HENRYK SIENKIEWICZ
SZKICE WĘGLEM
Rozdział I
W KTÓRYM ZABIERAMY ZNAJOMOŚĆ Z
BOHATERAMI I ZACZYNAMY SIĘ
SPODZIEWAĆ, ŻE COS WIĘCEJ NASTĄPI
We wsi Barania Głowa w kancelarii wójta gminy cicho było jak makiem siał. Wójt
gminy, niemłody już włościanin nazwiskiem Franciszek Burak, siedział przy stole i z
natężoną uwagą gryzmolił coś na papierze; pisarz zaś gminny, młody i pełen nadziei
pan Zołzikiewicz, stał pod oknem i opędzał się od much.
Much było w kancelarii jak w oborze. Wszystkie ściany popstrzone od nich
straciły swój dawny kolor. Również popstrzone było szkło na obrazie wiszącym nad
stołem, papier, pieczęcie, krucyfiks i urzędowe księgi wójtowskie.
Muchy łaziły i po wójcie, tak jakby po jakim zwyczajnym sobie ławniku, ale
szczególniej nęciła je wy-pomadowana, woniejąca goździkami głowa pana
Zołzikiewicza... Nad tą. głową unosił się ich cały rój; siadały na rozdziale włosów,
tworząc żywe, ruchome, czarne plamy. Pan Zołzikiewicz podnosił od czasu do czasu
ostrożnie rękę, a potem spuszczał ją nagle: da-wał się słyszeć płask dłoni o głowę, rój
wzbijał się brzęcząc w powietrze, a pan Zołzikiewicz schyliwszy czuprynę wybierał
palcami trupy z włosów i rzucał je na ziemię.
Godzina była czwarta po południu, w całej wiosce panowała cisza, bo ludzie
wyszli na robotę; za oknem tylko, kancelarii czochała się o ścianę krowa i od czasu do
czasu ukazywała przez okno sapiące nozdrza, ze śliną wiszącą u pyska.
Czasem zarzucała ciężki łeb na grzbiet, broniąc się także od much, przy czym
rogiem zawadzała o ścianę. Wówczas pan Zołzikiewicz wyglądał przez okno i wołał:
- A hej! A żeby cię...
Potem przeglądał się w lusterku wiszącym tuż koło okna i poprawiał włosy.
Na koniec przerwał milczenie wójt.
- Panie Zołzikiewicz - rzekł z mazurska - niech ino pan napisze ten „rapurt”, bo mię
jakoś nieskładne. Przecie pan je pisarz.
Ale pan Zołzikiewicz był w złym humorze, a jak tylko był w złym humorze, wójt
musiał sam wszystko robić.
- To i cóż, żem pisarz? - odparł z lekceważeniem. - Pisarz jest od tego, żeby
pisywał do naczelnika i do komisarza; a do wójta, takiego jak wy, to wy sobie sami
piszcie.
Potem dodał z majestatyczną pogardą:
- Albo to dla mnie wójt to co? Chłop, i basta! Zrób chłopa, czym chcesz... a chłop
zawsze będzie chłopem.
Potem poprawił włosy i znów spojrzał w lusterko. Wójt jednak czuł się dotknięty i
odrzekł:
4
- Patrzcie no się! A niby ja to z „koniusarzem” nie piłem arbaty? „
- Wielka mi rzecz herbata! - odparł niedbale Zołzikiewicz. - A może jeszcze bez
araku?
- A nieprawda, bo z barakiem.
- To niech będzie z arakiem, a ja dlatego raportu nie będę pisał.
Wójt ozwał się gniewliwie:
- Kiejś pan taki delikatny fizyk, to czemu było prosić się na pisarza?
- A was się kto prosił? Ja tylko po znajomości z naczelnikiem...
- Wielga znajomość, a jak tu przyjadzie, to pan ani pary z gęby...
- Burak! Burak! ostrzegam, że wy jakoś nadto roz-puszczacie język. Mnie już
wasze chłopy kością w gardle stoją, razem z waszym pisarstwem. Człowiek z
edukacją tylko między wami ordynarnieje. Jak się rozgniewam, tak rzucę pisarstwo i
was do diabła.
- Ba! i cóż pan będzie robił?
- Co? Albo to mi krokwie gryźć bez pisarstwa? Człowiek z edukacją da sobie rady.
