I. ZAGADNIENIA WSTĘPNE.
1. Filozofia jako twór geniuszu greckiego, pochodzenie słowa, definicja nominalna realne (Arystotelesa, stoików, neoplatoników), prawda filozoficzna a prawda historyczno – filozoficzna, periodyzacja całej historii filozofii.
Można sobie zadać pytanie, dlaczego właśnie filozofia powstała w Grecji a nie w innym antycznym państwie. Odpowiedz wydaje się być jasna to charakter greckiej polis zdecydował o rozwoju filozofii. Duża aktywność mieszkańców w życiu politycznym.
Filozofia jest to nauka, która ma objąć wszystko, co istnieje, ma dać określony pogląd na świat. Zakres tej nauki jest najobszerniejszy, jest to nauka o tym, co dla ludzkości jest najważniejsze i najcenniejsze (powstaje w czasie rozwoju i rozkwitu cywilizacji – był to czas pokoju).
Nauka o bycie: metafizyka.
Nauka o poznaniu: epistemologia – logika.
Nauka o wartościach: aksjologia – etyka – greckie.
Pierwszy raz użył tego słowa Pitagoras w VI w. p.n.e.
Filozofia – jest to wyraz Grecki: pochodzi od: fileo – kocham, jestem w przyjaźni i Sofia – mądrość.
Filozofia = miłość mądrości (umiłowanie mądrości).
Definicje.
Arystoteles – filozofia to nauka o podstawowych elementach rzeczywistości i ostatecznych uzasadnieniach naszego poznania rzeczywistości.
Stoicy – według nich świat jest jednolity, materialny, doskonały jak Bóg – tzw. System monistyczny - przeciwny do systemu Platona.
Neoplatończycy – ich badania opierały się na fantazji intelektualnej absolutu, w którym doświadczenie nie mogło być pomocne.
Periodyzacja.
1. Filozofia starożytna (VI w.p.n.e. – VI w.n.e.)
I. Okres powstania filozofii – charakter kosmologiczny (VI – V w.p.n.e.)
II. Okres oświecenia starożytnego – Charakter humanistyczny (V w.p.n.e.)
III. Okres systemów starożytnych IV w.p.n.e.)
IV. Okres szkół starożytnych, starożytnych, którym uprzywilejowane miejsce zajęły zagadnienia etyczne (III – I w.p.n.e.)
V. Okres synkretyczny o charakterze religijnym (I w.p.n.e. – V w.n.e.)
2. Filozofia średniowieczna do XIV w. (1492 r.)
3. Filozofia nowożytna, której początek przypada na XV w.
4. Filozofia współczesna do XIX w.
2. Filozofia a inne działy kultury (umiejętności, światopogląd, nauka, religia, moralność).
Już w VII w. nauczyli się wielu umiejętności od ludów wschodu, Egipcjan np. umiejętności prowadzenia rachunków, która rozwinęła się wraz z handlem, umiejętności mierzenia przestrzeni, ta rozwinęła się z rolnictwem. Umiejętności trafiania na lądzie i morzu, leczenia. Były to umiejętności czysto praktyczne bez znajomości przyczyn.
Światopogląd – Skąd powstał świat? Dzięki bóstwom! A one dzięki wyższym! Rzeczy i istoty powstały z niebios i morza, niebo z ziemi, a ziemia skąd?
Nauka – nie było filozofów, byli uczeni, działacze dokonujący doniosłych reform. Mędrców miało być 7 i według Platona są to: Bias z Prieny, Tales z Miletu, Solon Ateńczyk, Chilon ze Sparty i cała ich mądrość sprowadzała się do zalecania umiaru i rozsądku oraz praktycznej umiejętności i mądrości życiowej. „Umiar jest najlepszy”, „od młodości obieraj mądrość za towarzyszkę życia, ona ze wszystkich dóbr najpewniejsza”, „Unikaj rozkoszy, która rodzi smutek” (Solon).
Religia – Grecy twierdzili, że powstała ona z poczucia niemocy i potrzeby pomocy. Widziano potęgi wyższe od człowieka, wobec których człowiek jest bezsilny – powstała mitologia Olimpu (ukazanie bogów, których czczono i znano). Wierzenia religijne wytworzyły myśl o trwaniu duszy, o sprawiedliwości duszy i karze. Religia oznacza pomoc w potrzebie.
Moralność – etyka, myślenie zgodnie z tradycją religijną.
