Gejsze(1).pdf

Gejsze

Kim są gejsze?

Sam wyraz gejsza składa się z wyrazów (gei - sztuka, sha - człowiek).

Mówi się na nie Karyukai (świat wierzb i kwiatów), ponieważ każda gejsza musi być

piękna jak kwiat i giętka jak wierzba. Gejsze to kobiety artystki. Są mistrzyniami w tańcu,

śpiewie i grze na tradycyjnych japońskich instrumentach.

Zajmują się sztuką japońską, np. ikebaną i kaligrafią. Zanim kobieta zostanie gejszą, musi

przez 6 lat być Maiko.Gejsze nie są prostytutkami, to była osobna zawodowa grupa zwana

yujo.

Kobiety gejsze zamieszkują w domach Okiya, chodzą na tradycyjne przyjęcia zwane

Ochaya. Są ekspertkami w ceremonii herbacianej ( cha-no yu).Mają one na celu zabawiać

klientów, np. śpiewem, grze na instrumentach, tradycyjnymi tańcami japońskimi. Muszą

być właśnie zabawne, seksowne i towarzyskie. Umiejętności swych uczą się od

wczesnych lat, niektóre już od 5 roku życia.Te niezwykłe kobiety bardzo się różnią wśród

wszystkich Japonek. A najbardziej przykuwający uwagę jest ich biały makijaż. Maiko

malują tylko dolną wargę na bordowo, co oznacza skrywanie tajemnic i dyskrecję.

Paski gołej skóry na karku i wywinięty kołnierz kimona (szczególnie u Geiko) świadczą o

atrakcyjności tych kobiet. Ich fryzury i ubiór także są szczególne. Co najdziwniejsze,

gejsze nie noszą majtek, zamiast nich zakładają cienki, prostąkątny kawałek materiału

(koshimaki),który owijają wokół bioder.

Jak się narodziły?

Gejsze narodziły się w epoce Tokugawa. Tradycja gejszy wywodzi się od taikomochi lub

hokan. Początkowo gejszami zostawali tylko mężczyźni, dopiero w późniejszych czasach

dołączały do tego zawodu kobiety, dla odróżnienia zwane onna geisha czyli "kobieta

gejsza". Obecnie gejszami zostają wyłącznie kobiety, ale tradycja taikomochi nadal trwa.

Początkowo ubierały się bardzo skromnie, choć ze smakiem i chlubiły się sugao czyli

twarzą bez makijażu. W opinii Japończyków uchodziły za ideał bijin (pięknej kobiety).

Gejsze odgrywały znaczącą rolę w gospodarce i polityce Japonii. W epoce Meiji mówiono,

że ambitny urzędnik powinien mieć dwa cele w życiu: wziąć za żonę gejszę i zostać

ministrem. Jednak nawet gejsze nie będące żonami urzędników posiadały ogromne

wpływy. Przykładem były np. O-koi-san (oficjalna metresa księcia Katsury Taro) czy

Momokichi (kochanka księcia Iwakury). Dawniej patron decydował o życiu seksualnym

gejszy, teraz nikt za nie już tego nie robi. Błędny wizerunek gejszy jako prostytutki na

zachodzie wziął się od gisz. Po drugiej wojnie światowej Amerykanie okupujący Japonię

korzystali z usług prostytutek, które podawały się za gejsze.

Pod koniec XX wieku popularność gejsz spadła. Teraz zaczynają się nimi interesować

bogaci klienci zagraniczni, ale ich przyszłość nie jest pewna. Odegrały znaczącą role w

kształtowaniu się kultury japońskiej.

Maiko i Geiko:

MAIKO - to kobiety uczące się zawodu gejszy. Maiko wiele różnią się od pełnej Geiko.

Używają dużo różowego pudru do makijażu i malują tylko dolną wargę. Ich kimona są

bardzo kolorowe, a obi noszone jest luźno. Okobo Maiko mają bardzo wysoki obcas.

