NEUROBIOLOGIA DEPRESJI.pdf

zaburzenia

Neurobiologia depresji

Autor: Administrator

08.07.2006.

Zmieniony 30.01.2007.

Neurobiologia depresji powoli odsłania swoje tajemnice

Depresja jest powszechniejsza ni¿ jakakolwiek inna choroba psychiczna - według ¦wiatowej Organizacji

Zdrowia (WHO), cierpi na ni± ok. 120 mln ludzi. Uniemo¿liwia odczuwanie przyjemno¶ci, odbiera sens

¿yciu. Około 15-25 procent chorych popełnia samobójstwo. Badaniem neurobiologii depresji zajmuje siê

polski zespół naukowców pod kierunkiem dr Beaty Legutko z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie.

MIÊDZY STATYSTYK¡, A TRAGEDI¡

Liczba osób chorych na depresjê systematycznie ro¶nie. Wzrastaj± te¿ koszty leczenia. Spadek

aktywno¶ci zawodowej chorych oraz wydatki zwi±zane z terapi± w Unii Europejskiej pochłaniaj± rocznie

ok. 105 mld euro; w samej Polsce - ok. 17 mld zł. Depresja to dramat osób ni± dotkniêtych i ich bliskich,

tragedia rodzin samobójców, ogromne koszty społeczne. "Biologiczne uwarunkowania tej choroby wi±¿±

siê z zaburzeniami funkcji mózgu, a wiêc z zaburzeniami funkcji pojedynczych neuronów i wzajemnych

interakcji pomiêdzy sieciami neuronalnymi. Neurobiologia mo¿e zatem przyczyniæ siê do wyja¶nienia

podło¿a tego schorzenia i wskazaæ nowe mo¿liwo¶ci leczenia" – wyja¶nia neurobiolog dr Beata

Legutko.

W SIDŁACH CHOROBY DUSZA I CIAŁO

Zdefiniowaæ depresjê jest niezmiernie trudno, u ka¿dego bowiem przebiegaæ mo¿e ona inaczej. Zwykle

opisywana jest jako utrata zainteresowania czymkolwiek wraz z niemo¿no¶ci± doznawania jakiejkolwiek

przyjemno¶ci (anhedonia). Objawia siê ona obni¿eniem nastroju, sprawno¶ci intelektualnej oraz ró¿nymi

dolegliwo¶ciami somatycznymi. Wiêkszo¶æ chorych ma poczucie beznadziei, bezwarto¶ciowo¶ci własnej

osoby i swego ¿ycia, bezradno¶ci, smutku, lêku, winy, rozpaczy. Czêsto obserwuje siê brak apetytu lub

nadmierne objadanie siê, spowolnienie lub zwiêkszenie aktywno¶ci ruchowej, zanik libido, apatiê,

nawracaj±ce zmêczenie, poty, bóle o ró¿nej lokalizacji, problemy trawienne.

Słowem - nie tylko dusza, ale i ciało jest chore.

"Od wielu lat naukowcy na całym ¶wiecie próbuj± poznaæ mechanizm tej choroby. Niestety, nie jest to

łatwe. Wydaje siê, ¿e mo¿e ona mieæ co najmniej kilka przyczyn, w tym genetycznych, ale i

¶rodowiskowych: stres, urazy emocjonalne, zaburzenia hormonalne, zaka¿enia wirusowe. To one

uruchamiaj± mechanizmy, na poziomie biochemicznym, komórkowym i tkankowym, prowadz±ce do

powstania klinicznego obrazu choroby" – tłumaczy ekspert. Liczne badania pozwoliły odkryæ, ¿e u

chorych na depresjê dochodzi do zaburzeñ głównych mózgowych szlaków przekazywania informacji,

szczególnie tych, w których neuroprzeka¼nikami s± noradrenalina, serotonina, dopamina oraz kwas

glutaminowy. Ju¿ przed laty wiedza ta pozwoliła zastosowaæ wiele leków. Niestety, nie pomagaj± one 30-

40 proc. chorym. Dla tych "pechowców" opracowaæ trzeba jaki¶ nowy lek, którego mechanizm działania

stanowiłby alternatywê dla dotychczas stosowanych. Aby to osi±gn±æ, konieczne jest nowe podej¶cie do

problemu oraz wielokierunkowe badania - prowadzone z jednej strony na hodowlach neuronów z ró¿nych

struktur mózgowych, z drugiej - w zwierzêcych modelach depresji, na specjalnie wygenerowanych liniach

genetycznie zmodyfikowanych myszy. "Takimi wła¶nie badaniami zajmujemy siê wraz z naszymi

niemieckimi partnerami, zespołem prof. Klausa Unsickera z Uniwersytetu w Heidelbergu i zespołem prof.

Kerstin Krieglstein z Uniwersytetu w Getyndze" – mówi dr Legutko, polska koordynator

miêdzynarodowego projektu badawczego pt. "Badania korelacji molekularnych i komórkowych w

mechanizmie depresji, ze szczególnym uwzglêdnieniem roli czynników troficznych FGF i TGF-a w

hipokampie i ciele migdałowatym".