3. Dyscypliny filozofii i ich problematyka.
Metafizyka – traktuje o jednostkowym bycie. Arystoteles zaprzeczał ażeby istniały idee poza jednostkowymi rzeczami, a wiedza zawarta jest w pojęciach ogólnych. Teoria poznania jest to postrzeganie, rzeczy można dotknąć, a nie poznać za pomocą zmysłów. Żeby poznać idee trzeba to czynić myślą. Istnieją dwa rodzaje bytu (idee i rzeczy) i dwa rodzaje poznania ( poznanie rozumowe i zmysłowe). Poznanie wrodzone jest od postrzegania niezależne. Rozum jest wyżej od zmysłów.
Antropologia – jest to biologiczna nauka porównawcza o człowieku, jego pochodzeniu, rozwoju osobniczym i rodowym. W filozofii to dział zajmujący się człowiekiem jako istotą społeczną, traktujący o jego powiązaniach ze światem kultury i całokształtem wytworów społecznych.
Etyka – nazywana przez Platona nauką o cnotach. Rozróżnienie 3 części duszy było celem do rozszerzenia etyki. Przyjął on pitagorejską koncepcję cnoty jako ładu i harmonii duszy (mądrość – jest częścią cnoty rozumnej, męstwo – impulsywnej, panowanie nad sobą – pożądliwej, sprawiedliwość łączy wszystkie).
U Greków była to pierwsza nauka zestawiająca wszystkie dobra i cnoty.
II. FILOZOFIA STAROŻYTNA.
4. Cechy charakterystyczne dla przedmiotu i celu filozofii starożytnej i jej 5 faz rozwojowych.
Platon rozszerzył teorię pojęć etycznych i postawił nowe zagadnienia. Co jest rzeczywistością, którą poznajemy przez pojęcia? Bo właściwością jej jest jedność i stałość. Przedmioty muszą mieć te same właściwości, co pojęcia, a rzeczy tych nie posiadają, są złożone zmienne. Co jest przedmiotem piękna? Nie są nim rzeczy piękne, które są różnorodne i zmienne, piękno jest jedno i niezmienne. Rzeczy piękne są przedmiotem nie pojęć, lecz spostrzeżeń. Nie ma 2 rodzajów poznania, jest tylko jedno racjonalne poznanie idei, wszystko inne jest domniemaniem. Uznawano cel czysto teoretyczny, bezinteresowny w poszukiwaniu prawdy dla niej samej. Pierwszą próbą zrozumienia świata jest religia, wszystko pojmowano jako wyższą potęgę. Prosty tryb życia przestał interesować filozofów, zaczęli rozważania poszukiwaniu prawdy. Większość swoich mądrości opierali na umiejętnościach poprzez kontakt z życiem religijnym, praktycznym i moralnym, jest to okres rozwoju 5 faz rozwojowych. Opierali, dlatego, że potrzebna jest znajomość faktów.
5. Filozofowie przyrody i problematyka kosmoontologiczna Jończyków, pitagorejczyków, elektów i konkordystów.
Pierwszą grupą filozofów okresu starożytności „jońskich” byli filozofowie przyrody z Talesem na czele, ich poglądy były punktem wyjścia dla następców. Tales znał sposoby mierzenia piramid, przepowiedział zaćmienie słońca. Przedmiotem zainteresowań była przyroda.
Jaki był jej początek? Zajmowali się materią, ale nie znali pojęcia materii jako takiej, nie rozumieli materii jako bezwzględnej materii. Tales twierdził, że woda jest początkiem przyrody.
Anaksymander – twierdził, że to, co na powierzchni nie przestaje istnieć, tylko przybiera inne kształty. Szukał on też pierwotniej materii. Wyraz arche znaczył tyle, co początek, potem filozofowie zmienili go na zasadę. Dzięki niemu przekształcił się termin przyroda na natura. Oznaczała u Greka całokształt zjawisk przyrodniczych. Twierdził, że rozrastanie przyrody wskazuje mu, iż zasada przyrody musi być nieograniczona.
Anaksymenes – on rozumiał, że powietrze może mieć gęstość. Przyjął też powietrze za początek wszystkiego. Wykonał mapę oddzielił zwierzęta lądowe od morskich. Rozważał związek między temperaturą a stanem skupienia. Twierdził, że ziemia jest płaska.
Heraklit – on stworzył teorię, że arche to ogień. Twierdził, że ogień staje się morzem, powietrzem, ziemią, i znów ogniem. Obrazem rzeczywistości dla niego była rzeka. „Panta rei” – wszystko płynie, niepodobna jest wstąpić dwa razy do tej samej rzeki. Utożsamianie z jego teorią powszechnej zmienności.