Strona 1

Gejsze

Fryzurę tej młodej gejszy charakteryzują bardzo kolorowe ozdoby.Rękawy jej kimona są

bardzo długie, prawie sięgające ziemi. Maiko jest słodka i niewinna jak dziecko.

GEIKO - to są już poważne gejsze, nie są takie słodkie i niewinne. Geiko malują sobie

także górną wargę, ich kimona nie są tak kolorowe i obi zawiązane jest z tyłu w specjalny

sposób.Geiko nie używają tylu ozdób i grzebieni do fryzur, co Maiko. Do makijażu używają

mniej różowego pudru i mają wywinięty kołnierz kimona, który odsłania kark gejszy.Geiko

mają znacznie krótsze rękawy kimona od Maiko. Nie noszą okobo na wysokim obcasie,

ale zori.

STARSZA GEIKO - kobiety, które przeszły już okres Maiko oraz Geiko stają się już

starszymi, dorosłymi gejszami. Usta starszej Geiko są całe pomalowane, starsze Geiko

nie używają już wcale różowego pudru.

Makijaż:

Młodsza Maiko:

* twarze mają pomalowane na biało, pozostawiając pasek skóry u góry wokół włosów

* policzki ( wokół oczu też ) są upudrowane na różowy kolor kwiatu wiśni

* oczy są nakreślone głęboką czernią i czerwienią

* brwi nakreślone także czerwienią i czernią, oraz różem

* niewielka część dolnej wargi jest umalowana na bordowo

Starsza Maiko ( młodsza Geiko):

* twarze mają pomalowane na biało, także pozostawiając pasek gołej skóry u góry

wokół włosów

* policzki (wokół oczu też) są upudrowane na bardzo jasny róż

* oczy są także nakreślone głęboką czernią i czerwienią

* brwi nakreślone również czerwienią i czernią, oraz różem

* obie, chociaż niecałe wargi są umalowane na bordowo

Młodsza gejsza:

* twarze są całe pomalowane na biało, bez pozostawionego paska skóry u góry wokół

włosów

* oczy są zarysowane na kolor bordowy i czarny

* brwi są lekko zarysowane czernią, czerwienią i różem

* usta są prawie całe umalowane na bordowo

Starsza gejsza:

Makijaż tej gejszy jest podstawowy lub naturalny.

Strona 2

Gejsze

_______________________________________

Znaczenie białego pudru

Jak zapewne nietrudno się domyślić, gruba warstwa białego pudru na twarzy gejszy jest

swego rodzaju maską. Tradycja makijażu-maski jest wspólna dla większości zawodów

artystycznych w Azji - jak chociażby dla aktorów teatru kabuki czy śpiewaków opery

pekińskiej.

Z tego samego powodu między linią włosów a brzegiem warstwy pudru gejsze

pozostawiają wąski pasek niepomalowanej skóry: ma on podkreślić "sztuczność"

makijażu.

Jak widzieliśmy na materiale filmowym, gejsza musi nakładać makijaż samodzielnie. Jest

to absolutnie konieczne, gdyż w ten sposób przygotowuje się psychicznie do wejścia w

swoją rolę. Ten element przygotowania scenicznego również jest wspólny dla zawodów

artystycznych.

Małe usteczka

Kolejnym charakterystycznym elementem makijażu gejszy są maleńkie, czerwone

usteczka o wyraźnie zarysowanym konturze. Symbolizują one dyskrecję - ważną cechę

gejszy, która, mając za zadanie zabawiać gościa rozmową lub swoją obecnością, staje się

mimowolną powierniczką wielu sekretów.

