whiplash.pdf

www.pandm.org

Uszkodzenie odcinka szyjnego kr ħ gosłupa typu „smagni ħ cie biczem” – WHIPLASH

Jest to uraz odcinka szyjnego kr ħ gosłupa spowodowany nagłym odgi ħ ciem głowy ku tyłowi, a

nast ħ pnie jej gwałtownym zgi ħ ciem do przodu, zazwyczaj podczas wypadku samochodowego

(uderzenie w tył pojazdu).

Uszkodzenie mo Ň e dotyczy ę mi ħĻ ni, Ļ ci ħ gien, kr ĢŇ ków mi ħ dzykr ħ gowych oraz nerwów

okolicy szyi.

Urazy kr ħ gosłupa mo Ň na podzieli ę w zale Ň no Ļ ci od mechanizmu urazu.

Zgi ħ ciow y - dotycz Ģ najcz ħĻ ciej odcinka szyjnego i piersiowego

W wyniku działania urazu nast ħ puje :

•

Złamanie trzonu kr ħ gu

•

Podwichni ħ cie przednie kr ħ gu - widoczne na zdj ħ ciu bocznym kr ħ gosłupa jako

uwypuklenie w miejscu uszkodzenia wi ħ zadeł; w miejscu urazu mo Ň e si ħ pojawi ę

poszerzenie wyrostka kolczystego

•

Uszkodzenie wi ħ zadła podłu Ň nego tylnego

Uszkodzenie wi ħ zadła mi ħ dzykolczystego

• Zwichni ħ cia stawów - uszkodzenie niestabilne, przesuni ħ cie kr ħ gu ku przodowi (o

50% jego szeroko Ļ ci) zwykle wskazuje na obustronne zwichni ħ cie stawów

• Złamania kompresyjne - zwykle zwi Ģ zane z rozerwaniem wi ħ zadeł tylnych i z tego

powodu niestabilne

Wyprostny - dotycz Ģ odcinka szyjnego kr ħ gosłupa

W wyniku działania urazu nast ħ puje :

•

Złamanie cz ħĻ ci tylnych kr ħ gu

•

Uszkodzenie wi ħ zadła podłu Ň nego przedniego

•

Podwichni ħ cie kr ħ gu

•

Złamanie cz ħĻ ci mi ħ dzystawowej obrotnika

•

Złamanie blaszki granicznej

•

www.pandm.org

•

Złamanie łuku tylnego atlasu - zwykle stabilne, je Ň eli jest to uszkodzenie izolowane

•

Złamanie dyslokacyjne - mo Ň e wyst Ģ pi ę równie Ň przy mechanizmie zgi ħ ciowym

urazu, gdy trzon kr ħ gu jest pchni ħ ty ku przodowi i pojawia si ħ zgi ħ ciowe

podwichni ħ cie

Kompresyjny - dotycz Ģ odcinka szyjnego i l ħ d Ņ wiowego kr ħ gosłupa

W wyniku działania urazu nast ħ puje :

•

Złamanie trzonów kr ħ gów

Rotacyjny

Złamania w obr ħ bie bocznych cz ħĻ ci kr ħ gów

Urazy w zakresie kr ħ gu C1 prowadz Ģ do obustronnego złamania łuków.

Złamanie Jeffersona polega na złamaniu obejmuj Ģ cym przedni i tylny łuk kr ħ gu.

Mechanizm uderzenia

Uderzenie w tył pojazdu powoduje gwałtowne poruszenie si ħ tułowia w obr ħ bie fotela do

tyłu. Nieruchoma głowa przesuwa si ħ wi ħ c do przodu wzgl ħ dem tułowia, aby nast ħ pnie

bardzo gwałtownym ruchem przemie Ļ ci ę si ħ do tyłu, poci Ģ gni ħ ta przez tułów.

Odepchni ħ ty przez oparcie tułów, porusza si ħ nast ħ pnie do przodu, wywołuj Ģ c znaczne

odgi ħ cie głowy do tyłu i ryzyko powstania uszkodzenia kr ħ gów szyjnych.

Obserwowany w zwolnionym tempie ruch głowy przypomina wówczas uderzenie batem.

W wyniku działania urazu nast ħ puje :

•

www.pandm.org

Uderzenie w przód

Klatka piersiowa i Ň ebra uderzaj Ģ w kierownice powoduj Ģ c stłuczenie lub złamanie klatki

piersiowej. Uraz ten mo Ň e powodowa ę ból górnego odcinka pleców/kr ħ gosłupa.