Pitagorejczycy – Pitagoras z Samos założył w Krotonie etyczno – religijny, również polityczny związek nazwany później pitagorejskim. Wysoko tu było postawione życie etyczne; ścigali rozpustę. Był to związek Egzoteryczny – dla wybranych. Człowiek żyje, aby oglądać niebo. Dusza istnieje oddzielnie od ciała, może łączyć się z dowolnym ciałem. Ciało jest dla duszy więzieniem. Celem filozofii jest zbawienie duszy przez prowadzenie odpowiedniego życia opartego na nakazach, zakazach, przez muzykę – catarzis. Cały świat jest harmonią i liczbą. Za porządek i harmonię nadali światu nazwę kosmosu, czyli ładu.
Szkoła elejska – jej ośrodkiem było italskie miasto Elea.
Ksenofanes – uważał on ziemię za zasadę świata, twierdził, że zasada jest jedna i bóstwo jest jedno. Gdyby ziemia miała ręce umiałaby malować. Świat posiada boską siłę, która porusza go i nim kieruje.
Parmenides – przeciwieństwa zawarte są w zjawiskach. Byt nie jest bytem, to jego teoria. Byt jest jeden i stały, jest przeciwieństwem stawania się i mnogości. Jego filozofia stała się filozofią bytu, który jest wieczny, nie doznający bólu.
Zenon – udoskonalił szkołę prowadzenia sporów zestawiania pojęć, prawdy własnej i cudzego fałszu. Bronił niezmienności bytu. Uznawał 4 argumenty przeciw ruchu i mnogości. Uznawał teorię sprzeczności. Jeżeli kłamca mówi, że kłamie to jednocześnie kłamie i mówi prawdę.
Konkordyści – Empedokles – przekonania o niezmienności bytu. Przyjął on 4 rodzaje materii - czyli różne składniki świata nazwane korzeniami wszechrzeczy. Uważany za twórcę pierwiastka. Opracował teorię sił – dlaczego żywioły łączą się i rozłączają. Jego teoria uczuć oraz nauka o temperamentach – w tych, których żywioły są rozmieszczone rzadko są tępi i męczą się łatwo, w których jest gęsto są dobrymi rzemieślnikami.
Anaksagoras – wyrażał inną teorię filozoficzną człowieka, jego teoria przyrody była jakościowa, twierdził, iż cokolwiek istnieje złożone jest z przedziwnych zarodków. Zmysły nasze są obiektywne, duch jest poza światem, ponad przyrodą, aby ją poruszać – jego teoria nie nadawała się do zastosowania.
Demokryt – twórca atomizmu, który przetrwał do dziś, nie znając prawa ciążenia mechanicznie pojmował łączenie się atomów, które posiadają tylko właściwości matematyczne. Odrzucał doświadczenie jako źródło poznana i całą wiedzę wywodził z założonych priori przesłanek ogólnych, odwoływał się do rozumu i dedukcji. Wyróżniał 2 rodzaje poznana: zmysłowe, myślowo – rozumowe. Wszystkie dzieła zaginęły.
6. Sofiści (Protagoras, Gorgiasz) – przesunięcie problematyki na zagadnienia dotyczące człowieka.
W Atenach powstała grupa filozofów zwana sofistami, ten okres trwał przez całe stulecie. Byli nauczycielami głównie retoryki i gramatyki, wychowawcami przygotowującymi do życia publicznego. Twierdzili, że prawdę poznajemy tylko za pomocą zmysłów – sensualizm, nie ma prawdy powszechnej – jest ona dla każdego inna – relatywizm. Jedynie wynikiem umowy jest to, iż pewne prawdy uchodzą za powszechnie obowiązujące. Prawda 1 człowieka ma wyższość nad prawdą 2 człowieka o ile posiada większą użyteczność praktyczną. Każdy człowiek tworzy sobie własną wizję świata, należy kierować się tym, co jest użyteczne – utylitaryzm. Za prawo natury uważali tylko prawo silniejszego. Potępiali jednak niewolnictwo.
Protagoras dążył do zreformowania obowiązującego prawa, aby kara była nie zemstą, ale odstraszeniem od przestępstw. Aby ustrój społeczny był ludziom nie przeszkodą, lecz pomocą w walce o byt. Wszyscy są równi i powinni być jednakowo traktowani.
Gorgiasz – sofista – dialektyk, głosił skrajny nihilizm poznawczy i ontologiczny: nie ma nic, gdyby nawet coś było, to nie było by poznawalne, gdyby nawet było poznawalne to nie mogłoby być przedmiotem porozumienia między ludźmi. Przez słowo można osiągnąć siłę przekonywania.
7. Sokrates i jego dyskusja z sofistami.
Sokrates tak jak inni sofiści zajmował się tylko człowiekiem i sprawami etycznymi a przyroda go nie interesowała, mówił, że „drzewa nie mogą go nauczyć”. Uczył tylko ustnie. Cnota jest dobrem bezwzględnym, cnoty moralne wywodzą się z samej natury rzeczy, są powszechne, jednakowe dla wszystkich ludzi. Cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem – ludzie błądzą, bo nie wiedzą, co jest dla nich dobre. Jest wiedzą. SPRAWIEDLIWOŚĆ I ODWAGA TO ZALETY CNOTY i są dobrem, a tchórzostwo jest złem.
Metoda, jaką się posługiwał składała się z 2 części:
1). Elenktycznej – pytaniami zmuszał przeciwnika do wyciągnięcia z jego tezy twierdzenia sprzecznego z powszechnie uznanego, lub sprzecznego z tezą pierwotną.
2). Majeutycznej – majeutyka (sztuka położnicza), każdy człowiek nosi w sobie wiedzę, ale jej sobie nie uświadamia, przeto nauczyciel analogicznie jak położna ma pomóc wydobyć zeń prawdę umiejętnie stawiając pytania.
Dobro i zło to cała wiedza: „Poznaj sam siebie”, „Wiem, że nic nie wiem”.
2 szkoły najbardziej skrajne to cynicy i cyrenaicy.
Cynicy – założyciel Antystenes, od Arystotelesa wziął to, że w życiu najważniejszą rzeczą jest cnota, i wszystko inne jest obojętne jak wiedza. Cynicy oderwali się od tradycji przyzwyczajeń, twierdzili, że istnieją konkretne rzeczy: istnieją stoły, krzesła, ale nie ma sprzętów. W ogóle cynicy sławili cnotę a potępiali dobro, bo wszyscy byli pozbawieni praw obywatelskich. Żyli bez majątku, bo dobra nie dawały im zadowolenia, bo ich nie mieli. Żyli wedle natury – byli kosmopolitami.
Diogenes – mieszkał w beczce. Ich filozofia wyrosła nie z rozważeń teoretycznych, lecz z warunków życiowych. Temu, czego nie posiadali odmówili wartości. Byli to dziwacy obrażający opinię publiczną i kpiący sobie z niej, dobrowolni proletariusze.
Cyrenaicy – Arystyp z Cyreny. Powrócił do obyczajów sofistów – brał za naukę pieniądze. Przyjemność jest jedynym dobrem a przykrość jedynym złem – hedonizm. Cielesna przyjemność jest celem życia i stanem pozytywnym.
8. Platon i idealistyczna metafizyka.
Żyli w czasie rozkwitu Aten, na którą złożyło się państwo Peryklesa, sztuka Fidiasza. Platon po dziadku nazywał się Arystokles – przez nauczyciela w - f nazwany Platon „szerokie bary”. W Atenach założył własną szkołę akademia 35 dialogów i grupa listów 36 pism.
Poglądy Platona:
Nauka o ideach – istnieje byt, który bezpośrednio nie jest nam dany, byt ten nazywał się idea. Idee stanowią odrębny świat i jest on hierarchiczny. Ostatecznie nauczał, że jest tylko (nie 2 rodzaje) byt, mianowicie idee. Rzeczy są jedynie zjawiskami, nie bytem, idee uznał za byt realny. Metafora jaskini.
Nauka o duszy – dusza była dla niego czynnikiem życia, bez którego ciało jest martwe. Ciało i jego zmysły to tylko narzędzia poznania dla duszy. Dusza jest nieśmiertelna, niezależna od ciała, ale włada ciałem, jest doskonalsza od ciała, jest więzieniem za grzechy.
Nauka o przyrodzie – Demiurg, czyli boski budowniczy, zbudował świat powodowany dobrocią. Uczynił świat żywym, uduchowionym, rozumnym. Zbudował świat z pramaterii – istniała od zawsze, nadal najdoskonalszy kształt kuli. Harmonia, doskonałość to cel świata.
Nauka o poznaniu – poznanie według Platona ma obejmować idee. Idee można poznać jedynie myślą, nie zmysłami.
Istnieją 2 rodzaje bytu (idee i rzeczy) i istnieją 2 rodzaje poznania – rozumowe i zmysłowe. Obok wiedzy opartej na postrzeganiu istnieje jeszcze wiedza wrodzona. Nasz umysł oglądał idee poprzednim życiu i zachował o nich pamięć. W życiu obecnym przypominamy sobie tylko wiedze o ideach – wiedza wrodzona jest przypomnieniem – anamazis.
Filozofia – Platon wyodrębnił ją spośród innych nauk, z którymi dotąd współżyła, przypisując jej odrębny przedmiot: ideę i odrębną metodę: dialektykę (czysta metoda, sztuka prawdy na drodze samego zestawienia pojęć, ich analizy i syntezy), uznając za najdoskonalszą z nauk. Zadaniem filozofii jest częściowe poznanie prawdy (wszystkich zagadek bytu rozum nie rozwiąże) oraz spokrewnienie duszy z tym, co moralne i piękne.
Klasyczna teoria 4 cnót: mądrość, męstwo, panowanie nad sobą, sprawiedliwość – łączy wszystkie.
Nauka o państwie – Platońska teoria państwa była normatywną teorią państwa najlepszego. Skonstruowana wedle teorii dobra i sprawiedliwości. Państwo winno dążyć do powszechności i stałości, musi być oparte na wiedzy (żeby czynić dobro trzeba je znać), państwo idealne ma być stanowe: 3 stany odpowiadające 3 częściom: władza, cnota, mądrość (rozumne).
Strażnicy – męstwo (impulsywna)
Rzemieślnicy – panowanie nad sobą (pożądliwa)
Podsumowanie: metafizyka jest idealizmem, tzn. głosił, że we wszystkich dziedzinach bytu i działania obok pierwiastków realnych (przemijających) istnieją pierwiastki idealne (wieczne).
Ontologia – istnieje byt idealny – realny jest od niego zależny.
Psychologia – (nauka o duszy) dusza istnieje niezależnie od ciała – jest ono niższe.
Teoria poznania – istnieje wiedza rozumowa (niedoświadczalna, wrodzona) i podporządkowana jej wiedza zmysłowa (zależna i niepewna).
Metodologia – uznanie metody dialektycznej, inne (empiryczna) są jej podporządkowane.
Etyka – właściwym celem człowieka są dobra idealne.
Na czele filozofii platona stoją pojęcia: idei, duszy, dobra.
9. Arystoteles i metafizyka realistyczna.
Dualizm – zaprzeczył i odrzucił Platoński pogląd idei ogólnych i rzeczy jednostkowych, nie pominął poznania zmysłowego i rozumowego, czyli byt jest jednostkowy, a wiedza o nim ogólna. Poznanie ma charakter bierny – władza umysłu poznając przedmioty, lubi się poddawać ich działaniu. Arystoteles ufał rozumowi, jego filozofia opierała się na prawdach bez powodu.
Stworzył teorię na temat duszy: nie jest ona oderwana od ciała – jest formą i stanowi nierozłączną jej całość, bo dusza nie może istnieć bez ciała, a ciało bez duszy, która je ożywia. Dusza roślin ożywia rośliny, dusza zwierzęca posiada uczucia i popędy, tylko człowiek ma duszę myśliwego, bo człowiek ma rozum, przez który poznaje dobro i zło, przez rozum czynny staje się mikrokosmosem. Wszystkie zalety człowieka rozumnego nazywamy cnotami, czyli żyć zgodnie z rozumem. Człowiek ma do czynienia z dobrami zewnętrznymi, wtedy cnotą jest hojność, kiedy człowiek opanowany jest przez uczucie lęku, wtedy cnotą jest męstwo, które jest środkiem między tchórzostwem a zuchwalstwem. Człowiek został przystosowany do życia społecznego i dla jednostki ma to istotne znaczenie, ale zawsze pojawia się Bóg jako 1 przyczyna świata. Arystoteles zaprzeczył Platońskiej teorii społecznej, zachował teorię wiedzy, odrzucił teorię bytu – jest jednostkowy, wszystko miało być oparte na zasadzie szczęścia w obronie rodziny i własności prywatnej, której cynicy nie posiadali. Całość świata oparta była na służbie interesowi ogólnemu – sprawdzian dobrego państwa, w którym szczególne miejsce zajmowało prawo wyróżniające wyższość nad niższością. Formy rządów królestwo, arystokracja i demokracja – wynaturzenia: oligarchia. Państwa doskonałego (rządzący i rządzeni) nigdy nie było. Nie wierzył w istnienie ustroju prawdziwie demokratycznego, bo przechodzi on w rządy motłochu.
10. Filozofia okresu helleńskiego.
W złotej erze Peryklesa Grecja dostała się do niewoli (338 r.). Rozwój filozofii odbywał się w kilku szkołach (arystotelesowski Likeion – perypatetyka, stoicka, epikurejska, sceptycka). Szkoły etyczne koncentrowały się na zagadnieniach szczęścia i główne pytanie: jak żyć? Prowadzono pytania nad kwestiami logicznymi. Szczęścia nie można być pewnym dopóki zależy od zewnętrznych okoliczności. Aby wszystko mieć trzeba się wszystkiego wyrzec, a ten, kto tego dokona będzie prawdziwym mędrcem.
Stoicy – (Zenon z Kition) proponują apatie jako sposób zapanowania nad sobą i światem. Cnota porównywalna jest ze szczęściem, a życie winno być prowadzone zgodnie z naturą samego człowieka. Ideałem stoików jest mędrzec – czyli szczęśliwy bogaty, szaleniec – nieszczęśliwy biedak. Apatia to beznamiętność charakteryzująca mędrca. Czyn jest dobry, jeśli posiada dobrą intencję.
Epikurejczycy – (Epikur) pojmują szczęście jako doznanie przyjemności – hedonizm. Do szczęścia wystarczy brak cierpienia. Czcili życie, którego radość jest głównym składnikiem.
Są 2 gatunki przyjemności: pozytywna i negatywna.
Pozytywna: trzeba mieć potrzebę, którą trzeba zaraz zaspokoić, najmniej przyjemności ma ten, kto nie ma potrzeb. Mogą być fizyczne i duchowne.
Sceptycy – (Pirron, Sekstus Empiryk), przeciwników nazywali dogmatykami. Sceptycyzm to stanowisko zaprzeczające możliwości poznania prawdy. Szczęście upatrywali w spokoju i powstrzymywaniu się od sądu. Twierdzą, że umysł ludzki wykazuje niezdolność do poznania. Pozytywna cecha sceptycyzmu – podnieśli poziom wymagań stawianych dowodowi i nauce w ogóle.
11. Filozofia jako upodobanie się do Boga.
Filon – próbował połączyć filozofię grecką z religią chrześcijańską – synkretyzm. Bóg był opiekunem wyjścia jego systemu, połączył w jednym pojęciu własności greckiego absolutnego bytu z własnościami żydowskiego jedynego Boga. Bóg nie stworzył materii, ani też nie stworzył z niej świata. Świat został stworzony i jest kierowany przez ogniwo pośrednie między Bogiem a światem – Logos (jak u Platona idee). Prawda jest tylko u Boga a on pomaga w jej objawieniu. Bóg, Logos i świat materialny to 3 szczeble w drabinie bytów – doskonałość lub niedoskonałość.
Plotyn – teologia to cel filozofii – tworzy nauki o duszy i jej oczyszczaniu. Istotą filozofii jest stawanie się a nie trwanie. Byt (jest 1) trwa i w procesie emanacji – wypromieniowanie (jest czymś różnym od kreacji – stwarzania) produkuje nowe byty. Inne spojrzenie na sztukę niż u Platona – powielanie cieni świata idei, u niego otwiera oczy na to, co niewidzialne. Plotyn wstydził się, ze ma ciało. Dojście do świata kontemplacji przez – muzykę, mądrość i miłość.
12. Początki filozofii chrześcijańskiej: patrystyka, czyli spożytkowanie filozofii przez ojców kościoła. Apogleci i dwa sposoby apologii. Systematycy.
Filozofia chrześcijańska - posługiwanie się pojęciami filozoficznymi przez autorów chrześcijańskich.
Główne tezy:
1. Bóg chrześcijański, jest Bogiem osobowym.
2. Człowiek również jest osobą.
3. Dusza ludzka jest nieśmiertelna - ma początek, ale nie będzie miała końca.
4. Trójca Święta - jeden Bóg, jedna natura 3 osoby.
Apogleci - obrońcy Kościoła i wiary chrześcijańskiej, wypracowali doktrynę chrześcijańską, zależnie od sporów i potrzeb. 2 sposoby apologii (obrona, usprawiedliwienie, odparcie zarzutów pogan): a) można było zwalczać, odrzucać ich poglądy albo b) zasymilować się z nimi.
...
wyrocznia100