Paski gołej skóry na karku

Dochodzimy do bardzo ważnej obserwacji kulturowej: kark kobiety w Japonii jest tym,

czym nogi kobiety w Europie - symbolem seksu, atrakcyjności, erotycznej aluzji,

dyskretnej prowokacji. Dlatego kimono gejszy jest układane tak, aby odsłonić kark i część

pleców, dlatego gejsza upina kok i dlatego też kark ma specjalny, przykuwający uwagę

makijaż. Myślę, że to piękny symbol i istotna informacja o dalekowschodnim pojęciu

erotyki. Jakże wulgarne wydają się w porównaniu z tym zachodnie mini spódniczki i

dekolty...

Geiko i maiko

Makijaż zmienia się wraz ze stopniem zaawansowania artystki. Młodsza maiko, oprócz

białego pudru, używa także różu, który pokrywa w całości jej policzki. Starsza maiko

również używa różu, ale w bardzo niewielkiej ilości. Młodsza geiko używa go już

opcjonalnie, a starsza geiko nie używa go wcale.

Podobnie jest z makijażem ust: młodsza maiko szminkuje tylko dolną wargę, starsza

maiko maluje sztuczne usta, mniejsze od prawdziwych, natomiast geiko maluje już

Strona 3

Gejsze

prawdziwy wykrój ust.

W ogóle starsza geiko na ogół nie używa już sztucznego, białego makijażu-maski (chyba,

że na jakieś specjalne okazje, np. festiwal Gion Matsuri), zrzeka się go na rzecz

stonowanego makijażu w stylu zachodnim, z naturalnym kolorem pomadki i cienia do

powiek.

Oczywiście, gejsze to kobiety z krwi i kości i makijaż ten ulega wahaniom fizjologii skóry.

Na taką okoliczność gejsza ma zawsze w swojej torebce szminkę, puder i specjalne

papierowe chusteczki, aby osuszyć twarz z łojotoku i potu bez niszczenia makijażu.

Czy one naprawdę są tak bardzo inne?

Makijaż-maska jest symboliczną granicą między światem sztuki i "prawdziwym życiem".

Mówi on wyraźnie, że gejsza nie jest po prostu wytworną panią odwiedzającą Twoje

przyjęcie - ona jest artystką, która weszła w pewną rolę, zostawiła gdzieś swoje prywatne

ja i intymność, a siebie pokazuje jako dzieło sztuki, podobne rzeźbie czy obrazowi. Albo

lalce z porcelany.

Odkąd zaczęłam pochłaniać literaturę na temat gejsz, nakładanie makijażu stało się dla

mnie swego rodzaju przyjemnością, poczułam jakieś dziwne połączenie z tym dziwnym,

fascynującym Światem Kwiatów i Wierzb. Bo tak naprawdę makijaż jest dla wszystkich

współczesnych kobiet swego rodzaju maską - podkład, korektor i puder muszą

zamaskować to, że mamy kłopoty z cerą i słabo sypiamy, makijaż oczu ma przykuć uwagę

głębią spojrzenia, róż ma skorygować optycznie owal twarzy, szminka i tusz do rzęs

przywrócić barwę i blask temu, co już wyblakło i poszarzało... Czy świat kobiet nie jest

swego rodzaju sztuką dla sztuki, grą pozorów, wchodzeniem w wystudiowaną rolę? Życie

to teatr...

______________________________________

Gejsza NIE jest prostytutką.

Zadaniem gejsz jest umilanie czasu gościom herbaciarni lub hoteli w uzdrowiskach.

Jednakże nie seksualnych usług się od nich oczekuje, lecz zabawiania rozmową, tańcem,

śpiewem. Dlaczego więc ich usługi są takie drogie? Może dlatego, że ten taniec i śpiew

wymaga długich lat nauki i jest kultywowaną od stuleci sztuką, której posiadanie jest

rzadkim atutem. Może dlatego, że gejsza, aby być piękną, potrzebuje bardzo drogich

strojów i dodatków. A może po prostu dlatego, że towarzystwo gejszy z założenia jest

rozrywką luksusową.

