Zaimki
Wśród zaimków rozróżnia się kilka kategorii: rzeczowne, przymiotne, liczebne, przysłowne. Zaimki rzeczowne mają właściwości fleksyjne i składniowe rzeczowników, przymiotne – przymiotników itd.; w niektórych nowych opracowaniach gramatycznych rezygnuje się wręcz z kategorii zaimków.
Tabela zaimków
rzeczowne
przymiotne
liczebne
przysłowne
osobowe
ja, ty, my, wy, on, pan, pani, państwo
zwrotne
się
wskazujące
ten, tamten, ów, on
ten, tamten, ów, taki
tyle, tylekroć, tylokrotny, tyloraki, tylorako
tak, tu, tutaj, tam, ówdzie, dalej, stąd, stamtąd, tędy, tamtędy, wtedy, wtenczas, odtąd, dotąd, dopóty, dlatego
ten sam
ten sam, taki sam
tyle samo
tak samo
inny
inaczej
dzierżawcze
mój, twój, nasz, wasz, jego, jej, ich, pana, pani, panów, pań, państwa
dzierżawczo-zwrotne
swój
względne
kto, co
jaki, który, czyj, co
ile, ilekroć, ilokrotny, iloraki, ilorako
jak, gdzie, skąd, dokąd, którędy, kiedy, gdy, odkąd, jak długo, dopóki, dlaczego, czemu
pytajne
jaki, który, czyj, co za
jak, gdzie, skąd, dokąd, którędy, kiedy, odkąd, jak długo, dlaczego, czemu
pytajne wzmocnione
któż, cóż
jakiż, któryż, czyjże
ileż
jakże, gdzież, skądże, dokądże, którędyż, kiedyż, dlaczegoż, czemuż
upowszechniające
każdy, wszystko, wszyscy
każdy
wszystek
wszędzie, zawsze, zewsząd
przeczące
nikt, nic
nijaki, niczyj, żaden
żaden
nijak, nijako, nigdzie, znikąd, donikąd, nigdy
nieokreślone
ktoś, coś
jakiś, któryś, czyjś
ileś
jakoś, gdzieś, skądś, dokądś, kiedyś
ktokolwiek, cokolwiek
jakikolwiek, którykolwiek, czyjkolwiek
ilekolwiek
jakkolwiek, gdziekolwiek, skądkolwiek, dokądkolwiek, którędykolwiek, kiedykolwiek
kto bądź, co bądź
jaki bądź, który bądź, czyj bądź
ile bądź
jak bądź, gdzie bądź, skąd bądź, dokąd bądź, którędy bądź, kiedy bądź
lada kto, lada co
lada jaki, lada który, lada czyj
lada ile
lada jak, lada gdzie, lada kiedy
byle kto, byle co
byle jaki, byle który, byle czyj
byle jak, byle gdzie, byle kiedy
pewien, niejaki, niektóry, niejeden, jaki taki
niejeden, kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset
jako tako, gdzieniegdzie, niekiedy
Zaimki rzeczowne
Zaimki rzeczowne zastępują w zdaniu rzeczowniki i mogą występować samodzielnie jako podmiot. Wśród nich można wyróżnić kilka podklas.
Do zaimków osobowych zalicza się zaimki pierwszej osoby liczby pojedynczej i mnogiej: ja, my, zaimki drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej: ty, wy, oraz zaimki trzeciej osoby. Zaimki drugiej osoby są używane tylko wobec dzieci, członków rodziny i osób znajomych, z którymi jesteśmy na „ty”. Inaczej niż w angielskim obowiązuje przy tym rozróżnienie liczby: ty używane jest wobec jednej osoby, wy wobec dwóch lub więcej osób.
Zwracanie się do innych ludzi niż dzieci, członkowie rodziny i bliscy znajomi wymaga użycia form rozróżniających liczbę i rodzaj:
· pan – mężczyzna (D: pana, W: panie),
· pani...
gumisx32