Step.docx

Step

Biotop:

Step (z ukr. cmen ) – równina pozbawiona drzew, rzek i jezior. Step przypomina pod tym względem prerię, z tą różnicą, że preria jest z reguły zdominowana przez wysokie trawy, a step może być obszarem półpustynnym lub pokrytym trawą i krzewami ( czasem w zależności od pór roku). Występuje w warunkach klimatu umiarkowanego z gorącym, suchym latem.
Podział stepów ze względu na dominujące gatunki traw :
1. Łąkowe ( Europa Wschodnia, Ameryka Północna) – najbogatsze gatunkowo. Składają się z wysokich traw ( do 120cm). Występują tu czarnoziemy, przez co wykorzystywane są jako uprawy rolne.
2. Ostnicowe ( Azja Środkowa, Mongolia, Nizina Kubańska) – uboższe gatunkowo, występują w klimacie suchym, kontynentalnym. Ten rodzaj stepu wykształca gleby bielicowe. Częściej tereny te, wykorzystuje się do pasterstwa niż do rolnictwa ze względu na mniejszą zawartość próchnicy.
3. Piołunowe – najuboższe gatunkowo. Gleba zawiera niewiele związków odżywczych i jest mocno zasolona, dlatego rzadko jest wykorzystywana rolniczo.
Produkcja pierwotna – masa nadziemna i podziemna wytworzona w ciągu roku przez rośliny) od 15 do 25t/ha biomasy.


1. Warunki klimatyczne:
Stepy występują w obrębie strefy umiarkowanej, w głębi kontynentów, gdzie napływ wilgotnego powietrza morskiego jest niewielki. Skąpe opady, choć większe niż w strefie pustyń, nie wystarczają żeby rozwinęła się roślinność leśna. Wielkość opadów to 300-500mm rocznie, w okresie wegetacyjnym zaś 150-200mm. Opady są nierównomiernie rozłożone w czasie, niektóre lata pozbawione całkowicie opadów. Wysoka temperatura powoduje szybkie parowanie, jest ono większe niż opady ( nie bilansują się ). Zimą okrywa śnieżna skąpa. Silne wiary, tzw. suchowieje (latem) powodują dużą transpirację i ewaporację.  Przyczynami bezleśności są więc : silny wiatr, mało opadów, silne parowanie i mało śniegu.
Średnia temperatura dla lata to 20-25°C (lipiec).

2. Warunki glebowe :
Bardzo żyzne gleby, silnie eksploatowane przez człowieka, które tworzą się z obumarłych szczątków roślin na podłożu skał lessowych .
Występują gleby płowe, głownie less (skała macierzysta) – less nie przepuszcza zbytnio wody, ale ma tę zaletę, że z głębszych warstw poprzez system kapilarny może przemieszczać wodę wraz ze składnikami pokarmowymi. Wszystkie te gleby mają odczyn zasadowy, są urodzajne, zawierają dużo CaCO3 i MgCO3. Ilość próchnicy do 8%, duża grubość poziomów próchnicznych, miąższość 1 do 1,2m.
Na terenach stepów występują najżyźniejsze gleby na świecie – czarnoziemy, idealne do wszelkich upraw.  Na terenach bardziej mokrych uprawia się zboża (pszenica), soję, kukurydzę, buraki cukrowe oraz marchew. Bardziej suche obszary stepów wykorzystywane są jako całoroczne obszary wypasu bydła. Dlatego stepy nazywane są spichlerzami świata.
Czarnoziemy pozbawione szaty roślinnej łatwo ulegają erozji wód i wiatru. Problemem są także burze pyłowe, a także brak lub zbytnia intensywność opadów. 
Występują także gleby kasztanowe – zasolone ( Na, Ca, K – duża sobność)


Biocenoza:
1. Flora.
W krajobrazie stepowym dominują trawy. Na wilgotniejszych, czarnoziemnych terenach trawy są gęste, wysokie, niektóre mają nawet ponad 2 m. Na terenach bardziej suchych trawy są niższe i rosną kępami. Obok traw rośnie sporo innych roślin zielnych, np. wrotycz, sasanka, niezapominajka, miłek wiosenny, tararus zwyczajny. Okres roku, w którym rozwijają się rośliny stepowe nie jest długi. W kwietniu i maju rośliny zakwitają i step staje się kolorowy. Jednak już w czerwcu trawy żółkną i wysychają. Latem zdarzają się susze, a flora wtedy częściowo jest w spoczynku. Jesienią step brunatnieje i zamiera. Pełny spoczynek roślin następuje zimą.
Drzewa spotyka się tu tylko w wąwozach (jarach) i dolinach rzek.

W stepie łąkowym występują trawy o budowie kseromorficznej ( przystosowane do wegetacji przy braku wody), wysokie i średnie (60-120cm).
Inne rodzaje roślinności to :
- hemikryptofity ( u nas to np. mniszek lekarski)
-geofity – podziemne gatunki cebulowe
- terofity – gatunki jednoroczne
Dominują różne barwy : wiosną – brunatno – fiołkowy (sasanka) i żółty kolor (miłek wiosenny), także niebieski (hiacynty, niezapominajki, zawilce).
W stepie ostnicowym  występują :
- ostnice i strzęplice
- geofity : tulipany, krokusy, złocienie
W stepie piołunowym występuje bylica piołun.

Charakterystycznym zjawiskiem są biegacze stepowe, które występują w obrębie stepu właściwego. Są to suche rośliny oderwane od podłoża toczące się po powierzchni.

 

2. Fauna.
Wśród traw żyje wiele owadów, takich jak : pasikoniki, mszyce, mrówki, termity, szarańcza i skoczki. Chociaż step dostarcza zwierzętom znaczne ilości pokarmu roślinnego, to jednak nie daje im możliwości schronienia się przed drapieżnikami. Dominują zwierzęta szybko biegające i ryjące. Stąd też duże roślinożerne ssaki kopytne – antylopy, np. suhaki, gazele – potrafią bardzo szybko biegać, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo. Stepowymi ssakami są również dzikie konie i osły. Małe roślinożerne gryzonie, takie jak : pieski preriowe, świstaki, susły, norniki, chomiki, ryją nory i w nich się chronią. Mała ilość stepowych dużych zwierząt kopytnych ogranicza możliwość zdobywania pokarmu przez drapieżniki . Żyją tu wilki i stepowe lisy oraz drapieżne ptaki : orzeł, pustułka, sokół, sowa, myszołów, a także kuropatwa, przepiórka, cietrzew, drop.