Oczywiście gejsze to również kobiety i zdarza im się sypiać z klientami. Jednakże, na ogół

nie robią tego dla pieniędzy. A jeśli nawet decydują się na dodatkową "fuchę" utrzymanki,

to nie ma to nic wspólnego z jej rdzennym zawodem. Twierdzenie zatem, że gejsze

trudnią się prostytucją, jest zatem tak samo prawdziwe, jak twierdzenie, że robią to polskie

studentki. Już słyszę głosy oburzenia: "Jak to?!". A tak to, mili państwo, przecież

popularne w Polsce jest zjawisko sponsoringu, dzięki któremu studentki dorabiają sobie

na lepsze ciuchy. Nie jest to oczywiście masowe i na pewno nikt nie posądza z góry

każdej studentki o kupczenie własnym ciałem. Dlaczego więc taki okrutny los spotyka

gejsze?

Strona 4

Gejsze

Przypuszczam, że ten oburzający stereotyp ma swoje korzenie nie w Japonii, ale właśnie

w kulturze zachodniej. Profesja gejszy jest zawodem artystycznym. Na Zachodzie przez

stulecia uważano, że kobieta-artystka jest kobietą nieprzyzwoitą, zhańbioną, równą w

zasadzie prostytutce. Tak więc cudzoziemcy bywali w Japonii tak właśnie ocenili

kobiety-artystki: podług własnej miary. A może to po prostu strach przed nieznanym i

niezrozumiałym doprowadził ludzi Zachodu do tego absurdu?

Teraz zajmijmy się kolejnym stereotypem dotyczącym Świata Kwiatów i Wierzb (tak

zwykło się określać świat gejsz: kwiat symbolizuje piękno i zmysłowośc, wierzba - giętkość

i siłę):

Klientami gejsz są wyłącznie mężczyźni.

To nieprawda! Oczywiście przeważają wśród nich mężczyźni, ale nierzadko zdarza się, że

przyjęcie z gejszami odbywa się w ramach uroczystości rodzinnych albo wręcz wyprawia

się specjalne przyjęcia dla kobiet, na których pojawiają się gejsze. Czy to nie podważa

dość mocno stereotypu nr 1?

Kolejny nonsens:

Gejsza jest młodą dziewczyną.

Nie jest to prawda. Gejsze mogą pracować nawet do sześćdziesiątki, jeśli tylko zachowują

sprawność i dobry wygląd. Nie bez kozery mówi się, że jeśli chcesz odgadnąć wiek

Japonki, to do tego, co oszacowałeś, dodaj 10 lat. Japonki bardzo dbają o wygląd i

świeżość.

Świat Kwiatów i Wierzb jest niezwykły, skomplikowany i dość delikatny (ale jednocześnie

silny i elastyczny jak wierzba). Postaram się w następnych artykułach przedstawić

niektóre jego elementy (strój, makijaż, umiejętności artystyczne) w sposób bardziej

zrozumiały dla przeciętnego gaijina ;)

______________________________________

Nie sposób opowiadać o kulturze gejsz bez wprowadzenia kilku podstawowych terminów.

W dalszych artykułach będę posługiwać się nimi, ponieważ niektóre z tych japońskich

słów nie mają swoich dobrych i w miarę zwięzłych odpowiedników w języku polskim.

hanamachi - dzielnica gejsz, w skład której wchodzą: lokale organizujące przyjęcia z

gejszami, domy, w których mieszkają gejsze oraz szkoły gejsz i biuro zarządzające

społecznością artystyczną

okiya - dom, w którym mieszkają gejsze

ochaya - herbaciarnia w hanamachi, na ogół ekskluzywny lokal urządzony w stylu

tradycyjnym, w którym odbywają się przyjęcia z gejszami

maiko - gejsza-uczennica

geiko - pełnoprawna gejsza

ozashiki - przyjęcie z udziałem gejsz, wyprawiane w ochaya

Strona 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: