ASERTYWNOŚĆ

·         Sztuka wyrażania naszych uczuć, myśli i życzeń oraz dbania o przestrzeganie należnych nam praw bez naruszania praw innych osób.

·         Umiejętność, którą można nabyć, a nie cecha osobowości, z którą jedni się rodzą, a drudzy nie.

Trzy podstawowe style komunikacji

1.    Styl pasywny

·         Brak bezpośredniej ekspresji uczuć, myśli i życzeń.

·         Tendencja do ciągłego uśmiechania się i podporządkowywania swoich potrzeb potrzebom innych

·         Trudności w proszeniu o coś

·         Oczekiwanie, że inni domyślą się, co chcemy powiedzieć

·         Trudności w nawiązaniu kontaktu wzrokowego

·         Nie musimy brać odpowiedzialności za swoje uczucia i potrzeby. Zawsze znajdzie się ktoś, kto podejmie za nas decyzje i zaopiekuje się nami

·         Utrata niezależności, stłumienie swoich uczuć i potrzeb

·         Ukrywane potrzeby i uczucia sprawiają, że osoba pasywna czuje frustrację i złość.

2.    Styl agresywny

·         Wyrażanie uczuć, myśli i życzeń, ale często kosztem praw i uczuć innych ludzi

·         Tendencja do poniżania innych poprzez sarkastyczne i rzekomo zabawne uwagi

·         Rozpoczynanie wypowiedzi od „Ty…”, a kończenie atakiem lub negatywną etykietką

·         Używanie uogólnień typu „zawsze” i „nigdy” oraz wypowiedzi, które sugerują jej wyższość i nieomylność

·         Wyniosły styl bycia, manifestowanie siły

·         Główny cel: uzyskanie przewagi i dominacja nad innymi

·         Osoba agresywna często osiąga swoje cele, jednak na krótką metę. W ostatecznym rozrachunku otoczenie jest do niej zniechęcone i rozżalone jej postępowaniem. W rezultacie czuje się ona sfrustrowana i samotna.

3.    Styl asertywny

·         Formułowanie jasnych wypowiedzi na temat uczuć, myśli, życzeń

·         Dbanie o poszanowanie własnych praw oraz o szanowanie praw i uczuć innych

·         Uważne słuchanie i dawanie innym odczuć, że ich wysłuchano

·         Otwartość na negocjacje

·         Gotowość na ustępstwa, ale nie kosztem swoich praw i godności

·         Formułowanie bezpośrednich próśb oraz umiejętność otwartego odmawiania

·         Umiejętność prawienia i przyjmowania komplementów, zaczynania i kończenia rozmowy

·         Skuteczne radzenie sobie z krytyką – bez konieczności uciekania się do wrogiego czy obronnego nastawienia

·         Pewność, siła, empatia

Asertywna ekspresja

·         Komunikaty asertywne składają się z trzech części:

1.    Opis sytuacji z twojej perspektywy

2.    Twoje uczucia związane z daną sytuacją

3.    Twoje życzenia związane z daną sytuacją

·         Komunikaty asertywne nie obwiniają, nie atakują, nie przyklejają etykietek

·         Mów tylko o faktach, bez uciekania się do negatywnych osądów.

·         Jeżeli w stwierdzeniach asertwnych jest mowa o uczuciach, to tylko o uczuciach autora wypowiedzi. Jednak zdanie „Czuję, że jesteś egoistą” jest tylko z pozoru wyrażeniem uczuć; jest to oskarżający komunikat Ty.

·         Kiedy mówisz, czego chcesz, wyraź to precyzyjnie.

Asertywne słuchanie

·         Polega na skoncentrowaniu uwagi wyłącznie na drugiej osobie, bez przerywania jej wypowiedzi

·         Trzy kroki asertywnego słuchania:

1.    Przygotowanie – uświadom sobie swoje uczucia i potrzeby, aby sprawdzić, czy jesteś gotowy do słuchania. Upewnij się, czy twój rozmówca jest gotowy do mówienia.

2.    Słuchanie – skup całą swoją uwagę na rozmówcy. Wsłuchaj się w uczucia i potrzeby.

3.    Potwierdzenie – powiedz rozmówcy, że usłyszałeś jego uczucia i potrzeby, np. „Rozumiem, że jesteś wyczerpany po całym dniu i chcesz się położyć jeszcze przed obiadem”.

Odpowiadanie na krytykę:

·         Jednym z powodów, dla których trudno nam zachowywać się asertywnie, jest fakt, iż utożsamiamy krytykę z odrzuceniem.

·         Trzy skuteczne strategie asertywnego radzenia sobie z krytyką:

1.    Potwierdzenie – kiedy usłyszysz krytykę, z którą się zgadzasz, wówczas przyznaj, że krytyk ma rację. Nie daj się złapać w pułapkę szukania wymówek i usprawiedliwiania swojego zachowania.

2.    Zamglenie – technika przydatna w radzeniu sobie z manipulacją i niekonstruktywną krytyką, z którą się nie zgadzamy. Polega na znalezieniu w danym stwierdzeniu elementu, z którym się zgadzamy i równocześnie trzymaniu się wewnętrznie swojego punktu widzenia. Można się zgodzić ze swoim krytykiem na trzy sposoby: zgoda częściowa, zgoda „być może”, zgoda logiczna.

3.    Sonda – przydatna wówczas, gdy nie jesteśmy pewni, czy krytyka jest manipulacją, czy stwierdzeniem konstruktywnym; nie rozumiemy krytyki lub wydaje się nam, że rozmówca nie mówi nam wszystkiego.

4