Ból b ħ dzie kierowa ę si ħ wzdłu Ň Ň eber, od przodu to tyłu lub na odwrót.

Pacjenci skar ŇĢ si ħ na mrowienia ramienia lub r ħ ki pojawiaj Ģ ce si ħ podczas anga Ň owania w

ruch klatk ħ piersiow Ģ , dodatkowo poduszka powietrzna powoduje stłuczenie Ň eber i

rozdarcie wi ħ zadeł trzymaj Ģ cych je razem. Pasy mog Ģ powodowa ę uszkodzenia takie jak

zwichni ħ cie stawu barkowo-obojczykowego.Głowa podczas wypadku cz ħ sto uderza w

lusterko prowadz Ģ c do skaleczenia i nadmiernego przeprostu szyi.

ņ uchwa uderza w kierownic ħ lub lusterko w wyniku czego dochodzi do uszkodzenia dysków

w stawie skroniowo- Ň uchwowym. Kolana wielokrotnie uderzaj Ģ o desk ħ rozdzielcz Ģ

powoduj Ģ c uszkodzenie rzepki. R ħ ce i nadgarstki trzymaj Ģ ce kierownice mog Ģ ulec nagłemu

przeprostowi lub nadmiernemu zgi ħ ciu prowadz Ģ c do zespołu cie Ļ ni nadgarstka lub

zwłóknienia chrz Ģ stki (Triangular Fibrocartilage Complex - TFCC)

Uderzenie w tył

Ten mechanizm urazu jest najbardziej powa Ň ny, winne w tym ponosi głowa która „nic nie

robi” aby si ħ zatrzyma ę . Wyj Ģ tek stanowi Ģ nieistniej Ģ ce lub ubogo dostosowane zagłówki.

Badania wykazuj Ģ Ň e w mechanizmie tym uszkodzony zostaje segment C5-C6.

Utrzymanie głowy wyprostowanej podczas urazu prowadzi do kompresji C5-C6 po obu

stronach a w dalszej kolejno Ļ ci do zespołu zapalenia stawów mi ħ dzywyrostkowych i utraty

naturalnych krzywizn odcinka szyjnego. Pacjenci (pick-up kierowcy ) zgłaszaj Ģ cz ħ sto Ň e

uderzaj Ģ głow Ģ w tyln Ģ szyb ħ , tym samym uszkadzaj Ģ c górn Ģ cz ħĻę odcinka szyjnego.

Utrzymanie głowy skierowanej w prawo mo Ň e powodowa ę nagłe zgi ħ cie w prawo i tył

przenosz Ģ c wiele sił kompresuj Ģ cych na praw Ģ stron ħ stawów mi ħ dzywyrostkowych.

Odwrotna sytuacja zachodzi gdy głowa skierowana jest w lewo (przeniesienie sił

www.pandm.org

kompresyjnych na lewo).Uci Ļ ni ħ cie nerwów b ħ dzie powodowa ę dr ħ twienia kieruj Ģ ce si ħ w

dół w obu ko ı czynach górnych , zazwyczaj po tej stronie w któr Ģ była skierowana głowa.

Naci Ģ gni ħ te zostaj Ģ M-O-S i m.długi szyi.

Pacjent mo Ň e mie ę problemy z siadaniem prosto z powodu bólu górnego odcinka pleców lub

wyst ħ puj Ģ cego złamania.

Osoba która miała skr ħ cone/ obrócone ciało doznaje uszkodzenia w stawie krzy Ň owo-

biodrowym.

Uderzenie w lewy bok

Tzw.uderzenie od strony kierowcy powoduje nagłe zgi ħ cie szyi w lewo.

Prowadzi to do rozci Ģ gni ħ cia po prawej stronie m.d Ņ wigacza łopatki i cz ħĻ ci górnej

czworobocznego. Staw mi ħ dzywyrostkowy po lewej stronie zostaje nagle zablokowany tym

samym wywołuj Ģ c zapalenie.Rzadziej głowa zginaj Ģ c si ħ wystarczaj Ģ co mocno powoduje

nagłe zamkni ħ cie przestrzeni mi ħ dzykr ħ gowych po lewej stronie powoduj Ģ c uci Ļ ni ħ cie

nerwów z dr ħ twieniem i mrowieniem biegn Ģ cym w dól a Ň do lewej r ħ ki.

