SZTUKA SŁUCHANIA

Podstawowa umiejętność służąca tworzeniu i utrzymywaniu związków z innymi. Słuchanie to komplement, ponieważ niesie w sobie informację: „Interesuję się tym, co dzieje się w twoim życiu – ty i twoje doświadczenia są dla mnie ważne”

Prawdziwe słuchanie oparte jest na intencji zaangażowania się w jeden z następujących celów:

·         Zrozumienie drugiej osoby;

·         Cieszenie się jej obecnością/zainteresowanie rozmową;

·         Nauczenie się czegoś;

·         Udzielenie pomocy lub pocieszenie

BARIERY UTRUDNIAJĄCE SŁUCHANIE

1.    Porównywanie

·         W trakcie rozmowy cały czas próbujesz ocenić, kto jest mądrzejszy, bardziej kompetentny, zdrowszy emocjonalnie – ty czy twój rozmówca

·         Niewiele dociera do ciebie, ponieważ jesteś zbyt zajęty ocenianiem, czy dorównujesz rozmówcy

2.    Domyślanie się

·         Gdy domyślasz się, czyli czytasz w myślach drugiej osoby, nie zwracasz zbytnio uwagi na to, co ludzie mówią, a wręcz nie dowierzasz słowom

·         Próbujesz zgadnąć, co rozmówca „naprawdę” myśli lub czuje

·         Takie domysły, przeczucia, niejasne przesłanki nie mają nic wspólnego z tym, co dana osoba do ciebie mówi

3.    Przygotowywanie odpowiedzi

·         Jeśli myślisz, co masz powiedzieć za chwilę, nie masz czasu na słuchanie

·         Musisz się starać, aby wyglądać na zainteresowanego

4.    Filtrowanie

·         Słuchanie wybiórcze, np. zwracasz uwagę na to, czy twój rozmówca jest zły, nieszczęśliwy

·         Unikanie słyszenia pewnych wypowiedzi – zwłaszcza negatywnych, krytycznych, zagrażających

5.    Osądzanie

·         Negatywne etykietki mają ogromną moc

·         Osądy powinny być formułowane dopiero po wysłuchaniu i ocenieniu treści wypowiedzi. To podstawowa zasada uważnego słuchania.

6.    Skojarzenia

·         Słuchasz „jednym uchem” i nagle coś, co przekazuje rozmówca, uruchamia łańcuch skojarzeń

·         Kiedy jesteśmy znudzeni czy zniecierpliwieni rozmową, mamy większą skłonność do uciekania w łańcuch skojarzeń

7.    Utożsamianie się

·         Cokolwiek powie twój rozmówca, odnosisz do swojego doświadczenia

·         Zaczynasz swoje ekscytujące opowieści i nie masz czasu, aby naprawdę usłyszeć i poznać drugą osobę

8.    Udzielanie rad

·         Wystarczy, że usłyszysz kilka pierwszych zdań, a już zaczynasz szukać odpowiedniej rady

9.    Sprzeciwianie się

·         Ta przeszkoda karze ci się kłócić i spierać

·         Druga strona nigdy nie czuje się naprawdę wysłuchana, ponieważ zawsze ci spieszno, aby się z nią nie zgodzić

·         Podczas rozmowy wyszukujesz wypowiedzi, z którymi mógłbyś polemizować

·         Znajdź jeden punkt, w którym mógłbyś się z nim zgodzić

·         Rodzaje sprzeciwiania się:

Ø      Gaszenie – za pomocą zgryźliwych i sarkastycznych uwag, które mają na celu zaniechanie tematu

Ø      Dyskontowanie – lekceważenie lub przyjmowanie wiadomości z zastrzeżeniem. Polega na tym, że za każdym razem, gdy słyszysz komplement, natychmiast wyliczasz wszystko, co może obniżyć twoją wartość.

10.                      Przekonanie o swojej racji

·         Jesteś gotowy posunąć się bardzo daleko – nawet do przekręcania faktów, podnoszenia głosu, obwiniania, przypominania grzechów z przeszłości – aby tylko uniknąć poczucia, że się mylisz

·         Masz niewzruszone przekonania, nigdy nie przyznajesz się do błędów – więc nie uczysz się na nich i cały czas je popełniasz

11.                      Zmiana toru

·         Nagła zmiana tematu. Przestawiasz rozmowę na inne tory, kiedy jesteś znudzony tematem lub czujesz się nieswojo, gdy jest on poruszany

·         Obracanie w żart, czyli ciągłe reagowanie na słowa rozmówcy żartem lub dykteryjką

12.                      Zjednywanie

·         „Tak… Prawda… Absolutnie… Wiem… Oczywiście… Niewiarygodne… Tak… Naprawdę?”