Już wy się o człowieka z edukacją nie bójcie. Jeszcze wczoraj rewizor Stołbicki do
mnie powiada: „Ej ty, Zołzikiewicz! z ciebie byłby czort, nie podrewizor, bo ty wiesz,
jak trawa rośnie.” Powiedzcie głupiemu. Mnie plunąć na wasze pisarstwo. Człowiek z
edukacją...
- O wa! to się jeszcze świat nie skończy.
- Świat się nie skończy, ale wy będziecie kwacza w maźnicy maczać i kwaczem w
księgach pisać. Będzie wam ciepło, aż przez aksamit drąg poczujecie.
Wójt począł się drapać w głowę.
- Kiej bo pan to zara na zadnie nogi.
- A to nie rozpuszczajcie gęby...
- Juści, bo juści.
I znowu nastała cisza, tylko pióro wójtowskie zwolna skrzypiało po papierze.
Na koniec wójt wyprostował się, obtarł pióro o sukmanę i rzekł:
- Ano! z pomocą bożą skończyłem.
- Przeczytajcież, coście nagwazdali.
- Co miałem ta gwazdać. Wypisałem akuratnie wszyćko, co potrzeba.
- Przeczytajcie, mówię.
Wójt wziął papier w obie ręce i zaczął czytać:
5
„Do wójta gminy Wrzeciądza. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.
Naczelnik kozeł, żeby spisy wojskowe były dycht po Matce Bozkiej, a tu u waju
mentryki w parafii u dobrodzieja i też nasze chłopaki chodzą do waju na bandosę,
rozumita, żeby były wypisane i bandośniki też przysłać przed Matką Bożka, jak
skończone ośmnaście lat, bo jak tego nie uczyniła, to dostanieta po łbie, czego sobie i
wam życzę. Amen.”
Poczciwy wójt co niedziela słyszał, jak proboszcz kończył w ten sposób kazanie,
zakończenie więc takie zdawało mu się równie koniecznym, jak i odpowiadającym
wszelkim wymaganiom przyzwoitego stylu, a tymczasem Zołzikiewicz zaczął się
śmiać...
- To tak? - spytał.
- A to niech pan napisze lepiej.
- Pewno, że napiszę, bo mi wstyd za całą Baranią Głowę.
To rzekłszy, Zołzikiewicz siadł, wziął pióro w rękę, zatoczył nim kilka kół jakby
dla nabrania rozpędu i począł szybko pisać.
Wkrótce zawiadomienie było gotowe; wówczas autor poprawił włosy i czytał, co
następuje:
„Wójt gminy Barania Głowa do wójta gminy Wrzeciądza!
Tak jak spisy wojskowe, z polecenia władzy wyższej, mają być gotowe na dzień ten i
ten, roku tego a tego, tak zawiadamia się wójta gminy Wrzeciądza, ażeby metryki
włościan baraniogłowskich, nachodzące się w kancelarii parafialnej, z takowej
kancelarii wy-jął i do gminy Barania Głowa w samym skorym czasie nadesłał.
Włościan zaś gminy Barania Głowa, znajdujących się na robociźnie we Wrzeciądzy,
na tenże dzień przystawić.”
Wójt chciwym uchem łowił te dźwięki, a twarz jego wyrażała przejęcie się i
niemal religijne skupienie ducha. Jakże to wszystko wydało, mu się pięknym,
uroczystym, jak na wskroś urzędowym. Oto, na przykład, choćby ten początek: „Tak
jak spisy wojskowe” etc. Wójt uwielbiał to: „Tak jak”, ale się go wyuczyć nigdy nie
mógł, a raczej zacząć wprawdzie umiał, ale dalej ani rusz! A u Zołzikiewicza płynęło
to jak woda, że na-wet i w kancelarii w powiecie lepiej nie pisali. Potem tylko ukopcić
pieczątkę, kropnąć nią o papier, ażeby stół trzasnął, i ot co!
- No, juści, co głowa, to głowa - rzekł wójt.
- Ba - rzekł udobruchany Zołzikiewicz - przecież pisarz to jest ten, co książki
pisze.
- A to pan i książki pisze?
- Pytacie, jakbyście nie wiedzili, a księgi kancelaryjne któż pisze?
- Prawda - rzekł wójt. I po chwili dodał:
- Spisy pójdą piorunem.
- Wy o to patrzcie, żeby się pozbyć ze wsi ladaców
6
- Bogać ich się tam pozbędzie!
- A ja wam mówię, że naczelnik skarżył się, że w Baraniej Głowie lud niedobry.
Wciąż, powiada, piją. Burak, powiada, ludzi nie pilnuje, więc się też na nim skrupi.
- Ba! dyć ja wiem - odrzekł wójt - że się wszywko na mnie krupi. Jak Rozalka
Kowalicha zległa, sąd kazał jej dać dwadzieścia pięć dlatego tylko, żeby na drugi raz
pamiętała, że to, powiada, dziewce nieładne. Kto kazał? Ja? Nie ja, jeno sąd. A mnie
do tego co? Niechta sobie i wszystkie zlegną. Sąd kazał, a potem na mnie.
W tym miejscu krowa z łoskotem uderzyła o ścianę, że aż się kancelaria zatrzęsła.
Wójt zawołał głosem pełnym goryczy:
- A hej, żeby cię wciornaści! Pisarz, który przez ten czas siadł na stole, począł
znów przeglądać się w lusterku.
- Dobrze wam tak - rzekł - czemu się nie pilnujecie. Z tym piciem będzie tak samo.
Jedna parszywa owca wszystkim dowodzi i ludzi ciąga do karczmy.
- Pewnikiem, że nie wiadomo, a co do picia: jenszy się też potrzebuje napić, jak się
napracuje w polu.
- A ja wam mówię tylko to, jednego Rzepy się po-zbyć i wszystko będzie dobrze.
- Cóże mu ta łeb urwę?
- Łba mu nie urwiecie, ale teraz spisy wojskowe. Ot zapisać by go w listę, niechby
pociągnął los, i basta.
- Toczę on żeniaty i chłopaka ma już rocznego.
- A kto by tam wiedział. On by na skargę nie poszedł, a poszedłby, to by go i nie
chcieli słuchać, W czasie branki nikt nie ma czasu.
- Oj panie pisarzu! panie pisarzu! musi panu nie o pijaństwo chodzi, ino o
Rzepową, a to tyło obraza boska.
- A wam co do tego. Wy patrzcie ot, że i wasz syn ma dziewiętnaście lat i że takoż
musi losować.
- Wiem ci ja o tym, ale ja go nie dam. Jak nie będzie można inaczej, to i wykupię.
- O! kiedyście taki bogacz...
- Ma tam Pan Bóg u mnie trochę koprowiny, nie-wiela tego jest, ale może i
wstrzyma.
- Ośmset rubli koprowiną będziecie płacić.
- A kiej powiadam, że zapłacę, to choć i koprowiną zapłacę, a potem, byle Pan
Bóg pozwolił zostać wójtem, to przy Jego najwyższej pomocy, może mi się to ta w
jakie dwa roki powrócić.
- Powróci się albo i nie powróci. Ja też potrzebuję i wszystkiego wam nie oddam.
Człowiek z edukacją zawsze ma większe wydatki niż drugi prosty; a jak-byśmy Rzepę
7
zapisali na miejsce waszego syna, to i dla was byłaby oszczędność... ośmset rubli na
drodze nie znaleźć.
Wójt pomyślał chwilę. Nadzieja zaoszczędzenia tak znacznej sumy poczęła go
łechtać i uśmiechać mu się przyjemnie.
- Ba! - rzekł w końcu - zawdyk to nieprzezpieczna rzecz.
- Już to nie na waszej głowie.
- Tego to ja się i boję, że pańską głową się zrobi, a na mojej się skrupi.
- Jak sobie chcecie, to płaćcie ośmset rubli...
- Nie powiadam, żeby mi ta nie było żal...
- A! skoro myślicie, że się wam wróci, to czegóż żałować? Ale wy na swoje
wójtostwo to tak bardzo nie liczcie. Jeszcze na was wszystkiego nie wiedzą, ale że-by
tylko wiedzieli to, co ja wiem...
- Dyć pan kancelaryjnego więcej bierze jak ja.
- Nie o kancelaryjnym też mówię, ale trochę o dawniejszych czasach...
- A nie boję się! Co mi kazali, tom robił.
- No! będziecie się tłumaczyć gdzie indziej. To rzekłszy, pan pisarz wziął za
zieloną kortową w kraty czapkę i wyszedł z kancelarii. Słońce już było bardzo nisko;
ludzie wracali z pola. Więc naprzód pan pisarz spotkał pięciu kosiarzy z kosami na
plecach, którzy pokłonili mu się mówiąc: „pochwalony”; ale pan pisarz kiwnął im
tylko wypomadowaną głową, a zasię: „na wieki” nie odpowiedział, bo sądził, że
człowiekowi z edukacją to nie wypada. Że pan Zołzikiewicz miał edukację, to o tym
wiedzieli wszyscy, a wątpić mogli chyba ludzie złośliwi i w ogóle źle myślący,
którym każda osobistość, wyrastająca głową nad zwykły poziom, zaraz solą w oku
siedzi i spać spokojnie nie daje.
Gdybyśmy mieli, jak się należy, biografie wszystkich naszych znakomitych ludzi,
w biografii tego niepospolitego człowieka czytalibyśmy, że pierwsze nauki pobierał w
Osłowicach, stołecznym mieście powiatu osłowickiego, w którym to powiecie leżała i
Barania Głowa. W siedmnastym roku życia doszedł już młodociany Zołzikiewicz do
klasy drugiej, a byłby również wcześnie doszedł i wyżej, gdyby nie to, że nagle
nastały burzliwe czasy, które raz na zawsze przerwały jego ściśle naukową karierę.
Uniesiony zwykłym młodości zapałem, pan Zołzikiewicz, którego zresztą jeszcze
poprzednio prześladowała niesprawiedliwość profesorów, stanął na czele żywiej
czujących kolegów, wyprawił kocią muzykę swym prześladowcom, podarł książki,
połamał li-nie, pióra i porzuciwszy Minerwę wstąpił na nową drogę. Idąc po tej nowej
drodze doszedł aż do pisarstwa gminnego, a jak to już słyszeliśmy, marzył nawet o
podrewizorstwie.
Jednakże i na pisarstwie wiodło mu się nieźle.
Gruntowna wiedza zawsze potrafi obudzić dla siebie szacunek, że zaś, jak
wspomniałem, sympatyczny mój bohater wiedział coś o każdym prawie z
mieszkańców powiatu osłowickiego, wszyscy więc byli dlań z szacunkiem,
8
pomieszanym z pewną ostrożnością, ażeby się w czymś tak niepospolitej osobistości
nie narazić. Kłaniały mu się więc i osoby z inteligencji, kłaniali się i chłopi, zdejmując
już z daleka czapki i mówiąc „pochwalony!”. Tu widzę jednak, że muszę jaśniej
czytelnikowi wytłumaczyć, dlaczego pan Zołzikiewicz nie odpowiadał na
„pochwalony” zwykłym: „na wieki wieków”.
Wspomniałem już, że sądził, iż człowiekowi z edukacją to nie wypada; ale były
jeszcze i inne przyczyny. Umysły na wskroś samodzielne bywają zwykle śmiałe i
radykalne. Otóż p. Zołzikiewicz doszedł do przekonania, że „dusza to para, i basta”.
Przy tym pan pisarz czytał teraz właśnie wydawnictwo warszawskiego księgarza pana
Breslaucra, pod tytułem: Izabela hiszpańska, czyli tajemnice dworu madryckiego.
Znakomity ten pod każdym względem romans tak mu się podobał i przejmował go tak
dalece, że w swoim czasie zamierzał nawet rzucić wszystko i jechać do Hiszpanii:
„Udało się Marforemu, myślał sobie, dlaczegóż i mnie nie miałoby się udać?” Byłby
może na-wet i pojechał, bo zresztą był teraz zdania, że „w tym głupim kraju tylko się
człowiek marnuje”, ale wstrzymywały go, na szczęście, inne okoliczności, o których
ta epopeja później mówić będzie.
Owóż skutkiem czytania owej Izabeli hiszpańskiej, wydawanej periodycznie, ku
większej chwale naszej literatury, przez pana Breslauera, pan” Zołzikiewicz
zapatrywał się bardzo sceptycznie na duchowieństwo, a zatem i na wszystko, co
pośrednio lub bezpośrednio z duchowieństwem związane. Nie odpowiedział więc
kosiarzom, jako zwykle, „na wieki wieków”, tylko szedł dalej... Idzie, idzie, aż tu
spotyka i dziewki z sierpami na ramionach, wracające od żniwa. Przechodziły właśnie
koło wielkiej kałuży, więc szły jedna za drugą gęsiego, podejmując z tyłu kiecki i
pokazując burakowe nogi. Dopiero pan Zołzikiewicz powiada:
„Jak się macie sikory!”, i zatrzymał się na tej samej steczce, a co która dziewczyna
przechodzi, to on ją wpół i całusa, a potem ją w kałużę, ale to tylko tak, przez dowcip.
Dziewki też krzyczały oj! oj! śmiejąc się, aż im zęby trzonowe było widać. A potem,
kiedy już przeszły, pan pisarz nie bez pewnej przyjemności usłyszał, jak mówiły jedna
do drugiej: „A juże to piękny kawalir, ten nasz pisarz!” „I czerwony kiej
jabłuszeczko.” Trzecia zaś mówi: „A głowa to mu się tak puszy, kieby róża; jak cię
złapi wpół, to aż cię zamgli!” Pan pisarz poszedł dalej, pełen dobrych myśli. Ale dalej
znów, koło chałupy, usłyszał rozmowę o sobie i zatrzymał się za płotem. Za płotem, z
drugiej strony, był gęsty wiśniowy sad, w sadzie ule, a niedaleko ułów stały dwie baby
rozmawiając. Jedna miała kartofle w podołku i obierała je cygankiem, druga zaś
mówiła:
- Oj! moja Stachowa, tak się boję, żeby mi mego Franka w żołnierze nie wzieni, że
aż mi skóra cierpnie.
A Stachowa na to:
- Do pisarza by wam, do pisarza. Jak on nie zaradzi, to nikt nie zaradzi.
- Aż czymże, moja Stachowa, ja do niego pójdę. Do niego z gołymi rękami nie
można. Wójt je lepszy, przyniesiesz mu. czy białych raków, czy masła, czy lnu pod
pachą, czy kurę, to wszystko weźmie nie wybredzając. A pisarz ani spojrzy. O! on
strasznie ambitny. Jemu to tyło chuścinę rozwiąż i zara rubla.
- Niedoczekanie wasze! - mruknął do siebie pisarz - żebym ja od was jaja albo
9
kury brał. Cóż to ja łapownik jestem czy co? A idź z twoją kurą do wójta.
To pomyślawszy rozsunął gałęzie wiśniowe i już było chciał na kobiety zawołać,
gdy nagle rozległ się z tyłu turkot bryczki. Pan pisarz odwrócił się i spojrzał. Na
bryczce siedział młody akademik w czapce na bakier, z papierosem w zębach, powoził
zaś ów Franek, o którym baby rozmawiały przed chwilą.
Akademik wychylił się z bryki, dojrzał pana Zołzikiewicza, kiwnął ręką i zawołał:
- Jak się masz, panie Zołzikiewicz? Co tam słychać? Cóż, zawsze pomadujesz się
na dwa cale?
- Sługa pana dobrodzieja! - ozwał, kłaniając się nisko, Zołzikiewicz, ale gdy bryka
mignęła dalej, za-wołał w ślad za nią z cicha:
- Żebyś kark skręcił, nim dojedziesz.
Tego akademika pan pisarz nie cierpiał. Był to kuzyn państwa Skorabiewskich;
który przyjeżdżał zawsze do nich na lato. Zołzikiewicz nie tylko go nie cierpiał, ale
bał się go jak ognia, bo to był drwiarz, frant wielki, a z pana Zołzikiewicza kpił jak
gdyby umyśl-nie, i on jeden w okolicy, co sobie z niego nic nie robił. Raz nawet
wpadł na posiedzenie gminne i powie-dział wyraźnie Zołzikiewiczowi, że głupi;
chłopom zaś, że nie mają potrzeby go słuchać. Byłby się na nim pan Zołzikiewicz
chętnie pomścił, ale... cóż mu mógł zrobić? O innych to choć coś wiedział, a o nim
nawet nic nie wiedział.
Przyjazd tego akademika był mu nie na rękę, dla-tego poszedł dalej z
zachmurzonym czołem i nie zatrzymał się aż dopiero przed jedną chałupą, stojącą
trochę opodal od-drogi. Gdy ją jednak ujrzał, czoło jego wyjaśniło się znowu. Była to
chałupa może biedniejsza jeszcze od innych, ale wyglądała porządnie. Umieciono
było przed nią czysto, a podwórko przytrząśnięte tatarakiem. Pod płotem leżały
szczapy drzewa, a w jednej z nich wspartej na pieńku sterczała siekiera. Nieco dalej
widać było stodołę z otwartymi wierzejami, obok niej szopę, która była chlewkiem i
oborą zarazem;, dalej jeszcze ogrodzenie, w którym koń szczypał trawę, przestępując
z nogi na nogę. Przed chlewem świeciła wielka gnojówka, w której leżały dwie
świnie. Kaczki brodziły koło gnojówki. Blisko szczap, między wiórami, kogut
rozgrzebywał ziemię, a znalazłszy ziarno lub czerwia, poczynał krzyczeć: „kocz!
kocz! kocz!” Kury zlatywały się na to hasło na wyścigi i dziobały specjał, odbierając
go sobie wzajemnie.
Przed drzwiami chałupy kobieta tłukła w mędlicy konopie, śpiewając: „oj ta dada!
oj ta dada! da-da-na!” Koło niej leżał z wyciągniętymi przednimi nogami pies, kłapiąc
pyskiem za muchami, które mu siadały na rozerwanym uchu.
Kobieta była młoda, może dwudziestoletnia i dziwnie urodziwa. Na głowie miała
czepek zwyczajny babski, na sobie białą koszulę ściągniętą czerwoną tasiemką.
Kobieta zdrowa była jak rydz, szeroka w plecach i w biodrach, smukła w stanie,
gibka, słowem: łania.
Ale rysy miała drobne, głowę niewielką i płeć może nawet i bladawą, tylko trochę
ozłoconą promienia-mi słońca; oczy duże, czarne, brwi jakby napisane, mały, cienki
nosek i usta jak wiśnia. Śliczne ciemne włosy wymykały się jej spod czepca.
10
Gdy pan pisarz się zbliżył, pies leżący koło mędlicy wstał, schował ogon pod
siebie i począł warczeć, błyskając od czasu do czasu kłami, jakby się uśmiechał.
- Kruczek - zawołała dźwięcznym cienkim głosem kobieta - nie będziesz ty leżał!
żeby cię robole!...
- Dobry wieczór, Rzepowa! - zaczął pisarz.
- Dobry wieczór panu pisarzoju! - odrzekła kobieta nie przestając mędlić.
- Wasz w domu?
- Na robocie w lesie.
- A to szkoda. Jest do niego interes z gminy. Interes z gminy to dla prostych ludzi
zawsze znaczy coiś niedobrego. Rzepowa przestała mędlić i spojrzawszy trwożnie,
spytała niespokojnie:
- No? cóże to takiego?
Pan pisarz tymczasem przeszedł wrota i stanął koło niej.
- A dacie się pocałować? to wam powiem.
- Obędzie się! - odparła kobieta.
Ale pan pisarz już zdołał ją objąć wpół i przygarnąć do siebie.
- Panie! będę krzyceć - wołała Rzepowa wyrywając się silnie.
- Moja śliczna, Rzepowa... Marysiu!
- Paanie! toć to obraza boska! Panie! To mówiąc wydzierała się coraz silniej, ale
pan Zołzikiewicz był także mocny i nie puszczał.
W tej chwili Kruczek przyszedł jej na pomoc. Zjeżył sierść na karku i z wściekłym
szczekaniem rzucił się na pana pisarza, a ponieważ pan pisarz ubrany był w krótką
marynarkę, Kruczek więc schwycił za nieosłoniony marynarką kort, przejął kort,
chwycił za nankin, przejął nankin, schwycił za skórę, przejął skórę i dopiero
poczuwszy pełno w pysku, począł potrząsać wściekle łbem i targać.
- Jezus! Maria! - krzyczał pan pisarz, zapominając o tym, że należał do esprits
forts.
Ale Kruczek pana pisarza nie puszczał, dopiero gdy ten schwyciwszy polano
zaczął nim zadawać w tył ślepe razy, Kruczek, otrzymawszy uderzenie w krzyż,
odskoczył skomląc żałośnie.
Po chwili jednak znów zaczął doskakiwać.
- Weźcie tego psa! weźcie tego diabła! - krzyczał pan pisarz machając
rozpaczliwie polanem.
Kobieta zawołała na psa i odpędziła go za wrota. Potem oboje z pisarzem
spoglądali na siebie w milczeniu.
11
- Oj dola moja! Coże se pan do mnie upatrzył? - zawołała na koniec Rzepowa,
przestraszona tak krwawym obrotem sprawy.
- Pomsta na was! - krzyknął pan pisarz. - Pomsta na was! Czekajcie! pójdzie
Rzepa w sołdaty. Chciałem bronić... ale teraz... Przyjdziecie wy jeszcze do mnie...
Pomsta na was!...
Kobiecina aż pobladła, jakby ją kto obuchem w głowę uderzył, rozłożyła ręce,
...
spiniaa