Surowce rolinne stosowane w mieszankach o działaniu uspokajajšcym i przeciwdepresyjnym. Wpływ przez GABA na wyciszanie naszego organizmu. Kozłek lekarski-Valerianae rad.-Valeriana officinalis-Valerianaceae kozłkowate SKŁAD: 0,1-2% olejku eterycznego warunkuje działanie (przechowywanie w niskich temperaturach; zbytnie rozdrobnienie utrata olejku) monoterpeny: pineny, kamfen, limonen, octan i izowalerianian bornylu seskwiterpeny: kwas walerenowy, acetoksywalerenowy, hydroksywalerenowy (prawdopodobnie one warunkujš działania, standaryzacja na kwas walerenowy) 0,5-2% mieszaniny lipofilowych triestrowych irydoidów walepotriany (najwięcej jesieniš) łatwo ulegajš rozłożeniu np. podczas suszenia waltrat, acetowaltrat, dihydroksywaltrat występujšce w różnych połšczeniach estrowych łšcznie 12 zwišzków alkaloidy aktynidyna, walerianina, izooksyskytantyna, chatynina zwišzki flawonoidowe pochodne apigeniny gigantem receptorów benzodiazepinowych hesperydyna wspomagajšco MECHANIZM :zwiększa iloć GABA w szczelinie synaptycznej wyciszenie organizmu, hamuje wychwyt zwrotny GABA, zwiększa uwalnianie GABA. DZIAŁANIE: uspokajajšce (oddziaływanie na receptor benzodiazepinowy mogš nasilać działanie tych preparatów; przeciwlękowe; delikatne nasenne (korzystne połšczenie waleriany z chmielem lub dziurawcem). OBJAWY UBOCZNE: bóle głowy, żołšdka, uczucie zmęczenia, dusznoć, obniżenie temperatury ciała, alergia, spowolnienie pracy serca obniżenie refleksu! (głównie w połšczeniu z propranololem) można się uzależnić od korzenia kozłka ? dłuższe stosowanie surowiec należy stopniowo ograniczać , może wystšpić zespół odstawienia (abstynencyjny) nie stosować u dzieci <12 roku życia i u kobiet w cišży ! Interakcje: nasilenie sennoci wywołanej: benzodiazepinami: lorazepam, diazepam barbituranami: fenobarbital narkotykami: kodeina alkoholem i antydepresantami + propranolol działanie uspokajajšce, obniżenie refleksu! + fluoksetyna / alkohol przypadki roztrzęsienia, niepokój i samookaleczenia + dziurawiec + kava kava nudnoci, osłabienie mięni, przyspieszenie tętna, wzrost cinienia krwi Męczennica cielista-Passiflorae herba-Passiflora incarnata-Passifloraceae-męczennicowate - SKŁAD: flawonoidy ~2,5% głównie witeksyna (działanie na mięsień sercowy układ kršżenia) kumaryny umbeliferon alkaloidy indolowi harman, harmina, harmalina (nasilajš działanie MAO) maltol 0,05% pochodna ?-pironu (prawdopodobnie warunkuje działanie) W mieszankach o działaniu: uspokajajšcym, nasercowym, ułatwiajšcym zasypianie. Działania uboczne: przyspieszenie akcji serca, nudnoci, wymioty, sennoć, wyciszenie, ograniczenie refleksu, zwiększenie ryzyka uszkodzenia wštroby + kava kava, alergie. Ostrożnie podawać dzieciom <12 roku życia i kobietom w cišży Interakcje: alkaloidy harmanowe nasilenie działania inhibitorów MAO (działanie synergistyczne) nasilenie działania leków uspokajajšcych +aspiryna, heparyna, clopidogrel (PLAVIX), naproxen, ibuprofen zwiekszone ryzyko krwawień, zwłaszcza przy dłuższy stosowaniu Chmiel zwyczajny - LupulinumHumulus lupulus Cannabinaceae kanabinoidowe - Surowiec olejkowo-gorzki wpływ na układ pokarmowy, lepsze trawienie. Surowiec: szyszki (owocostany); gruczoły chmielu (lupulina Granudulae lupuli). SKŁAD: olejek 1-3%: monoterpeny ( myrcen); seskwiterpeny (farnezen, humulen, kariofylen); izomalan -2-metylbutylu, metylononyloketon, 2-tridenkanon I inne w sumie ponad 100 składników; żywica do 80%: kwasy ? i ß goryczkowe (humulon, lupulon, kolupulon, metylbutenol); flawonoidy fito estrogeny. Standaryzacja na: zwišzki gorzkie flawonoidy Działanie: uspokajajšce metylbutenol autooksydacja składników żywicy (po 2 latach 0,04% tego zwišzku) hipotensyjne działanie na układ kršżenia Działania niepożšdane: suchy kaszel, problemy z oddychaniem, chroniczny bronchit, zapalenie oskrzeli, dusznoć, depresyjnie na OUN, ograniczenie refleksu ostrożnie przy obsłudze maszyn, dolegliwoci ze strony przewodu pokarmowego, hipertermia, obniżenie poziomu cukru we krwi, zwiększa impotencję Interakcje: potęgujš działanie benzodiazepiny, barbiturany, narkotyki, antydepresanty, alkohol może obniżać poziom cukru u osób zdrowych a podwyższać u cukrzyków (leki przeciwcukrzycowe w tym insulina Melisa lekarska-Melissae folium Melissa officinalis Lamiaceae wargowe: Surowiec olejkowy. Niekorzystne jest stosowanie w postaci rozdrobnionej utrata olejku z gruczołów egzogennych. SKŁAD: olejek 0,02-0,2%: citral A (geranial) i B (neral), cytronelal (40% olejku), linalol, betakariofylen (3-7% olejku) fenolokwasy: kwas kawowy, ferulowy, chlorogenowy flawonoidy kwasy triterpenowe Działanie (EMEA): uspokajajšce (uspokajajšce )nie jest to działanie orodkowe ale wynika z działania spazmolitycznego powodujšcego relaksację głównie w dolegliwociach układu pokarmowego) napary ułatwiajš zasypianie, pomagajš w przypadku nerwic wegetatywnych wiatropędne bakterio- i wirusostatyczne (olejek) stosowane zewnętrznie w nerwobólach (Melissana) Lawenda lekarska-Lavendulae flosLavendula officinalis Lamiaceae wargowe - SKŁAD: olejek eteryczny ~3%: estry linalolu (octan linalolu), borneol, cyneol, geraniol, alfa-terpineol i inne. Zapach zależy od gatunku (ok. 30 gatunków) na północy ostrzejszy, na południu delikatniejszy. Działanie: uspokajajšce, usposabiajšce do snu aromaterapia żółciopędne i żółciotwórcze antyseptyczne olejek w leczeniu tršdziku, infekcji bakteryjnych, zewnętrznie przeciwwišdowo, przeciwzapalnie, np. po ukšszeniach owadów polecana w menopauzie aromaterapia w aromaterapii łagodzi bóle głowy i działa uspokajajšco Serdecznik pospolity-Leonuri her.-Leonurus cardiaca-Labiatae-wargowe - SKŁAD: zwišzki protoalkaloidowe leonukardyna (obniża cinienie) glikozydy bufadienolidowe (normalizujš pracę serca) triterpeny kwas ursolowy glikozydy gorzkie Działanie i zastosowanie: uspokajajšce i hipotensyjne protoalkaloidy nieznaczne działanie nasercowe zmniejszenie częstoci skurczów mięnia sercowego (działanie chronotropowe +) i zwiększa siłę skurczu mięnia sercowego (działanie inotropowe +) słabo hipotensyjne, rozkurczowe i żołšdkowe dobre u kobiet w cišży zmniejsza napięcie mięni macicy Rumianek pospolity-Chamomillae anthodium Matricaria chamomilla Asteraceae złożone. Skład: olejek eteryczny (0,5-1,5%): składniki seskwiterpenowe: ?-bisabolol (40-50%) i jego tlenki, chamazulen farnezen, mircen i kadinen spiroeter flawonoidy do 8%: pochodne apigeniny, luteoliny, kwercetyny kumaryny zwišzki luzowe Działanie i zastosowanie: przeciwskurczowe bisabolol, en-in-dicykloeter, hydroksykumaryny i flawonoidy przeciwzapalne ?-bisabolol, chamazulen, fernazen, flawonoidy, luz stany zapalne przewodu pokarmowego, pęcherza moczowego, jamy ustnej medycyna ludowa w celu ułatwienia zanięcia dzieciom olejki eteryczne (apigenina wpływ na poziom GABA uspokojenie) Uwaga! Alergie Arcydzięgiel lekarski - Archangelicae rad.-Archangelica officinalis - Umbelliferae baldaszkowate - SKŁAD: olejek eteryczny (do 1,5%): (-)-ß-felandren oraz ?-pinen, p-cymol... kumaryny: angelicyna, ostol, ostenol, imperatoryna, ksantotoksyna, bergapten kwas walerianowy Działanie i zastosowanie: aromaticum amarum choroby układu pokarmowego, pobudza wydzielanie soku żołšdkowego, zwiększa wydzielanie liny, żółci diureticum olejek eteryczny, powoduje wzrost stężenia cukru z moczu sedativum kumaryny (angelicyna), kwas walerianowy działanie depresyjne na OUN rozkurczowe i hipotensyjne kumaryny (angelicyna) działanieblokujšce na kanały wapniowe kumaryny (imperatoryna, angelicyna) przeciwbakteryjne przyspiesza menstruację Dziurawiec zwyczajny - Hyperici herba-Hypericum perforatum - Guttiferae-soczne SKŁAD: składniki antranoidowe: hiperycyna, pokrewne jej pseudohiperycyna, protohiperycyna, cyklopseudohiperycyna flawonoidy: hyperozyd, rutozyd, kwercetyna, biflawonoidy (amentoflawon, biapigenina), protocyjanidyny olejek eteryczny (kwiaty) garbniki katechinowe (3-8%, licie do 16%) kwas kawowy, chlorogenowy ksantony Wycišgi i napary: zawierajš zwišzki o charakterze raczej hydrofilnym: flawonoidy, fenolokwasy, garbniki efekt: działanie cišgajšce, spazmolityczne i przeciwzapalne Grupy leków, z którymi wchodzi w interakcje, m.in.: doustne leki antykoncepcyjne: krwawienia między miesišczkami, nieplanowane cišże leki przeciwdepresyjne: nasilenie efektu serotoninowego z inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny leki przeciwbólowe: Tramadol syndrom serotoninowy leki przeciwmigrenowe i dużo więcej Działania niepożšdane: zaburzenia trawienia reakcje alergiczne zmęczenie niepokój fotouczulenie poparzenia słoneczne Pieprz metystynowy (Kava-kava) - Piperis methystici radix Piper methysticum - Piperaceae pieprzowate SKŁAD: kawalaktony = kawapiroby (kawaina) (5,5-8,3%) warunkujš działanie uspokajajšce, nasenne Przy zbyt długim stosowaniu objawy niepożšdane hepatotoksycznoć (niewydolnoć wštroby), potęgowana przez alkohol w Europie nie jest stosowany. Działanie biologiczne na OUN: Działajš kawalaktony wywołujš sen, rozlunienie mięni, działajš przeciwbólowo. W małych dawkach działajš podobnie do benzodiazepin. Alkohol nasila działanie nie przyjmować równoczenie. Polecany (w. komisji E): niepokój stres rozdrażnienie działanie nasenne Interakcje: z alkoholem z barbituranami
karsic