika „Pacem in terris”- pokój na ziemi. 1963 Papież Jan XXIII. Napisana po kryzysie kubańskim.
d)Koncepcja duszpasterska o kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”-Radość i nadzieja 1963 Sobór Wat. II
Jan Paweł II
„Laborem Exercens”- o pracy ludzkiej; 1981;w 90-tą rocznicę Rerum Novarum; stan wojenny w Polsce *rozumienie pracy w dwóch znaczeniach: przedmiotowym(praca oznacza panowanie nad ziemią, człowiek panem ziemi) i podmiotowym (pierwszą wartością pracy jest człowiek) *Prawo własności nie jest absolutne i nienaruszalne. Sprawiedliwa praca, płaca, związki zawodowe.
„Sollicitudo rei socialis”-troska społeczna 1987 (wydana w 20 rocznicę Populorum progressio) *rozwój i postęp mierzy się przede wszystkim tym na ile są przestrzegane prawa człowieka. *struktury grzechu społ.-suma czynników negatywnych, których działanie zmierza w kierunku przeciwnym niż relacja dobra wspólnego. *rozumienie słowa solidarność- mocna i trwała wola angażowania się na rzecz dobra wspólnego.
„Centesimus annus”-100 lecie; 1991 w setną rocznicę Rerum novarum. *opis syt. Społ. i gospodarczej w XX w. (koniec lat 80) *koniec marksizmu nie oznacza uwolnienia świata od nacisku.*spotkanie między kościołem a ruchem robotniczym (solidarnoiść). *dla niektórych w tym czasie rozpoczyna się okres powojenny. *nagromadziły się urazy i nienawiść; istnieje niebezpieczeństwo wojny.
„Veritatis splendor”- Blaski prawdy ‘93r; *traktuje o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego kościoła.* JP II uczy że nie ma żadnego prawdziwego konfliktu pomiędzy ludzką wolnością a prawem Bożym. Boże prawo rządzące ludzkim zachowaniem nie sprzeciwia się ludzkiej wolności ale raczej chroni i promuje wolność.
„Ewangelium vitae” ewangelia życia, ‘93r; * kultura życia i kultura śmierci (albo jest oparta na czynnikach które promują życie albo na takich dla których śmierć jest wartością pozytywną) *grzech społ. (politycy ponoszą odpowiedzialność za prawo do aborcji) chrześcijanie nie mogą glosować na partie które w sposób jawny namawiają do aborcji, jeśli głosują na nich przyczyniają się do niej.
5. Osoba- podstawą życia społecznego
*osoba jest wolna, musi to znaleźć swoje miejsce w społeczeństwie
*wszystkie osoby są równe pod względem godności
*osoba nie jest doskonała, jest dobra ale ma skłonności do zła(grzech pierworodny-skutek przygodności człowieka)
*być człowiekiem w pełni tzn. żyć dla innych
6. Społeczna natura człowieka
*społeczeństwo jest wspólnotą osób
*człowiek jest istotą społeczną, człowiekowi do doskonałości potrzeba innych
*człowiek jest niesamowystarczalny (jeśli nie potrzebuje innych –jest Bogiem)
*inni są nam potrzebni jako towarzysze życia
7.Grupa społeczna(atom społeczny) trwałość, czasami mają char. niezorganizowany.
*zbiorowisko
*tłum
*społeczność
8. Grupy społeczne
*społeczność naturalna-wynika z natury człowieka:rodzina,naród,państwo
*społeczność sztuczna-świadoma wola osób np. fundacje, stowarzyszenia
9.Cechy życia społecznego
*organiczność (wspólny cel)
*hierarchiczność
*władza społeczna(gwarantowanie ładu społ. wynika zładu natury)
*praca
Każdy pełni pewną rolę w społeczności, coś dajemy innym. (Hierarchia-władza wielostopniowa)
10. Wspólnota
*mniej sformalizowany charakter niż społeczność
*trzyma się na niewidzialnych więzach wew.
2 typy:
*naturalna-człowiek zależy niezależnie od swojej woli(np. plemienna, etniczna, narodowa, rodzinna)
*osobowa-więź ma char. duchowy, zależny od woli, tworzą osoby zależne aktem swojej woli, ma char. moralny(rodzina, naród)
Dwu aspektowe pojęcie narodu i wspólnoty;można je zaliczać do wspólnoty naturalnej i osobowej(nie wybiera się rodziny),(istotą rodziny jest to żeby powstała komunia osób-communia personarum)
11. Dobro wspólne-bonum commune
Dobro wspólne to jest ta wartość wspólnoty dzięki której umacnia się więź wspólnoty oraz realizuje się dobro jej członków. D. W. Paweł VI)suma takich warunków społ., w których ludzie mogą szybciej osiągnąć własną doskonałość. D. W. nie jest dobrem ogółu.
Nadrzędny char. dobra wspólnego wobec dobra jednostki polega na tym że dobro każdego z podmiotów wspólnoty pełniej się urzeczywistnia i wyraża w dobru ogólnym.
12.Podstawowe zasady życia społ.
Zasada podmiotowości (wolności) musi istnieć w społeczeństwie pewna sfera wolności osobistej.
Zasada pomocniczości- wezwana to tego żeby nie pomagać, trzeba ochronić suwerenność jednostki przed naciskiem grupy, albo chroni małą grupę przed naciskiem dużej grupy. Społeczeństwo wyższego rzędu (państwo) nie powinno przejmować zadań które mniejsze grupy mogą same przyjmować, powinno (państwo), przejmować tylko te zadania które osoba nie umie sama zrealizować. Zasada solidarności- mocna i trwała wola angażowania się na rzecz dobra wspólnego, jest to dopełnienie dwóch poprzednich zasad, wskazuje na to że społ. jest pewną całością, chroni jednostkę przed wyobcowaniem. Zabezpiecza przed biurokratyzmem.
13. Prawo naturalne
2 pojęcia prawa:1.ius(pewne wprawienie które istnieje w rzeczywistości) ale nie musi zapisane np. prawo do życia. 2 lex(legalny) reguła i przepis prawny.
2 pojęcia natury: 1.to co jest istotą. 2. To co jest biologiczne.
Prawo naturalne- w znaczeniu istoty czegoś(nie biologii). Podstawa prawa naturalnego: natura człowieka (duchowość, wolność, rozumność).
Św. Tomasz- uczestnictwo prawa wiecznego w stworzeniu.
Prawo naturalne: *niezmienne- nie zmienna jest natura człowieka. *racjonalne- można je odczytać rozumem.
14. Prawo pozytywne- zespół norm sformułowanych przez ustawodawcę i ustanowionych aktem jego woli.
Prawo objawione (Prawa S. Testamentu, 10 przykazań,prawa N. T)
Prawo ludzkie(pozytywne) inaczej prawo stanowione- norma rozumna stanowiona dla dobra ogólnego przez tego kto ma obowiązek troski o życie społeczne.
Przymus użycie siły(władza ma prawo użyć siły). Przemoc- nielegalne, niesprawiedliwe użycie siły; nadużywanie siły jest przemocą.
Prawo stanowione które jest sprzeczne z prawem Bożym jest sprzeczne z moralnością w sumieniu.
Prawo ludzkie powinno być godziwe tzn. niesprzeczne, powinno być możliwe do wykonania.
15. Władza
2 znaczenia władzy: 1.Władza jako zasada życia społecznego. 2. Ośrodek, podmiot władzy(król, policja)
Władza pochodząca od Boga: 1. Bóg jest zasadą wszelkiej władzy, podstawą, fundamentem. 2. Bóg jest najwyższym władcą i prawodawcą.
Służebność władzy: Władza jest służebna, powinna być służebna wobec społeczeństwa. Władza powinna być służebna wobec prawa i ładu.
17. Demokracja
1. Świecka podstawą demokracji jest zasada większości
2. Moralną podstawą dem jest równość osób
Kościół a demokracja: kościół nie popiera żadnej demokracji
Zalety d.: równość wobec prawa, powinna zapewniać bezpośrednio lub pośrednio udział ludu we władzy, umożliwia kontrolowanie władzy, preferuje dialog i pokojowe metody rozwiązywania konfliktów.
Wady d.: sprzyja populizmowi i demagogii, ułatwia manipulację, może prowadzić łatwo do relatywizmu oraz do totalitaryzmu
18 Własność
Kościół zawsze bronił własności prywatnej: 1. Poszerza zakres wolności człowieka. 2. Zwiększa(uczy) odpowiedzialności człowieka. 3. Przeważnie bywa efektywna. 4. Służy rodzinie.
Własność: poprzez pracę, można ją otrzymać od kogoś. Właściciel nie jest absolutnym władcą tego co ma, absolutnym władcą jest Bóg. Ten kto ma powinien pamiętać o tych co nie mają (jest to pewien wymóg)
RYBUSIA