·         Chcesz być miły, uprzejmy, wspierający. Chcesz, aby ludzie cię lubili, więc zgadzasz się ze wszystkim. Słuchasz na pół uważnie – na tyle tylko, aby nie zgubić wątku – ale nie angażujesz się naprawdę. Nie dostrajasz się do rozmówcy – chcesz tylko zjednać go sobie. Badasz, co mówi.

CZTERY KROKI SKUTECZNEGO SŁUCHANIA

1.    Słuchanie aktywne

·         Parafrazowanie – powtarzanie swoimi słowami tego, co – jak nam się wydaje – ktoś powiedział. Można zacząć zwrotami: „Mówisz, że… Innymi słowy… Zaczekaj, próbuję zrozumieć… Czy chcesz przez to powiedzieć, że…?”

·         Precyzowanie – zadawanie pytań aż do uzyskania pełniejszego obrazu. Jeśli dopytujesz się, chcesz wiedzieć więcej – pozwalasz odczuć drugiej osobie, że jesteś nią zainteresowany

·         Informacja zwrotna – jeśli sparafrazowałeś, wyjaśniłeś, zrozumiałeś, to dobry moment, aby powiedzieć o swoich reakcjach. Bez popadania w osądy, możesz podzielić się tym, co myślałeś, czułeś lub czego doświadczałeś. Trzy ważne cechy dobrej informacji zwrotnej: natychmiastowa, szczera, wspierająca – np. „Mam wrażenie, że jest coś, czego mi nie mówisz” jest bardziej wspierające niż: „Coś przede mną ukrywasz”. „Myślę, że prawdopodobnie popełniłeś błąd” jest bardziej wspierające niż: „Głupio postąpiłeś”.

2.    Słuchanie empatyczne

·         Wymaga uświadomienia sobie jednej sprawy: każdy z nas próbuje przetrwać. Nie musisz wszystkich lubić czy zgadzać się ze wszystkimi, ale uznaj fakt: łączą nas nieustanne zmagania

·         Oznacza słuchanie z odpowiednim nastawieniem: „Trudno jest mi tego słuchać, ale mam przed sobą drugiego człowieka, który próbuje przeżyć”.

3.    Słuchanie otwarte

·         Trudno jest słuchać, kiedy oceniamy lub szukamy winy

·         Cały komunikat ulega zaburzeniu, ponieważ przygotowujemy się do odrzucenia osoby lub jej koncepcji

·         Jeżeli z góry chcemy kogoś odrzucić, słuchamy wówczas wybiórczo, wychwytując wszystko, co wydaje się fałszywe

·         Najważniejsza zasada: wysłuchanie całości komunikatu, a dopiero potem ocenianie go

4.    Słuchanie świadome

·         Składają się na nie 2 elementy:

Ø      Porównanie tego, co słyszymy, ze swoją wiedzą historyczną oraz wiedzą o ludziach i życiu (porównujemy bez osądu)

Ø      Obserwowanie i wsłuchiwanie się w spójność wypowiedzi

PEŁNE SŁUCHANIE (jak być w pełni zaangażowanym słuchaczem?)

·         Utrzymuj kontakt wzrokowy

·         Nachyl się nieco w stronę rozmówcy

·         Wspieraj mówiącego, kiwając głową lub parafrazując

·         Upewnij się, czy dobrze rozumiesz, poproś o sprecyzowanie wypowiedzi, zadając pytania

·         Zadbaj o to, aby nic nie odciągnęło ani nie rozproszyło twojej/waszej uwagi

·         Nawet, jeśli jesteś zły lub rozdrażniony, zaangażuj się w słuchanie i zrozumienie wypowiedzi

SZTUKA SŁUCHANIA W ZWIĄZKACH

·         Komunikacja odwzajemniona – kiedy rozmawiacie na jakiś temat i powstaje konflikt, dajecie sobie szansę wypowiadania kolejno swoich opinii

·         Kiedy mówisz:

Ø      Wyjaśnij swój punkt widzenia krótko i zwięźle

Ø      Unikaj obwiniania i obrzucania przezwiskami. Nie oskarżaj i nie skupiaj swojej uwagi na potknięciach partnera

Ø      Mów o sobie i swoim doświadczeniu. Skup się na tym, czego chcesz i co czujesz

·         Kiedy słuchasz:

Ø      Skup całą swoją uwagę na partnerze, aby naprawdę zrozumieć jej/jego uczucia, potrzeby, opinie

Ø      Nie sprzeciwiaj się temu, co słyszysz, nie dyskutuj, nie poprawiaj niczego, co mówi twój partner

Ø      Możesz zadawać pytania, aby coś wyjaśnić, ale nie polemizuj i nie wygłaszaj argumentów negujących stwierdzenia partnera

7