NADZIEJA W CZYNNIKACH WZROSTU

Miêdzynarodowe badania maj± zweryfikowaæ sformułowan± niedawno hipotezê, zgodnie z któr± patologie

o¶rodkowego układu nerwowego (w tym depresja) mog± byæ wynikiem niedoboru tzw. czynników

wzrostowych (neurotroficznych), stymuluj±cych wzrost tkanki nerwowej w zdrowym organizmie, a tak¿e

http://www.zaburzenia.pl

Kreator PDF

Utworzono 25 March, 2009, 10:17

zaburzenia

odpowiedzialnych za jej "kondycjê" oraz plastyczno¶æ synaptyczn± (m.in. zdolno¶æ wytwarzania nowych

poł±czeñ miêdzy neuronami). Słuszno¶æ tej teorii potwierdzaj± wyniki badañ. Wskazuj± one m.in. na

redukcjê objêto¶ci niektórych struktur mózgu, pojawiaj±c± siê u zwierz±t w modelach do¶wiadczalnych

(podobnie, jak to ma miejsce u pacjentów z depresj±). Obraz taki mo¿e odpowiadaæ niedoborowi

czynników troficznych. Dotychczas obszernie udokumentowano rolê czynnika BDNF w patogenezie

depresji i w terapeutycznym działaniu leków przeciwdepresyjnych. Na przykład, w badaniach klinicznych

stwierdzono obni¿ony poziom BDNF w surowicy krwi u pacjentów ze zdiagnozowan± depresj±, a w

badaniach post mortem (na mózgach ludzkich) wykazano podwy¿szony poziom białka BDNF w

hipokampie pacjentów poddanych terapii lekami przeciwdepresyjnymi. "Celem naszych badañ było

scharakteryzowanie roli w patomechanizmie depresji dwóch innych czynników wzrostowych - FGF-2 i TGF-

b. Ze wzglêdu na swoj± szerok± aktywno¶æ one równie¿ mog± mieæ znaczenie w procesach

neuropsychopatologicznych. Szczególn± uwagê zwrócili¶my na ich działanie w hipokampie i j±drach

migdałowatych, a wiêc strukturach mózgu, które odgrywaj± istotn± rolê w patogenezie depresji" –

tłumaczy ekspert. W zwierzêcym modelu depresji, na¶laduj±cym wiele zmian obserwowanych u chorych

ludzi (wywołanym usuniêciem opuszek wêchowych u myszy), monitorowano zmiany morfologii neuronów,

procesy obumierania komórek nerwowych i procesy warunkuj±ce ich prze¿ywanie. Badano te¿ (w tym

modelu) zdolno¶æ leków przeciwdepresyjnych i podawanych domózgowo czynników troficznych do

odwracania zmian neurodegeneracyjnych w mózgu. W kilku testach analizowano zachowanie zwierz±t,

zarówno tych, u których eksperymentalnie "wywołano" depresjê, jak i tych, u których zastosowano

wspomniane wcze¶niej czynniki troficzne w celu zahamowania jej objawów.

DŁUGA DROGA DO APTEK

"Uzyskane wyniki s± bardzo interesuj±ce. Wraz z niemieckimi kolegami dowiedli¶my, ¿e badane przez nas

czynniki troficzne FGF i TGF-b mog± odgrywaæ znacz±c± rolê w patomechanizmie depresji, jak równie¿ w

mechanizmie działania leków przeciwdepresyjnych" – nie kryje zadowolenia dr Legutko. Po

pierwsze udało siê wykazaæ, i¿ eksperymentalna "depresja”, w tym niekorzystne zmiany

behawioralne, były znacz±co zmniejszone przez białko FGF-2, podawane domózgowo. Po drugie, w

zastosowanym modelu stwierdzono wyra¼ne procesy obumierania neuronów w mózgach myszy, które w

znacznym stopniu mo¿na było wyhamowaæ, podaj±c czynnik FGF-2. Czynnik FGF-2 wydaje siê tak¿e

odgrywaæ wa¿n± rolê w mechanizmie działania leków przeciwdepresyjnych, na co wskazuje brak działania

tych leków w eksperymentalnej "depresji" u myszy z wył±czonym genem FGF-2. Polsko-niemiecki zespół

dowiódł równie¿ w badaniach na komórkach hipokampa i j±dra migdałowatego, ¿e wiele powszechnie

stosowanych leków przeciwdepresyjnych wpływa na regulacjê syntezy, transportu i uwalniania czynnika

TGF-b. Jednoznaczne okre¶lenie znaczenia tego czynnika w badanych procesach wymaga jednak dalszych

badañ. "Jakkolwiek trudno jeszcze mówiæ o pewno¶ci, to mamy wielk± nadziejê, ¿e nasze badania

przyczyni± siê do opracowania nowej generacji leków przeciwdepresyjnych, które - podnosz±c poziom

czynników troficznych w mózgu - zwalcz± chorobê. Niestety, od badañ eksperymentalnych do aptecznych

półek droga jeszcze daleka" - mówi neurobiolog. "Czynniki troficzne nie przenikaj± przez tzw. barierê

krew-mózg, a trudno sobie wyobraziæ podawanie pacjentom leków domózgowo, tak jak zwierzêtom

do¶wiadczalnym. Jedyn± mo¿liw± drog± wydaje siê byæ znalezienie sposobu na +zmuszenie+ mózgu osób

chorych do produkcji wystarczaj±cej ilo¶ci własnych białek FGF i TGF-â. Jak to zrobiæ? To bêdzie

wymagalło jeszcze wielu lat badañ" – nie kryje dr Legutko.

PAP - Nauka w Polsce , Michał Henzler

http://www.zaburzenia.pl

Kreator PDF

Utworzono 25 March, 2009, 10:17

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: