W XVI w. bajka miała 2 znaczenia:
1) baśń, mit, opowiadanie o treści fantastycznej,
2) wiadomość o zmyślonej informacji.
Bajka[1] – jeden z głównych i najstarszych gatunków literatury dydaktycznej: krótka powiastka wierszem lub prozą, zawierająca ogólną naukę moralną na końcu (epimythion) lub niekiedy na początku (promythion) utworu, którego bohaterami pozostają zwierzęta, ludzie, rzadziej rośliny lub przedmioty.
Bajka zwierzęca[2] - postacie zwierząt występują jako równoważniki określonych typów ludzkich, a relacje między nimi stanowią odpowiedniki społeczne stosunków i instytucji. Stałość związków między tymi równoważnikami a określonymi cechami ludzkich postaw i charakterów (np. lis à przebiegłość, mrówka à pracowitość, baran – głupota) czyni z bajki wypowiedź alegoryczną.
Bajki mają podwójną konotację, a właściwe znaczenie dosłowne można od razu odrzucić.
Apolog – niewielkie opowiadanie prozą lub wierszem, przekazujące naukę moralną lub tezę dydaktyczną jednoznacznie wyprowadzalną z przedstawionej historii.
W szerokiej dziedzinie literatury dydaktycznej apolog znajduje się w pobliżu bajki i przypowieści, niekiedy bywa z nimi utożsamiany.
· dydaktycznie nastawiona na czytelnika
· oparta na antynomii znaczeń
· puenta
· morał
· często – hierarchia wartości (np. w Ptaszku w klatce – nadrzędność wolności)
· 2 typy:
o bajka o niebezpieczeństwach, konfliktach, które wynikają z głupoty, wad lub niedoświadczenia
wzorce pozytywne
[1] Wg: Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Podręczny słownik terminów literackich.
[2] Jw.
Antybebok