Głowa cz ħ sto uderza w boczn Ģ szyb ħ powoduj Ģ c uraz.

Inne cz ħĻ ci ciała które ulegaj Ģ poszkodowaniu to : lewe rami ħ , klatka piersiowa, staw

barkowo-obojczykowy ( rzadkie jest uszkodzenie lewego stawu łokciowego).

Gdy osoba miała dodatkowo skierowan Ģ głow ħ w lewo dochodzi do uszkodzenia prawego

mi ħĻ nia M-O-S, a gdy ciało było skierowane w lewo – nagłe zgi ħ cie w lewo klatki piersiowej

i kr ħ gosłupa piersiowego powoduje stłuczenie w lewej cz ħĻ ci klatki piersiowej.

Lewe biodro i miednica mo Ň e zosta ę popchni ħ te w kierunku drzwi, powoduje to rozci Ģ gni ħ cie

wi ħ zadeł stawu krzy Ň owo-biodrowego, uszkodzona zostaje ł Ģ kotka przy Ļ rodkowa i wi ħ zadło

poboczne piszczelowe – MCL.

Kilka przykładów – konsekwencje w układzie ruchu

I.MI Ħĺ NIE

Mi ħ sie ı długi szyi (longus colli)

Cz ħ sto uszkodzony zostaje mi ħ sie ı długi szyi podczas mechanizmu wyprostnego.

www.pandm.org

Słabnie i mo Ň e powodowa ę Ň e ta Ļ ma przednich mi ħĻ ni karku przem ħ cza si ħ , w konsekwencji

doprowadzi ę to mo Ň e do powa Ň nych problemów w szcz ħ ce poprzez poci Ģ gni ħ cie stawu

Ň uchwowego.

Jak wida ę na rysunku powy Ň ej mi ħ sie ı jest umiejscowiony z przodu kr ħ gosłupa.

Twierdzi si ħ Ň e skurcz, napi ħ cie w tym mi ħĻ niu powoduje Ň e wiele pacjentów z whiplashem

traci normalne krzywizny w karku.

Mi ħ sie ı mostkowo- obojczykowo-sutkowy (sternocleidomastoid)

Cz ħ sto uszkodzony zostaje podczas mechanizmu wyprostnego.

Ten mi ħ sie ı podtrzymuje głow ħ podczas wstawanie z pozycji le ŇĢ cej.

Trigger points tego mi ħĻ nia mog Ģ by ę przyczyn Ģ bólów głowy, nudno Ļ ci.

Mi ħ sie ı ten jest blisko zwi Ģ zany ze stawem Ň uchwowym, i jest cz ħ sto bolesny u pacjentów z

tym syndromem.

U pacjentów którzy rozwin ħ li w wyniku urazu ustawienie głowy w protrakcji, ten mi ħ sie ı

mo Ň e sta ę si ħ przeci ĢŇ ony.

Jak to si ħ dzieje Ň e mi ħ sie ı ten przeci ĢŇ a si ħ i w wyniku tego wyst ħ puj Ģ odczucia bólowe,

nudno Ļ ci czy ból Ň uchwy?

Mi ħ sie ı długi szyi oraz zginacze gł ħ bokie szyi s Ģ odpowiedzialne za pomoc mi ħĻ niowi m-o-s

podczas unoszenie głowy.

Jakkolwiek mi ħ sie ı długi szyi ulega uszkodzeniu z tak Ģ sam Ģ cz ħ stotliwo Ļ ci Ģ jak m-o-s.

Nie jest do ko ı ca zrozumiana przyczyna dlaczego mi ħ sie ı długi szyi pozostaje osłabiony.

W konsekwencji tego osłabienia jego pomocnik, m-o-s przeci ĢŇ a si ħ .

Pacjenci cz ħ sto skar ŇĢ si ħ na bóle ucha, wynika to z tego Ň e nerw uszny w ħ druje na

powierzchni ħ mi ħĻ nia m-o-s, bóle głowy wynikaj Ģ z podra Ň nienia nerwu potylicznego w

momencie gdy owija si ħ wokoło m-o-s.

Ostatecznie, pacjent mo Ň e si ħ skar Ň y ę na zawroty głowy poniewa Ň mi ħ sie ı m-o-s jest bardzo

istotny w dostarczaniu informacji dotycz Ģ cych równowagi do mózgu.

Mi ħ sie ı pochyły (scalene)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: